H e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materiala H e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materialaH e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materialaH e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materiala
Hezkuntza arloanboluntariotza
lantzeko irakasleentzako
materiala
LAGUNTZAILEA:
Erdu, Elkarte eta Boluntariotzako Agentzia
Santa María kalea 4, Vitoria-Gasteiz
Telefonoa: 945 16 16 87
Faxa: 945 16 19 52
www.vitoria-gasteiz.org/erdu
Argitaratzailea: Vitoria-Gasteizko Udala
Egilea: Marije Apodaka, Erdurako
Laguntzaileak: Arabako Foru Aldundia eta Caja Vital Kutxaren Gizarte Ekintza
Finantzatzailea: Eusko Jaurlaritza, Enplegu eta Gizarte Gaietako Saila
Itzulpena: Aztiri-futurnet
Diseinua, maketazioa eta inprimaketa: Sacal
Lege Gordailua: VI-31/10
AURKIBIDEAAURKIBIDEASARRERA:HEZKUNTZAREN ESPARRUTIK ELKARTEGINTZARA ETA BOLUNTARIOTZARA HURBILTZEA............................................................................................................................ 3
1. ZATIA: IRAKASLE ETA HEZITZAILEENTZAKO MATERIAL DIDAKTIKOA............................................................................................................................7
2. ZATIA:IKASKUNTZA ESANGURATSUARI APLIKATUTAKO METODOLOGIA..........................................................................................................................47
3. ZATIA:GAZTEEKIN BATERA EGITEKO JARDUERAK..........................................................................................................................59
BIBLIOGRAFIA ETA WEBGRAFIA ........................................................ 93
ERANSKINAK ............................................................................................. 99
HbiHbiHbiHbi
HbiHbiHbiHbi
H e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materiala H e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materialaH e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materialaH e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materiala
H e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materiala H e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materialaH e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materialaH e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materiala
SarreraHezkuntzaren esparrutik
elkartegintzara eta boluntariotzara hurbiltzea
SARRERA:SARRERA: Hezkuntzaren esparrutik elkartegintzara eta boluntariotzara hurbiltzea
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
4 maasri
Eskuartean duzun material hau Erdu Elkarte eta Boluntariotzako Agentziaren
ekimenez egina da1, eta hezkuntzaren esparruan boluntariotza sustatzea du helburu.
1999ko martxoan sortu zen Erdu, Vitoria-Gasteizko Udalak, Arabako Foru Aldundiak
eta Caja Vital Kutxaren Gizarte Ekintzak sustatuta.
Elkartegintzan, boluntariotzan eta parte hartzean espezializatuta dago Erdu, eta
helburu hauek ditu:
- Gizarteko parte hartzea eta herritarren, elkarteen eta administrazioaren arteko
lankidetza sustatzea.
- Elkarteen esku jartzea beren lanaren kalitatea eta eraginkortasuna hobetzeko
aukera ematen dieten baliabideak eta zerbitzuak.
Esparru horretan eta 2006. urtetik, Erduko Boluntariotza Zerbitzua Bigarren
Hezkuntzako ikastetxeetan esku hartzen ari da, “Eta zu, zergatik ez? Mugi zaitez!”
hezkuntza kanpainaren bidez. Kanpaina horretan, boluntario lana, beronen
kontzeptualizazioa eta elkarte baten barne funtzionamendua ezagutzeaz gain,
boluntariotzan lan egiten duten pertsonengana hurbilduko dira ikasleak. Tresna
nagusiak lankidetzako ikaskuntza sustatzen duten jarduerak eta kanpaina honen
izenburupean Erduk argitaratutako DVDa dira batez ere, eta DVD horretan, Arabako
zenbait elkartetako boluntarioek beren esperientziak kontatzen dituzte zuzenean.
Urte horietako esperientziaren ondoren, Erduk hasiera hartako kanpainari
garrantzi handiagoa ematea erabaki du, eta, horrela, eskola curriculumean ibilbide
bat egiteko aukera ematen duen unitate didaktiko bat sortu nahi izan du.
Hemen duzuen materiala aurreko esperientzian oinarritutako proposamena da,
Derrigorrezko Hezkuntza amaitzen duen neska edo mutil batek gure ustez, gero,
gizartean eta herritar gisa parte hartzeko prestatuta egon dadin, garatuta izan behar
dituen gaitasunen barneratze prozesuari lotuta dagoen proposamena.
Helburu orokorra boluntariozko lanean sakontzea da, elkartasuna eta gizarte
konpromisoa lantzeko modu den neurrian, pertsonari bere osotasunean garatzen
laguntzeko eta, horrela, boluntaoritza sustatzeko. Eta, horretarako, zenbait jarduera
1 Aurrerantzean, Erdu
o mkatar
SARRERA:SARRERA: Hezkuntzaren esparrutik elkartegintzara eta boluntariotzara hurbiltzea
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
5
proposatzen ditugu Bigarren Hezkuntzako 4. mailako ikasleekin (“Etika eta Giza
Hezkuntza”, “Tutoretza” eta horrelako ikasgaietan), Batxilergokoekin (“Filosofi a eta
Herritartasuna”, “Tutoretza” eta horrelako ikasgaietan), Lanbide Heziketakoekin
(“Filosofi a eta Herritartasuna”, “Tutoretza” eta horrelako ikasgaietan), Gizarte eta
Kultura Zerbitzuekin eta Komunitatekoekin lotutako heziketa zikloetakoekin, “gizarte
eta kultura sustapeneko teknikari” ziklokoekin, adibidez, egiteko. Halaber, material
hau garrantzi handikoa da aisialdiko eta gizarte eta kultura sustapeneko eskoletan
erabiltzeko ere, testuinguru bakoitzean bertako ibilbide pedagogikoetara egokitu
beharko bada ere.
Lehenengo, argi esan nahi dugu elkartegintzarekin eta boluntariotzarekin lotutako
bizipenak ezagutaraztea eta horien aurrean sentiberatu eta motibatzea dela gure
asmoa; baina, boluntario izateko, gehienetan, beharrezkoa da 18 urte beteta izatea,
Boluntarioei buruzko 17/1998 Legeak2 adierazten duenaren ildotik.
Hiru kapitulu ditu dokumentuak: lehenengoan, alde batetik, irakasleei dei egiten
zaie, elkartegintzaren eta boluntariotzaren alderdi esanguratsuenak ezagut ditzaten
edo gogora ditzaten, eta, bestetik, unitate didaktikoa hezkuntza jardunean txertatzen
da. Bigarren zatian, printzipio metodologikoak, helburuak eta proposatzen den
ibilbidea zein diren adierazten da. Amaitzeko, hirugarren kapituluan ikastetxeetan
beharrezkoak diren lanabesekin egin beharreko jarduerak datoz. Edukietan
sakontzeko baliabide bibliografi koak eta wegrafi a ere txertatu dira.
Esperientzia honetan sartu eta ikasleekin gozatzeko baliagarri izango zaizuela
espero dugu: hasi gara mugitzen!
2 Ekainaren 25eko 17/1998 Legea, Boluntarioei buruzkoa (EHAA, 1998ko uztailaren 13koa)
HbiHbiHbiHbi
H e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materiala H e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materialaH e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materialaH e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materiala
Eta zu?
Zer? Nirekin ari zara?Irakasle honekin?
1. zatia:Irakasle eta
hezitzaileentzakomaterial didaktikoa
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
8 masri
Irakasleentzako materiala. Horixe da! Material hau ikasgelan elkartegintzarekin,
boluntariotzarekin eta, oro har, balioetan oinarritutako hezkuntzarekin lotutako gaiak
lantzeko gonbita da, horrelako gaiak jorratu nahi dituzten irakasleei zuzentzen zaiena.
Baina, gaia garatzen hasi aurretik, proposamen hau jasoko duen hezitzailearen
lekuan jarri nahi izan dugu; eta galderak, motibazioak, zailtasunak, aurreiritziak,
oroitzapenak eta abar sor daitezkeela pentsatzen dugu, ikasleekin egingo diren
jardueretarako modu onean bideratu daitezkeenak guztiak ere. Horregatik, irakasle
lekuan jarrita geure buruari egin dizkiogun galderak bildu ditugu, eta egokien iruditu
zaizkigun erantzunak eman dizkiegu. Galde-erantzunen sistema horren bidez, lana
sustatzeaz gain, gai honetan sartuko gara pixkana, bai kontzeptuen ikuspegitik eta
bai jarrera eta prozeduren ikuspegitik.
Gure pentsamenduak ikuspegi horretatik jorratzeak unitate didaktikoaren
prestakuntzan ezagueraren eta emozioen aldetik laguntza ematera “behartu” gaitu.
Lehenengo kapitulu honen bidez, ikasgelan sartu aurretik, aukera eman nahi izan
diegu irakasleei boluntariotzarekin lotutako garrantzi handiko alderdi teorikoez nahiz
lege-araudiez gogoeta egiteko edota horiek hobeto ezagutzeko (boluntarioak, zergatik
eta zertarako?, zergatik lan egin behar da ikasleekin?, zer baliabide ditut eskura?, zer
dakit?); eta, aldi berean, gai honek sorrarazten dizkigun sentimenduak ere aztertu
ahal izango ditugu (zer jarrera hartzen dut gai honen aurrean?, zer sentitzen dut?).
Bestalde, kontuan izan nahi dugu gure balio sistemak eragina duela programa
honen nahiz beste edozein programaren transmisioan eta garapenean. Ditugun
estereotipoek eta aurreiritziek ikasleengan jokabide prosozialak galaraz ditzakete,
eta, horregatik, gogoetari espazio eta denbora zehatz bat emango diegu, eta balioetan
oinarritutako hezkuntzaren esparruan kokatuko dugu.
Gainera, lehenengo atal honetan, unitate didaktikoaren irakurketa bat egin dugu,
EAEko Oinarrizko Hezkuntzaren Curriculumeko hezkuntza gaitasun orokor eta
oinarrizkoen garapenaren ikuspegitik. Kontua ez da ikasleek esklusibotasunez irabazi
asmorik gabeko elkarteen sarea ezagutzea, ikaslearen pentsamenduei eragin eta
o mkatar
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
9
eguneroko bizitzako egoera errealekin lotzea baizik, xede horretarako diseinatutako
jardueren bidez; eta, horretaz gain, gaitasun horiek egoera batzuetatik besteetara
transferitzea ere lortu nahi da.
Atal hau amaitzeko, ikasleen eta irakasleen artean ezar daitezkeen harremanen
garrantzia eta oso desberdinak diren errealitate eta bizipenak hurbilagotik ezagutzeak
duena azpimarratu nahi ditugu. Beraz, azken fi nean gure helburu diren gazteek bizi
duten unea azpimarratuko dugu.
1. Boluntarioak,
Zergatik eta
zertarako?
Irakaslea
3. Zergatik eta
zertarako lan egin
boluntariotzaren
inguruan nire
ikasleekin?
4. Zer dakit nire
ikasleei buruz,
boluntariotzari
dagokionez?
2. Zer jarrera dut
boluntariotzaren
aurrean? Zer
sentitzen dut?
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
10 masri
BOLUNTARIOTZA, ERREALITATE ABERATSA ETA KONPLEXUA
“Boluntariotzaren munduan” sartu aurretik, behar-beharrezkoa da termino
honek eta berorrekin lotutako bizipenek eta errealitateak biltzen dituen aniztasuna
eta konplexutasuna azpimarratzea. Horrek berak lagundu egingo baitigu praktika
horrek barnean hartzen dituen aukerak eta hezkuntzan dugun zereginarekin lotutako
alderdiak ezagutzen.
Erdun, bertara datorrenari boluntariotzaz zer ulertzen duen galdetzen diogunean,
lehenengo, ematen duen lehen azalpena erakunde batean laguntzeko pertsonak
modu boluntarioan eta trukean ordain ekonomikorik espero gabe egiten duen
aukerarekin lotzen du.
Izan ere, doakotasuna eta libreki aukeratu izatea dira boluntariotzaren
definizioan gehien nabarmentzen diren bi ezaugarriak; eta horixe adierazten da
I.1. Boluntarioak, zergatik eta zertarako?
