Post on 20-Jan-2021
transcript
Etorkizuneko tailerra
“Mugikortasun Iraunkorraren aldeko
Herritar Foroa”
Laburpen-agiria
Bigarren topaketa
Europa Biltzar Jauregia
Vitoria-Gasteiz, 2007ko abenduaren 3a
Vitoria-Gasteizko Udala
CEA (Ingurugiro Gaietarako Ikastegia)
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
2/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
Tailerreko eztabaidetako parte-hartzaileak
Vanessa Alegre Rubio
Andrés Alonso José Mª Alonso Jaione Arrieta Maite Askudi
José Félix Basózabal Toni Beltrán
Carmen Blocona Mariví Corres
Leire Díaz de Gereñu Juan Carlos Escudero
Esperanza Gómez Roberto González Argote
Oscar Hinojosa Milà Miguel Ibarrondo
Juncal Ibias Larrañaga Andrés Illana
Alberto Llorente Tere Martín
Ángel Martínez de Antoñana Juan Mari Motoso Poncela
Eduardo Ochoa de Azpuru Gutiérrez Mari Carmen Martínez Arteche
Karle Olalde Jesús Olave Herrarte
Ana Osaba Sáenz Diana Paniagua
Luis Mª Pérez Corcuera Tomás Pérez Merino
Mª Pilar Redondo Eduardo Rojo
Rubén Rodríguez Andrés Ruiz de Gauna Mª Lourdes Sánchez María de Santiago
Iñaki Sagardoy Estrella Sánchez Alex Santamaría Patricia Uranga Ariadna Piñol
Julián
Tailerraren antolamenduaz arduratu den taldea Roberto González Argote (CEA) Comité técnico: J.C. Escudero
Iñaki Sagardoy Eduardo Rojo
Mónica Ibarrondo Proiektuaren koordinazio teknikoa (Gea 21)
Isabela Velázquez Valoria Carlos Verdaguer Viana -Cárdenas
Tailerreko errelatore-taldea (Gea 21) Alfonso Sanz Alduán
Christian Kisters Isabela Velázquez Valoria Josefina Olza Hernández
Jon Aguirre Such (Paisaje transversal) Laburpen-agiriaren egilea
Gea 21 S.L.
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
3/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
AURKIBIDEA
SARRERA 4
HELBURUAK ETA METODOLOGIA 6
TALDEKAKO LANA: 2022KO VITORIA-GASTEIZKO MUGIKORTASUNAREN
ETORKIZUNEKO IKUSPEGIA ERAIKITZEN
• Nahi ditugun etorkizuneko agertokiak 9
• Nahi ez ditugun etorkizuneko agertokiak 19
TAILERRAREN EBALUAZIOA 26
I. ERANSKINA Tokiko prentsan izandako eragina 28
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
4/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
1. SARRERA
Mugikortasun Iraunkorraren aldeko Hiritar Foroak iragan azaroaren 5ean egindako lehen taile-
rraren laburpen-agirian esaten genuenez, parte-hartzaile askok egin zuten gogoeta elkarrekin,
Mugikortasun Iraunkorraren eta Espazio Publikoaren Plana (PMSEP) indarrean egon den bost
urteetako balantzea egiteko. Parte-hartzaileek lehentasunezko edo garrantzizko hainbat irado-
kizun eta gai proposatu zituzten orduan, orain berriz ekingo diogun Hiritar Foroaren bigarren
etapa honetan Mugikortasun Planaren jarduera-lerroak bideratzeko.
Lehen topaketa horren inguruan egindako balantzeak agerian jarri zituen hirian mugikortasu-
naren arloan lortutako aurrerapenak, batez ere honako hauek: garraio publikoaren aldaketa,
bidaiari kopurua nabarmen handitzea lortu duen beste sistema eraginkorrago eta efizienteago
bati esker; bizikleta sustatzea, joan-etorrietarako baliabide egoki eta alternatibo gisa; hirian
zehar mugitzeko oinez ibiltzeari lehentasuna ematea; ibilgailu pribatua gutxiago erabiltzea,
horren erabilera eragozteko ezarritako neurriei esker; trafikoaren espazio publikoa beste era-
bilera batzuetarako berreskuratzea; eta kutsadura eta zarata gutxitzea. Aurrerapen horiek
guztiak norabide egokian eman ditugu, eta horiei gehitzen badizkiegu hiritarrek mugikortasu-
naren inguruan barneratutako kontzientzia eta sentsibilizazioa, komunikazio-kanpainak eta
Mugikortasun Planaren ikuspegi koherente eta integratua, emaitzak agerikoak dira: oso lorpen
garrantzitsuak izan ditugu Vitoria-Gasteizko mugikortasunean eta hiri-kalitatean.
Hala ere, lortutako aurrerapenak aintzat hartuta ere, parte-hartzaileek bestelako alderdi eta
gaiak azpimarratu zituzten, alegia, haien ustez, Mugikortasun Planaren lehen fasean behar
bezala bideratu ez zirenak. Horien artean, lehen jardunaldi hartan azpimarratutako gai nagusi-
etako bat mugitzeko moduen arteko bizikidetzan gertatzen diren gatazkak eta tirabirak izan
ziren. Gai garrantzitsua da, inondik ere, eta komeni da horretan sakontzen jarraitzea, eragin
eta lotura handiak dituelako beste alderdi batzuekin, hala nola hiriaren konfigurazioarekin,
espazio publikoaren banaketa orekatuarekin, segurtasunarekin, erosotasunarekin, hiri-
kalitatearekin eta, oro har, ongizatearekin.
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
5/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
Esan dezakegu, beraz, Hiritar Foroaren lehen saioaren emaitzen artean, alde batetik, mugikor-
tasunaren eta hiri-erabileraren alorretan lorpen positiboak nabarmentzen direla, eta bestetik,
hiritarren ezinegona eragiten duten arazo eta gatazkak ere badaudela; bada, horiexek arreta
eta tratamendu handiagoak merezi dituzte, irtenbide egokia emateko.
Hori dela eta, Vitoria-Gasteizko Udalak, CEA Ingurugiro Gaietarako Ikastegiarekin elkarlanean,
bigarren deialdia antolatu zuen, Hiritar Foroari berriz ere hitza emateko. Saioa iragan abendua-
ren 3an, astelehenean, gauzatu zen, Europa Biltzar Jauregian. Bertan elkartu zen hiritar-talde
mardul eta askotarikoa, hiriko mugikortasun-ereduaz eta espazio publikoko bizikidetzaren eta
bizi-kalitatearen hobekuntzaz eztabaidatu eta gogoeta egiteko.
Jarraian, agiri honen ondorengo kapituluetan, bigarren lan-jardunaldi horretan egindako ezta-
baida kolektiboaren eta bildutako informazio sistematizatu ugariaren emaitzak aurkeztuko
ditugu.
