Euskal Herria elkartasun erreferentea da, Saharar herriarekiko bereziki; baina benetan solidarioak direnak saharar umeak hartzen dituzten euskal familiak dira, uda guztietan euren etxeetara eraman eta laztan eta maitasunez betetzen dituztenak. Liburu xume hau saharar ume horien euskal aita, ama eta neba-arrebei zuzenduta dago beren beregi.
Nortasun, kultura eta hizkuntza propioa duen Herritik datoz eta Euskal Herriak hartzen ditu, nortasun eta kultura berezia duena eta altxor baten jabe dena, Euskara.
Liburuxka honek kultura biak, hizkuntza biak uztartu nahi ditu, senide diren bi herriak batu, Euskal Herria eta Saharar Herria.
Elkartasuna Saharar Herriarekin
El pueblo vasco es un referente de solidaridad y muy en especial de solidaridad con el Pueblo Saharaui; pero sin duda alguna, los paladi-nes de solidaridad son las familias vascas que los meses de verano reciben, en un abrazo de cariño, a los niñ@s saharauis. Este breve glosario está dirigido, precisamente, a esos padres, madres, herma-nos-hermanas y familiares de los niñ@s saharauis. Vienen de un País hermano con su personalidad, con su cultura y, sobre todo, con un idioma propio como es el Hassania y les recibe el Pueblo Vasco con su inconfundible cultura y personalidad y con su tesoro más preciado como es su idioma, el euskera.
Este pequeño libro quiere ser un vínculo de unión, un abrazo entre dos culturas y dos idiomas como integración de dos pueblos que se sienten hermanos, porque efectivamente lo son, el Pueblo Vasco y el Pueblo Saharaui.
Solidaridad con el Pueblo Saharaui
Txomin Aurrekoetxea Iza
Saharar Herriarekin Elkarkideak diren Instituzioetako KoordinatzaileaCoordinador de las Instituciones Solidarias con el Pueblo Saharaui
HASSANIA-2007.indd 1 7/6/07 11:42:56
Mendebaldeko Sahara, historia laburra
Mendebaldeko Sahararen errealitate sozial eta ekono-mikoa ulert zeko eta edozein garapenen ekint za edo
egitasmo gauzat zen den testuingurua adit zeko, ezinbestekoa da Saharar Herriaren bizit za markatuz joan diren gertaera poli-tikoak kontuan hart zea, izan ere, egungo errealitatea hauexek zehazten baitute, 30 urtetik gora pasatu diren arren askatasun eta independent ziaren aldeko borroka hasi zutenetik.
Afrikaren ipar mendebaldean kokatuta dagoen Mende-baldeko Sahara 1885. urtean erreklamatu zuen Espainiak bere lurraldet zat, eta 1934an okupazioa eman zen. 1975ko aza-roaren 6an Mart xa Berdea derit zonak nazioarte mailan onartu-riko Mendebaldeko Sahararen muga zeharkatu zuen eta saha-rar biztanleriaren gehiengoa bere lurraldea eta bere bizimodua uztera eta erbestean bizit zera derrigortu, Aljeriak ut zitako lur eremuan hain zuzen. 1975eko Madrileko akordioen arabera, Espainiak, Marokok eta Mauritaniak osatutako administrazio hirukoit za ezarri zen. 1976ko ot sailaren 26an Espainiak lurraldea abandonatu zuen, ondorioz Fronte Poli-sarioak Saharar Errepublika Arabiar Demokratikoa (SEAD) aldarrikatu zuen eta lurraldea askat zeko gerra hasi Maroko eta Mauritaniaren aurka.
Sahara Occidental, breve historia
Para poder entender la realidad social, política y econó-mica del Sahara Occidental y el contexto en el que se
desarrolla cualquier acción o proyecto de desarrollo, es necesario atender a los acontecimientos políticos que han ido marcando la vida del Pueblo Saharaui y que aún hoy determinan su realidad, tras más de 30 años de lucha por la libertad y la independencia.
Situado en el extremo occidental del Norte de África, el Sahara Occidental fue reclamado como territorio por España en 1885 y en 1934 se produjo la ocupación efectiva. El 6 de noviem-bre de 1975 la Marcha Verde traspasó la frontera internacional-mente reconocida del Sahara Occidental, que obligó a la mayor parte de la población saharaui a abandonar su territorio y sus for-mas de vida para vivir en el exilio en terrenos cedidos por Argelia. En virtud de los acuerdos de Madrid de 1975, se estableció una
administración temporal tripartita constituida por España, Marruecos y Mauritania. El 26 de febrero de 1976 España
abandonó el territorio, tras lo cual el Frente Polisario proclamó la República Árabe Saharaui Democrática (RASD) y se inició una guerra de liberación del territo-rio contra estos dos países.
2
HASSANIA-2007.indd 2 7/6/07 11:42:57
1979 urtean Mauritaniak, sunt situta, bakea sinatu zuen Fronte Polisarioarekin beren gurari guztiak eta lurralde hura ut ziz. 1991ean Marokok eta Fronte Polisarioak su etena sinatu zuten Nazio Batuen babespean. Nazio Batuek 1992ko ot sailean eginteko zen Mendebaldeko Sahararen erreferendu-merako Nazio Batuen Misioa (MINURSO) jarri zuten. Maroko erreferendumerako data at zeratuz joan da apelazioak direla bide. Apelazio hauetan eskat zen dute eskualde hartako kolo-no marokoarrek (gehiengoa dira dagoeneko) izan dezatela botoa emateko eskubidea.
Bake prozesuaren geldialdia gaindit zeko xedez, Nazio Batuek James Baker izendatu zuten Mendebaldeko Sahara-rako Nazio Batuetako Idazkari Nagusiaren Ordezkari Pert so-nal bezala. Honen babespean sinatu zuten Marokok eta Fronte Polisarioak 1997an Houstoneko akordioak. 2000.eko urtarrilean autodeterminazio erreferendumerako boto emai-leen identifikazio prozesua amaitu zen. 120.000 apelazio aur-keztu ziren eta alderdi bietatik adostu bezala bideratu ordez, Nazio Batuetako Idazkari Nagusiak prozesua izoztu egin zuen. Blokeo hau gaint ze aldera, James Baker-ek beste plan bat proposatu zuen, Plan Baker II izenez ezagut zen dena, hain zuzen ere. Bigarren plan hau Segurtasunerako Kont seiluak aho batez bermatu
En 1979 Mauritania, derrotada, firmó la paz con el Frente Polisario renunciando a sus pretensiones en el territorio. En 1991 Marruecos y el Frente Polisario firmaron un alto el fuego auspi-ciado por la ONU que estableció la Misión de Naciones Unidas para el Referendo en el Sahara Occidental (MINURSO), que se celebraría en febrero de 1992. Marruecos ha ido aplazando la convocatoria del referéndum mediante apelaciones en las que pide que los colonos marroquíes instalados en la zona durante los últimos años (que ya son mayoría) tengan derecho a voto.
Para superar el estancamiento del proceso de paz, las Naciones Unidas designaron a James Baker como Enviado Personal del Secretario General de las Naciones Unidas para el Sáhara Occidental. Bajo sus auspicios, en 1997 Marruecos y el Frente Polisario firmaron los Acuerdos de Houston. En enero de 2000 se finalizó el proceso de identificación de votantes para el referéndum de autodeterminación. Se presentaron 120.000 apelaciones pero, en lugar de tramitarlas de acuerdo con los procedimientos pactados por las dos partes, el Secretario General
de la ONU congeló el proceso. Para superar este bloqueo, James Baker propuso otro plan, el llamado Plan Baker
II, que en 2003 fue avalado por unanimidad por el Consejo de Seguridad (Resolución 1495). Marruecos, sin embargo, no aceptó dicho plan, porque según los responsables marroquíes el plan no garantiza la par-
3
HASSANIA-2007.indd 3 7/6/07 11:42:58
ticipación de todo el pueblo saharaui en el referéndum de autode-terminación. Marruecos propuso en su lugar conceder al Sahara Occidental una amplia autonomía bajo su soberanía (cuyas condiciones no han sido todavía concretadas) y la creación de CORCAS (Consejo Real para los Asuntos del Sahara) compuesta por miembros de distintos clanes y tribus saharauis designados por el rey de Marruecos, pero esta solución fue rechazada por el Frente Polisario.