Gizarte
bazterketarekin eta
bidegabekeriekin
lotutako egoerak
aldatzen ditu
1. Boluntarioak, zergatik eta zertarako?
Komunitatearen
eta taldearen
interesei erantzuna
ematen die
Norbanakoarekin,
gizartearekin eta
komunitatearekin
lotutako gaitasunak
sustatzen ditu
Gizartea aldatzeko,
konpromisoa
sustatzen du
(pertsonala,
gizartearekin,
komunitatearekin)
o mkatar
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
11
Boluntarioei buruzko 17/1998 Legean3; hala dio lege honen 2. artikuluak:
Lege honen ondorioetarako, pertsona fi sikoek aurrera eramaten dituzten interes
orokorreko ekimenen multzoa da boluntariotza, ekimen horiek honako baldintza
hauek betetzen badituzte:
a) Norberaren probetxurako ezer lortzeko asmorik gabekoak izatea eta elkartasunak
bultzatuak izatea.
b) Borondatezkoak eta askatasun osoz eginak izatea; arrazoia lan, funtzionariotza
edo merkataritza harremana ez izatea, ez eta obligazio pertsonal edo betebehar
juridikoa ere.
c) Irabazi asmorik ez duten erakundeen bidez eta programa edo egitasmo zehatzei
jarriki eginak izatea.
d) Ordainsaririk gabeak izatea.
e) Ordaindutako zerbitzu profesionalak inolaz ere ez ordezkatzea.
Boluntariotzak pertsonaren eta pertsona horrek bere konpromisoz esku hartzen
duen erakundearen artean harreman bat izatea dakar. Horregatik, batak eta besteak
elkarrekiko betebeharrak eta eskubideak izango dituzte. Boluntario den pertsona,
aldi berean, elkarte bateko bazkide edo kide izan daiteke. Dena den, elkarte baten
barnean lan edo funtzio profesionalak betetzen dituzten pertsonek ezin dituzte
ekintza horiek berak boluntario gisa egin, inolaz ere. Hau da, boluntariotzak ezin du
inoiz izan ordaindutako zerbitzu profesionalen ordezkoa.
Konpromiso sozial eraldatzailea da, bidegabea den gizarte egoera bat aldatu
ahal izateko ari dena. Boluntarioak jarrera aktiboa hartuko du bidegabekeria horren
arrazoien aurrean; errealitatea eta arazoak globaltasunetik interpretatuko ditu
(ekonomikoa, politikoa, ideologikoa…); gizarte eta politika garpenean presio egin
nahi duen eta esparru horretan eragin nahi duen elkartasunezko sare bateko kide da
(“orokorrean pentsatu, tokian tokikoetan jardun”); parte hartzen duen mugimendu
horrekin identifi katuta sentitzen da, eta, mugimendu horren barnean, sustatzaile ez
ezik alderdi kritiko eta eraldatzailea da.
Boluntariotzari buruz dezente idatzi izan da, eta zenbait egilek, ikuspegi kritiko
batetik, hainbat tipologia bereizten dituzte boluntarioen artean; horretaz gain, aurrera
begira esparru horretan lan egiten dugunontzat zer aukera, arrisku eta desafi o
dauden adierazten dute. Adibidez, boluntariotzaren zentzu politikoan sakondu
3 Ekainaren 25eko 17/1998 Legea, Boluntarioei buruzkoa (EHAA, 1998ko uztailaren 13koa)
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
12 masri
beharra azpimarratu izan da, laguntza ematean oinarritzen den izaera indibidualistako
boluntariotzatik abiatuta, talde izaera handiagoa eta ikuspegi kritikoagoa izango
dituen eta, horrekin batera, sistemari desafi o handiagoa egingo dion boluntariotza
eraldatzaileago batera jauzi egiteko. Horixe bera dio Abelardo de la Rosak4:
Laguntza zerbitzu hutsetan zentralitzatzen den izaera instituzionaleko
boluntariotzaren ikuspegi tradizional eta klasikoen aurrean, boluntariotza iraunkorra
gizarte ekintzari buruzko ikuspegi berri batera zuzentzen da, elkartasun kritikoaren
oinarrietatik abiatuta.
Baina errealitateak argi erakutsi digu boluntario izateko motibazioak askotarikoak
izan daitezkeela, horrelakoak, adibidez:
• Laguntza ematean datzan motibazioa: besteei laguntzeko jarrera, baina gizarte
izaera duen orotan parte hartzeko edo esparru hori aldatzeko asmo espliziturik
izan gabe.
• Lanbidearekin lotutako motibazioa: aukera libreko kredituen bidez lan
curriculuma hobetzeko interesarekin lotuta, edo lan munduan sartzeko
estrategia gisa.
• Motibazio eraldatzailea: gizarte egoera txarrak aldatzeko konpromisoa.
Miguel Ángel Díaz Hernándezek5 hauxe dio: “xedeen bilaketara eta horiek
lortzeko jarduera zehatzak egitera garamatzaten bulkadak dira motibazioak”.
Testuinguru horretan: “motibazioa oso lotuta dago boluntarioen inplikazio mailarekin
eta programatutako zereginetan, elkartearen prozesuetan, proiektuen lanketan eta
garapenean eta helburuen lorpenean horiek duten parte hartze mailarekin”; “(…) gure
motibazioa indarberritu egiten da besteekin batera eta baldintza beretan inplikatuta
sentitzen garenean, bestea uste genuen bezain perfektua ez dela jabetzen garenean.
Edota ezer ezkutatu gabe ateak zabaltzen dizkigutenean eta, argi eta gardentasun
osoz, parte hartzen dudan edo nire konpromisoa eman diodan taldean edo elkartean
egiten dena, bizi dena eta antolatzen dena erakusten zaigunean”.
Eta, egiazki, boluntariotza erakundeekin egin dugun lanean, boluntariotza kontzeptua,
honen esanahia, inplikazioak eta motibazioak ez direla taldean beti eztabaidatu eta
4 De la Rosa, Abelardo (2009): Plataforma del Voluntariado de España. El reto del voluntariado sostenible es
superar la pasividad del voluntariado clásico.
Sarean: http://blog.plataformavoluntariado.org/2009/10/09/el-reto-del-voluntariado-sostenible-es-superar-la-pa-
sividad-del-voluntariado-clasico/
5 Díaz Hernández, Miguel Ángel. Motivaciones de la persona voluntaria. El compromiso inicial on-line:
http://alboan.efaber.net/ebooks/0000/0385/9_FUE__3.pdf
o mkatar
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
13
argitu izan ikusi dugu. Boluntariotza elkarteetatik edota boluntarioekin lan egiten
duten elkarteetatik, batzuetan, boluntarioen eskaerak jaso izan ditugu, ordainsaria
eskatuz, adibidez, edota aukera libreko kredituak lortzeko aukera eskatuz; edota argi
eta garbi lanbide izaera duten profi lak lortzeko asmoz etortzen dira. Ildo horretatik,
boluntariotzaren kudeaketak izaera instrumentala eman diezaioke (“gure lana doan
egiten lagunduko diguten pertsonak”), eta ez gizartean parte hartzera edo gizartea
aldatzera zuzendutako ikuspegia; eta horixe da, hain zuzen, Erduren apustua.
Hala ere, ezin ahantz dezakegu jarrera horiek guztiak errealitatearen zati direla,
eta guztiek beren funtzio soziala betetzen dutela, izan ere, askotan, hainbat beharri
erantzuten baitiete eta estatuak ematen ez dituen zerbitzuak ematen ari baitira.
Desafi o nagusia, beraz, hauxe da: bai boluntario lanean interesatuta dauden
pertsonekin eta bai boluntariotza elkarteekin, boluntariotzak zer esan nahi duen eta
zer inplikazio dituen sakonago aztertzea. Oinarri-oinarrizko lan ildo bat boluntariotzan
oinarritutako prestakuntza da, horrela, gogoeta eta espiritu kritikoa sustatzeko,
norbanakoaren mailan nahiz bai talde mailan. Azken fi nean, gure asmoa boluntariotza
kritiko eta eraldatzailea sustatzea da, Boluntarioei buruzko Legearekin bat eginez:
Boluntarioek, euskal administrazio publikoei dagokienez, lagundu egin behar
dute, berrikuntzak sartuz eta beste gizarte-eragileekin batera lan eginez, gizartea
aldatzea helburu duten politika publikoak diseinatzen, garatzen eta burutzen, betiere
lehentasuna emanez pobreziaren eta desberdintasunen aurka borrokatzeari eta
zuzentasun eta berdintasun handiagoko gizartea eraikitzeari 6.
Laburbilduz, gure ikuspegitik, boluntariotzaren funtsa −informazioaren eta
prestakuntzaren bidez funtsean sustatu nahi dugun boluntariotza mota kontuan
hartuta− ezaugarri hauetan datza:
• Askatasunez aukeratua da.
• Konpromisoa eskatzen du.
• Doakoa da, eta eskuzabaltasunez egiten da. Ikuspegi horretatik, izaera horrekin
kontraesana adierazten dute gizarte prestazioak egiteak, ikasketa praktikak
egiteak edo aukera libreko kredituak lortzeak.
6 17/1998 Legea, Zioen adierazpena
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
14 masri
• Boluntariotzak, bai pertsonentzat eta bai erakundeentzat, zenbait zeregin
egitea, geure buruarekin ondo sentitzea, gure astialdian zerbait egitea edo
jendea ezagutzea baino zerbait gehiago izan behar du. Boluntariotza, gizarte
erakundeen lana den neurrian, garrantzi handikoa da, bizi garen gizartean
esku hartzeko eta gizarte hori aldatu eta hobetzeko aukera ematen digulako.
Beraz, besteen eta gizartearen alde egiten dugun zerbait da.
• Gizarte erakundeen bidez, berorien programa eta proiektuen bidez, egiten da.
Ildo horretatik, programetan antolatuta laguntzen duen mugimendu bat da.
Boluntariotza garrantzi handikoa da, boluntario lanak egiten dituztenek
beren ingurunean parte hartzen baitute eta, gizarteko bidegabekerien aurrean,
bidegabekeria horiek salatzeko jarrera hartzen baitute. Proposamenak egiten dituzte,
eta gogoetak, lagundu egiten dute, osatu, aurreratu eta lan egin, justizia sozialaren
balioa sustatuz.
BOLUNTARIOTZAREN ESKU HARTZE EREMUAK
Hasteko, ezaugarri nagusietako bat boluntariotzaren eremuan lan egiten duten
elkarteen heterogeneotasuna dela esan dezakegu. Elkarteen artean kategoriak
bereizten jarrai dezakegu, aldagai hauen arabera:
Egiten dituzten jardueren arabera.
Osasuna, ingurumena, gizarte bazterketa, aisia, garapenerako laguntza,
kultura, kirola, enplegua, etab.
Xede dituzten kolektiboen
arabera.
Haurtzaroa, emakumea, ahalmen urritasunak dituzten pertsonak,
etorkinak, adineko pertsonak, presoak, etab.
Neurriaren arabera.
Gehienek 10 kidetik 50era dituzte, ordainduta lanean ari direnak eta
boluntarioak barne hartuta; baina badira 10 kide baino gutxiago dituzten
erakundeak ere, edota 100 kidetik gorakoak...
Ematen dituzten
zerbitzuen arabera. Programak, hornikuntza, elikagaiak, laguntza, etab.
Esparru geografi koaren arabera.
Tokikoa, autonomia erkidegokoa, estatukoa, nazioartekoa, etab.
Beren esku dituzten giza baliabideen arabera.
Boluntarioak, kideak, ordainsaria jasotzen dutenak, xede dituzten
pertsonak, etab.
Bertako kideek elkartearekin duten
harremanaren arabera.
Boluntarioak, profesionalak, konpromiso maila (gutxi gorabehera, boluntario
diren lau lagunetik batek noizean behin laguntzen du erakundean, eta
erakundeen herena pasatxo baino ez da boluntario fi nko samarra duena).