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
6/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
2. HELBURUAK ETA METODOLOGIA
Tailer honen helburua honako hau zen: mugikortasunaren etorkizuneko ikuspegia sintetiza-
tzea, hiriko mugikortasunaz eta horrekin lotura estua duten beste hainbat gaitaz hausnartzeko
prest agertu ziren pertsonen arteko eztabaidaren bidez.
Helburu nagusi hori lortze aldera eta erabilitako metodologiaren arabera, tailerrak beste hel-
buru partzial batzuk zituen:
• Mugikortasunaren inguruko eta mugitzeko moduen arteko bizikidetzaren inguruko etorki-
zuneko ikuspegi positiboa eta negatiboa eraikitzea, prospektiba erabiliz, hiri-
mugikortasuna bideratzeko finkatu nahi ditugun joera nagusiak zehazteko eta bizikidetza
eta hiri-kalitatea hankaz gora jar dezaketen oztopoak aurreikusteko.
• Jarduketa eta proiektu bakoitzean, mugitzeko moduen arteko bizikidetza lortzeko eta ho-
betzeko gakoak aurkitzea.
• Hirian zehar mugitzeko formula seguru, autonomo, eroso eta atseginagoak asmatzea.
• Espazio publikoaren erabileraz hausnartzea, hiriko kolektibo, erabiltzaile edo espazio bera
partekatzen duten guztien beharrei erreparatuz eta irtenbideak emanez.
Helburu horiek lortze aldera, hiritar asko eta asko gonbidatu genituen tailerrera, deialdi zabala
eginez. Horietatik gehienak Hiritar Foroko kideak ziren, haien artean proiektuaren garapenari
loturiko entitateetako ordezkariak, inguruko enpresetakoak, erakundeetakoak, hiritarren el-
karteetakoak eta tokiko eta gizarteko bestelako taldeetakoak. Horiekin harremanetan jartzeko
hainbat informazio- eta komunikazio-bide erabili genituen.
Bigarren lan-saioan erabilitako metodologia, lehenengoaren antzekoa, prospektiban oinarri-
tuta dago. Tresna hori egokia da etorkizunerako nahi dugun mugikortasun-eredua zehaztu eta
ezaugarritzeko, Vitoria-Gasteizen mugitzeko modu positibo, efiziente eta funtzionalen arteko
bizikidetza hobetzeko, eta espazio publikoa erabiltzean ekitate-irizpideak eta ingurumenaren,
gizartearen eta ekonomiaren alorretako iraungarritasun-irizpideak bermatzeko. Halaber,
tresna horri esker, parte-hartzaile guztiek berdintasunez jardun dezakete.
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
7/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
Erabilitako metodologiak hainbat teknika konbinatzen ditu: bakarkako lana, ideia pertsonalak
biltzean gardentasuna errazten duena; taldekako lana, eztabaida sakona ahalbidetzen duena;
eta ideiak batera jartzeko osoko saioa, akordioak lortzeko eta ekimenak lehenesteko aukera
ematen duena.
Eztabaida-saioak bi ordu eta erdi iraun zuen, gutxi gorabehera. Honako helburu hauek zituen:
hamar urtera begira lortu nahi genituen mugikortasunerako eta bizikidetzarako espazioak pro-
posatzea eta, ahal den neurrian, nahi ez genituen espazioak saihestea. Lan-saioan zehar, berta-
ratuek gai eta eduki horietaz eztabaidatu zuten, aldi bereko bost lantaldetan antolatuta. Nork
bere ikuspegi pertsonala eman eta, ondoren, talde-mailako sintesia egin zuten, gero gainerako
parte-hartzaileei azaltzeko.
Lantalde bakoitzean eztabaidatutako funtsezko ideia eta gaien emaitzak bi kartel izan ziren:
batean, agertoki positiboa ageri zen, eta bestean, agertoki negatiboa.
Lan-saioari amaiera eman zion osoko bilkuran, bost taldeetako eledunek ideia nagusiak azaldu
zituzten, egindako lanaren ondorio nagusiak.
Jarraian, eztabaidagune horren emaitzak ezagutaraziko ditugu. Ahalegin bereziak egin ditugu
lan-saioen aberastasuna eta erabilitako metodologiari esker egindako eztabaidak jasotzeko.
Tailerrean egindako osoko saioetan, aurkezteko saioan eta ideiak batera jartzeko saioan, Gea
21 taldea izan zen moderatzaile eta koordinatzaile teknikoa. Talde horrek, halaber, aldi bereko
tailerren lana errazteko eta horietan gertaturikoa jasotzeko ardura hartu zuen, eztabaidaren
eta talde-lanen akta egiteko. Ahalik eta gardentasunik handienarekin bete zuen zeregin hori,
agiri honetan era fidagarrian agertzeko. Laneko giroa oso atsegina eta emankorra izan zen, bai
lantaldeetan bai osoko batzarrean.
Ekitaldia aurkezteko osoko bilkuraren hasieran, Roberto González Argote CEA Ingurugiro Gaie-
tarako Ikastegiko teknikariak jardun zuen; bertaratuei ongietorria eman eta Foro+5en lehen
saioan egindako lanaren ondorio nagusiak aurkeztu zituen. Ondoren, Isabel Velázquez Valoria
Gea 21 taldeko teknikaria aritu zen hizlari, eztabaida-jardunaldiaren nondik norakoak azal-
tzeko, bigarren saio horretan lortu nahi genituen helburuak adierazteko eta taldekako lan-
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
8/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
saioan erabili beharreko metodologiaren arauak argitzeko. Irudimena erabiltzeko eta etorki-
zuna irudikatzeko eskatuko zitzaien ahalegina egitera animatu zituen bertaratuak, eta prospek-
tiba erabiltzea proposatu zien, orainaren diagnostikoa egiteko eta Vitoria-Gasteizko mugikor-
tasunaren eraldatze-prozesuak har zezakeen bideari buruzko balizko agertokiak asmatzeko.
Ildo horretan, azpimarratu beharra dago agertoki horiek tailerra garatzeko tresnak baino ez
direla eta horien helburu bakarra eztabaida eta gogoeta suspertzea besterik ez dela.
Amaitzeko, lerro hauek aprobetxatu nahi ditugu bigarren saio horretan parte hartu zuten guz-
tiei gure eskerrik beroenak emateko, beren ideiak eta ikuspegi desberdinak ematean kemen
eta ilusio handiz jardun baitzuten eta ahalegin eskuzabala egin baitzuten hiriko mugikortasuna,
hirian mugitzeko moduen arteko bizikidetza eta hiri-kalitate eta ongizate indibiduala eta kolek-
tiboa hobetzeko.
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
9/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
3. TALDEKAKO LANA: VITORIA-GASTEIZKO MUGIKORTASUNAREN ETA MUGITZEKO MO-
DUEN ARTEKO BIZIKIDETZAREN ETORKIZUNEKO IKUSPEGIA ERAIKITZEN
Bertaratuek, aldi bereko bost eztabaida-tailerretan antolatuta, hiriko mugikortasunari buruzko
ikuspegi positiboa eta negatiboa landu zituzten lan-saioan zehar, 2022 inguruko datari begira.