Las últimas manifestaciones de Marruecos y de muchos de sus aliados europeos continúan en esa misma línea de auto-nomía, negando el derecho de libre determinación del Pueblo Saharaui, derecho recogido en la Carta de las Naciones Unidas y en las resoluciones de su Asamblea General.
Mientras se van dando los pasos políticos citados, Marruecos intenta minar la resistencia y la lucha del Pueblo Saharaui con torturas y represión que bien pueden verse repre-sentadas en el “Muro de la Vergüenza”, levantado a partir de 1980
y que a lo largo de más de 2.720 km divide de norte a sur el Sahara Occidental, controlado en su mayor parte por
tropas marroquíes y que obliga a la mayor parte de la población a vivir y resistir en la precariedad y la provi-sionalidad en la hammada argelina de Tinduf, en los campamentos de refugiados y refugiadas.
zuen 2003an (1495 ebazpena). Baina Marokok ez zuen onartu plana, euren esanetan planak ez zuen bermat zen saharauiar ororen partehart zea autodeterminaziorako erreferendumean. Marokok, ordez, euren menpeko autonomia zabala propo-satu zuen Mendebaldeko Sahararent zat (zehazteke dauden baldint zetan) eta Sahararen Gaietarako Kont seilu Erreala (CORCAS-Consejo Real para Asuntos del Sahara) erat zea. Kont seilu hori Marokoko erregeak izendatutako saharar klan eta tribu ezberdinetako kidez osatuta egongo lit zatekelarik. Fronte Polisarioak ez zuen irtenbide hau onartu.
Marokok egin dituen azken adierazpenak eta, baita ere, bere aliatu diren hainbat herri europarrenak, autonomiaren bide horretarik doaz, Saharar Herriaren determinazio askea izateko eskubidea ukatuz, Nazio Batuetako Kartan bertan eta bai bere Bilt zar Nagusiaren erresoluzioetan ere bat zen den eskubide bera.
Aipatu urrat s politikoak ematen diren bitartean, Saha-rar Herriaren erresistent zia eta borroka hondatu nahian dabil Maroko torturak eta errepresioa direla medio. 1980 urtean eraikit zen hasi zen Lot saren Harresia da horren adierazle nabarmena, 2.720 km luzez Men-debaldeko Sahara bitan zatit zen duen eta nagusiki Marokoko tropek kontrolat zen duten harresia.
4
HASSANIA-2007.indd 4 7/6/07 11:42:58
5
Se calcula la población total de los campamentos, de la que no hay cifras exactas, entre 160.000 y 180.000 personas. Los niños y niñas menores de 12 años constituyen el 54% de la pobla-ción, mientras que las mujeres mayores de 15 años constituyen el 24%. Un número indeterminado, pero que no debe de alcanzar los 30.000, son familias nómadas que viven del pastoreo y no se pueden beneficiar de los programas de alimentos, medicamen-tos, etc. porque no se les considera población refugiada aunque, en muchos casos, son familias que viven en los campamentos y pasan temporadas en régimen de nomadeo cuando las condicio-nes climáticas y las lluvias lo posibilitan.
Los campamentos se dividen en cuatro asentamientos llamados Wilayas (alejadas varios kilómetros unas de otras), que a su vez se dividen en dairas y barrios. Siendo huéspedes del Estado Argelino, los y las saharauis poseen la libre disposición de la tierra y de los recursos hídricos de la zona en la que están instalados. La actividad económica es básicamente colectiva, manteniéndose la función pública gracias al tiempo que cada
trabajador o trabajadora dedica a tareas dirigidas a la comunidad, en un esfuerzo de superación y desarrollo colectivo.
Eta bitartean, saharar biztanle asko eta asko Aljeriako Tinduf izeneko hammadan bizit zera eta eustera derrigortuta, bizi baldint za eskasetan eta behin-behinekotasunez, errefuxiatuen kanpamenduetan.
Kanpamenduetako biztanle kopurua 160.000 eta 180.000 lagun ingurukoa dela kalkulat zen da, zehat z esaterik ez dagoen arren. Hauetatik %54a 12 urtetik beherako umeak dira, eta %24a 15 urtetik gorako emakumeak. Zehaztu gabeko biztanle kopurua nomadek osat zen dute, art zaint zara dedikat zen dira, baina, edozein kasutan, ez dira 30.000 baino gehiago izango. Hauek, nomadak izatean, ez dira elikagai edo botiken progra-metan sart zen, ez baitira errefuxiatut zat hart zen nahiz eta kanpamenduetan bizi eta, aldika soilik, nomada gisa ibili, egu-raldiak eta euriteak zilegi egiten dutenean hain zuzen ere.
Kanpamenduak lau Wilayetan banatuta daude (bata bestetik kilometro bat zuetara) eta Wilaya hauek, era berean, dairetan eta auzoetan zatit zen dira. Aljeriako apopiloak badi-ra ere, bizi diren lurralde horretako lurra bera eta bertako ur baliabideak beren esku daude. Jardun ekonomikoa taldekoa da gehien bat, funt zio publikoa langile bakoit zak talde edo komunitatearen alde egiten duen lanari esker mantent zen da, aurrera egiteko ahalegina eta tal-dearen garapena dela helburu.
HASSANIA-2007.indd 5 7/6/07 11:42:59
6 7
HASSANIERA AHOSKATZERAKOAN KONTUAN IZAN BEHARREKOAK
Sh -- Ingeleseko ahoskera (she, show,...). Pronunciación inglesa (she, show,...), “ch” suave.
Th -- Ingeleseko ahoskera (that, this,..), “dat, dis” Pronunciación inglesa (that, this,..), “dat, dis”.
H -- Arabierazko ahoskera “j”ren atzekoa Pronunciación árabe, aspirada,parecida a una “j”.
Z -- Frantsesezko ahoskera “z”. Pronunciación francesa de la “z”.
Y -- Argentinako ahoskera “y”, (yxo). Pronunciación argentina de “y”, (yxo).
G -- Amaieran “g” bezala ahoskatzen da eta ez “j” legez. “g” al final de la palabra se pronuncia como “g”, no “j”.
W -- Ingelerako ahoskera (what,wait,...), “ua”. Pronunciación inglesa (what,wait,...), “ua”.
- -- Geldiunea silaba artean. Pausa entre sílabas.
 A luzea diafragmatik. A larga desde el diafragma.