Iturria: Boluntariotzak EAEn duen egoerari buruzko urteko txostena. 20077
7 Eusko Jaurlaritza (2007): Boluntariotzak EAEn duen egoerari buruzko urteko txostena. Etxebizitza eta Gizarte
Gaietako Saila. Vitoria-Gasteiz
o mkatar
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
15
Eremua Boluntarioen zeregina… Esku hartzearen funtsa…
Garapenerako
laguntza
Boluntariotzak pobretutako herrialdeen aurrerapena
bultzatuz parte hartzen du, hezkuntza programak,
ingurumen programak, pobreziaren aurkakoak, giza
eskubideen aldekoak eta osasun arlokoak sustatuz
eta bultzatuz, pertsona guztiontzat bidezkoa izango
den mundu bakar baten aldeko erantzukizunaren eta
elkarren arteko mendekotasun harremanaren bidez.
Lankidetza programak. -Bidezko merkataritza. -Sentiberatze kanpainak. -Lankidetza teknikoa. -
Asia eta astialdia
Boluntariotzak aisia norberaren eta taldearen
hazkunderako elementu bihurtzen du, astialdia
sormenaren bidez eta elkartasunez erabiliz.
Kultura. -Hezkuntza. -Astialdia oro har. -Kirol jarduerak. -
Giza eskubideak
Boluntariotzak pertsonen eskubideak
defendatzeko kanpainak eta jarduerak babesten
eta sustatzen ditu.
Bakezaletasuna. - Nazioarteko salaketa. - Sentiberatze kanpainak. -
Gizarte
bazterketa
Gizartean baztertuta dauden taldeen alde eta
talde horien eskubideak babestuz lan egiten du
boluntariotzak, oinarrizko zerbitzuak emanez eta
bergizarteratzearen alde eginez. Talde horien beharren
aurrean gizartea sentiberatzen ahalegintzen da.
Gizarteratzea eta -laneratzea.
Hirugarren adina. -Kartzela. -Immigrazioa. -Gutxiengo etnikoak. -Iheslariak. -
Ahalmen
urritasunak
Prebentzio, tratamendu eta berrezte programetan
parte hartzen du boluntariotzak. Edozein
bazterketa mota desagerrarazten laguntzen du, eta
baztertutako horiei gizarteratzen laguntzen die.
Ahalmen urritasun fi sikoak, -psikikoak eta sentipenen
arlokoak.
Eritasunak eta
zerbitzuak
Osasuna sustatzen, bizimodu osasungarria izateko
ohiturak barneratzen eta osasun arloko beharrei
erantzuten lan egiten du boluntariotzak.
Ospitaleko laguntza. -Osasunaren sustapena. -Eritasunen baten eraginpeko -pertsonen elkarteak.
Babes zibila
Larrialdiko egoerei erantzuten ahalegintzen da
boluntariotza, berehalako laguntza eta babe-
sa emanez.
Istripuak eta larrialdiak. -Basoetako suteak. -Hondamendi naturalak. -Errepideetan laguntza ematea. -
Ingurumena
Boluntarioek sentiberatze kanpainetan lan egiten
dute, edo ingurumena hondatzen duten ekintzen
aurka salaketa publikoak edo legezkoak egiten
dituzte; eta, horrekin batera, beste aukera zehatz
eta bideragarri batzuk lantzen dituzte.
Ekologismoa. -Nekazaritzako produkzioa. -Animalien defentsa. -Ingurumen hezkuntza. -
Iturria: Erdu (2006). Boluntarioen mapa
Boluntarioekin lan egiten duten elkarteekin Erduk8 egindako elkarrizketa pert-
sonaletan oinarrituta, sailkapen hau egin daiteke, esku hartzen duten eremuaren
arabera boluntario motei erreparatuz:
8 ERDU Agentzia (2006). Boluntarioen mapa. Lehen urratsak. Vitoria-Gasteiz. Sarean: http://www.vitoria-gasteiz.
org/wb021/http/contenidosEstaticos/adjuntos/5259.pdf
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
16 masri
Azpimarratzekoak dira “Arabako elkartegintza mugimendua, hainbat ikuspegitatik” 9
azterlanetik ateratako hainbat datu, azterlan horren arabera, emakumeek gehien
balioesten dituzten elkarteak garapenerako laguntzarekin lotutako elkarteak, giza
eskubideekin lotutakoak, elkarte bakezaleak eta erlijiosoak baitira; gizonezkoentzat,
aldiz, kirol taldeak daude lehengo, eta garapenerako laguntzarekin eta giza eskubideekin
lotutakoak datoz gero. Elkarte feministak edo emakumeenak askoz gehiago balioesten
dituzte emakumeek gizonezkoek baino (gazteenen artean sinpatia gutxiago zaie).
BOLUNTARIOAREN PROFILA
Boluntarioei buruzko Legean zehazten diren jarduerak libreki eta lege horretan
zehazten diren baldintzetan egiteko konpromisoa hartzen duten pertsona fi sikoak dira
boluntarioak. Hauek dira beren lanaren ezaugarriak:
• Norberaren probetxurako ezer lortzeko asmorik gabekoak izatea eta
elkartasunak bultzatuak izatea.
• Borondatezkoak eta askatasun osoz eginak izatea; arrazoia lan, funtzionariotza
edo merkataritza harremana ez izatea, ez eta obligazio pertsonala edo
betebehar juridikoa ere.
• Irabazi asmorik ez duten erakundeen bidez eta programa edo egitasmo
zehatzei jarraiki eginak izatea.
• Ordainsaririk gabeak izatea.
• Ordaindutako zerbitzu profesionalak inolaz ere ez ordezkatzea.
Baina nolakoak dira horrelako pertsonak? 2005. urteko Euskal Autonomia
Erkidegoko erakundeetan boluntarioek bizi duten egoerari buruzko txostenean10
adierazten denaren arabera, batez beste, boluntarioen profi lak honako ezaugarri hauek
izango lituzke:
• Boluntario diren pertsona gehien-gehienak boluntario izateko erabakia arrazoi
altruistek bultzatuta hartu dute; besteak beste, besteei laguntzeak ematen
dien pozagatik edota ekintza horrek gizartean duen erabilgarritasunagatik;
hala ere, jolas izaerak ere garrantzia du (ondo pasatzea eta jendea ezagutzea)
boluntarioen munduan sartzea erabakitzeko orduan.
9 Vitoria-Gasteizko Udala eta ERDU Agentzia (2003): Arabako elkartegintza mugimendua, hainbat ikuspegitatik. Vitoria-
Gasteiz
10 Eusko Jaurlaritza (2005): Euskal boluntariotza 2005: konpromiso bat aztertuz. Etxebizitza eta Gizarte Gaietako
Saila, Eusko Jaurlaritza. Vitoria-Gasteiz
o mkatar
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
17
• Pertsona bat boluntario izaera hori uztera bultzatzen duten arrazoien artean gehien
aipatzen direnak hauek dira: familiako betebeharrak, eta lana edo ikasketak.
• Euskal boluntarioek batez beste bost urte egiten dituzte beren elkartean.
• Boluntarioak betetzen dituen funtzioei dagokienez, aldakortasuna eta halako
“enplegu aniztasun” bat nabarmentzen dira (pertsona berak askotariko
zereginak betetzea nahiko ezaugarri konstantea da).
• Boluntarioak oso gustura daude beren borondatezko lanaren xede diren
pertsonekin dituzten harremanekin, lankide dituzten boluntarioekin, beren
elkartean boluntario lanaren ardura duten pertsonekin, eta, maila txikiagoan,
elkarte horretan lan egiten duten langileekin.
• Boluntarioen jardueraren ebaluazioak eta jarraipenak halako indargarri bat
beharko luke, elkartearen barnean arlo hau hobetu ahal izateko.
• Gaur egun, boluntarioaren oinarrizko eskubideetako batzuk, asegurua eta
gastuei dagokion ordainsaria, esate baterako, ez ditu bermatzen beti elkarteak.
EAEn boluntarioek bizi duten egoerari buruz 2007. urtean egindako txostenean,
parte hartu duten erakundeetako boluntarioen % 60 emakumezkoa dela agertzen
da. Emakume gehien esparru hauetan ari dela ikus daiteke: garapenerako laguntzan,
pertsonarteko lankidetzan, herritartasunarekin lotutako jardueretan eta gizarte
mugimenduetan, kiroletan, giza eskubideen arloan, gizarte bazterketaren aurkako
borrokan, aisialdian eta astialdian, edota osasunaren arloan. Askoz gutxiago dira babes
zibilean eta larrialdietan ari direnak (% 37).
Araban11 , emakumezko boluntarioak gehiago dira gizonezko boluntarioak baino, %
65 dira emakumeak, eta % 35 gizonezkoak. Adinari dagokionez, emakume gehienak
23 urtetik 39ra bitartekoak eta adineko emakumeak dira. Gizon gehienak, berriz, 25
urtetik 35era bitartekoak dira, eta baita adinekoak ere.
Hauek dira Arabako emakumeen jarduera eremu nagusiak: ahalmen urritasunak,
eritasunak eta zerbitzuak, giza eskubideak eta garapenerako laguntza. Gizon gehienak
lankidetza elkarteetan eta aisialdi eta astialdiko elkarteetan ari dira.
11 ERDU Agentzia (2006). Boluntarioen mapa. Lehen urratsak. Vitoria-Gasteiz. Sarean: http://www.vitoria-gasteiz.
org/wb021/http/contenidosEstaticos/adjuntos/5259.pdf
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
18 masri
Laguntzeko moduei dagokienez, arduradun edo profesional gisa parte hartu behar
dutenen artean, gizonezkoen ehunekoa apur bat handiagoa da.
Finean, boluntarioaren profi la honako hau dela ondoriozta dezakegu:
• Emakumea.
• 23 urtetik 39ra bitartekoa.
• Goi mailako ikasketak dituena.
• Besteren konturako soldatapeko langilea.
• Gizarte arloarekin loturarik gabeko prestakuntza edo lanbidea duena.
• Eta Gasteizen bizi dena.
IZAERA PERTSONAL, SOZIAL ETA KOMUNITARIOKO GAITASUNAK SUSTATZEN DITU
BOLUNTARIOTZAK
Boluntario lanak gizartearekin, afektuekin eta komunikazioarekin lotutako gaitasunak
gararazten ditu lan hori gauzatzen duten pertsonengan; horretaz gain, jarrera kritikoa,
elkartasuna, eskuzabaltasuna, ardura eta horrelako balioak sustatzen ditu. Pertsonaren
garapen integrala eta, bizikidetzaren arloan, komunitatearen garapena sustatzen duten
alderdiak dira guztiak ere.
Ikusi dugunez, boluntariotza hainbat modutara, eremu ugaritan eta askotariko
problematika eta gizarte egoeretan bizi daiteke. Komunitatearen garapenean eragiteko
ahalmenaz dugun kontzientzia maila eta borondatea ere askotarikoak dira. Unitate
didaktiko honetan, zehazki, irabazi asmorik gabeko elkarte batean borondatez parte
hartzeak dakarren ekarpenaz eta norberari ematen dion aberastasunaz taldeko gogoeta
sakon bat egitea lortu nahi da, batez ere, hiru eremu hauek hartuta ardaztzat: maila
pertsonala, komunitatea eta gizartea.
Eremu pertsonalaz ari garenean, balioen sisteman eta gaitasun eta trebetasun
psikosozialak barneratzeko orduan izaten den bilakaerari egiten diogu erreferentzia.
Komunitateak hurbilekoari egiten dio erreferentzia, tokikoari, mugitzen garen gizarte
testuinguruaren sareko parte direnez, gure lanaren xede diren edo izan daitezkeen
pertsonei eta erakundeei. Gizarte eremua, berriz, ikuspegi generiko edo estrukturalago
batetik eremu orokorrago bati, giza harremanak eta gure ingurunea ulertzeko dugun
modua defi nitzen duten politikei, jardunbideari, ohiturei eta balioei erreferentzia egiteko
erabiliko dugu.
o mkatar
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
19
Boluntario
lanak garapen
pertsonalerako
gaitasunak sustatzen
ditu
Boluntario lanak
komunitatearen
garapenerako
gaitasunak sustatzen
ditu
Boluntario lanak
gizartearen
garapenerako
gaitasunak sustatzen
ditu
Zentzu kritikoa,
debatea eta
salaketa. Aldatzeko
jarrera irekia.
