02 PORTADA-CONTRA villancicos:Maquetación 1 15/12/09 12:49 Página 1
1. Olentzero .............................................. 4-5 orr.
2. Pozkarioz kanta zagun .......................... 6-7 orr.
3. Erregeak ............................................... 8-9 orr.
4. Gabonak datozela ta .......................... 10-11 orr.
5. Oporrak ............................................ 12-13 orr.
Denborapasak ....................................... 14-15 orr.
6. Dringilin dron ..................................... 16-17 orr.
7. Birjina maite ...................................... 18-19 orr.
8. Eguberri! Bozkario ........................... 20-21 orr.
9. Oilarra kanta kantari ........................ 22-23 orr.
10. Gabaren erdian ............................... 24-25 orr.
11. Kanpaiak jaietan ............................. 26-27 orr.
Aurkibidea / Índice
Kantutegietako kantak entzuteko eta jaisteko, baita kantutegi osoak jaisteko ere, honako web orri honetara
jo daiteke: http://www.euskarabidea.es/gabonak
Para escuchar las canciones de los cantorales, así como paradescargarlas o descargar los cantorales, se puede hacer en la
página web: http://www.euskarabidea.es/gabonak
“Gabonetan, euskaraz ere bai!” Euskarabideak,Nafarroako Kantuzaleen Elkartearekin batera,euskara sustatzeko abian jarri duen programada. Bigarren kantutegi honetan Eguberriko 11 kantusartu dira, baita haien gaztelaniazko laburpenaeta partitura ere. Espero dugu, garai berezihonetan, Nafarroa osoan euskara gehiagoentzuteko lagungarria izatea.
Aurkezpena
“Gabonetan, euskaraz ere bai!” es un programa que desdeEuskarabidea/Instituto Navarro del Vascuence, en colabo-ración con Nafarroako Kantuzaleen Elkartea, ponemos enmarcha para fomentar el uso del euskera.Este segundo cancionero está compuesto por 11 villancicospopulares, la explicación en castellano y sus partituras.Esperamos que ayude a que el euskera, en estas fechas tanespeciales como son las navidades, se escuche un poquitomás en todo Navarra.
Presentación
Titulua: Gabonetan, euskaraz ere bai!Argitaratzailea: NAFARROAKO GOBERNUAHezkuntza DepartamentuaEuskarabidea/Instituto Navarro del VascuenceDiseinua eta maketazioa: HEDA Comunicación S.L.Partituren egilea: Carlos EtxeberriaImprimategia: ONA Industria GráficaLege Gordailua: NA-3387/2009
01 INTERIOR villancicos.qxp:Maquetación 1 15/12/09 12:42 Página 2
Olentzero se nos ha ido al monte a trabajar
con intenciónde hacer carbón.Cuando ha oído
que ha nacido Jesúsha venido corriendo
a dar la noticia.
He aquí nuestro Olentzerocon la pipa en la boca,
está sentadoincluso tiene capones
con huevos
para merendar mañanacon una botella de vino.
Olentzero cabezotade gran inteligenciaayer al anochecerdicen que bebió
un odre de diez arrobas.Que barrigudo es,laralalala laralalalaque barrigudo es,laralalala laralala
He aquí nuestro Olentzero
1. OlentzeroOlentzero joan zaigu
mendira laneraintentziuarekinikatza egitera.Aditu duenianJesus jaio dala
lasterka etorri daberri ematera.
Horra, horra, gure Olentzeropipa hortzetan duela
eserita dago.Kapoiak ere baituarraultzatxuekin
bihar merendatzeko
botila arduakin.Olentzero buru handiaentendimentuz jantzia
bart arratseanedan omen du
hamar arruko zahagia!Ai urde tripa handia,laralalala laralalala
ai, urde tripa handia,laralalala laralala
Horra, horra, gure Olentzero
1. Olentzero
01 INTERIOR villancicos.qxp:Maquetación 1 15/12/09 12:42 Página 4
2. Pozkarioz kanta zagun 2. Pozkarioz kanta zagunPozkarioz kanta zagun gaur Jesusen jaiotzeaAl guziaz gora zagun sortu dan Jainko Semea
O Jesus zure graziak alda gaitzala guziakO Jesus zure graziak alda gaitzala guziak
Eresika Aingeruak entzuten dira kantatzenGu ere hasi gaitezen pozturik Jauna goratzen
O Jesus zure graziak alda gaitzala guziakO Jesus zure graziak alda gaitzala guziak
Jesus negu gogorrean ohetzat duzu lastoaNola bada atseginetan dukegu gure gogoa?O Jesus zure graziak alda gaitzala guziakO Jesus zure graziak alda gaitzala guziak
Sortzetik apaltasuna diguzu Jauna irakastenZergatik goratasuna dugu bada guk bilatzen?O Jesus zure graziak alda gaitzala guziakO Jesus zure graziak alda gaitzala guziak
Egunon!