AHO
SKER
APR
ONU
NCIA
CIÓ
NAN
-NAT
EG
A TENER EN CUENTA EN LA PRONUNCIACIóN DEL HASSANIA
HASSANIA-2007.indd 6 7/6/07 11:43:00
7
10 AGURRAK / AURKEZPENA SALUDOS / PRESENTACIONES AS-LAM / TAG-DIM
13 HITZ ETA ESALDI ARRUNTAK PALABRAS Y FRASES COMUNES KALIMAT NA YUMAL SHAMLLA
15 GALDETZEKO PARA PREGUNTAR AS-ILA ÂAMA
16 ULERMENA COMPRESIÓN ALFAHEM
17 AIREPORTUAN EN EL AEROPUERTO FI ALMATAR
19 ETxEAN EN CASA FI AD-DAR
20 FAMILIA LA FAMILIA AL ÂAILA
22 SOLASALDIAN EN CONvERSACIÓN FI ALMUHADAZA
23 OTORDUETAN EN LA COMIDA FI AL WAYABAT / LUKIL
25 KANPAMENDUETAKO JAKI TIPIKOAK COMIDA DE CAMPAMENTOS TAGTHIYAT AL MUJAYAM
27 HIRIAN EN LA CIUDAD FI ALMADINA
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
AURK
IBID
EAIN
DICE
FAHR
AS
HASSANIA-2007.indd 7 7/6/07 11:43:00
29 ARRISKUAK HIRIAN PELIGROS DE LA CIUDAD MAJATER ALMADINA
30 NATURA LA NATURALEZA AT-TABIÂA
33 ANIMALIAK ANIMALES HAYWANAT
35 HONDARTZAN EN LA PLAYA AND LEBHAR
36 BISITALDIA KANPAMENTUETARA vISITA A LOS CAMPAMENTOS ZIYARA LIL MUJAYAM
39 GIZAKIAREN GORPUTZA EL CUERPO HUMANO ALYESEM
41 SENDAGILEARENGANA EN EL MéDICO ÂINDA AT-TABIB
42 MEDIKUNTZAKO HITZAK TéRMINOS MéDICOS MUSTALAHAT TUBIYA
44 OKULISTAREN AZTERKETA REvISIÓN DEL OCULISTA TAZWIZ ÂINDA TABIB ALÂAININ
45 OPARIAK EROSTEN COMPRA DE REGALOS SHIRAY ALHADAY
47 TELEFONOA EL TELéFONO ATILIFUN
HASSANIA-2007.indd 8 7/6/07 11:43:01
48 ZENBAKIAK LOS NúMEROS LARGAM
52 ORDINALAK LOS ORDINALES LARGAM TARTIBIYA
53 KOLOREAK LOS COLORES AL ALWAN
54 DENBORA / ORDUA TIEMPO / LA HORA ALWAGUET
56 EGURALDIA EL TIEMPO / CLIMA LAHWAL ALYAWIYA
57 ASTEKO EGUNAK LOS DíAS DE LA SEMANA AY-YAM AL USBUÂ
60 HILABETEAK LOS MESES ASH-HUR
61 URTAROAK ESTACIONES DEL AñO FUSUL AS-SANA
62 IZENORDAIN PERTSONALAK PRONOMBRES PERSONALES AD-DAMAIR ASHAJ-SIA
63 IZENORDAIN POSESIBOAK PRONOMBRES POSESIvOS DAMAIR AL MULKIA
63 IZENORDAIN ERAKUSLEAK PRONOMBRES DEMOSTRATIvOS DAMAIR AL ISHAR
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
AURK
IBID
EAIN
DICE
FAHR
AS
HASSANIA-2007.indd 9 7/6/07 11:43:02
EUSKARA CASTELLANO AL HASSANIA AL HASSANIA
Pronunciación Grafía
AGURRAK SALUDOS AS-LAM
Kaixo Hola As-salamu âalikum
Agur /Adio Adíos Maâa as-salama / Mahabas
Ongi etorria (k) Bienvenido (s) Marhaban wa sahlán
Zer moduz zaude? ¿Qué tal estas? Ash-kkif halak?
Ondo nago, eskerrik asko Estoy bien, gracias Labas / Shukran
Egun on Buenos días Asbah aljair
Arratsalde on Buenas tardes Amsá aljair
Gau on Buenas noches Leila saâida
10
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
AGUR
RAK
SALU
DOS
AS-L
AM
HASSANIA-2007.indd 10 7/6/07 11:43:02
(Agurra) (Saluda)Bakea zurekin Que la paz sea contigo Salam Alaikum...
(Erantzuna) (Responde)Baita zurekin ere Que la paz sea contigo Wa Alaikum bi Assalam
(Agurra) Zer moduz? (Saluda)Dena ondo? ¿Qué tal, todo bien? Ashkifkum, yak labas?...
(Erantzuna) (Responde)Bai dena ondo, Jaungoikoari esker Bien gracias a Dios Labas hamdu li Al-lah
(Agurra) (Saluda)Nola zaude?, ¿Cómo te encuentras?, Yak aljair, Yak Assaha,Osasuna? ¿Qué tal la salud? Yak alafia?
(Erantzuna) (Responde)Dena ondo, Todo bien, la salud, todo Ala aljair ua assaha,osasuna ere ondo en orden gracias a Dios ua alafia alhamdu li Al-lah
(Agurra) (Saluda)Zer berri? ¿Qué hay de nuevo? Yak ma tari bas?
(Erantzuna) (Responde)Ez dago berririk, No hay nada nuevo, Ma tari bas, an-nasdenok ondo gaude todos estamos bien kamla bijair ua la jair
11
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
AGUR
RAK
SALU
DOS
AS-L
AM
HASSANIA-2007.indd 11 7/6/07 11:43:03
AURKEZPENAK PRESENTACIONES TAG-DIM
Ni Ali naiz Yo soy Ali Ana Ali
Saharakoa naiz Soy saharaui Ana saharaui
Adiskideak gara Somos amigos/as Nahna asdigá / Ashab
Nola duzu izena? ¿Cómo te llamas? Anta asmak?(masc) / Anti asmek(fem)
Ahmed dut izena Me llamo Ahmed Ana asmi Ahmed
Eta zuk? ¿Y tú? Wa anta? (masc)
Nor zara zu? ¿Y tú quién eres? Anta man hua? (masc) Anti man hia? (fem)
Nongoa zara? ¿De dónde eres? Anta min amnein? (masc) / Anti min amnein? (fem)
Esmarakoa naiz Soy de Esmara Ana Min Esmara
Hemengoa zara? ¿Eres de aquí? Anta min haun? (masc) / Anti min haun? (fem)
Ez, ez naiz hemengoa No, no soy de aquí Abdai mani min haun
12
AURK
EZPE
NAK
PRES
ENTA
CIO
NES
TAG
-DIM
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 12 7/6/07 11:43:03
13
HITZ ETA ESALDI ARRUNTAK FRASES COMUNES KALIMAT WA YUMAL SHAMILA Bai Si Yaheh
Ez No La / Abdai
Inoiz Nunca Abadan / Muhal
Beti Siempre Daiman
Mesedez Por favor Menfadlak (masc) / Menfadlek (fem)
Eskerrik asko Gracias Shucran
Ez horregatik De nada La shucra âla wayeb
Barkatu Perdón Asmahly
Hemen Aquí Haun
Hemendik Desde aquí Men haun
Etxean En casa Fi ad-dar
Etxetik Desde casa Mina ad-dari
Entzun! ¡Escucha! Es-sanat / Asmaâ
HITZ
ETA
ESA
LDI A
RRUN
TAK
PALA
BRAS
Y F
RASE
S CO
MUN
ESKA
LIM
AT W
A YU
MAL
SHA
MIL
A1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 13 7/6/07 11:43:04
14
Goazen! ¡Vamos! Yal-lah!
Ikusi! / Begira! ¡Mira! Showf / Showfi!
Jakina! / Noski! ¡Claro! Wadih!
Ados! ¡Vale! Yaheh!
Aizu! ¡Oiga! Asmaá / Es-sanat
Ixilik! ¡Silencio! Asket / Askti!
Etor zaitez! / Erdu! ¡Ven aquí! At-âalá hawn!
Emaidazu! ¡Dame! ilah
Esaidazu! ¡Dime! Guli / Gulili
Poliki! / Astiro! ¡Despacio! Bishor!
Arin! ¡Rápido! Bilaylá
Gehiegi! Demasiado Yasser
Gutxiegi! Muy poco Shei / Aglail
Orduan Entonces li an-na
HITZ
ETA
ESA
LDI A
RRUN
TAK
PALA
BRAS
Y F
RASE
S CO
MUN
ESKA
LIM
AT W
A YU
MAL
SHA
MIL
A
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 14 7/6/07 11:43:04
GALDETZEKO PARA PREGUNTAR LISU-AL
Zer? ¿Qué? Shenhu? (masc) / Shenhi? (fem)
Nor? ¿Quién? Man Hua? (masc) / Man Hia? (fem)
Noiz? ¿Cuándo? Ainta?
Zergatik? ¿Por qué? Aâlah?
Nola? ¿Cómo? Kif ash? / Ashnabet?
Zein nahi duzu? ¿Cuál quieres? Ayhum bagui? / Baguia?