Ahalmen handiagoa
barneratzea.
Autonomia
pertsonala. Gizarteko
bidegabekeriez eta
desberdintasunez
jabetzea.
Enpatia.
Norberaren ezaguera.
Autoestimua.
Arriskuak onartzea.
Aukeratzeko, arriskuak
kalkulatzeko eta
arazoei aurre
egiteko gaitasuna.
Berehalako asetasuna
lortzeko beharra
atzeratzea.
...
Taldearen interes eta
helburuetan berehala
parte hartzea.
Elkarte batean
boluntario lana
egitea (interes
ekonomikorik gabe).
Egituratutako foroak.
Espazio publikora
irekitzea: gizarte
sareak eta gizarte
mugimenduak.
Komunitatean eta
komunitatearekin
konpromisoa hartzea.
Aldaketari ateak irekitzea.
Lankidetza.
Komunitateari onurak
dakarzkio.
...
Kulturen arteko
elkarrizketa.
Giza eskubideen
defentsa.
Elkartasuna.
Lankidetza.
Garapen iraunkorra.
Ikuspegi globala eta
tokiko ikuspegia.
Etika: eskubide eta
betebehar sozialak.
Erantzukizuna.
…
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
20 masri
EZKUTUKO CURRICULUMA
Batzuetan, hezkuntza jardueran gauzatzea gehien kostatzen den kontuetako bat
ezagutzen ez ditugun edo, areago, bestelako modu batez hautematen ditugun gaiei,
prozedurei, irizpideei, teknikei eta abarri heltzea da.
Badakigu curriculum plangintza ez dela gauza aseptiko bat, bizi garen une
historikoarekin lotuta edota “irakaste lana” egitea egokitu zaigun pertsonon
ezaguerarekin, bizipenarekin edota ideologiarekin lotuta, askotariko jarrerak,
teorikoak, ideologiak, balioak dituela.
I.2. Zer jarrera dut boluntariotzaren aurrean? Zer sentitzen dut?
Ezkutuko
curriculuma
2. Zer jarrera dut boluntariotzaren
aurrean? Zer sentitzen dut?
Norberaren
balio sistema
(estereotipoak eta
aurreiritziak)
Nire esperientziatik eta ezagueretatik
abiatuta programari nik neuk egindako
ekarpenak
Boluntario lanean
norberak izandako
esperientzia
o mkatar
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
21
Alderdi hori ez dugu azpimarratu nahi eragozpen gisa, aukera gisa baizik.
Askotan, irakasleek beraiek esperientzia dute edo izan dute elkarteen sarean, eta
irakasle horien bizipena informazio iturri, eredu edota sare berriak egiteko abiapuntu
izan daiteke.
Modu bertsuan, gerta daiteke gelan proposamen hau lantzera animatzen den
irakasleak, ez une horretan ez eta lehenago ere, zuzeneko harremanik ez izatea
boluntarioekin lan egiten duen erakunde batekin. Aukera egokia izan daiteke
norberaren jarrera aztertzeko edota jarrera horrek unitate didaktikoaren garapenean
zer-nolako eragina duen ikusteko, edo gai honetan norberak duen ezaguera edota,
besterik gabe, gehien harritu gaituzten aukerak aztertzeko.
Horrek, alde batetik, gure bizi esperientziaz baliatzeko aukera ematen digu, eta,
bestetik, aukera ematen digu gure aurreiritziei edota estereotipoei aurre egiteko ere.
Eguneroko bizimoduan barneratutako ikaskuntzari eta trebetasunei balio handiagoa
emateak ikasgelako prozesua, hau da, curriculum formalean garatzen den prozesu
hori, aberastu egiten duela uste dugu. Horretaz gain, hezkuntzaren esparruan sor
daitekeen ezkutuko curriculuma aztertzeko abiapuntu egokia izan daiteke.
Gauza jakina denez, curriculum programetan berariaz zehaztuta ez datozen
baina irakaskuntza eta ikaskuntza prozesua eragiten eta baldintzatzen duten mezuak
transmititzeko bide diren prozesu guztiak hartzen ditu ezkutuko curriculumak.
Ezkutuko curriculuma, unitate didaktikoko eduki esplizituak ez bezala, idatzi
gabeko arauetan adierazten da, eta espazioaren erabileretan, barneratutako
estereotipoetan, jokabideetan, komunikazio estiloetan, harreman sistemetan,
planifi katu gabeko metodoetan, hizkuntzan, irakasleen ekintzan, sentimenduetan,
eta abarretan. Gure arreta erakartzen ez duten mezuak dira, oharkabean pasatzen
direnak, normaltzat hartzen direnak, gizarte arauetan eta elkarreraginetan nagusi
den balio sistemaren emaitzatzat hartzen direnak. Horregatik, ezkutuan daude. Eta,
halakoak berariaz ageri ez direnez, ez ditugu planifi katzen, ez eta ebaluatzen ere.
Baina ezkutuko curriculuma ez da inoiz neutroa. Kasu honetan, beronen bidez,
boluntariotzaren inguruko esperientzia hautemateko modu pertsonala transmiti
dezakegu, eta hasierako asmoarekiko kontraesanean dauden mezuak adieraz
ditzakegu. Aurretik buruan ditugun ideiak indartu ditzakegu, eta ideia horiek
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
22 masri
boluntario askoren benetako esperientziara hurbiltzeko eta esperientzia horiek
ezagutzeko eragozpen izan daitezke.
ESTEREOTIPOAK, AURREIRITZIAK ETA IGURIKIMENAK
Pertsonarteko harremanak baldintzatu egiten dituzte gure lehentasunek, balioek,
igurikimenek eta aurreiritziek. Ikasleekin eta gainerako hezkuntza-eragileekin
ezartzen ditugun harremanak sentimenduz eta balioespen subjektiboz josita daude.
Gizakiaren funtsezko ezaugarria da hori, eta garatu beharreko gaitasuna da, gainera.
Kontua ez da horrelakoak gertatzen direla ukatzea, nola gertatzen diren aztertzeko
denbora hartzea baizik. Harremanei, pertsonei eta, gure kasuan, boluntariotzaren
inguruko esperientziei buruz gure sentimenduak, jokabideak eta ideiak nolakoak
diren aztertzea.
Hortaz, interesgarria da oso ditugun eta eskolan indartzen ditugun estereotipoei
buruz gogoeta egitea. Estereotipoak ereduak dira, gizarte jokabidearen inguruko klixe
orokortuak, aurretik gure buruan ditugun iritzietan eta komunitate jakin bateko kideei
ezartzen zaizkien balioetan oinarritutakoak. Iturburua batez ere emozioetan duten
aurreiritzi eta iritzi subjektiboetan sortzen eta babesten dira. Sozialki transmititzen
eta indartzen dira, eta gure gizarte harremanetan gure iritziak, jarrerak eta jokabideak
zehazten dituzte.
Adibidez, generoaren kasuan, bi kategoria bereizten dira: femeninoa eta
maskulinoa. Genero estereotipoen bidez, neska-mutilak beren rol soziala modelatuz
doaz bereizkerian oinarrituta, eta, femeninoa beste sexuarekiko mendekotasun
harremanetan ezartzen duten iritzietan oinarrituta, errealitatearen desitxuratzea
sustatzen eta indartzen dute. Estereotipo horien kasuan, oposizio bidez defi nitzen
direla esan dezakegu, “osagarri” deitzen zaie, eta hierarkizatuta daude,
maskulinoa lehenengo (gizonezkoaren sexu biologikori lotuta), eta femeninoa gero
(emakumezkoaren sexu biologikoari lotuta).
Gure irakasle lanean, gure aurreiritziak indartu egiten ditugu guk ere, eta hauxe da
proposamena: ikasgelan esperientzia hau lantzen hasi aurretik, gure aurreiritziak zein
diren aztertu behar dugu, ezkutuko curriculumarekin zer gertatzen den, gure igurikimenak
zein diren eta gure jokabidea zer estereotipotan oinarritzen dugun jakin behar dugu.
o mkatar
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
23
BOLUNTARIOTZAREN ESPARRUKO ESPERIENTZIA PERTSONALA
Esan dugu gure eguneroko bizi esperientzia hezkuntza formalean kontuan hartu
behar den estra bat dela. Etxearen esparruan, elkartegintzaren jardunean edota
herritartasuna lantzean barneratzen diren gaitasunek lotura estua dute pertsonaren
garapen osoarekin, autonomiarekin eta trebetasun sozialekin. Unitate honetan,
norberak bere esperientziaren bidez egin dezakeen ekarpena ere nabarmendu nahi
dugu, eta duen balioa eman nahi diogu, askotan, eskolako edo institutuko egunez
egunekoan, ikusezin bihurtzen baita.
Irakasleen artean, elkarteetako kide izan diren edo diren pertsona asko daude,
gizarte sarea sustatu duten pertsona asko. Ikaskuntza prozesuan berreskuratu eta
erabiltzeko moduko ezaguerak dituzte. Uste dugu horrelakoak taldean/ikasgelan edota
hezkuntza elkartean agerian jartzeak besteen artean elkarreragina eta motibazioa
bultzatzen dituela.
Orain arte garatutakoari buruz gogoeta egiteko, hona hemen testu honen
irakurketan agian sortuko zitzaizkigun pentsamenduak eta sentipenak “ordenatzeko”
lagungarri izan daitekeen fi txa bat. Asmoa gai honetan nire burua non kokatzen
dudan jakitea da, ez besterik.
NORBERAREN GOGOETARAKO FITXA
Helburuak:
- Elkartegintzaren esparruan izandako esperientziak berreskuratzea, ikasleentzat erreferentzia gisa
baliagarri izan daitezkeen sentimenduak eta ezaguerak berriro bizitzeko eta ikasleei helarazteko.
- Pertsona gisa eta irakasle lanean nik neuk ditudan lehentasunak ezagutzea eta horiez jabetzea,
unitate didaktiko hau garatzen lagunduko lidaketenak indartzeko eta garapen hori eragotz
dezaketenak hobetzeko.
- Ikasleen artean aukera berdintasuna lantzeko neurri didaktikoak ezartzea (metodologikoak,
kontzeptuzkoak, komunikazioaren esparrukoak...)
Prozedura:
Galdera hauei banaka erantzutea proposatzen dugu. Pertsonak introspekzio ariketa edo barne
azterketa bat izango du aurrez aurre, eta horregatik, uste dugu beharrezkoa dela denbora tarte bat
eta leku bat zeregin horretara zuzentzen. Oroitzapenak gure gogora ekarri ahala, sentimenduak eta
pentsamenduak sortu ahala idaztea aholkatzen dugu. Gerora, horien inguruan lan egiteko aukera
izango da.
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
24 masri
Gogoetarako galderak:
- Zer esperientzia dut nik nire bizimoduan elkarte bateko boluntario gisa?
- Boluntario izan banaiz edo gaur egun boluntario banaiz, esperientzia horretatik zer balioetsiko
nuke positibotzat? Hobetu daitezkeen alderdien artetik zer nabarmenduko nuke?
- Zer dakit gaur egun boluntariotzari buruz?
- Nola balioesten dut boluntariotzaren gaia?
• Maila pertsonaleko ekarpen modura.
• Gizartea aldatzeko eta justizia sozialerako beharrezkoa den zerbait bezala.
• Esklusibotasunez pertsona batzuen onurarako zerbait bezala.
- Nire ikasleak boluntariotzaren gaira nola hurbiltzea espero dut? Nire buruaz gauza bera espero
dut? Neskengandik eta mutilengandik gauza bera espero dut?
- Boluntario lanaren alde gehien zer ikasle motak egingo duela uste dut? Zergatik? Eta
gutxien? Zergatik?
- Zer utzi nahi dut argi eta garbi unitate didaktiko honekin?
- Zer ekarpen egin diezaioket nik unitate didaktiko honi, osagarri modura?