Villancico popular publicado por primera vez en la revista“Zeruko Argia” en 1923. En el mismo se alaba el nacimiento de Jesús y su humildad.
01 INTERIOR villancicos.qxp:Maquetación 1 15/12/09 12:42 Página 6
3. Erregeak (Gabon Kanta ttikiak) 3. Erregeak (Gabon Kanta ttikiak)
Errege bat MeltxorBizar zuri eta pottolon.Tximini zulotik sartu …
Opariak utzi eta…Ssshhhhh…GABON!
Atzetik errege GasparBizar gorri eta Zapiron.
Umeen gelara igo…Opariak utzi ta …
Ssshhhhh…GABON!
Azkenean gure BaltasarBeltza eta ikatz-koskor.
Zalditik balkoira igo…KATAKLON!!Musu bat eman eta…Ssshhhhh…GABON!
En este villancico se describe a cada uno de los tres ReyesMagos, Melchor, Gaspar y Baltasar, y la forma que tiene cadauno de ellos de entrar en las casas a dejar los regalos.
01 INTERIOR villancicos.qxp:Maquetación 1 15/12/09 12:42 Página 8
Gabonak datozela tajendearen tarrapataerosketa da nagusi,
adornua ta zarata. (2)
Gabonak datozela tazelofan paper de plata
nahiz epetan, nahiz zorretankapritxorik ez da falta. (2)
Txanpo-txanpanak botaka,itxura hala dela-ta
letra ederrik heldukozaigu, Gabonak pasata. (2)
Gabonak zetoztela tabota genuena falta,ez da erraza izango
urtarrileko aldapa. (2)
Gabonak zetoztela tazelofan paper de platagastatu dugu soldata
bukatu da tarrapata. (2)
Gabonen pozarren gatozpozik barruz eta kanpoz
zuei ere Gabon-pozaopa dizuegu gogoz. (2)
4. Gabonak datozela ta(G. Mendibil)
4. Gabonak datozela ta(G. Mendibil)
Esta canción musicada por Gontzal Mendibil, se basa en unpoema escrito por el franciscano Bitoriano Gandiaga y publicado en Egan, suplemento de literatura del Boletín de laReal Sociedad Vascongada de Amigos del País, en 1984. En él se critica el excesivo consumismo en el que nos vemosinmersos en Navidades.
01 INTERIOR villancicos.qxp:Maquetación 1 15/12/09 12:42 Página 10
5. Oporrak (Gabon Kanta ttikiak)
Oporrak, oporrak, Gabon oporrak!Utzi lantxoak dira Gabonak!
Oporrak, oporrak, Gabon oporrak!Utzi lantxoak dira Gabonak!
Amatxo non dago Jaiotza gordetaJesus ta Maria eta estalpea?
Non ote da artzaia?Eta non arraia?
Aurretik astoa gainean lastoa.
Oporrak oporrak….
Goi-goian izarra eta aingerua,Erregeak ere behatzen zerua
Meltxor da aurrena, Gaspar bigarrenaEta gure Baltasar azken-azkena!
Oporrak oporrak….
5. Oporrak (Gabon Kanta ttikiak)
En esta canción los niños que ya se encuentran de vacacionespreguntan a su madre dónde está guardado el nacimiento ycada una de sus figuras, para poder colocarlas en su lugar.
01 INTERIOR villancicos.qxp:Maquetación 1 15/12/09 12:42 Página 12
DenborapasakDenborapasak
Bilatu letra-zopa honetan Eguberriarekin lotura duten hitzak:Busca en esta sopa de letras estas palabras relacionadas con laNavidad: Olentzero, Mari Domingi, Errege Magoak, Aita Noel, Ikatza,Subil, Gorosti, Tripandi, Gabon Kantak eta Urtetsa.
Lot itzazu marrazki honetako puntuak eta Eguberrietako pertso-naia tipikoa aurkituko duzu. Nor den ikusten duzu nean, margotuegin dezakezu.
Une los puntos de este dibujo y encontrarás a un personaje típi-co de nuestra Navidad. Cuando descubras quién es, anímate apintarlo.
01 INTERIOR villancicos.qxp:Maquetación 1 15/12/09 12:42 Página 14
6. Dringilin dron (Xirula mirula)
Dringilin dron, Gaur Gabon,
Sabela betea daukat eta
Besteak hor konpon. (bis)
Maskelu bete, aza egosi,
hori, zuri (e)ta gorriak,
berehala irentsi neutsazan
azkenengoko orriak. (bis)
Dringilin dron, Gaur Gabon,
Sabela betea daukat eta
Besteak hor konpon. (bis)
Este villancico popular, en el que se habla de las opíparas comidas que se hacen en Navidades y de la satisfacción queello representa, fue publicado por vez primera en Barcelona, en 1922, en el Cancionero Popular Vasco.
6. Dringilin dron (Xirula mirula)
01 INTERIOR villancicos.qxp:Maquetación 1 15/12/09 12:42 Página 16
7. Birjina maiteBirjina maite lotan dago
zure seme laztanasehaskatxoan ipini zazugure bihotzen kuttuna
ongi bai ongi igaro ditzangaua eta egunak
poliki poliki eragiozu egin dezan lo ona.