Zer nahi duzu? ¿Qué quieres? Shi daur? / Shidauri?
Zenbat nahi dituzu? ¿Cuántos quieres? Kam abgait? / Abgaiti?
Noiz da? ¿Cuándo es? Ainta hatha?
Nolakoa da zure etxea? ¿Cómo es tu casa? Ash-nabet darak?
Hemen ala han? ¿Aquí o alla? Hawn wal-la alhaeh?
Zenbat da? ¿Cuánto es? Ebkam? / Hathá?
Beldur zara? ¿Tienes miedo? Jaif?
15
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
GAL
DETZ
EKO
PARA
PRE
GUN
TAR
LISU
-AL
HASSANIA-2007.indd 15 7/6/07 11:43:04
16
ULERMENA COMPRENSIÓN ALFAHEM
Gaztelaniaz hitz egiten duzu? ¿Tú hablas castellano? Anta titkalam bil-isbania?
Barkatu, ez dakit ongi gaztelaniaz Perdona, no hablo bien Castellano Ana ma netkal-lam bil isbanía
Astiroago hitz egin dezakezu? ¿Puedes hablar más despacio? Atgued tetkal-lam bishowr?
Euskaraz esan dezakezu, Puedes decirlo en euskera, Atgued atgulha bil euskera mesedez? por favor? men fadlak?
Ulertzen duzu? ¿Entiendes? Fahim?
Ulertu duzu? ¿Has entendido? Anta afhamet / Anti afhamti?
Ez dut ulertzen No, no entiendo Ana mani fahem / Fahma
ULER
MEN
ACO
MPR
ENSI
ÓN
ALFA
HEM
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 16 7/6/07 11:43:06
17
AIREPORTUAN EN EL AEROPUERTO FI ALMATAR
Hegaldia Vuelo Rihla
Hegazkina Avión Tayara
Azafata Azafata Mudifa
Segurtasun uhala Cinturón de seguridad Hizam al-amen
Helduera Llegada Usul
Irteera Salida Juruy
Sarrera Entrada Ad-dujul
Atzeratuta Con retraso Met-tajar
Non eros dezaket txartela? ¿Dónde puedo comprar el billete? Amnein engued nashri at-tathkira?
Joan-Etorria Ida y vuelta Thihab wa ruyuâ
Hona nere maletak Estas son mis maletas Hathu um-maliti / Ub-balizi
Non har dezaket taxi bat? ¿Dónde puedo coger un taxi? Amnein engued nagbed taxi?
Non har dezaket autobusa? ¿Dónde puedo coger el autobus? Amnein engued nagbed el car/autobus?
AIRE
PORT
UAN
EN E
L AE
ROPU
ERTO
FI A
LMAT
AR
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 17 7/6/07 11:43:06
18
AIRE
PORT
UAN
EN E
L AE
ROPU
ERTO
FI A
LMAT
AR
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
Aduana La aduana Alyamarik
Dokumentuak Documentos Wazaig
Pasaportea Pasaporte Pasapor / Yawazas-safar
Izena Nombre Lasm / Ism
Abizenak Apellidos Lagueb
Helbidea Dirección Âinwan
Ez daukat ezer ere ez No tengo nada Ma âandi shi
Zabaldu maletak Abra las maletas Aftah Lubaliz
Dena ongi dago Todo está en orden Kul shi munadam
Ongi al dago dena? ¿Está todo en orden? Kul shi saleh?
HASSANIA-2007.indd 18 7/6/07 11:43:07
19
ETxEAN EN CASA FID-DAR
Hau zure logela da Esta es tu habitación Hadha beitac (gurfatic)
Hau komuna da Este es el cuarto de baño Hatha beit el-ma (marhad)
Hau sukaldea da Esta es la cocina Hathi el-cusina
Hau jangela / egongela da Este es el comedor / la sala Hatha matâam
Hau dutxa da Esta es la ducha Hatha laduch (elmirachatu)
Komunera joan nahi duzu? ¿Quieres ir al cuarto de baño? Tabgui etguis beit el-ma?
Ken ezazu arropa Quítate la ropa Aglaâ el-basac
Ken itzazu zapatak Quítate los zapatos Aglaâ esbabitac
xaboia Jabón Essabun
Eskuoihala Toalla Futa
Jan egin nahi duzu? ¿Quieres comer? Edaur taukal?
Lo egin nahi duzu? ¿Quieres dormir? Edaur tergued?
ETxE
ANEN
CAS
AFI
D-DA
R
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 19 7/6/07 11:43:07
20
FAM
ILIA
LA F
AMIL
IAAL
AÂR
A
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
FAMILIA LA FAMILIA AL AÂILA
Anaia Hermano de hermano Aj / Ju
Ahizpa Hermana de Hermana Ejt
Arreba Hermana de hermano Ajt el ju
Neba Hermano de hermana Ju elju
Semea Hijo Weld / Ibin
Alaba Hija Ment / Bint
Aita Padre Albu / Al-ab
Ama Madre Lum / Alum
Aitona / Aitite Abuelo Yed / Alyed
Amona / Amama Abuela Yed-da / Yed-dat
Gurasoak Padres Ab-bat
Senarra Esposo Zawy
Emaztea Esposa Zawya
HASSANIA-2007.indd 20 7/6/07 11:43:07
Seme-alabak Hijos / as Awlad
Iloba Nieto / Nieta Hafid / Hafida
Osaba Tío paterno / Tío materno Âam / Jal
Izeba / Izeko Tía paterna / Tía materna Âam-ma / Jala
Lehengusua / Lehengusina Primo / Prima Weld al âam / Weld al jal
Loba Sobrino Weld lejt, weld alju
Sobrina Ment lejt, ment alju
Senargaia Novio Jatib / Asbi
Emaztegaia Novia Jatiba / Asbia
Laguna Amigo/a Sadig / Sadiga
Hau Aitor da Este es Aitor Hatha Aitor
Hau nire senarra da Este es mi marido Hatha hua zauyí
Hau nire emaztea da Esta es mi mujer Hathi hia zauyati
21
FAM
ILIA
LA F
AMIL
IAAL
AÂR
A
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 21 7/6/07 11:43:08
22
SOLA
SALD
IAN
EN C
ONv
ERSA
CIÓ
NFI
ALM
UHAD
AZA
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
SOLASALDIAN EN CONvERSACIÓN FI ALMUHADAZA
Salem nire adiskidea da Salem es mi amigo Salem sadiguí (sahbi)
Pozten naiz! ¡Encantado! Mesh-shrraf!
Zenbat urte dituzu? ¿Cuántos años tienes? Kam âumrak / Aumruki
Hamar urte ditut Tengo diez años Âumri ashru sanawat
Hau nire aita da Este es mi padre Hathá buya
Hau nire ama da Esta es mi madre Hathi umi
Hau nire ahizpa da Esta es mi hermana Hathi ujti
Hau nire anaia da Este es mi hermano Hathá juya
Hau nire etxea da Esta es mi casa Hathi dari
Lagun onak izango gara Vamos a ser buenos amigos Lahi anâudu asdigá
Maite zaitut Te quiero Nebgik
Emaidazu besarkada bat Dame un abrazo Tharraâli
Emaidazu musu bat Dame un beso Atini haba / Habni
HASSANIA-2007.indd 22 7/6/07 11:43:08
23
OTORDUETAN EN LA COMIDA FI AL WAYABAT / LUKIT
Gosaria Desayuno Leftur
Bazkaria Comida Legdá
Askaria Merienda Âugbiya
Afaria Cena Laâsha
On egin! ¡Que aproveche! Sahia tayiba!
Goilarra Cuchara Cuchara
Sardexka Tenedor Tenedor
Labana Cuchillo Mus
Edalontzia Vaso Kass
Platera Plato Maf-rad
Barazkiak Verduras Al judra
Okela / Haragia Carne Laham
Arraultza Huevo Beidh
OTO
RDUE
TAN
EN L
A CO
MID
AFI
AL
WAY
ABAT
/ LU
KIT
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 23 7/6/07 11:43:09
24
Arraina Pescado Hut
Oilaskoa Pollo Laham adyuk
Tomatea Tomate Maticha
Patata Patata Batata
Kipula Cebolla Lebsal
Izozkia Helado Hiladou
Gozokia Caramelo Halua
Gose zara? ¿Tienes hambre? Yiâan?