- Egizu unitate didaktiko honetan zehar esperientzia baikor bat garatzea eragotz dezaketen ezkutuko
curriculumeko elementuen zerrenda bat:
• Aurreiritziekin, estereotipoekin eta igurikimenekin lotuta.
• Ohiturekin, modekin eta balioekin lotuta.
• Sentimenduekin lotuta.
• Metodologiarekin eta jarduerekin lotuta.
• Denboraren eta espazioaren erabilerarekin lotuta.
• Materialekin lotuta.
o mkatar
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
25
BALIOETAN OINARRITUTAKO HEZKUNTZA, GAI PUBLIKOETARAKO
Eskolaren esparruan, bizi diren munduaren protagonista izan behar luketen
neska-mutikoak ditugu. Testuinguruaren errealitatea baztertu ezin duen esparru
bat da eskola; eta, modu berean, testuinguruak ere ezin ditu bazter utzi eskolaren
beraren izatea, honen beharrak eta gizarteari eta bertako kideen arteko bizikidetzari
honek egiten dizkion ekarpenak.
I.3. Zergatik eta zertarako lan egin boluntariotzaren inguruan nire ikasleekin?
Hezkuntza
gaitasunak
3. Zergatik eta zertarako lan egin boluntariotzaren
inguruan nire ikasleekin?
Balioetan
oinarritutako
hezkuntza: etika,
parte hartzea,
erantzukizun
soziala, elkartasuna,
lankidetza
Jokabide
prosoziala
areagotzea
Curriculumean
gai publikoak
txertatzea: gizartea
komunitatean
eraikitzeko gaitzea
Gizarteko
parte hartzea
(herritartasun
aktiboa eta
ahalmentsua)
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
26 masri
Eduardo Leónek hauxe dio12 : “Munduan berritzeko garatutako askotariko ikuspegi
eta proiektuetan agertzen den helburuetako bat elkar hartuta arazoez pentsatzeak,
aukerak bilatzeak, antolatzeak eta zerbait egiteak duten garrantzia da. Behar-
beharrezkoa da esperientzia pribatuen eta arazo publikoen arteko lotura aurkitzea”.
Pertsonen komunitatean eta komunitaterako jokabide aktiboak sustatzeko asmoz
ahaleginak batu nahi ditu material didaktiko honek. Eta, hasteko, gazteek gaur egun
darabiltzaten balioak, nagusi diren balio sozialak, programa honetan landu ditzakegun
balioak zein diren ulertu nahi dugu.
Gure abiapuntua horien errealitatea bera da, gaur egungo gazteek gizarte
arloa eta harremanak ulertzeko duten modu berezia. Ikasle nerabeek eta gazteek
darabilten balio eskala autoestimuarekin, dibertsioarekin, adiskidetasunarekin,
familiarekin, berdintasunarekin, errespetuarekin, leialtasunarekin, aniztasunarekin,
prestigioarekin, fantasiarekin, zintzotasunarekin, askatasunarekin, naturaren
errespetuarekin eta abarrekin lotuta dago. Horregatik, balioetan oinarritutako
hezkuntza plan eta programa gehienek esparru horietan jartzen dute arreta.
Programa honetan, balioetan oinarrituta hezteak hauxe esan nahi du: pertsona
bakoitzak bere aukeraketa askatasunez eta buruargitasunez egiteko baldintzak
sortzea, horrela, pertsona horrek balioespenak egiteko kritikarako espiritua gara
dezan, irizpide pertsonalak erabiliz eta giza eta gizarte errealitatea aztertu ondoren,
arrazoizko jokabide eta balioak barneratzen laguntzeko xedez.
Gure esku hartzearen kalitatea, neurri handi batean, hezitzailearen ezaugarriek
zehaztuko dute. Askotan, “birziklatu” beharra dugu, gure hartzaileei beren “nia”
eraikitzen laguntzeko, beren printzipio eta arauen arabera jokatzeko modua emango
dieten moral autonomoa garatzen laguntzeko, gaitasun enpatikoa garatzeko, norberak
bere burua erregulatzeko eta kontrolatzeko...
Urriaren 16ko 175/2007 DEKRETUAk, Euskal Autonomia Erkidegoko Oinarrizko
Hezkuntzaren curriculuma sortu eta eratzekoak, printzipio orokor hauek biltzen ditu,
beste batzuen artean:
12 León, Eduardo (2001): Por una perspectiva de Educación Ciudadana. Tarea. Lima
o mkatar
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
27
1. Giza ahalmenak osorik garatzea da Oinarrizko Hezkuntzaren xedea; hau
da, ahalmen fi sikoak, motorrak, kognitiboak, komunikaziokoak, sozialak eta
afektiboak garatzea, Haur Hezkuntzan hasitako prozesua dela jakinda.
2. Horrekin batera, pertsona guztiek izan beharreko oinarrizko gaitasunak
lantzeko xedea du, norberaren errealizazioa eta garapena lortzeko, herritar
aktiboak izateko, gizarteratzeko eta enplegua lortzeko.
175/2007 Dekretuak berak hau ere badio:
…Hezkuntza osorako nahiz oinarrizko hezkuntzarako ardatz erreferentzialak dira
hezkuntza gaitasun orokorrak (norberaren esparruan, familian, gizarte eta kultura
arloan, ikasketen arloan eta arlo profesionalean), eta hezkuntza testuinguru guztietan
ikasten dira, bai formaletan, bai informaletan. Hezkuntza gaitasun orokorrak komunak
dira Oinarrizko Hezkuntzako jakintza arlo eta irakasgai guztietan13 ; hala, oinarrizko
gaitasunak eskuratzea ahalbidetzen dute.
1. Bizitzen eta gozatzen ikastea.
2. Elkarrekin bizitzen ikastea.
3. Norbera izaten ikastea.
4. Komunikatzen ikastea.
5. Ikasten eta pentsatzen ikastea.
6. Egiten eta ekiten ikastea.
Testuinguru edo egoera askotarikoek eskatutako jakintza, trebetasunak, jarrerak
eta balioak konbinatzean datza oinarrizko gaitasunen funtsa, eta gaitasun horiek
eskuratu behar dituzte Oinarrizko Hezkuntzako ikasle guztiek, bai pertsona gisa
errealizatzeko eta garatzeko, bai herritar aktiboak izateko eta gizarteratzeko.
Programa honen bertuteetako bat ikasleak gaitasun orokor eta oinarrizko
hauek barneratzeko prozesurako prestatzea da, bai Oinarrizko Hezkuntzan eta
bai Batxilergoan:
13 Batxilergoko eta Helduen Hezkuntzako gaitasun orokorrak Oinarrizko Hezkuntzarako deskribatutakoekin uz-
tartuta daude zuzenean
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
28 masri
Eta zu, zergatik ez? Mugi zaitez! Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko
irakasleentzako materiala honako honen emaitza izango da:
HEZKUNTZA GAITASUN OROKORRAK
Elkarrekin bizitzen ikastea, eta berariaz harreman positiboak izaten eta, gatazka egoeretan,
elkarrizketara eta negoziaziora jotzen ikastea. Halaber, gogoz eta demokratikoki parte hartzen ikastea,
lankidetzan jarduten eta taldean lan egiten ikastea, eta aniztasuna errespetatzea.
Pertsona gisa garatzen ikastea, norbera izanda, eta emozio negatiboak kontrolatzea eta nork bere
burua modu positiboan eta errealistan balioestea. Pertsona autonomoa izatea, norberak hartutako
erabakien ardura hartzea, eta printzipio etikoei jarraitzea.
Egiten eta ekiten ikastea, erabakiak eta ardurak hartzeko ekimena izatea, esfortzua eta zailtasunak
gainditzeko ahalegina balioestea, eta ekintzailea izatea, bizitzaren alor guztietan.
PROIEKTUAREKIN LOTUTAKO OINARRIZKO GAITASUNAK
Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna: Gaitasun honi esker, bizi diren gizartearen errealitatea
ezagutu dezakete ikasleek, gizarte plural batean lankidetzan jardun, elkarrekin bizi eta herritartasuna
lantzeko modua dute, eta berau hobetzen laguntzeko konpromisoa har dezakete.
Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna: Gaitasun hau, alde batetik, elkarrekin lotuta
dauden balioen eta jarrera pertsonalen multzo batez jabetzeari eta beroriek aplikatzeari dagokio,
eta erantzukizuna, jarraikitasuna, norberaren ezaguera eta autoestimua, sormena, autokritika,
emozioen kontrola eta aukeratzeko, arriskuak kalkulatzeko eta arazoei aurre egiteko gaitasuna dira,
besteak beste, balio eta jarrera horiek; eta, bestetik, berehalako asetasuna lortu beharra atzeratzeko,
okerretatik ikasteko eta arriskuak onartzeko ahalmenari.
Horrelako trebetasunak lantzea
• Norberak bere burua ezagutzea eta egokiro balioestea, barne azterketaren bidez
eta norberaren ideiei buruz besteen iritziak eta bakoitzak dituenak erkatuz.
• Boluntariotzari buruz norberak dituen ideiak adieraztea eta besteenak entzutea,
harreman dialogikoaren bidez.
• Komunitateko bizitzako maila desberdinetan erabakiak hartzea, aldi berean
norbanakoaren interesak eta taldearenak balioetsiz.
o mkatar
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
29
Bizi diren errealitatea ulertzea
• Hurbilen duten gizarte testuinguruan gertatzen diren gatazkak eta
bidegabekeriazko egoerak identifi katzea eta ulertzea, irabazi asmorik gabeko
elkarteen xedeak ezagutuz eta etikoki aztertuz.
Jarrera eraikitzailea izateko bidean
aurrera egitea
• Herritar gisa dituzten eskubideak eta betebeharrak ezagutzea eta bereiztea,
besteekiko elkartasunaren, konpromisoaren eta erantzukizunaren bidez.
• Proposatutako lankidetza gauzatu ahal izateko, ezaguera eta sakontze eremua
norberak bere irizpideen arabera aukeratzea.
Ideiak ekintza bihurtzea
• Norberak bere buruari helburuak jartzea, taldean lan egiteko proposamen
bat planifi katzea eta gauzatzea, aukerak eta mugak aztertuz, ideiak behin eta
berriro landuz, erabakiak hartuz, lan eginez eta lana eta jarrerak ebaluatuz.
• Kolektiboen arteko desberdintasunak balioestea eta eskubide berdintasuna
onartzea, batez ere, gizonezkoei eta emakumeei dagokienez.
• Emozioak kontrolatzea, norberaren sentimenduak eta besteenak ezagutuz,
sexuarekin lotutako baldintzapenik gabe norberaren sentimenduak adierazteko
aukera emanez eta norberarentzat edo beste edonorentzat kaltegarriak izan
daitezkeen jokabideak erregulatuz.
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
30 masri
Hori guztia kontuan hartuta, hauek dira gure estrategiak eta baliabide
metodologikoak, gure ikasleak gizartearen eraikuntzan eta herritartasun arduratsuan
trebatu eta gaitzeko:
1. NORBERAK BERE BURUA EZAGUTZEA.
2. INGURUNEA JARRERA KRITIKOA IZANDA AZTERTZEA.
3. ERANTZUKIZUNAK HARTZEA.
4. ELKARTASUNEZ JOKATZEA.
5. KONPROMISOA HARTZEA ETA LANKIDETZA.
Aldatzeko prest egotea
• Aldaketa aukera gisa onartzea.
• Kritikaren arabera egokitzea eta aldaketa ideia berrietatik eraikitzea.
• Taldean sortzen doazen arazoei aurre egitea eta gauzatzeko modukoak diren
irtenbideak aztertzea.
Trebetasun sozialak lantzea lankidetzan
aritzeko eta taldean lan egiteko
• Modu antonomoan aritzea eta pentsatzea, norberaren identitateari eta
taldearenari modu orekatuan eutsiz.
• Besteak zerbait adierazten duenean, zerbait sentitzen duenean edo ekarpen
bat egiten duenean, haren tokian jartzea.
• Gainerako taldekideen ideiak balioestea.
• Modu astertiboan hitz egitea ikasgelan eta ikasgelatik kanpo.