Hotzaren hotzez lasto tarteangorde du gorputz gurena
amak musuka bero nahi lukearkume xuri otzana.
Maitasun eztiz eskeintzen dizut maiteñoa nik detana
bihotz bero bat txirpil goxoaz egiteko lo ona.
Gizon bihotzak hotza daukateBihotzeko hoztasuna
Mendi zelaiak edurtean lezZu izaki maitasuna
Nere bihotzak hain zaitu maiteBildotso xuri gurena
Giza hotzari jaramon gabeegin zazu lo ona.
Popular villancico vasco. En él se insta a la Virgen a proteger ya acunar a su hijo Jesús, y se le desea un sueño plácido, que nose vea entrecortado por la maldad humana.
7. Birjina maite
01 INTERIOR villancicos.qxp:Maquetación 1 15/12/09 12:43 Página 18
Eguberri! Bozkario!Boztu bedi mundua!Gora zagun misterio
zeruan asmatua!Gizonaren erosteko, Jainko gizon egina!
Gure zorrak ordaintzeko,(or)daintzeko zordun jarrita!
(Bis)
Goazen laster artzainekin,Jesusen oinetara;
Berekin dauka zerukoondasunen bilduma;
Bera behartsu egin daguri aberasteko.
Negarrez hasi bizitzen,gure dohatsutzeko (Bis)
Kanta zaiogun alairikgaur sortu den Jaunari;
Agur, ohore, ospeaheldu den erregeri.
Kur bitez zeru ta lurrak,Jesus, Zure aurrean.Satanen indar guziak
hondatu su lezean (Bis)
(Zuberoan, 1987. urtean argitaratutako“Kantika Saintiak” kantu liburuan hamar
bertsoz osaturik bada ere, doinua erezenbait eraldaturik, Aita Iraioz-ek mol-
datutako hiru bakarrik bakarzkigu)
8. Eguberri! Bozkario(Herrikoia: “Kantika Saintiak”)
8. Eguberri! Bozkario(Herrikoia: “Kantika Saintiak”)
Este villancico fue inicialmente recogido por el suletinoEmmanuel Inchauspe en su obra “Kantika Saintiak”, publicadaen 1897. Posteriormente, el Padre Policarpo de Iraizotz modificó la letra de este villancico en el que se canta al nacimiento de Jesús y a la llegada de los Reyes Magos.
01 INTERIOR villancicos.qxp:Maquetación 1 15/12/09 12:43 Página 20
Oilarrak kanta kantarikukurruku kukurruku
kale jiran dabiltzakukurruku kukurruku
Eguberri gaua ospatzen kukurruku kukurruku
Jesus jaio da Belenenkukurruku kukurruku
Simpático villancico onomatopéyico en el que se recuerda lacelebración de la Nochebuena.
9. Oilarra kanta kantari 9. Oilarra kanta kantari
01 INTERIOR villancicos.qxp:Maquetación 1 15/12/09 12:43 Página 22
Gabaren erdian Jesus jaio daAlaiki ta bizkor goazen Belena
Iluna dago ez da agiri izarrikBaina nik ez det argi beharrik
Gabaren erdian Jesus jaio daAlaiki ta bizkor goazen Belena
Ile kizkurrak eta begi urdinakZerua baino hobeto egina
Zein ederra zauden, Jesus laztanaBegira daukazu lurbira dana
Gabaren erdian Jesus jaio daAlaiki ta bizkor goazen Belena
Esta antífona que se canta en la liturgia recuerda el nacimiento deJesús en medianoche, el cual es nuestra luz en la oscuridad.
10. Gabaren erdian 10. Gabaren erdian
01 INTERIOR villancicos.qxp:Maquetación 1 15/12/09 12:43 Página 24
Kanpaiak jaietan, dindan dindan tintintan. Izarrak argitan Gabon gauean (bis)
Mara mara elurra, txuri txuri gailurrak. Jainkoa jaio da, poztu da lurra
Kanta bat entzun da gauez mendialdean. Zorion, zorion! Guztioi Gabon! (bis)
Belengo estalpean sehaskatxo batean lo dago haurtxoa gure Jainkoa
Kanpaiak jaietan, dindan dindan tintintan. Izarrak argitan Gabon gauean (bis)
Villancico compuesto por Imanol Urbieta, prolífico músicozarauztarra de temática infantil. Este villancico juega con elsonido onomatopéyico de las campanillas, sonido que vieneacompañado por una carencia musical apropiada. Nos habla de la nieve, de las estrellas que brillan en la Nochebuena, de la felicidad y del niño Jesús que duerme plácidamente en el portalde Belén.
11. Kanpaiak jaietan 11. Kanpaiak jaietan
01 INTERIOR villancicos.qxp:Maquetación 1 15/12/09 12:43 Página 26