Jan egin nahi duzu? ¿Quieres comer? Tabgui tawkal?
Gustoko duzu ...? ¿Te gusta ...? Bagui?
Gose naiz Tengo hambre Yiâan, Yiâana
OTO
RDUE
TAN
EN L
A CO
MID
AFI
AL
WAY
ABAT
/ LU
KIT
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 24 7/6/07 11:43:09
25
Egarri naiz Tengo sed Âtshan-âtshana
Jan egin nahi dut Quiero comer Bagui Naukal
Edan egin nahi dut Quiero beber Bagui nashrub
Hau jan dezakezu Esto lo puedes comer Hatha teguid tauklu
Hau arraina da Esto es pescado Hatha hut / Samak
Hau txerri haragia da Esto es carne de cerdo Hatha laham janzir
KANPAMENDUETAKO JAKIAK COMIDA DE CAMPAMENTO WAYABAT ALMUJAYAM
Semola Sémola Kuskus
Gisatuak Guisos Tayin
KANP
AMEN
DUET
AKO
JAK
IAK
COM
IDA
DE C
AMPA
MEN
TOW
AYAB
AT A
LMUJ
AYAM
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 25 7/6/07 11:43:09
26
Txitxi-burduntzia Pinchos morunos Az-an-nan
Ahuntz esnea Leche de cabra Laban legnem
Datilak Dátiles At-tamar
Gamelu esnea Leche de camella Laban albel
Gamelu okela Carne de camello Laham albel
Esne-hautsa Leche en polvo Buder
Te berdea Té verde Atai
Ura Agua Almá
Zukua Zumo Alâasir
Arroza okelarekin Arroz con carne Maru wa al-laham
Patata frijitua Patata frita Batata mugliya
Entsalada Ensalada Shalada
KANP
AMEN
DUET
AKO
JAK
IAK
COM
IDA
DE C
AMPA
MEN
TOW
AYAB
AT A
LMUJ
AYAM
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 26 7/6/07 11:43:10
27
HIRIAN EN LA CIUDAD FI ALMADINA
Kalea Calle Shariâ
Eraikuntza Edificio Âimara
Errepidea Carretera Ash-shanti
Denda Tienda Butig / Mahal
Korreos Correos Albarid
Bulegoa Oficina Lidara
Zein hiri da hau? ¿Cómo se llama esta ciudad? Asm hathi almadina?
Non dago kale hau? ¿Dónde está esta calle? Am nain hatha ashariâ?
Urruti samar dago Está bastante lejos Hatha ab-âid hat-ta
Hemendik hurbil dago Está cerca de aquí Hatha agreyib min haun
Lagun nazakezu? ¿Me puede ayudar? Atgued atsaâidni?
Segi zuzen Siga recto Amshi algued-dam
Galdu egin naiz Me he perdido Uguet / Marreyt
HIRI
ANEN
LA
CIUD
ADFI
ALM
ADIN
A
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 27 7/6/07 11:43:10
28
HIRI
ANEN
LA
CIUD
ADFI
ALM
ADIN
A
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
Jo eskumarantz Gire a la derecha Dur a la alyamin
Jo ezkerrerantz Gire a la izquierda Dur a l alyassar
Hiri hau oso polita da Esta ciudad es muy bonita Hathi almadina zeina
.....ra joan behar dut Tengo que ir a... Jasni namshi sawr...
Non da ...? ¿Dónde es/está....? Amnein jaleg.......?
Autobus geltokia Estación de autobuses Mahat-t alkiran
Kafetegia Una cafetería Al magha
Okindegia Una panadería Almajbaza
Ospitalea El hospital Al mustash-fá
Banketxea Un banco Al bank
Telefono kabina Una cabina de teléfono At-tilifun
Zinema Un cine As-sinamá
Museoa Un museo Mat-haf
HASSANIA-2007.indd 28 7/6/07 11:43:11
29
ARRISKUAK HIRIAN PELIGROS DE LA CIUDAD MAJATIR ALMADINA
Arriskua Peligro Jatar
Ezin da pasatu Prohibido pasar Mamnuâ tet-jatá
Kontuz kotxeekin Cuidado con los coches Hathari mina alwatat
Begiratu ondo semaforoak Mira bien los semáforos Jarrass zein alamat almurur
Berdea, pasa zaitezke Verde, puede pasar Ajthar, atgued tetjatá
Gorria, ezin zaitezke pasa Rojo, no puede pasar Ahmar, ma etgued tetjatá
Eman eskua Dame la mano Ilah aydak / Aydk
Ez erre No fumar Mam nuâ at-tadjin
ARRI
SKUA
K HI
RIAN
PELI
GRO
S EN
LA
CIUD
ADM
AJAT
IR A
LMAD
INA
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 29 7/6/07 11:43:11
30
NATU
RALA
NAT
URAL
EZA
AT-
TABI
AA
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
NATURA NATURALEZA AT-TABIÂA
Haize garbia Aire limpio Hawa nagui / Zein
Txangoa / Ibilaldia Excursión Rehla
Zuhaitza(k) Árbol(es) Ash-yar
Hondartza Playa Shati
Itsasoa Mar Albahar / Lebhar
Mendia Montaña yebal
Animalia(k) Animal(es) Haiywanat
Igeritokia Piscina Pisina / Masbaha
Eguzkia El sol Ash-shames
Ilargia La luna Algamar
Izarra(k) Estrella(s) Nuyum
HASSANIA-2007.indd 30 7/6/07 11:43:12
31
Zeruertza Horizonte Ufug
Basamortua Desierto Sahara
Harea Arena Etrab
Zerua Cielo As-samá
Haitza(k) Roca(s) Lehyar / Hayra
Duna Duna Lagrad
Ameskeria / Irudikeria Espejismo Esrab
Bedarra Hierba Arbiâ
Ibaia / Erreka Río Wad
Oasia Oasis Waha
Irla Isla Yazira
NATU
RALA
NAT
URAL
EZA
AT-
TABI
AA
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 31 7/6/07 11:43:12
32
NATU
RALA
NAT
URAL
EZA
AT-
TABI
AA
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
Lakua Lago Buhaira
Putzua Pozo Hassi / Bir
Sua Fuego An-nar
Iparrorratza Brújula Bawsala
Norabidea Dirección Itiyah
Linterna Linterna Thawaya
Iparra Norte Shamal / Tal
Hegoa Sur yunug / Guebla
Mendebaldea Oeste Gareb / Sahel
Ekialdea Este Shareg
Denda Tienda Agaitun / Jaima
HASSANIA-2007.indd 32 7/6/07 11:43:12
33
ANIMALIAK ANIMALES HAYWANAT
Txakurra Perro Kalb
Gamelua Camello Yamel / Aymel
Zaldia Caballo Jail / Farass
Txoria Pájaro Tair
Txerria Cerdo Hal-luf / Janzir
Oilarra Gallo Dick
Oiloa Gallina dicka / Dayaya
Ahuntza Cabra Shá
Ardia Oveja Naâya
Katua Gato Guit / Mush
Arratoia Ratón Far
Arraina Pez Hut / Samak
Tximeleta Mariposa Farasha / Bufurtuto
ANIM
ALIA
KAN
IMAL
ESHA
YWAN
AT
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 33 7/6/07 11:43:13
34
Astoa Burro Himar / Ahmar
Behia Vaca Bagra
Untzia Conejo Neirab
Jirafa Jirafa Zarafa
Azeria Zorro Zaâ-lab
Lehoia León Assad-esbaà
Sugea Serpiente Ahnesh / Zuâban
ANIM
ALIA
KAN
IMAL
ESHA
YWAN
AT
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 34 7/6/07 11:43:13