Arreta berezia jarri zuten mugikortasunari loturiko gaietan eta hiri-kalitatea, segurtasuna, eki-
tatea, bizikidetza eta espazio publikoaren erabilera eta luperketa hobetzeko kontuetan, bes-
teak beste.
Esan daiteke egindako ekarpen eta ideiek, agertoki positiboei zein negatiboei zegozkienek,
nahikoa diagnostiko koherentea eta adostua egin zutela, horretatik abiatuta jarduera-lerroak
eta etorkizuneko estrategiak landu eta, horrela, joera eta arazo aldagaitz eta iraunkorrak alda-
tzeko eta hiriko mugikortasuna iraunkortasun-irizpideez bideratzen jarraitzeko.
3.1. ETORKIZUNEKO IKUSPEGI POSITIBOA: VITORIA-GASTEIZKO MUGIKORTASUNA
2022AN
Jarraian, bost tailerretan formulatutako ideiak azalduko ditugu, tailer paraleloetan bildu eta
sintetizatu ziren bezala. Ideiak antzekotasunen arabera sailkatuta daude, errazago ulertzeko.
Gaika antolatutako laburpen honetan egiazta daitezkeenez, bat-etortze ugari izan ziren tal-
deen artean. Adostasun horrek indartu egiten du jorratutako eta nabarmendutako gaien inte-
resa.
� Kalitateko hiri-eredu berria nagusi da Vitoria-Gasteizko espazio publikoan
- Hiri segurua guztiontzat, haurrak kalean jolas daitezen orain dela hamarkada batzuk bezala
(4. taldea).
- Adindu asko kaleetan, paseatzen ari den jendea hartzeko espazio atseginak, haurrak jola-
sean... (4. taldea).
- Bada bereizketa bat espazio publikoan: egoteko lekuak eta pasatzeko lekuak bereizita
daude (5. taldea).
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
10/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
- Erdigunean ez ezik, auzo edo bizitegi-zona bakoitzean ere egoteko edo elkartzeko kalitate
handiko espazioak daude oinezkoentzat (3. taldea).
- Egoteko, oinezkoentzako eta txirrindularientzako espazio publikoen portzentajea handitu
egin da (5. taldea).
- Hiria motelagoa da, lasaiagoa, agerikoa da zenbat eta zenbat lagun aritzen diren oinez
ibiltzen, ariketa egiten edo hiriaz lasai gozatzen. (4. taldea).
- Espazio gehiago daude oinezkoentzat eta txirrindularientzat, “inoiz ez” gehiago automobi-
lentzako hiru zirkulazio-errei noranzko bakoitzean (1. taldea).
- Espazio publikoa (40 ibilgailu/60 oinezko) (2. taldea).
- Kalean auto gutxiago daude zirkulatzen edo aparkatuta. Ondorioz, espazioa hobeto bana-
tzen da. Zirkulazioa astiroago doa. Bidegorriak ondo seinaleztatuta daude eta galtzadako
espazioaren zati bat okupatzen dute (4. taldea).
- Bizikletak behar bezala ibiltzen dira galtzadan eta oinezkoak espaloian (2. taldea).
- Gizarteko ongizate-adierazleak aldatu egin dira. Automobila ez da jada estatusaren eta
prestigioaren sinboloa (4. taldea).
- Hiri-espazioak biziak dira eta hiri-jarduera ugari daude horietan (3. taldea).
- Auzoetan erakarguneak, kale erakargarriak, daude eta espazio publikoan bizikidetza dago
(2. taldea).
- Lekualdatzeko beharra txikiagoa da, hainbat eragile direla medio: herritarrak zahartzea, lan
egiteko eta ikasteko IKTak erabiltzea… (4. taldea).
- Balio-aldaketa gertatu da: hurbilekoa, txikia, kontsumo moderatua eta tokikoa nagusitzen
ari dira, alde batetik krisiagatik eta bestetik krisiari irtenbidea emateko planteamendu be-
rriengatik (4. taldea).
- Erdigunean, trafikoa oso mugatua da (2. taldea).
- Hiriak ibilgailu berriak hartu ditu: adinduek eta desgaitasunen bat dutenek ibilgailu txiki
elektrikoak, gurpil-aulki elektrikoak eta antzekoak erabiltzen dituzte (4. taldea).
� Oinezkoei lehentasuna: mugitzeko modu hori indartzeko ahaleginak emaitzak eman ditu
- Oinezkoak erabateko lehentasuna duen guneak daude, egoteko kalitate handiko eremuak
bermatzeko. Oinezkoentzako espazio horietan, erabateko lasaitasuna da nagusi (3. taldea).
- Erdigunean oinezkoek dute lehentasuna, txirrindulariak bizikletatik jaitsi eta oinez ibiltzen
dira, Europako hiri guztietan gertatzen den bezala (4. taldea).
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
11/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
- Oinezkoaren lehentasuna: protagonismoa berreskuratu dute, Gasteizko erdiguneko lehen
jarduketetan bezala. Jarduketa horiek aitzindariak izan ziren Espainian, euforia ekonomi-
koaren garaian eta hiriaren hazkundearekin iritsitako automobil kopuruaren gorakada itze-
laren aurretik (4. taldea).
- Merkataritzan, oinezkoentzako kalitatearen hobekuntza eta lan-jarduera orekatuta daude
(2. taldea).
- Superetxadiek eremua irabazi dute hiritarrentzat, espazio publikoa ez da automobilena
jada (4. taldea).
- Trafikoa lasai mugitzen da, galtzadan bizikidetza dago ibilgailu guztien artean. Superetxa-
dietan oinezkoek lehentasuna dute eta abiadura egokia da. 30 guneak. Errepide nagusie-
tan abiadura ez da aldatu (2. taldea).
� Bizikleta indartu egin da hirian
- Gasteizko azalera mugatuaren ondorioz, automobilez egiten diren bidaia asko bizikletaz
edo oinez egin daitezke (3. taldea).
- Askoz bizikleta gehiago daude zirkulatzen, baina txirrindularientzako abiadura mugatu da,
hiriko gunearen arabera (4. taldea).
- Bizikleten erabilera handitu egin da (5. taldea).
- Bizikletak galtzadatik ibiltzen dira, horixe baita ibilgailuentzako ohiko espazioa. Txirrindula-
rientzako segurtasuna bermatzeko, galtzadak eta kaleak baketsuagoak dira (3. taldea).
- Galtzadako trafiko lasaiari eta bizikleten zirkulazioari esker, bizikleta, automobil eta oinez-
koen arteko gatazka baretu eta garraiobideen arteko bizikidetza hobetu egin da (1. taldea).
- Bizikleta gehiago ibiliko dira galtzadatik espaloitik baino (5. taldea).