• Lankidetzan oinarrituta eta malgutasunez lan egitea.
o mkatar
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
31
NORBERAK BERE BURUA EZAGUTZEA
Ikasleak bere jokabidea erregulatzeko eta kontrolatzeko gaitasunetan aurrera
egingo du, bere burua hobeto ezagutuz: nolakoa naiz?, zer nahi dut?; dituen balioei
buruzko gogoetaren bidez: zer pentsatzen dut?, zergatik?; eta niaren eraikuntzari
dagokionez: nolakoa izan nahi dut?, zer egin nahi dut?
JARRERA KRITIKOA
Iritzi moralaren garapenaren bidez, elkarrizketaren bidez, egoera errealen
diagnostikoaren bidez, ikuspuntu desberdinak erkatuz, izan daitezkeen aukerak
onartuz, ondorioak aurreikusiz, errealitatearen eraikuntza kontzeptualean eta
ulermen kritikoan aurrera egingo du. Jarrera kritikoak, parte hartzaileak, ez
indibidualistak, bidezkoak, errespetuzkoak... sustatuko ditugu horrela.
ERANTZUKIZUNAK HARTZEA
Ekintzen eta erabakien ondorioak onartzeko gaitasuna da, norberarentzako
eta besteentzako ona dena bilatuz. Egiten, pentsatzen eta erabakitzen denaren
ondorioak onartzen ikastea da. Imitazioz eta onarpen sozialaren bidez barneratzen
da. Jokabideari eusteko egiten den indartze positiboa funtsezkoa da. Gure
ikasgeletan, taldeko teknikak erabil ditzakegu, besteak beste, “role-playing”
deritzona, dramatizazioa, lankidetza jokoak, horrela, gure jarrera arduratsuei
behatzeko eta emaitzak aztertzeko.
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
32 masri
ELKARTASUNEZ JOKATZEA
INGURUNEAN ERAGITEA
Elkartasuna defi nitzeko, beste pertsona edo talde batzuekin eta horien
interesekin eta beharrekin bat eginda agertzea dela esaten da. Elkartasuna bertute
modura hartzen da, eta justiziarako baldintza gisa ulertu behar da, bai eta oinarrizko
bertute horren gabeziak osatzera datorren neurri gisa ere. Beraz, elkartasuna
justiziaren osagarria da. Bizikidetza ezinezkoa da elkartasunik gabe. Tentsio eta
tirabira sozialak sortzen eta areagotzen dira duintasunez bizi ez diren pertsonak
daudenean. Bidegabekeriek, bazterketek eta gizarte arazoek zuzenean eragiten
diote pertsonarteko eta herrien arteko bizikidetzari. Ez dago justizia eta elkartasuna
beste biderik. Horregatik, eskolak neska-mutilei eta gazteei elkartasunez jokatzen
erakutsi behar die14.
Garatu beharreko beste dimentsioetako bat ingurunean eragiteko gaitasuna
izango da. Dimentsio horrek beren testuinguruan kokatutako arauak eta proiektuak
formulatzeko aukera emango dio pertsonari, eta berorietan, agerian geldituko dira
inplikazioarekin eta konpromisoarekin lotutako balio irizpideak. Gaitasun hori ez
da soilik ikasgelan garatzen, beste esparru batzuetan ere garatzen da. Baina,
hezkuntzaren esparruan, bizi garen errealitatetik eta errealitaterako elkartasunezko
proiektu bat imajina dezakegu.
14 Honako artikulu honetatik hartu eta egokitutako defi nizioa: ACSUR Las Segovias (1998). BUXARRAIS, Maria Rosa
(1997): La formación del profesorado en educación en valores. Propuesta y materiales. Bilbo: Desclée de Brouwer
o mkatar
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
33
HEZKUNTZA ELKARTEA
Elkartegintza eta boluntario lana sustatzeko programa honetan, hezkuntza
elkartearen garrantzia azpimarratu nahi dugu. Hau eskola testuingurutik haratago,
irakasleak, ikasleak eta irakasle ez diren gainerako langileak biltzen dituen instituziotik
haratago, doala ulertzen dugu. Hezkuntza testuinguru formaletik kanpo aritzen diren
erakunde eta pertsonen arteko elkarreragina eta ezagutza aipatu ditugu jada, eta
hau, beharrezkoa ez ezik, saihestezina da.
Baina zein dira hezkuntza elkartea osatzen duten eragileak?, nola eragiten diote
gure unitate didaktikoari? Edota nola ezarriko ditugu harremanak eragile horiekin?
LANKIDETZA
Elkartasunean oinarrituta, elkarrekiko mendetasunean bizi den mundu batean
bizitzeak zer esan nahi duen ulertuz eta berdintasunean oinarritutako mundu
zuzenago bat lortzeko guztiok dugun erantzukizuna kontuan hartuta hezteak
esan nahi du lankidetzan oinarritutako jarrera pertsonal eta gizarte proiektu
askatzaileagoak eraiki behar direla. Ikasgelako lankidetza funtsezkoa izango
da, gure ikasleek gizartean modu aktiboan eta eraginkortasunez parte hartzeko
gaitasunak izan ditzaten, horrela, beren trebetasun sozialak garatuko baitituzte eta
lankidetza eta talde lana sustatuko baitira. Parte hartze aktiboaren bidez jarrerak
eta balioak aldatzeko edo indartzeko balio duten taldeko teknikak edo talde
dinamikak erabiliko ditugu horretarako.
Eskola erakundeko eragileak
Zuzeneko edo zeharkako harremana, eskola eremuan arautua edo arautu daitekeena, etengabea
Pertsonak:
- Irakasleak.
- Ikasleak.
- Familiak.
- Administrazio eta
Zerbitzuetako
langileak.
- Begiraleak.
Taldeak:
- Klaustroa.
- Familien elkartea.
- Administrazio
eta zerbitzuetako
langileak (AZL).
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
34 masri
Testuinguru horretan, proiektu honen bidez eragile horiek elkarrekin harremanetan
jar ditzakegula bururatu zaigu, baldin eta, Erdu bezalako erakunde baten ekimenez
eta laguntzarekin, eskolaren esparrutik garatutako proiektu bat sustatzen badugu.
Horrela adieraziko genuke grafi koki:
Gizartearen eremuko eragileak
Zuzeneko harremana, zeharkakoa edo harremanik
ez, eragileen, uneen edo zikloen arabera. Arau sozialek,
politikoek edo bertakoek arautua
Pertsonak:
- Lagunak.
- Senitartekoak.
- Aisialdiko
eta astialdiko
ekintzetako
lagunak.
Erakundeak:
- Elkarteak.
- Udala.
Zerbitzuak:
- Gizarte eta
kultura
ekipamenduak.
- Komunikabideak
(Internet,
telebista,
aldizkariak...)
HEZKUNTZA ELKARTEA
GIZARTE TESTUINGURUA
Truke eta
alderaketa gizarte
testuinguruan
3
Taldeko/ikasgelako
proiektua
1
Talde/ikasgelako
proiektuan
txertatzea
5
Ikasgelako
elkarreragina
2
Taldean/gelan
ekarpena egitea
4
Etengabeko elkarrekintza
o mkatar
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
35
Horrelako ekintza mota bati zer onura eta aukera ikusten dizkiogu?
=> Irakasleek agerian jartzen dute bai beraiek eta bai ikasleek bizi duten gizarte
errealitate esanguratsuaren aurrean duten interesa.
=> Ikaskuntzarako eragile modura, norberaren eta besteen bizi esperientziak
erabiltzen dira.
=> Gizartean parte hartzea sustatzen da, berau berehalako etorkizunerako
elkarreragin eta ekintza modura hartuta.
=> Ikasleek eskolaren esparruan gizartearen esparrura alda daitezkeen gaitasunak
garatuko ditu, bai eta alderantzizko bidea egiten dutenak ere.
=> Sistema konplexu eta osagarri modura ulertzen da harremanen sistema,
ñabardura ugariko sistema gisa.
=> Besteak eta norbera ezagutzen eta onartzen dira, besteen balioa eta
norberarena sustatuz.
=> Pertsonarteko harremanei berez dagozkien zailtasunei aurre egiteko oinarri
gisa konfi antza sustatzen da.
=> Erantzunkidetasun soziala sustatzen dugu, komunitateari mesede egiten
dioten proiektuak ulertuz, barneratuz, berorietan parte hartuz eta inplikatuz.
Hezkuntza sisteman, jardunbide egokiak garatzeko egokiak izan daitezkeen
esperientzia interesgarriak badaude. Hona hemen batzuk:
- Web ataria: Munduarekin konpromisoa hartu duten Eskolen Sarea
(http://www.escolescompromeses.org/ca)
- Web ataria: Elkartasun Eskolen Sarea:
(http://www.educacionenvalores.org/Que-es-la-Red-de-Escuelas.html)
- Bloga: Kulturartekoa bloga, Mungiako BHI
(http://kulturartekoa.wordpress.com)
- Bloga: Saharara egindako elkartasun bidaia, Sopelako Ander-Deuna
ikastolakoek egindako ikasketa bidaia (http://www.sarean.com/sarean/569).
2009-2010 ikasturtean, antzeko esperientzia bat ari dira prestatzen Laudioko
ikastolan Batxilergoko ikasleak (http://www.laudiokoikastola.net)
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
36 masri
- Eskuliburua: Martín Parra, Almudena (2008). Acercando experiencias de
Educación para el Desarrollo. Iruñea: Círculo Solidario Euskadi
(http://www.cseuskadi.org/documentos/AcercandoExpED-Cast.pdf)
- Artikulua: “Atlantida proiektua: Eskolak herrira atera behar du eta herritarrak
eskolara sartu. Baina, barez ere, eskolak atera behar du”
(http://www.hikhasi.com/artikulua/1392)
- Artikulua: “Gasteiz, Kultur aniztasuna: auzotik eskolara eta eskolatik auzora”
(http://www.hikhasi.com/artikulua/1537)
- Artikulua: “Ingurune Sozialera Egokitzeko Hezkuntza planak. Kataluniako “Pla
Educatiu d´Entorn” (http://www.hikhasi.com/artikulua/1732)
o mkatar
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
37
I.4. Boluntariotzari dagokionez, zer dakit nire ikasleei buruz?
Nola ikusten dute mundua? Zergatik?
Nola balioesten dute ikusten
dutena, egiten dutena, sentitzen
dutena,bizi dutena, pentsatzen
dutena?
4. Boluntariotzari dagokionez, zer
dakit nire ikasleei buruz?
Nola ezartzen
dituzte
harremanak beren
inguruarekin?
Elkarten batean
parte hartzen al
dute?
Boluntarioak al
dira? Zerk pizten
die interesa?
Zer-nolakoa da
irabazi asmorik
gabeko elkarte
eta erakundeetan
gazteek duten
parte hartzearen
errealitatea?
GURE IKASLEEN EZAUGARRI PSIKOSOZIALAK
Pertsonaren garapenean, gaztaroa funtsezko aroa da, jokabide arauak eta pert-
sonaren bilakaerarako funtsezkoak izango diren bizipenak aldi horretan ezartzen
baitira. Hala ere, gazte izatea zer den zehazteko, aldagai ugari erabili behar dira,
kontzeptu dinamikoa eta zabala delako. Datu esanguratsuak direnez, honako hauek
nabarmendu dizkizuegu:
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
38 masri
• Azken estatistiketan, gazteei zuzendutako planetan, azterketa soziologikoetan
eta abarretan erabili ohi den adin tartea 15 urtetik 29ra bitartekoa da.
• Ezaugarri psikologikoak, biologikoak eta sozialak aztertzeko, hiru aldi bereizten
dira: 15-19; 20-24; 25-29.
• Eustatek emandako azken datuen arabera, EAEko biztanle guztien artetik 15
urtetik 29ra dituztenak % 21,515 dira (10,4 emakumeak eta 11,1 gizonak):
a. 15-19 urte. Guztira: % 5,5; emakumeak: % 2,7; gizonak: % 2,8
b. 20-24 urte. Guztira: % 7,6; emakumeak: % 3,7; gizonak: % 3,9
c. 25-29 urte. Guztira: % 8,4; emakumeak: % 4,1; gizonak: % 4,3
• Egin diren azterketen arabera, gazteak biztanle guztien % 14,4 izango dira
2010erako, % 7,0 emakumeak, eta % 7,4, berriz, gizonezkoak.