HONDARTZAN EN LA PLAYA FI ALBAHAR
Arriskutsua da hemen bainatzea Es peligroso bañarse aquí Jatir alâum hawn
Debekaturik dago hemen bainatzea Prohibido bañarse aquí Mamnuâ alâwm hawn
Kontuz ibili hondartzan Tener cuidado en la playa Hathari ainda albahar
Itsasertzean bainatzen ikasi Aprender a bañarse en la orilla Taâl-lam alâwm ainda ashati
Bandera gorria, arriskua Bandera roja, peligro Raya hamra,jatar
Bandera berdea, ez dago arriskurik Bandera verde, no hay peligro Raya jathra ma jaleg, jatar
Olatua Ola Mawja
Hondarra / Harea Arena Etrab / Ramla
Txalupa Bote Zuerga
Itsasontzia Barco Gareb
Portua Puerto Miná
Igeriketa Natación Alâwm
Bandera Bandera Raya
35
HOND
ARTZ
ANEN
LA
PLAY
AIR
SHAD
AT L
IL A
LTFA
L1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 35 7/6/07 11:43:14
36
BISI
TALD
IA K
ANPA
MEN
TUET
ARA
vISI
TA A
LO
S CA
MPA
MEN
TOS
ZIYA
RA IL
A AL
MUJ
AYAM
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
BISITALDIA KANPAMENTUETARA vISITA A LOS CAMPAMENTOS ZIYARA ILA ALMUJAYAM
Protokolo bulegoa Oficina de protocolo At-Tashrifat
Udala Ayuntamiento Albaladia
Lurraldea Provincia Wilaya
Herria Localidad Daira
Auzoa Barrio Hay
Ikastetxea Colegio Madaris / Mjadresa
Haurtzaindegia Guardería Tarbiya
Ministeritza Ministerio Wazara
Zuzendaria Director-a Mudira / Mudir
Nazionala Nacional Watani
Ospitala Hospital Mustashfá
HASSANIA-2007.indd 36 7/6/07 11:43:14
Anbulategia Ambulatorio Mastawsaf (Mustawsaf)
Ohiturak Costumbres Tagalid-âdat
Kultura Cultura Zagafa
Jaia Fiesta Hafla / Munasaba
Ezkontza Boda Ârss
Bateoa Bautizo Asem
Paseoa Paseo Tisdar
Poztasuna Alegría Farah
Jatekoa Comida Lukil
Hizketaldia Conversación Muhadazá
Topaketa Encuentro Multagá
37
BISI
TALD
IA K
ANPA
MEN
TUET
ARA
vISI
TA A
LO
S CA
MPA
MEN
TOS
ZIYA
RA IL
A AL
MUJ
AYAM
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 37 7/6/07 11:43:14
38
BISI
TALD
IA K
ANPA
MEN
TUET
ARA
vISI
TA A
LO
S CA
MPA
MEN
TOS
ZIYA
RA IL
A AL
MUJ
AYAM
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
Ona Bueno Zein
Ondo nago Estoy bien Ana bijair
Gauza asko jakin nahi ditut Quiero conocer muchas cosas Bagui nataârraf âla yaser mina almasail
Liluratuta nago Estoy encantado Musharraf
Nolakoak dira zuon ohiturak? ¿Cómo son vuestras costumbres? Shenhia tagalidkum?
Harremanetan egongo gara Estaremos en contacto Nabgau âla itisal
Gero arte Hasta luego Maâa as-salama
Nire etxetik idatziko dizuet Os voy a escribir desde mi casa Lahi enraselkum min dari
Bidai ona opa dizuegu Os deseamos feliz viaje Natamanau elkum safar saàid
HASSANIA-2007.indd 38 7/6/07 11:43:15
39
GIZAKIAREN GORPUTZA EL CUERPO HUMANO ALYESEM
Burua Cabeza Rass
Eskua Mano Ayd
Ahoa Boca Fum
Sudurra Nariz Jashem
Belarria Oreja Uthen
Begia Ojo Aayin
Sabela Tripa Kersh
Eztarria Garganta Ragbá
Aurpegia Cara, rostro U-yeh
Besoa Brazo Athraâ
Oina(k) Pié(s) Kar-àin
GIZ
AKIA
REN
GO
RPUT
ZAEL
CUE
RPO
HUM
ANO
ALYE
SEM
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 39 7/6/07 11:43:15
40
GIZ
AKIA
REN
GO
RPUT
ZAEL
CUE
RPO
HUM
ANO
ALYE
SEM
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
Zangoa Pierna Sag
Isterra Muslo Gaima
Lepoa Cuello guethaba
Ilea Pelo Azgab
Hortza / Hagina Diente Seneim
Bihotza Corazón Galb
Atzamarra / Behatza Dedo (mano o pie) Escuâ
HASSANIA-2007.indd 40 7/6/07 11:43:16
41
SENDAGILEARENGANA EN EL MéDICO ÂINDA AT-TABIB
Zer gertzen zaio? ¿Qué le pasa? Anta Am-malak?
Deitu sendagileari Llame a un médico Âyat li at-tabib
Gaixorik nago Estoy enfermo Ana emrid / Emrida
Non duzu mina? ¿Dónde te duele? Amnein yawy-âk?
Hemen dut mina Me duele aquí Yawya-âni hawn
Sukarra dut Tengo fiebre Gabthet-ni alhem-ma
Erantzi zaitez, mesedez Quítese la ropa, por favor Aglaâ albasak
Ireki ahoa Abra la boca Aftah fum-mak / Afthi fum-mk
Atera mihia Saque la lengua Marrag elsanak / Marrgui elsand
Ondo zaude Estas bien Anta labas, anti labas
Odol analisia Análisis se sangre Tahalil ad-dam / Marrgui elsank
SEND
AGIL
EARE
NGAN
AEN
EL
MED
ICO
ÂIND
A AT
-TAB
IB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 41 7/6/07 11:43:16
42
MED
IKUN
TZAK
O H
ITZA
KTE
RMIN
OS
MED
ICO
SM
USTA
LAHA
T TU
BIYA
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
MEDIKUNTZAKO HITZAK TéRMINOS MéDICOS MUSTALAHAT TUBIYA
Sendagilea Doctor/a Tabib / Tabiba
Erizaina Enfermero/a Mumarrida / Mumarrid
Azterketa Revisión Taz-wiz
Analisia Análisis Tahalil
Txertoa Vacuna Sharta
Injekzioa Inyección Dag-ga
Benda Venda Binda
Alkohola Alcohol Alcohol
Ukendua Pomada Pumada
Igeltsoa Yeso Gabess
Mina Dolor Alam / Mawy-âa
HASSANIA-2007.indd 42 7/6/07 11:43:16
43
Zauria Herida Yurh
Erredura Quemadura Herg
Goragalea Nauseas Adwaj
Zorabioa Desmayo Dausa
Kontuz! ¡Cuidado! Âis-sak / Âis / Ahther
Arriskua Peligro Jatar
Larria Grave Jatir
MED
IKUN
TZAK
O H
ITZA
KTE
RMIN
OS
MED
ICO
SM
USTA
LAHA
T TU
BIYA
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 43 7/6/07 11:43:17
44
OKU
LIST
AREN
AZT
ERKE
TARE
vISI
ÓN
DEL
OCU
LIST
ATA
ZWIZ
AIN
DA T
ABIB
ALÂ
AINI
N
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
OKULISTAREN AZTERKETA REvISIÓN DEL OCULISTA TAZWIZ AINDA TABIB ALÂAININ
Espezialista Especialista Mujtass
Betaurrekoak Gafas Bas-sarat / Absasir
Graduazioa Graduación Migyas Ash-shaufa
Begiak Los ojos Alàaynin
Goazen optikara Vamos la óptica Yalah shaur mahal lebsasir
Begiratu aurrera Mira adelante Jarres algued-dam
Ireki begiak Abra los ojos Aftah âaynik
Ondo ikusten duzu? ¿Ves bien? Shaif zein?
