Post on 13-Apr-2017
transcript
unibertsoa• Existitzen den
guztia da unibertsoa unibertsoa izugarri zabala baita : bilioika eta bilioika kilometro zabal.
• Unibertsoa astro guztien multzoa da eta multzo horrek betetzen duen espazioa da .
UNIBERTSOA
ASTROAK
• Astroak zeruko berezko gorputzaK dira hala nola izarrak , planetak , kometak , sateliteak , etab
Bing – Bang-a• Bing – bang teoriaren
arabera unibertsoko materia guztia gune bakar baten , bilduta zegoen baina duela 15 mila miloi urte inguru eztanda egin zuen , ,eta unibertsoan zehar zabaldu zen materia
• Horrela sortu ziren izarrak, galaxiak eta planeta–sistemak ,
• Teoria harren arabera gaur egun , unibertsoa hedatze fasean dago oraindik ere.
Galaxiak• Unibertsoa galaxiaz beteta
dago. Galaxiak izar multzo handiak dira .
• Gure planeta lurra eta gure izarra eguzkia , galaxia batean daude . Gure galaxia Esne –Bidea deitzen da , eta kiribila da . Handia da eta besoak espiralean ditu . Beso batean eguzkia dago .
• Galaxia guztiak ez dira berdinak , forma desberdinak dauzkate : kiribilak , barradunak, irregularrak , eta eliptikoak izan daitezke .
IzarrakIzarrak berezko argia duten astroak
dira . Izarrak hidrogenoz eta bestelako
gasez osaturik daude eta horien erreakzioen ondorioz sortzen dira beroa eta argia .
Eguzkia izar bat da ere.Izarren arteko distantziak oso
handiak dira eta horiek neurtzeko unitate berezi bat erabiltzen da , argi urtea .
Konstelazioak• Izarrez osaturiko irudiei
konstelazio esaten zaie • Ezagunena Hartz Txikia da
zeren inoiz ez da mugitzen. Iparraldean ikusten da eta marinelek erabiltzen zuten orientatzeko.
Unibertso fenomeno bitxiak
• Zulo beltzak oso eremu txikiak dira eta inguruan grabitate – indar izugarri eragiten dute. Den-dena erakartzen dute baita argia ere.
Quasarrak
• Zulo beltz handiak dituzten galaxien erdiko guneak dira oso argitsuak dira.
Eguzki - sistema• Eguzki – sistema eguzkiaren inguruan
sortuko planeten eta beste gorptz espazial batzuen sistema da.
• Eguzkia da sistemaren erdigunea, sistemaren izarra, eguzkia inguruan biraka dabiltza 8 planeta horien sateliteak asteroideak kometak eta planetak artekon gas eta hautsak.
• Planetak izar baten inguruan orbitetan dauden objektu handiak dira ez dute berezko argirik baina izarren argia islatzen dute eguzki sisteman 8 planeta daude 2 talde sailka daitezke : - barne planetak : Merkurio ,Artizarra , Lurra eta Marte dira
–eta kanpo planetak: Jupiter , Saturrno, Urano eta Neptuno .
Grabitate indarra • Espazioko gorputz
guztiek grabitate – indarra egiten dute . Zenbat eta handiagoa izan objetua , orduan eta grabitate – indarra handiagoa egiten du . Adibidez , Lurrak gu erakartzen gaitu . Horrela ez balitz , ezpazioa noraezean ibiliko ginakete .
Sateliteak edo ilargiak
• Planeten inguruan biraka dabiltzan astroak .
• Lurrak satelite bakarra dauka, Ilargia
Asteroideak
• Marte eta Jupiterren arteko asteroide gerrikoa osatzen dute forma irregularreko gorputz txiki harritsuak dira .
Meteoritoak
• Meteorito edo izar ihekorrakn ohjektu txikiagoak izugarriko abiaduran sartzen da atmosferan et asko berotzen da .
Halley kometa
• Kometak noizean behin . Eguzkitik izugarri urruntzen dira eta gero berriro hurbiltzen dira , eta gero berriro hurbiltzen izotzeko gorputzak dira .