Gurekin lanean ari diren neska-mutilak hainbat aldaketa ari dira bizitzen, aldaketa
emozionalak, sozialak, fi sikoak eta intelektualak; eta aldaketa horiek guztiek eragina
dute ezartzen dituzten gizarte harremanetan eta beren nortasunaren eraikuntzan eta
sustapenean. Gure ikasleen nortasunaren garpenean bezala, aldaketa horiek eragina
dute hezkuntza zereginean ere. Hona hemen ezaugarri esanguratsuenak16:
15 INEren azken datuen arabera, % 22,8
16 Lizarne, Izarne; Apodaka, Marije (2008): Giza garapenaren psikologikoaren ereduak. UEU, Bilbo
o mkatar
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
39
Nesken eta mutilen ezaugarri nabarmenenak
FISIKOAK- Luzera eta pisua handitzea.
- Bigarren mailako sexu karaktereen garapen nabarmena (kanpo genitalak, ilea...).
- Pertsona helduaren itxura, norberaren irudi berria osatzen lagunduko duena.
KOGNITIBOAK
- Pentsamendu abstraktua, eragiketa logiko-formalak.
- Arazo konplexuei irtenbidea aurkitzeko, hipotesiak egiteko, aztertzeko
eta aldagaiak erlazionatzeko gaitasuna.
- Gertakariei behatzeko, horiez pentsatzeko, interpretatzeko eta kritikoki
aztertzeko gaitasuna.
- Laburtzeko, arrazoitzeko eta norberaren iritziak emateko gaitasuna.
- Norberari eta errealitateari buruz teoria abstraktuak lantzeko gaitasuna.
SOZIALAK
- Pertsona helduekiko autonomiaz jarduteko beharra.
- “Pareko” dituenekin elkartzeko beharra.
- Besteekin harremanak izateko gaitasuna.
- Besteak errespetatzeko eta ulertzeko gaitasuna.
- Eragina duen eragile gisa, “soziala” denak protagonismoa hartzea.
- “Soziala” dena gaztearentzat aldi berean arazo eta gozamen iturri berria da.
EMOZIONALAK
- Gorputz irudi berria berreraikitzeko beharrak ezegonkortasun emozionala,
muturreko sentiberatasuna, inhibizioak eta idealizazioak eragin ditzake.
- Bizimodu afektiboa bakardadearen (deskubritu berri duen intimitatea) eta beste
pertsonekin harremanak ezartzeko joeraren artean kokatuko da.
- Helduei aurre egingo die, eta adin taldeak eragina izango du emozioetan.
- Sexu desira eta afektua.
- Oreka, batzuetan desoreka, mendekotasuna eta independentzia, autonomia
eta heteronomia, norberarengan segurtasuna izatea eta segurtasun falta, horiek
guztiak dira ezaugarri esanguratsuenak.
- Hori guztia agertzen da bai familiakoekin dituzten harremanetan eta baita
gainerako pertsona helduekin dituzten harremanetan ere, edota beren ikaskide
eta lagunekin eta adin berekoekin dituzten harremanetan.
NORTASUNA
- Galdera honi egin beharko diote aurre: nor naiz ni?
- Norberaren irizpidearen garapena.
- Interesa du ni fi sikoan, ni emozionalean, “parekoen” taldean, hurbilen duen
inguru sozialean.
- Bizi proiektu pertsonala eraikitzeko beharra.
- Sexu orientazioaren, orientazio sozialaren, lanbide orientazioaren, orientazio
politikoaren eta abarren inguruko rolak eta ezaugarriak garatuz doa.
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
40 masri
Begoña Salas eta Inmaculada Serranori jarraituz17 , hauek dira norberaren
nortasunaren garapenean aintzat hartu beharreko alderdiak:
- Lotura, uztardura: Pertsonarentzat garrantzia duten eta besteek onartzen
dituzten loturak ezartzeak ematen duen pozaren emaitza da, eta ideiak,
emozioak eta sentimenduak adieraziz eta komunikatuz agertzen da, bai
eta, aldi berean, beste pertsonenak errespetuz ere.
- Berezitasuna: Pertsona bakoitza desberdin eta berezi egiten duten ezaugarri
eta tasunak ezagutzearen eta errespetatzearen emaitza da. Autokontzeptu
positiboaren bidez, ideia originalak proposatuz, beste pertsonekin bat-
batekotasunez eta modu sortzailean harremanak ezarriz eta horrelakoen
bidez adierazten da.
- Norbere burua ezagutzea: Norberaren bizimoduan eragiteko baliabideei,
aukerei eta gaitasunei dagokie, betiere, norberak bere buruarengan duen
konfi antza sendotuz. Erantzukizunak hartzerakoan, zerbait egiterakoan
erakusten duen, egonkortasun emozionalean, malgutasunean, aukerakoak
diren irtenbideen negoziazioan eta autoritatea partekatzean agertzen da.
- Erreferentzia ereduak: Ikasleentzat eredu izan daitezkeen pertsonen adibide
egokiak, adibide fi losofi ko eta praktikoak eskaintzen dituzten jarraibide eta
erreferentziazko elementuei dagokie, ikasleei balio eskala bat, helburuak,
idealak eta bere bizi proiektua ezartzen lagun baitiezaiekete; eta norberaren
eta lanaren antolamendu berriaren bidez adierazten da, gauzak egiteko
modu desberdinak daudela ikusiz, bere asmoz egiten duen horretan eta
gizarte harremanetan segurtasuna erakutsiz.
Salasek eta Serranok hauxe zehazten dute: aldi horretan, nortasun pertsonalaren
garapenak garrantzi handiagoa hartzen du, eta horregatik, garrantzi handia du
gizonezkoen eta emakumezkoen estereotipoen osaketarekin lotuta dauden gai
guztiak lantzeak. Sexu-generoak ekarri duen identitatearen asoziazio historikoaren
azterketa kritikorik ez egiteak nortasun ez pertsonala eratzea ekarriko du, gatazka
17 Salas, Begoña; Serrano, Inmaculada (1998): Modelo Educativo: Desarrollo de la Identidad Personal. Editorial Uni-
versitarias de Barcelona EUB, Barcelona
o mkatar
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
41
ugari sorraraziko dizkie bi sexuei, eta beren nortasuna modu desegokian eta zati
batean soilik garatzera bultzatuko ditu.
Irakaslearen zereginak, beraz, gai horiek oso kontuan hartzea, gure taldeetako
neska-mutilengana hurbiltzea eta beroriek ulertzea eskatzen du. Lehen ere aipatu
dugun gizon batek, Eduardo Leónek, ondo esaten duena hona ekarrita: “ihes egin
behar diogu gure ikasleen anonimatuari”. Irakasleen eta ikasleen arteko harremanen
inguruan eskari bat egiten du, eta esaten du18:
“(...) eskola garaiko esperientziarik gogorrenetakoa anonimazio deituko duguna
da, eta gure ikasleen nortasunaren iluntze sistematikoan datza. Prozesu horrek
jatorria, neurri batean, ikasgeletako masifi kazioan du, eta, neurri handi batean,
urruneko harreman estilo hotz batean, errespetuari eta aginteari eusteko onartzen
den estilo horretan”; eta horrela jarraitzen du: “(...) anonimazioa lotuta dago parte
hartzea gutxi estimulatzen duen estilo batekin eta ikasle bakoitzaren ahotsa isilarazteko
politikarekin, edota ikasleak bere eskolak emateko duen denbora tarte txikiarekin”.
Arrazoia bata nahiz bestea izan, oso interesgarria iruditzen zaigu bi alderdi hauek
uztartzea: ikasle bakoitza bere nortasun pertsonala garatzen ari da, eta irakasleen
arreta eta harekiko harreman aktiboa eskatzen du. Finean, zer proposatzen dugu
programa honetan?
- Bakoitzaren abiapuntua ezagutzea, bakoitzak
egiten dituen aldaketak balioesteko.
- Ikasleek bizi duten unearen arabera, jarduteko
jarraibideak ezartzea.
- Taldea eta taldeko gaitasunak balioestea.
- Norberaren bizi proiektuari lekua egitea: bizi
estiloa, norberaren denboraren erabilera,
igurikimenak (profesionalak, sozialak, familiakoak,
maitasunarekin lotutakoak…)
IKASLEAK EZAGUTZEA
18 León, Eduardo (2001): Por una perspectiva de Educación Ciudadana. Tarea. Lima
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
42 masri
- Nerabe bakoitzak izena du.
- Nerabe bakoitzak maitasuna behar du eta
errespetua merezi du.
- Nerabe bakoitzak komunikatu beharra dauka.
- Nerabe bakoitzak ahotsa eta bere iritzia ditu.
- Nerabe bakoitzak bere bizi esperientzia du, eta
eskolatik haratago doa esperientzia hori.
- Nerabe bakoitzak galderak egiten ditu etengabe.
- Nerabe bakoitza bere nortasuna garatzen ari da.
- Nire ikasleekin zereginak eta esperien-
tziak partekatzea.
- Elkarrengandik ikastea, norberaren emozioak eta
desioak balioetsiz.
- Bizipen baikorrak bizitzera bultzatzea, bizipen
horietan, bakoitza bere aldetik eta taldean balioetsiz,
maite ditugula agertuz eta gure konfi antza
izateko duin direla eta desafi oei aurre egiteko gai
direla erakutsiz.
IKASLE BAKOITZARI
ARRETAZ ERANTZUTEA
IKASLEEI LAGUNTZEA
Eduardo Leónen proposamena (2001)
o mkatar
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
43
GAZTEEK GIZARTE EGOERAZ DUTEN PERTZEPZIOA ETA ELKARTEGINTZAREKIN DUTEN
HARREMANA
Gazteen Argazkiak. Retratos de Juventud 1219 argitalpenean jasotakoaren arabera,
EAEko arazo nagusiak etxebizitza (% 56k aipatzen du hiru arazo nagusien artean),
lan merkatuarekin lotutako arazoak (langabezia, lan baldintzak... % 45ek aipatzen
ditu), eta indarkeria dira (% 29). Hala ere, pertsonalki gehien eragiten dieten arazoak
lan merkatuarekin lotutakoak (% 41ek aipatzen ditu hiru arazo nagusien artean),
etxebizitza (% 31k) eta arazo ekonomikoak dira (% 29k).
Gazteen % 87k diote beren bizi kalitatea ona edo oso ona dela, eta % 82k iritzi
horixe du EAEko bizi kalitateari buruz. Oro har, gazteek ez dute interes handirik
politikan, bostetik batek bakarrik dauka interes handia edo nahiko handia, eta gehienek
(% 65) diote politikarekiko duten interesa ez dela aldatu azken urteotan. Bestalde,
nahiko kritiko azaldu dira demokraziaren funtzionamenduarekin, giza eskubideen
errespetuarekin eta ideia politiko guztiak defendatzeko dauden aukerekin. Azterlan
horren arabera, gazte gehienak (% 57) ez dira inolako alderdi politikotatik batere hurbil
sentitzen; % 11 bakarrik sentitzen da alderdiren batetik oso edo nahikoa hurbil.
Álvaro Marcosek20 gazteen parte hartzea aztertu du, eta gazte taldeetan,
jarduera bultzatzen duten elkarteen esperientziak badirela ondorioztatu du; horretaz
gain, hauxe dio:
- Gazteen % 35ek elkarte batean parte hartzen du, kirol elkarte batean,
lankidetza elkarte batean, aisialdiko elkarte batean, kultura elkarte batean,
erlijio elkarte batean, euskara sustatzeko talde batean, talde politiko batean,
elkarte sindikal batean... Gazte mugimendua bizirik dagoela dio, gaur egungo
gizarte balioekin kritikoa den gizarte mugimendu bat dela; eta askotarikoa
dela, ikuspegi, lan egiteko era eta eremu desberdinak latzen dituztelako;
eraldatzailea dela dio gainera, gizarte eredu berriak proposatzen dituelako;
eta independentea, gehienak alderdi eta agintea duten antolaera politikoetatik
aldentzen direlako.