Ez dut ondo ikusten No veo bien Mani shaif zein,shaif
Betaurrekoak behar dituzu ¿Necesitas gafas? Muhtay absasir?
Ez duzu betaurrekorik behar No necesitas gafas Manak muhtay absasir
HASSANIA-2007.indd 44 7/6/07 11:43:17
45
OPA
RIAK
ERO
STEN
COM
PRA
DE R
EGAL
OS
SHIR
AY A
LHAD
AY
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
OPARIAK EROSTEN COMPRA DE REGALOS SHIRAY ALHADAYA
Itxita Cerrado Gafel / Magful
Zabalik Abierto Fateh / Maftuh
Erosketetara joan nahi dut Quiero ir de compras Bagui namshi nashri
Badago dendarik hemen? ¿Hay alguna tienda aquí? Jaleg butig hawn?
Non eros daiteke? ¿Dónde se puede comprar? Amnein engued nashri?
Nahi al duzu opari bat zure familiarentzat? ¿Quieres un regalo para tu familia? Bagui hadia alâiltak?
Prakak Pantalón Serwal
Alkondora Camisa Gamiya
Berokia Abrigo Chaqueta
Soinekoa Vestido Rumbaya / Vestido
Pultsera Pulsera Silslet leid
HASSANIA-2007.indd 45 7/6/07 11:43:18
46
OPA
RIAK
ERO
STEN
COM
PRA
DE R
EGAL
OS
SHIR
AY A
LHAD
AY
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
Musika Música Almusigá
Irratia Radio Radio
Sandaliak Sandalias Enâil
Zenbat balio du honek? ¿Cuánto vale esto? Kam yaswa hatha?
Garestiegia da Es demasiado caro Hatha gali ugbala
Ez dut atsegin kolore hau No me gusta este color Mahu zein ândi hatha al-lawn
HASSANIA-2007.indd 46 7/6/07 11:43:18
TELEFONOA EL TELéFONO ATILIFUN
Ba al dago kabinarik gertu? ¿Hay alguna cabina cerca? Jalga tilifun agreyib?
Nire familiarekin hitzegin nahi dut Quiero hablar con mi familia Bagui netkalam amâ ahly / Baguia
Deitu hemendik Llama desde aquí Âyat min hawn
Zein da zure telefono zenbakia? ¿Cuáles tu número de teléfono? Shenhu ragmak?
Hau da zenbakia Este es el número Hatha huwa arraguem
Bai,nor da? Si, ¿quién es? Yahey,anta man hu?
....naiz./ ....rekin hitzegin nahi dut Soy____, quiero hablar con... Ana____, bagui netkal-lamamââ
Ez, ez dago No, no está Mahu hawn
Ez dute erantzuten No contestan Ma iyaubu
Erratu egin zara Se ha equivocado Ranak ajtait
Deitu mesedez Llámame por favor Talfan aâliya men fadlak
Esaiozu deitzeko Dígale que me llame Gulilu italfan aâliya
47
TELE
FONO
AEL
TEL
éFO
NOAT
ILIF
UN
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 47 7/6/07 11:43:18
48
ZENBAKIAK LOS NúMEROS LARGAM
1 Bat Uno Wahed
2 Bi Dos Az-nain
3 Hiru Tres Az-laza
4 Lau Cuatro Arb-âà
5 Bost Cinco Jamsa
6 Sei Seis Sit-ta
7 Zazpi Siete Sab-âà
8 Zortzi Ocho Azmanía
9 Bederatzi Nueve Tis-âà
10 Hamar Diez Âashra
11 Hamaika Once Ahdaâesh
12 Hamabi Doce Aznaâesh
13 Hamahiru Trece Azletaâesh
49
14 Hamalau Catorce Arbâtaâesh
15 Hamabost Quince Ajmestaâesh
16 Hamasei Dieciséis Set-taâesh
17 Hamazazpi Diecisiete Asbaâtaâesh
18 Hemezortzi Dieciocho Azmun-taâesh
19 Hemeretzi Diecinueve Atsâ-taâesh
20 Hogei Veinte Âeshrin
21 Hogeita bat Veintiuno Wahed wa âeshrin
30 Hogeita hamar Treinta Azlazin
31 Hogeita hamaika Treinta y uno Wahid wa azlazin
40 Berrogei Cuarenta Arb-baâin
41 Berrogeita bat Cuarenta y uno Wahid wa arb-baâin
50 Berrogeita hamar Cincuenta Jamsin
ZENB
AKIA
KLO
S Nú
MER
OS
LARG
AM
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36HASSANIA-2007.indd 48 7/6/07 11:43:19
49
14 Hamalau Catorce Arbâtaâesh
15 Hamabost Quince Ajmestaâesh
16 Hamasei Dieciséis Set-taâesh
17 Hamazazpi Diecisiete Asbaâtaâesh
18 Hemezortzi Dieciocho Azmun-taâesh
19 Hemeretzi Diecinueve Atsâ-taâesh
20 Hogei Veinte Âeshrin
21 Hogeita bat Veintiuno Wahed wa âeshrin
30 Hogeita hamar Treinta Azlazin
31 Hogeita hamaika Treinta y uno Wahid wa azlazin
40 Berrogei Cuarenta Arb-baâin
41 Berrogeita bat Cuarenta y uno Wahid wa arb-baâin
50 Berrogeita hamar Cincuenta Jamsin
ZENB
AKIA
KLO
S Nú
MER
OS
LARG
AM
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 49 7/6/07 11:43:19
50
ZENB
AKIA
KLO
S Nú
MER
OS
LARG
AM
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
51 Berrogeita hamaika Cincuenta y uno Wahid wa jamsin
60 Hirurogei Sesenta Set-tin
61 Hirurogeita bat Sesenta y uno Wahid wa set-tin
70 Hirurogeita hamar Setenta Sap-âin
71 Hirurogeita hamaika Setenta y uno Wahid wa sap-âin
80 Laurogei Ochenta Ath-mañin
81 Laurogeita bat Ochenta y uno Wahid wa ath-mañin
90 Laurogeita hamar Noventa Tes-âin
91 Laurogeita hamaika Noventa y uno Wahid wa tes-âin
100 Ehun Cien Miya
101 Ehun eta bat Ciento uno Miya wa wahid
200 Berrehun Doscientos Mitain
300 Hirurehun Trescientos Athlet miya
HASSANIA-2007.indd 50 7/6/07 11:43:20
51
400 Laurehun Cuatrocientos Arbâ miya
500 Bostehun Quinientas Ajmes miya
600 Seiehun Séiscientos Set miya
700 Zazpiehun Setecientos Asbaâ miya 800 Zortziehun Ochocientos Ath-men miya
900 Bederatziehun Novecientos Att-saâ miya
1000 Mila Mil Alf
2000 Bi mila Dos mil Alf-fain
3000 Hiru mila Tres mil Azlet aláf 1.000.000 Milioi bat Un millón Malyun
ZENB
AKIA
KLO
S Nú
MER
OS
LARG
AM
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 51 7/6/07 11:43:20
52
ORD
INAL
AKLO
S O
RDIN
ALES
LARG
AM T
ARTI
BIYA
ORDINALAK LOS ORDINALES LARGAM AT-TARTIBIYA
1º Lehena Primero Alaw-wal
2º Bigarrena Segundo Az-zani
3º Hirugarrena Tercero Az-zlez
4º Laugarrena Cuarto Arrabeâ
5º Bosgarrena Quinto Aljames
6º Seigarrena Sexto Asadis
7º Zazpigarrena Séptimo As-sabiâ
8º Zortzigarrena Octavo Az-zamin
9º Bederatzigarrena Noveno At-tasiâ
10º Hamargarrena Décimo Alâashir
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36HASSANIA-2007.indd 52 7/6/07 11:43:21
53
KOLO
REAK
LOS
COLO
RES
AL A
LWAN
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
KOLOREAK LOS COLORES AL ALWAN
Zein kolore nahi duzu? ¿Qué color quieres? Asmen lawn bagui / Baguia?