- Bizikleta publikoa. Zerbitzu osagarria (2. taldea).
- Bizikletak espaloitik ibiltzea baimenduta dago, horietan ibiltzen ikasten ari direnek edo
oraindik konfiantza handirik ez dutenek erabiltzen jarraitzeko (5. taldea).
- Ez da bizikletarik lapurtzen (edo gutxi lapurtzen dira) (2. taldea).
� Garraio publikoaren sare ona eta ondo garatua duen hiria, horren erabilera sustatzeko
- Garraio publikoa egokiagoa eta efizienteagoa da, eta hiritarren beharren gaineko ikerlane-
tan oinarrituta dago (1. taldea).
- Informazio-teknologiek garraio publikoa laguntzen dute (2. taldea).
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
12/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
- Ekialde-Mendebalde-Iparralde-Hegoalde ardatzak eta ardatz Zirkularra lotzen dituzten
ahalmen handiko linea gehiago daude. Ondorioz, ibilgailu pribatuen zirkulazioa txikitu egin
da (1. taldea).
- Kontsumo eta ingurumen-inpaktu txikiko ibilgailuak –bizikleta, hiri-garraio publikoa eta
tranbia– erabiltzen dira nagusiki (1. taldea).
- Banaketa modala orekatuagoa da (2. taldea).
- Banaketa modala: bizikletaren eta garraio publikoaren erabilera % 15etik % 25era handitu
da. Automobilaren erabilera % 28tik % 20ra jaitsi da. Oinezkoak, berriz, % 55 dira (5. tal-
dea).
- Vitoria-Gasteizen, “erabateko intermodalitateak” erraztu egiten ditu leku guztien arteko
joan-etorriak eta garraiobide guztiekiko loturak (1. taldea).
- Bizikletaren eta autobusaren bateragarritasuna (2. taldea).
- Motordun ibilgailu pribatuetan egindako joan-etorriak gutxitu egin dira eta, orain, ibilgai-
luak elektrikoak edo hibridoak eta “partekatuak” dira (1. taldea).
- Garraio publikoa erabiltzea sustatzeko esperientzia pilotuak probatu eta abian jartzen dira,
adibidez, doako garraio publikoa denboraldi labur batez (1. taldea).
� Oinezko, txirrindulari eta ibilgailuentzako politikak eta azpiegiturak garatzea
- Bidegorriak daude hiri osoko galtzadetan, aparkatutako automobilik gabe, txirrindularirik
ahulenak arriskuan ez jartzeko (4. taldea).
- Bizikletak gordetzeko lekuak daude hiri osoan zehar (1. taldea).
- Bizikletak gordetzeko aparkaleku eta lokalen kopurua handitu egin da (5. taldea).
- Gurpil-aulki elektrikoak bizikleten bidetik ibiltzen dira (1. taldea).
- Behar ez den automobil-zirkulazioa txikitu egin da (bidesariak jarriz, behar izanez gero),
hiri-aldirietan aparkalekuak jarriz eta kontrolatuz (2. taldea).
- Mugikortasun-modu bakoitzaren zirkulazio-bideak mugatu eta sailkatu egin dira, ondo
bereizteko moduan (kolorearen, elementu fisikoen, abiaduraren… arabera) (5. taldea).
- Automobilaren erabilera hiriko zereginetarako behar diren joan-etorrietara mugatu da
(zamaketa-lanak, egoiliarrak, mugikortasun mugatuko pertsonen garraioa eta abar) (3. tal-
dea).
- Automobil pribatuentzako aparkalekuak daude aldirietan (1. taldea).
- Aldirietako aparkaleku merkeek automobil pribatuaren erabilera eragotzi egiten dute (1.
taldea).
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
13/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
� Espazioa partekatzen duten erabiltzaileen arteko bizikidetza, elkarrekiko errespetua eta
erantzukizuna hobetzen laguntzen duten tresnak eta estrategiak
- Mugikortasuna bizikidetzarako tresna bihurtu da. Kontzeptu berri horren haritik, denbora,
baliabideak eta energia inbertitu dira bide-hezkuntzan (4. taldea)
- Bide-hezkuntza egokia adin guztietan. Txirrindulari eta automobil-gidarientzako prestakun-
tza (Bizieskolak bete-betean dihardu lanean) (2. taldea).
- Bizieskolak lagundu egiten du bide-hezkuntza hobetzen eta mugikortasun-modu guztien
arteko oreka eta bizikidetza bermatzen (1. taldea).
- Seinaleztapen egokia bizikidetza errazteko (2. taldea).
- Mugitzeko modu guztien arteko bizikidetza eta errespetua hobetu egin dira. “Bestearen
lekuan jartzen gara” (1. taldea).
- Gizabide eta elkarrekiko errespetu handia dago espazio publikoaren erabiltzaile guztien
artean (3. taldea).
- Bide-hezkuntza eta gizabidea areagotu egin dira (1. taldea).
- Araudia ondo ezagutzen da (2. taldea).
- Elkarrekiko errespetua eta gidatzeko zuhurtasuna, batik bat gidarien aldetik (3. taldea).
- Txirrindularien eta oinezkoen arteko errespetuzko giroa lortu dugu. Duela urte batzuetako
sumina gainditu egin da, jada ez dago irainik, eraso txikirik edo ulertezintasunik (4. taldea).
- Hiritarrek mugikortasun iraunkorraren kultura eta errespetua barneratu dituzte (5. taldea).
- Zigor efektiboak jartzen dira espazio publikoko bizikidetzaren aurkako jardunbide okerren
kontra, sektorerik ahulenei segurtasuna emateko (2. taldea).
� Mugikortasun-planak eta hiri-garraioko planak garatu dira, irisgarritasuna erosoagoa,
azkarragoa eta seguruagoa izateko eta hirigunearekiko konexio onak egoteko
- Mugikortasun Plana abian jarri da eta garraiobideen arteko oreka errazten du (1. taldea).
- Mugikortasunaren ikuspegi planifikatua eta integratua dago (plangintzaren arduradunek
15 urterako ikuspegiarekin dihardute) (1. taldea).
- Lantokietara (industrialdeetara eta jarduera ekonomikoko guneetara) eta ikastetxeetara
joateko joan-etorriak iraunkorrak izateko hainbat aukera daude, ordutegiak, maiztasunak,
ibilbideak eta abar kontuan hartuz (1. taldea).
- Industrialdeek lotura bikaina dute hiriarekin (1. taldea).
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
14/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
- Trafikoaren kudeaketa eraginkorra da puntako orduetan, jardueraren eta eremuaren ara-
bera (erdigunean, industrialdeetan, ikastetxeen inguruan, ospitaleetan eta administrazio-
guneetan, adibidez Eusko Jaurlaritzan) (1. taldea).
- Bizikleten erabilera sustatzeko planak diruz laguntzen dira (1. taldea).
- Saltokiak eta etxeak hornitzeko metodo alernatiboak daude (2. taldea).
� Araudi argiagoa, koherenteagoa eta adostuagoa lagungarria da garraiobideen arteko
bizikidetza errazteko eta arauak betetzeko
- Kaleak sailkatuta daude abiaduraren eta EBIaren (eguneko batez besteko intentsitatearen)
arabera; kale batzuek erabilera partekatua eta beste batzuek erabilera bereizia dute (5.
taldea).
- Gazteek eta adinduek parte hartu dute arauak hitzartzeko: espazio publikoa partekatzeko
modu berriak arrazionalizatzeko kanpaina jarri da abian (4. taldea).
- Enpresen eta erakundeen arteko ituntze-foro publiko-pribatua dago, garraio publiko era-
ginkorra kudeatu eta antolatzeko (1. taldea).
- Bizikletaz ibiltzeko arau argiak daude (4. taldea).
- Bizikidetzak ez du diskriminaziorik sorrarazten merkataritzarekiko eta garraioarekiko (2.
taldea).
- Bizikidetza errazteko arauak bideragarriak eta koherenteak dira, “borondatez” betetzen
dira (3. taldea).
- Ibilgailu ez-industrialak dituzten profesionalentzako TAO (trafiko eta aparkamenduaren
ordenamendua). Ordutegiak malguagoak dira erabilera horietarako (2. taldea).
- Diziplina araudian (adibidez, oinezkoentzako guneetan) (2. taldea).
- Zirkulazioaren inguruko arauak argiak dira, ulertu eta onartu egiten dira (1. taldea).
- Zirkulazio-arauak ondo ezagutzen dira (txartel edo egiaztagiri bat egin liteke) (5. taldea).
- Mugikortasun-moduak zuzen erabiltzeko jarraibideak eta kodeak finkatu dira (5. taldea).
- Zamaketa-lanak erraz egiten dira eta espazioaren erabilera mugatua izateko kontrolatu
egiten dira (2. taldea).
- Araudia bete eta haustura zigortu egiten da (1. taldea).
- Belaunaldi arteko gelak sortu dira, guztion arazoei irtenbideak emateko (4. taldea)
- Arau argiak, errazak, ulergarriak eta argudiatuak (4. taldea).
- Zirkulazio egokiaren kode edo usadioei buruzko informazioa eskuragarri dago mundu guz-
tiarentzat. Erraz kontsulta daiteke (5. taldea).
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
15/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
- Araudi argia dago automobil, oinezko eta bizikletentzat eta horien arteko harremaneta-
rako (4. taldea).
- Motordun ibilgailuen zirkulazioa baretzea ezinezkoa den lekuetan, bereizitako erreiak
daude txirrindularientzat (3. taldea).
- Zigortzeko eta limurtzeko politikak egiten dira, errefortzu positiboetan arreta jarriz, emai-
tza onak eman dituztelako (4. taldea).
- Mugitzeko modu guztiek erantzukizun zibileko asegurua dute (1. taldea).
� Hiritarren adostasun eta parte-hartze handiagoak mugikortasunari loturiko gaietan eta
irtenbide egokiak bilatzeko
- Adostasun egonkorrak lortu dira, gizabide-prozesuetan errebote-efektua eragozteko. (4.
taldea).
- Hiritar-talde askoren partaidetza sustatu da, parte hartzeko prozesuetan eztabaida sor-
tzeko (3. taldea).
- Adin- eta interes-talde guztientzako heziketa eta parte-hartzea: helburu bakoitza lortzeko
berariazko kanpaina (4. taldea).
- Hiritarrek arazoak eta horiei eman ahal zaizkien konponbideak ezagutzen dituztela aprobe-
txatzea (3. taldea).
- Neurri zehatz batzuei buruzko erreferendumak egitea (3. taldea).
� Eztabaidan sortutako beste ideia batzuk:
- Apustuak ez du landa-eremura mugatu behar, Euskadiko lotura globalaren aldeko apustua
egin behar da (5. taldea).
- Euskadik ez du berez lurralde logistikoa izan behar, baizik eta behar errealei erantzun logis-
tikoa eman behar die (5. taldea).
- Dibertsifikazio ekonomikoa: energia berriztagarriak, landa- eta kultura-turismoa, berrikun-
tza-industriak (5. taldea).
ETORKIZUNEKO IKUSPEGI POSITIBOAREN LABURPENA: VITORIA-GASTEIZKO MUGIKORTA-
SUNA 2022AN
Ondoren, lantaldeek Vitoria-Gasteizerako lortu nahi duten mugikortasun-ereduari buruz hitzar-
tutako ideien laburpena jasoko dugu. Ideia horiek osoko bilkuran aurkeztu ziren, azken pane-
lean.
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
16/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
1. TALDEA:
Moderatzailea: Josefina Olza
Hitzartutako ideien laburpena
1. Arauak ulertu eta onartu egiten dira. Bizieskolak.
2. Behar guztietara egokitutako garraio publikoa dago, ondo aztertua eta ondo kudeatua.
3. Bizikletak gordetzeko lonjak daude.
4. Industrialdeetara joateko mugikortasun-planak daude, enpresa eta langileen beharrak bete-
tzeko.
5. Aldirietako aparkaleku merkeak daude, hirigunearekin garraio publikoaren bidez lotura du-
tenak (lotura-autobusa, tranbia…).
2. TALDEA:
Moderatzailea: Alfonso Sanz
Hitzartutako ideien laburpena
1. Trafikoa lasaia da. Ibilgailu guztiak batera ibiltzen dira galtzadan, bizikletak barne.
2. Garraiobideen artean orain baino oreka handiagoa dago. Automobila gutxiago erabiltzen da,
eta garraio publikoa, bizikleta eta oinezko ibilera, berriz, gehiago.
3. Hiritarrek prestakuntza egokia dute espazio publikoaren eta bidegorrien erabileraz, eta au-
tomobil-gidariak eta hiritar guztiak bizikidetzarako hezita daude.
4. Zigor efektiboak daude, hiritar guztiei (baita ahulei ere) segurtasuna emateko eta espazio
publikoan bizikidetza hausten duten jarduerak eragozteko.
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
17/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
3. TALDEA:
Moderatzailea: Christian Kisters
Hitzartutako ideien laburpena
1. Oinezko mugikortasunak, bizikletak eta garraio publikoak protagonismoa dute, motordun
ibilgailuen zirkulazioaren kaltean.
2. Espazio publikoa harremanetarako eta egoteko espazioa da. Kalitate handiko espazioa da,
bertan pertsonak harremanetan jarri, gelditu, elkarrekin hitz egin… ahal izateko.
3. Bizikletak seguru ibiltzen dira galtzadan, zirkulazio lasaiari esker segurtasuna bermatuta
baitago.
4. Hiritarrek aktiboki parte hartzen dute mugikortasunari buruzko kontuetan.
4. TALDEA:
Moderatzailea: Isabela Velázquez
Hitzartutako ideien laburpena
1. Hiria oinezkoentzat egina da: oinezkoek lehentasuna dute, tokikoa, hurbilekoa, lasaia eta
erraza lehenesten dituen hiri-eredua indartzeko.