Kolore hau nahi dut Quiero este color Bagui hatha al-lawn
Zuria Blanco Abyad / Baydá
Beltza Negro Aswad / Kahla
Berdea Verde Ajthar / Jathra
Horia Amarillo Asfar / Safrá
Gorria Rojo Ahmar / Hamra
Arrosa Rosa Wardi / Wardia
Laranja Naranja Burtugali / Burtugalia
Urdina Azul Azrag / Zarga
Marroia Marrón Adjan / Dajna
HASSANIA-2007.indd 53 7/6/07 11:43:21
54
DENB
ORA
EL T
IEM
POAL
WAG
UET
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
DENBORA EL TIEMPO ALWAGUET
Ordua Hora Sâaa
Minutua Minuto Dagiga
Segundua Segundo Zaniya
Eguna Día Anhar
Astea Semana Usbuâ
Hilabetea Mes Esh-har
Urtea Año Âam / Sana
Erlojua Reloj Wag gata, Saâa
Eta erdi Y media U ness
Eta laurden Y cuarto Wa urbuâ
Eta hamar Y diez Uâashra
Hogei gutxi Menos veinte Galâashra
Ordu bata La una Al wahda
HASSANIA-2007.indd 54 7/6/07 11:43:21
55
Ordu biak Las dos Az-zentein
Hirurak Las tres A-zlaza
Laurak Las cuatro Larbâa
Bostak Las cinco Aljamsa
Gaur Hoy Alyum
Atzo Ayer Yames
Bihar Mañana Asubh / Agdá
Herenegun Anteayer Awan-names
Gaur gauean Esta noche Al-laila
Orain Ahora Athreik
Oheratzeko ordua da Es hora de ir a la cama Hatha waguet ergad
Zer ordutan itxarongo zaitu? ¿A qué hora le espero? Asmin sasâa anhanik?
Goizegi da Es demasiado pronto Mezal alwaguet
ORD
UALA
HO
RAAL
WAG
UET
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 55 7/6/07 11:43:22
56
EGUR
ALDI
AEL
TIE
MPO
LAHW
AL A
LYW
IYA
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
EGURALDIA EL TIEMPO LAHWAL ALYAWIYA
Zer eguraldi dago? ¿Qué tiempo hace? Eshkif halet alyaw?
Eguraldi ona dago Hace buen tiempo Alyaw zein
Eguraldi txarra dago Hace mal tiempo Alyaw shein
Bero handia dago Hace mucho calor Yasser min alhum-man
Hotz handia dago Hace mucho frío Yasser min albard
Euria ari du Está lloviendo A threik ashab
Elurra ari du Está nevando A threik azaley
Haizea dabil Hace viento Arrih
Bero naiz Tengo calor Ana hass bil hum man
Hotz naiz Tengo frío Ana bardan / Hass bil bard
HASSANIA-2007.indd 56 7/6/07 11:43:22
57
ASTEKO EGUNAK LOS DíAS DE LA SEMANA AY-YAM AL USBUÂ
Astelehena Lunes Laznain
Asteartea Martes Az-laza
Asteazkena Miércoles Larbâa
Osteguna Jueves Lejmíss
Ostirala Viernes Alyimuâa
Larunbata Sábado As-sébt
Igandea Domingo Al-had
Zer egun da gaur? ¿Qué día es hoy? Alyum asmin yum?
Gaur larunbata da Hoy es sábado Alyum as-sibt
Bihar igandea da Mañana es domingo As-subh Alhad
Lehengo astean La semana pasada Al usbuâ almadí
EGUN
AKLO
S Dí
AS
A Y-Y
AM
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 57 7/6/07 11:43:23
58
EGUN
AKLO
S Dí
AS
AY-Y
AM
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
Hurrengo astean La próxima semana Al usbuâ algadim
Gaur goizean Esta mañana Bikri
Gaur eguerdian Este medio día Algaila
Gaur arratsaldean Esta tarde Agab anhar
Gaur gauean Esta noche Hathi al-laila
Bihar goizean Mañana por la mañana Asubuh bekri
Bihar gauean Mañana por la noche Asubuh fi al-lail
Atzo goizean Ayer por la mañana Yames bekri
Beste egun batean Otro día Yum zani
Batzuetan Aveces Min almarrat
Inoiz ez Nunca Abadan / Muhal
HASSANIA-2007.indd 58 7/6/07 11:43:23
59
Beti Siempre Daimán
Eguna Día Yum
Astea Semana Usbuâ
Hilabetea Mes Esh-har
Urtea Año Saná / Âàm
Mendea Siglo Garen
EGUN
AKLO
S Dí
AS
A Y-Y
AM
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 59 7/6/07 11:43:23
60
HILABETEAK LOS MESES AL ASH-HUR
Urtarrila Enero Yanair
Otsaila Febrero Febrair
Martxoa Marzo Mars
Apirila Abril Abril
Maiatza Mayo May
Ekaina Junio Yunio Uztaila Julio Yulio Abuztua Agosto Agustos
Iraila Septiembre Sebtambar
Urria Octubre Octobar
Azaroa Noviembre Nufambar
Abendua Diciembre Disambar
HILA
BETE
AKLO
S M
ESES
ASH-
HUR
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 60 7/6/07 11:43:24
61
URTAROAK ESTACIONES DEL AñO FUSUL AS-SANA
Udaberria Primavera Arrabiâ
Uda Verano As-saif
Udazkena Otoño Aljarif
Negua Invierno Ash-shitá
URTA
ROAK
ESTA
CIO
NES
DEL
AñO
FUSU
L AS
-SAN
A
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 61 7/6/07 11:43:24
IZENORDAIN PERTSONALAK PRONOMBRES PERSONALES AD-DAMAIR ASH-SHAJSIA
Ni (k) Yo Ana
Zu (k) Tú Anta (masculino)
Anti (femenino)
Hura, hark Él Huwa (masc)
Ella Hia (femen)
Gu(k) Nosotros Ahna=Nahna (masc)
Nosotras Nehnati=Ahnati (femen)
Zuek Vosotros Antuma (masc)
Vosotras Aatumati (femen)
Haiek Ellos Huma (masc)
Ellas Humati (femen)
62
IZEN
ORD
AIN
PERT
SONA
LAK
PRO
NOM
BRES
PER
SONA
LES
AD-D
AMAI
R AS
H-SH
AJSI
A
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 62 7/6/07 11:43:24
63
IZENORDAIN POSESIBOAK PRONOMBRES POSESIvOS DAMAIR ALMULKIA
Nirea(k) Mío(s) mía(s) Li
Zurea(k) Tuyo(s) Tuya(s) Lak. LekI
Harena(k) Suyo(s) Suya(s) Alha-lu
Gurea(k) Nuestro/a(s) Anna
Zuena(k) Vuestro/a(s) Elkum / Lakum
Haiena(k) Suyo/a(s) Lahum alhum
IZENNORDAIN ERAKUSLEAK PRONOMBRES DEMOSTRATIvOS DAMAIR ALISHARA
Hau / Hauek Este, esta(s), esto(s) Hathá, hathi, hhá
Hori / Horiek Ese, esa(s), eso(s) Hathá ,thá, hathi
Hura / Haiek Aquél, aquella(s), aquello(s) Thak / Thik / Thuk
IZEN
ORD
AIN
PERT
SONA
LAK
PRO
NOM
BRES
PER
SONA
LES
AD-D
AMAI
R AS
H-SH
AJSI
A
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 63 7/6/07 11:43:25
64
OHA
RRAK
NOTA
SM
ULAH
ADAT
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 64 7/6/07 11:43:25
65
OHA
RRAK
NOTA
SM
ULAH
ADAT
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 65 7/6/07 11:43:26
66
OHA
RRAK
NOTA
SM
ULAH
ADAT
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 66 7/6/07 11:43:26
67
OHA
RRAK
NOTA
SM
ULAH
ADAT
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 67 7/6/07 11:43:26
68
OHA
RRAK
NOTA
SM
ULAH
ADAT
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
HASSANIA-2007.indd 68 7/6/07 11:43:27