2. Gizabidezko hiria da: espazio publikoa partekatzeko hezkuntza landu du eta arau argiak
ditu, adin guztietako hiritarrek (gazteek, helduek, nerabeek…) adostuak eta onartuak. Fami-
lien, ikastetxeen eta gizartearen ahalegin kolektiboaren emaitza da.
3. Irudikatzen duten hirian automobil gutxiago dago, joan-etorri gutxiago, abiadura txikiagoa.
Adindu gehiago daude kalean eta haurrentzat ere berreskuratuko da kalea. Superetxadien
ereduaren antzeko zerbait izango da, abiadura txikiko espazioak dituena, beste erabilera
batzuk ahalbidetzeko.
4. Irudi hori osatzeko, bizikletak espaloitik kanpo ibiliko dira, galtzadan egindako
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
18/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
bidegorrietan, oinezkoen espazioaren ondoan eta aparkatutako automobilik gabe.
Automobilek espazio gutxiago izango dute: “automobilentzako bidegorri” antzekoak.
5. Arauak argi egongo dira eta zigorrak egongo dira mugitzeko modu guztietan egiten diren
arau-hausteentzat, batik bat oraindik arauturik ez daudenetan. Automobilen eta oinezkoen
arteko harremanak aspaldikoak dira, bizikletak fenomeno berria da.
6. Errefortzu positiboak txirrindularientzat, oinezkoentzat eta gidarientzat, baina arauak
hautsiz gero, zigorrak.
5. TALDEA:
Moderatzailea: Jon Aguirre
Hitzartutako ideien laburpena
1. Mugitzeko moduen artean, bizikletaren erabilera handitu egin da, eta espaloian baino
gehiago galtzadan ibiltzen dira, nahiz eta bizikletak espaloitik ere ibil daitezkeen, ez baitago
debekatuta hori.
2. Garraiobide bakoitzaren erabiltzaileek (oinezkoek, txirrindulariek, motordun ibilgailuek eta
abarrek) barneratu egin dute bizikletaren erabilerari eta mugikortasun iraunkorrari buruzko
kultura.
3. Galtzadak sailkatuta daude erabilera partekatukoen edo bereizikoen artean, trafikoaren
abiaduraren eta dentsitatearen (EBI) arabera. Sailkapen hori espazio publikoetan ere erabiltzen
da, horiek egotekoak (plazak) edo pasatzekoak (kaleak) diren kontuan hartuta.
4. Hiritar guztiek ondo ezagutzen dituzte garraiobide bakoitza zuzen erabiltzeko kodeak. Ko-
deok erraz eskura daitezke kontsultatzeko.
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
19/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
3.2. ETORKIZUNEKO IKUSPEGI NEGATIBOA: VITORIA-GASTEIZKO MUGIKORTASUNA
2022AN
Jarraian, aurreko atalean bezala, bost tailerrek emandako ideiak azalduko ditugu, lehen bezala
antzekotasunen arabera sailkatuta. Kasu honetan, garrantzitsua da azpimarratzea, batzuetan,
agertoki positiboei kontrajarrita irudikatu zirela agertoki negatiboak. Hortaz, horietan ere tal-
deen arteko bat-etortze ugari antzeman daitezke.
� Erreakziorik eta irtenbiderik ezean, bizikidetzari lotutako arazoak enkistatu egin dira:
oinezkoen eta txirrindularien artekoa da gatazka nagusia
- Txirrindularien eta oinezkoen arteko bizikidetza zailak aurrera jarraitzen du. Irtenbiderik
ezean, mugitzeko moduek eragindako segurtasun-arazoa enkistatu egin da; gatazka nagu-
sia, txirrindulariak eta oinezkoak elkarren lehian dabiltzala da, oinezkoentzako espazioaz
jabetzeko (4. taldea).
- Oinezkoen eta txirrindularien arteko gatazkari ez zaio irtenbiderik eman oraindik (1. tal-
dea).
- Iraganeko kulturari eta gizabiderik ezari eusten diegu: “konponbideak, bihar” (1. taldea).
- Mugitzeko moduen arteko gatazkek iraun egiten dute (5. taldea).
- Oinezkoen eta txirrindularien arteko ulertezintasun-kiribila sortu da, bizikidetza-arauak
errespetatzen ez dituzten txirrindularien erruz (4. taldea).
- Txirrindulariek eta bestelako ibilgailu “bigunen” erabiltzaileek ez dituzte oinezkoentzako
guneak errespetatzen eta abiadura desegokian ibiltzen dira espazio horietan (3. taldea).
- Bizikleta hondatu edo lapurtuko ote duten beldurraren ondorioz, kalitate txarreko bizikle-
tak erabiltzen dira, galtzadan ibiltzeko prestatuta edo pentsatuta ez daudenak (3. taldea).
- Vitoria-Gasteizen ekidin litezkeen istripuak gertatzen dira eta errespetu gutxi dago hirita-
rren artean (2. taldea).
- Merkataritza-eragileen sektoreak egiten duen espazio publikoaren egungo erabilera etor-
kizunera estrapolatu da (2. taldea).
� Arazoek iraun edo okerrera egiten dute, hiri-mugikortasunaren aldetik helburuak argi ez
daudelako eta ikuspegi integratua eta ongi planifikatua ez dagoelako
- Garraio publikoa garestia eta ez-eraginkorra da oraindik (maiztasun luzeak) (1. taldea).
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
20/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
- Gatazka hori indartzen duten proiektuak egiten dira oraindik: inorenak ez diren guneak
sortzen dira, hala nola bizikletentzako espaloiak hiribideetan eta oinezkoentzako guneetan
(4. taldea).
- Bizikleten aparkaleku “basatiak" espazio publikoan, oinezkoen joan-etorriak oztopatuz eta
ingurua narriatuz (3. taldea).
- Bizikletek jarraitzen dute oinezkoentzako espazioa betetzen eta inolako kontrolik eta arau-
rik gabe espaloian ibiltzen, horregatik horien arteko gatazkak sortzen dira etengabe (1. tal-
dea).
- Garraiobideen arauak eta erabiltzaileen eskubideak ez dira ondo ezagutzen. Gatazka izanez
gero, ezin dugu jakin nork duen arrazoia (5. taldea).
- Ez dago ibilgailu “bigunentzako” azpiegitura egokirik, noranzko bakarreko kaleak ugaritu
dira eta motordun trafikoa abiada bizian ibiltzen da; ondorioz, txirrindulariek espaloian
ibiltzea nahiago dute (3. taldea).
- Semaforo zentzugabeek automobilak lehenesten jarraitzen dute (1. taldea).
- Ibilgailuek indartsuenaren legea inposatu eta txirrindulariak galtzadatik “bota” egiten di-
tuzte (3. taldea).
- Mugitzeko modu bakoitzarentzat erreserbatutako espazio edo lekuen arteko bereizketa ez
dago argi (5. taldea).
- Interneteko erosketek handitu egin dute eskala txikiko salgai-banaketa, hiri osoan mugi-
mendu eta aparkaleku gehiago daude (4. taldea).
- Garraio publikoak erabiltzaile gutxiago ditu eta banakako mugikortasuna handitu egin da,
hortaz, hirian zehar ibiltzen diren ibilgailuen kopuruak gora egin du (3. taldea).
- Egungo egoera bezalakoa: automobilaren gehiegizko erabilera (2. taldea).
- Bizikletaren erabilerak eta oinezko joan-etorriek behera egin dute (1. taldea).
- Ez dago bizikletak aparkatzeko leku egokirik (3. taldea).
- Agertokirik okerrena Mugikortasun Plana indarrean ez jartzea izango litzateke (1. taldea).
- Mugikortasun Plana geldirik geratu da (1. taldea).
- Vitoria-Gasteiz osoa oinezkoentzat (2. taldea).
- Teknologia berriak (GPS, 3. belaunaldiko mugikorrak…) ez dira aintzat hartzen aldaketak
egiteko eta mugikortasun iraunkorra bultzatzeko (denbora errealeko informazioa ibilbi-
deei, maiztasunei, ordutegiei, garraiobideen eta ibilbideen erabilgarritasunari eta abarri
buruz) (1. taldea).
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
21/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
- Hiria kutsaturik dago eta espazio publikoaren erabilerak ez du osasuna bermatzen (2. tal-
dea).
� Hirigintzaren eta ekonomiaren inguruko joera nagusiek mugikortasun-eredu zentzuga-
bea eta eutsiezina eragiten dute
- Automobilen erosketa diruz laguntzen da oraindik (1. taldea).
- Ohiko automobilen ordez automobil elektrikoen kopuruaren hazkundeak areagotu egin du
aparkalekuen gaineko presioa; ondorioz, bide-espazioaren zati handi-handiak
aparkalekuetarako dira (3. taldea).
- Automobil elektrikoak erosteko pizgarrien ondorioz (zerga gutxiago, ez da ordaindu behar
erdigunean aparkatzeko), garraio publikoak erakargarritasuna eta zerbitzu-erosotasuna
galdu du; horrela, gero eta erabiltzaile gutxiago ditu (3. taldea).
- Era berean, bide-segurtasuna okertu eta ibilgailuek harrapatutako oinezkoen kopuruak
gora egin du, automobil elektrikoen “isiltasunaren” ondorioz (3. taldea).
- Errekuntza-motordun ibilgailuak daude oraindik hirian (1. taldea).
- Ikastetxeetako ateak automobilez beteta daude (2. taldea).
� Hiri-monofuntzionaltasunak eta -sakabanaketak garatzeko aukerak kentzen dizkiete
mugitzeko modu aktibo eta iraunkorrei
- Vitoria-Gasteizen lehen mugikortasuna erraza zen; hori dela eta, arauak ez dira zorrotz
betetzen, gauzak era tazituan konpontzeko tradizioa dagoelako. Orain, hiria handitu egin
da, mugimendu gehiago daude, baina behar genituzkeen arau zehatzak ez dira argitu: oi-
nezkoen pasabideetan ez gelditzea, espaloian ibiltzea, bigarren ilaran aparkatzea eta abar
(4. taldea).
- Jarduera monofuntzionaleko guneetan espezializatu da hiria: merkataritza-jarduerak hiri-
gune historikoan, industrialdeak, lohiri gisako bizitegi-guneak eta abar. Hortaz, distantziak
handitu eta joan-etorriak motordun ibilgailuetan egin behar dira (3. taldea).
- Auzoak gaizki planifikatuta daude, mugikortasun-beharrak aintzat hartu gabe (1. taldea).
- Hiri-inguruko guneei, industrialdeei eta jarduera ekonomikoko guneei ez zaie arretarik
ematen (1. taldea).
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
22/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
- Azpiegitura berriak eta motordun garraio-zerbitzuak behar dituzten jarduerak ezartzen
dira: hirigunetik urrun dauden parke ludikoak, industrialdeak eta teknologia-parkeak, ilu-
nak eta bizigabeak (3. taldea).
- Urruti dauden erakarguneak, automobilez joan beharrekoak (2. taldea).
- Industrialdeak hirigunearekin lotzen dituen garraio publikoari buruz: zerbitzuaren kalitatea
eta erabilera ez da handituko (5. taldea).
- Automobilaren erabileraren portzentajea handitu egin da (5. taldea).
� Erabakiak hartzeko prozesuko partaidetza mugatuak erabakiei kalitatea eta egokitasuna
kendu eta espazio publikoa erabiltzeko ohitura bidegabeak areagotu egiten ditu
- Erabaki politikoak hartzeko lehengo sistemak jarraitzen du, hau da, ez da adostasun
politikorik bilatzen (1. taldea).
- Herritarrek ez dute parte hartzen mugikortasunaren alorreko erabakietan. Ondorioz,
desadostasun handia dago mugikortasunari lotutako gaien ikuspegiarekin eta
erabiltzaileak ez dira egokitzen agintaritzak inposaturiko arauetara edo ez dituzte betetzen
(3. taldea).
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
23/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
ETORKIZUNEKO IKUSPEGI NEGATIBOAREN LABURPENA: VITORIA-GASTEIZKO MUGIKORTA-
SUNA 2022AN
Ondoren, etorkizuneko ikuspegi negatiboari buruz hitzartutako ideien laburpena jasoko dugu.
Ideia horiek osoko bilkuran aurkeztu zituzten lantaldeek.
1. TALDEA:
Moderatzailea: Josefina Olza
Hitzartutako ideien laburpena
1. Erabaki politikoak adostasunik gabe hartzen dira.
2. Bizikletak espaloian ibiltzen dira, kontrolik eta araudirik gabe.
3. Teknologia berriak ez dira aintzat hartzen aurrera egiteko.
4. Semaforoek oinezkoak eta bizikletak kaltetzen dituzte.
5. Hiri inguruko gune, industrialde eta jarduera ekonomikoko guneei ez zaie arretarik ematen.
2. TALDEA:
Moderatzailea: Alfonso Sanz
Hitzartutako ideien laburpena*
1. Merkataritza-eragileen sektoreak egiten duen espazio publikoaren egungo erabilera etorki-
zunera estrapolatu da.
2. Vitoria-Gasteiz osoa oinezkoentzat.
3. Urruti dauden erakarguneak, automobilez joan beharrekoak.
4. Egungo egoera bezalakoa: automobilaren gehiegizko erabilera.
5. Hiria kutsaturik dago eta espazio publikoaren erabilerak ez du osasuna bermatzen.
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
24/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
6. Vitoria-Gasteizen ekidin litezkeen istripuak gertatzen dira eta errespetu gutxi dago hiritarren
artean.
7. Ikastetxeetako ateak automobilez beteta daude.
* Koadroan ageri diren ideiak ez dira hitzartutako laburpenaren emaitza, taldeak agertoki negatiboan planteatu dituenak baizik.
3. TALDEA:
Moderatzailea: Christian Kisters
Hitzartutako ideien laburpena
1. Ibilgailu “bigunen” erabilera (bizikletak, patineteak, segwaya eta abar) nagusi da, oinezkoen-
tzako espazioetan ibiltzen dira eta, adinduentzat batez ere, arriskua eragiten dute, baita, oro
har, egoteko guneen kalitatearen galera ere.
2. Ohiko motordun ibilgailuen ordez ibilgailu “garbiak” (elektrikoak) daudenez, bideko segurta-
sun-faltaren arazoa eta ibilgailuek espazio publikoa okupatzearena ez dira konpondu, egoteko
guneen kalitatearen eta oinezko eta txirrindularientzako ibilbideen kaltean.
3. Ez dago gizabidezko bizikidetzarik: nork bere eskubideak errespetatzea nahi du, sen ona
erabili gabe. Gizabiderik eza agerikoa da bai zirkulatzeko moduan bai aparkatzeko moduan.
4. Hirian ez dago dibertsitaterik (hirigunea eta aldiriak monofuntzionalak dira); hortaz, behar
ez diren joan-etorri asko egiten dira, neurri handi batean motordun ibilgailuak erabiliz.
4. TALDEA:
Moderatzailea: Isabela Velázquez
Hitzartutako ideien laburpena
1. Hiria automobilaren mende dago oraindik, inertziagatik edo tokiko jarduera ekonomiko
kontraesankorragatik.
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
25/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
2. Ez dago lehentasun argirik: mugitzeko moduen artean gatazkak eragiten dituzte inorenak ez
diren guneek, txirrindularien eta oinezkoen arteko lehia sustatuz.
3. Norberarena lehenesten da guztionaren aurretik, zentzu horretan erabaki okerrak hartu
dira, gizabanakoen interesak ez kaltetzeko.
4. Mugikortasunak ez du oraindik mugitzeko modu bakoitzaren eginkizuna erregulatzeko arau
argirik.
5. TALDEA:
Moderatzailea: Jon Aguirre
Hitzartutako ideien laburpena
1. Mugitzeko modu bakoitzaren zirkulazio-bideak ez daude argi zehaztuta, ez daude behar
bezala bereizita hala behar den kasuetan.
2. Bizikleta zuzen erabiltzeko kode edo ohiturak ez daude argi eta mugitzeko gainerako mo-
duekin gatazkak sortzen dira.
3. Industrialdeetara joateko garraio publikoaren erabilera ez da handitu.
4. Automobilaren erabileraren portzentajea handitu egin da.
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
26/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
4. EBALUAZIOA
Jardunaldiaren amaieran banatutako ebaluazio-galdesortak agerian utzi du bertaratu gehienak
pozik geratu direla erabilitako dinamikarekin eta ontzat eman dituztela talde guztien ekarpe-
nak eta tailerraren edukiak eta emaitzak. Guztira, 28 galdesorta bildu ziren (% 68), tailerrean
parte hartu zuten 41 lagunen artetik.
Deialdiari buruzko iritzi orokorra eman zutenen % 64k oso interesgarritzat (5etik 4ko
balorazioa) eman zuen eta % 21ek bikaintzat (5etik 5ekoa). Ildo beretik, inkesta erantzun
zutenen % 75en ustez, deialdia garrantzi handikoa edo oso baliagarria izan zen: % 32k 5etik
5eko balorazioa eman zion eta % 43k 5etik 4koa; % 14rentzat, berriz, garrantzitsua izan zen.
Bestalde, % 7ren iritziz, deialdia ez zen espero bezain baliagarria izan, eta 5etik 1eko balorazioa
eman zion.
Jorratutako gaiaren inguruko interesak ere oso emaitza onak lortu zituen parte-hartzaileen
aldetik: % 64k 5etik 5eko balorazioa eman zion eta % 29k 5etik 4koa.
Gehienentzat, partaidetza-maila ezin hobea izan zen: % 43k 5etik 5eko eta % 43k 5etik 4ko
balorazioa eman zioten atal horri.
Azkenik, tailerraren iraupena, gaiaren interesarekiko edo garrantziarekiko, nahiko ona izan zen
parte-hartzaileen % 11rentzat (5etik 5eko balorazioa), nahiko egokia % 50entzat (5etik 4koa)
eta hala-moduzkoa % 35rentzat (5etik 3koa).
Jarraian, hurrengo tailerrari begira hobekuntzak edo aldaketak egiteko eskatutako iruzkinak
azalduko dira, hitzez hitz:
− Ekarpenak kontuan hartzea.
− Kolektibo gehiagok parte hartzea.
− Parte-hartze zabalagoa eta askotarikoa.
− Hasierako aurkezpen eta prestakuntza argiagoa eta zehatzagoa.
− Planteamendu errealistagoak eta ez hain idealistak.
− Hiritarrentzako publizitate handiagoa egitea.
− Denbora gehiago eta politikariek parte hartzea.
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
27/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
Beste iruzkin batzuk erabilitako metodologiari buruzkoak dira. Hona hemen:
− Banaka parte hartzeko denbora mugatu egin behar da eta, behintzat lehen txanda amai-
tu arte, esku-hartzeak ez errepikatu.
− Talde batzuek eta besteek ikusitako etorkizuneko agertokia desberdina da: batzuek nahi
duten agertokia irudikatu dute eta beste batzuek, berriz, aurreikusten dutena. Ez da oso
argi geratu.
− Coffe break batekin, hobeto.
− Bestelako tailerra sor liteke, talde bakoitzak bestelako ideiak dituzten pertsonen jarrera
defendatu behar lukeena.
− Eztabaidaren emaitzak ez dira bideratu edo orientatu behar.
− Parte-hartzearen inguruko mugak gorabehera (kopuruetan eta aniztasunean), ahaleginak
merezi du. Administrazio gutxik egiten dute Mugikortasun Foro honek bezain apustu abe-
ratsa parte-hartzearen alde.
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
28/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
5. I. ERANSKINA:
Mugikortasun Iraunkorraren aldeko Foroaren bigarren tailerrak Vitoria-Gasteizko tokiko pren-
tsan izandako oihartzuna.
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
29/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
30/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales
MUGIKORTASUN IRAUNKORRAREN ALDEKO HERRITAR FOROA + 5
31/31
Olarizuko etxaldea, z/g Casa de la Dehesa de Olarizu, s/n 01006 Vitoria-Gasteiz
Tel.: 945 16 26 96 Fax: 945 16 26 95
ceaadmin@vitoria-gasteiz.org cea.vitoria-gasteiz.org
Ingurugiro Gaietarako Ikastegia
Centro de Estudios Ambientales