19 Eusko Jaurlaritza (2009): Gazteen Argazkiak. Retratos de Juventud 12. 2009ko ekaina. Vitoria-Gasteiz
20 Marcos, Alvaro (2005). Gazteak eta gazteen parte-hartzea.
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
44 masri
- Gazteen ekintza, presentzia eta erabakimena modu global eta integralean
bultzatzeko proposamenak egiten dira, bai gazte mugimenduaren beraren
barnean eta bai botere publikoetan21.
- Gazteen arazoen eta beharren aurrean administrazioek ikuspegi integral
batetik erakusten duten sentsibilitate falta agerian jartzen duten autokritikak
eta diagnostiko soziopolitikoak ere badaude.
- Bestalde, administraziotik, gazteei zuzendutako planak, sareak, zerbitzuak,
espazioak, konpromiso sendoak sortu dira.
- Gazteen eskubideak, betebeharrak, beharrak eta interesak gizarteratu dituzten
aldarrikapenak, adierazpenak, dekalogoak, eskubideen agiriak, lege-arauak...
egin dira.
- Irudimena badago, eta etorkizunerako ideia berritzaileak ere badaude. Baina,
orain, behar-beharrezkoa da aukera eta protagonismoa ematea; eta erabakiak
hartzeko foro politiko eta sozialetan gazteen esperientziak sustatzea ere
beharrezkoa da, gazteen mugimenduari bere adierazpide guztietan eragile
estatusa emanez.
Egiaz, Gazteen Euskal Behatokiak22 emandako datuen arabera, 15 urtetik 29ra
bitarteko gazteen artean, elkarte batean parte hartzea zer den badakitela dioten
gazteen kopurua handia da (% 68). Dena den, nesken eta mutilen artean nabarmena
da aldea (12 puntukoa); eta arrakasta duten elkarteak gehien maskulinizatutakoak
dira, kirol izaerako erakundeak, gazte taldeak, euskara babestearekin lotutakoak,
ikasleen taldeak, mendi taldeak, kultura eta arteekin lotutakoak, lokalak, txokoak eta
elkarteak (lagunarteak, konpartsak, blusak, etab.).
21 Sakontzeko: Eusko Jaurlaritza (2005): Euskadiko gazteria politikaren programazio agiria. Vitoria-Gasteiz
22 Gazteen Euskal Behatokia, http://www.gazteaukera.euskadi.net/r58-854/es/
%Gaur egun
kide direnakKide izan-
dakoakLaguntzen dutenak
Ezer ezEz daki/ez
du erantzunGuztira%100
15-29 35 25 2 38 0 100
Gizonezkoak 43 24 1 32 0 100
Emakumeak 27 26 2 44 0 100
15-19 43 18 1 38 0 100
20-24 34 28 1 37 0 100
25-29 31 26 3 39 0 100
Iturria: Euskadiko gazteak 2004
o mkatar
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
45
Datu horiek guztiak horrela badira ere, eta aurreko atalean ere adierazi dugunez,
boluntario lana gehiago lotzen zaio emakumezkoaren profi lari (23 urtetik gorakoa)
gizonezkoari baino. Baina zergatik?, neska nerabeek zergatik ez dute parte hartzen
elkarteetan, mutilek hala egiten badute? Eta, lehen geniona hona ekarriz: boluntarioekin
lan egiten duten elkarteetan zergatik ari dira emakume gehiago?
Adin tarte honetan kirol jarduerak eta aisialdiarekin lotzen diren beste talde
batzuk ere sartzen dira, horixe dio Gazteen Euskal Behatokiaren azterketak. Hauek
espazio publikoan garatzen dira, eta gehiago lotzen zaizkio gozamenari edo aisialdia
zerbaitetan emateari boluntariotzari baino, izan ere, ez baitute eraldatzea xede duen
osagairik eta ez baitaude gizarteari zuzenduta; aitzitik, norberaren gozamenarekin eta
garapen pertsonalarekin lotzen dira. Gainera, elkarteen esparruan kokatzen badira
ere, elkarteekin lotuta dagoen oro ez dago azaltzen ari garen eta sustatu nahi dugun
boluntariotzarekin lotuta.
Neska gazteenek, nerabeek, elkarteetan zergatik parte hartzen duten gutxiago
aztertzerakoan, baldintza bat Emakundek23 egindako azterlan batetik atera dezakegu;
azterlan horretan, Euskadiko nerabeen familia esparrua, esparru ekonomikoa,
afektuei dagokiena, sexu harremanei dagokiena, aisialdiarekin lotutakoa eta nerabe
horien bizi proiektuak aztertzen dira:
- Etxearen esparruan, etxeko lan deitzen ditugun horiei dagokienez, neskek lan
horiek mutilek baino gehiago egiten dituztela islatzen da, nesken % 33,6k, eta
mutilen % 26,3k (beraz, beste jarduera batzuetarako denbora gutxiago dute).
- Etxera itzultzeko orduari dagokionez, neska nerabeen ordutegia zorrotzagoa
da mutilena baino (beraz, berentzat denbora gutxiago dute).
- Eskola esparruari dagokionez, arautu gabeko orduetan (eskolaz kanpo,
aisialdian edota astialdian), gure inguru hurbileko neska nerabeek beren
adineko mutilek baino denbora gehiago eskaintzen diote egunero eskolaz
kanpoko ordutegian eskolako jarduerei jarraipena emateari, eta ia asteko egun
guztietan ikasten, etxeko lanak egiten eta eskolaz kanpoko jarduerak egiten
pasatzen duten denboraren ehunekoa handiagoa da.
23 Emakunde (2008): EAEko nerabeak. Hurbilketa ahalduntzetik abiatuta. Vitoria-Gasteiz
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasirakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntari
1. ZATIA:1. ZATIA: Irakasle eta hezitzaileentzako material didaktikoa
46
HbiHbiHbiHbi
- Ahalduntzeari dagokionez, arautu gabeko denboraren esparru horretan
identifi katu dira neska nerabeek egindako berdintasun eskaera nagusiak.
Neska nerabeek, alde batetik, astean denbora material gehiago izateko
aukera eskatzen dute, zuzenean etorkizunerako prestakuntzarekin, araututako
ezaguerak barneratzearekin, lotuta ez dauden jardueretarako erabiltzeko. Eta,
bestetik, asteburuetan elkartasun eszenatokietan egonaldi luzeagoez gozatzeko
aukera eskatzen dute, beren pareko mutilek egiten duten neurri berean.
- Gainera, genero eraikuntzaren prozesu sozialak neskak etxearen zainketara
eta zereginetara lerrokatzen jarraitzen du, eta mutilak eremu publiko-
sozialarekin lotutako jardueretara eta harremanetara bideratzen ditu. Adin
handiagoko boluntarioen artean, bai tipologian eta bai rolen banaketan, islatzen
den alderdia da. Generoa eraiki eta onartzeko prozesuan, laguntzarekin,
“bestea” zaintzearekin, gizarteko ikusezintasunarekin, altruismoarekin
eta horrelakoekin lotutako zereginetarako gehiago prestatzen dira neskak,
eta mutilak zuzendaritzarekin, prestigioarekin, indar sozialarekin lotutako
zereginak onartzeko prestatzen dira. 24
Hezitzaile garenez, neskak eta mutilak baldintza berdinetan sustatu, balioetsi eta
prestatzeko, boluntariotzak norbanakoaren mailan eta gizarte mailan egiten duen
ekarpen osoari buruz gogoeta egin behar genuke, horrela, generoarekin lotutako
estereotipoak eta rolak gaindituz, konpromisoaren ezagutzara eta bizipenera,
elkartasunera eta gizarteko bidegabekeriak aldatzera jotzeko.
24 Eraikuntzari buruz sakontzeko: Izquierdo, Maria Jesús (2002) Marco teórico de la igualdad. in www.emakunde.es;
eta, Del Valle, Teresa (2005) Asociacionismo y redes de mujeres ¿espacios puente para el cambio? in www.bizkaia.net
o materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako kasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko tariotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
H e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materiala H e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materialaH e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materialaH e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materiala
2. Zatia:Ikaskuntza esanguratsuari aplikatutako metodologia
Mugi zaitez!
Nola? Non? Norekin? Noiz?
2. ZATIA:2. ZATIA: Ikaskuntza esanguratsuari aplikatutako metodologia
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
48 maasri
Mugi zateiz! Ez dugu agindua izaterik nahi, dinamikarako, mugitzeko, zurrunbiloan
sartzeko gonbita izatea nahi dugu. Kasu honetan, ikastaldea dinamizatu nahi dugu,
orrialde hauetan zehar egindakoaren ildotik pentsa, lan egin eta senti dezan.
Bigarren zati honetan, egokienak iruditzen zaizkigun printzipio metodologikoak,
proiektuaren helburu orokorrak eta egin beharreko ibilbidea zehazten dizkizuegu.
Ondoren, hirugarren zatian, orain arte azaldutako guztiari zentzua emango dioten
jarduerak garatzen dira, proiektuaren xedeak lortzen lagunduko duten jarduerak,
hain zuzen.
Bai, mugitu egingo gara, baina nora goazen jakinda eta aurrea hartuz!
o mkatar
2. ZATIA:2. ZATIA: Ikaskuntza esanguratsuari aplikatutako metodologia
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
49
Aurreko kapituluan, gazteen errealitate psikosoziala ezagutzen ahalegindu gara,
ikaskuntza prozesuak gazte horien testuinguru sozial eta fi sikoarekin, garrantzi
handiko esanahia duten egoera errealekin oso lotuta egon behar lukeelako, horrela,
horiek interpretatzeko eta beren gaitasuna erakutsiz jarduteko modua izan dezaten.
Eskolak eta testuinguruak elkarreraginean, etengabe aldatuz, gogoetaren bidez,
metatuz, interpretatuz eta ekinez ikasteko aukera eman dezakete. Ekintza eta
ezaguera antolatzeak honako prozesu hau egitea eskatzen du:
II.1. Unitatearen printzipio metodologikoak
PRINTZIPIO METODOLOGIKOAK
Ikaskuntza esanguratsua
Ikaskuntza aktiboa
Lankidetzako ikaskuntza
Analisi kritikoa eta gogoeta
Ebaluazioa
IRAKASLEEN PLANGINTZA
IRAKASLEEN ETA IKASLEEN ARTEKO
EKINTZA
BEHAKETA SISTEMATIKOA
EBALUAZIOABERRIRO
PLANIFIKATZEAGOGOETA
2. ZATIA:2. ZATIA: Ikaskuntza esanguratsuari aplikatutako metodologia
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
50 maasri
Ikasleei zeregin esanguratsuak eta interesgarriak eginaraztea da kontua,
hausnarketa egiteko norberak bere ahalegina egin dezan, eta gaitasun kritikoa
jorratzeko heltzen joan dadin.
Hurrengo atalean proposatuko diren jarduerak gaitasunak lantzea dute helburu,
batez ere jokabideak, emozioak eta ideien mundua hartuta kontuan. Horien artean
koherentzia izatea lortu nahi da, baina, aurretik norberak izandako esperientzia
aintzat hartuta, gogoeta eginez, sentituz eta biziz. Xedea pentsamenduen eremua
edota praktikarena lantzea da, edota desioena, balioena, emozioena..., horrela,
eszenatoki desberdinetan ikasitako gaitasunak batetik bestera lekualdatzeko. Baina
ez dugu ahaztu behar ikaskuntza prozesu batean gaudela, eta prozesu horretan
esperimentatu egiten dela eta hutsegiteak onartzen direla.
Lankidetzako ikaskuntzak beste pertsonekin harremanetan jartzen gaitu, eta
horrek elkarrizketa, debatea, desberdintasuna, entzutea, alderaketa, argumentatzea
eta abar eskatzen ditu. Taldean eta konfi antzazko inguruetan praktikatuz ikasten da
lankidetza. Harreman pertsonaletan lortuko da hori, taldea seguru, motibatuta eta
alai sentitzen denean.
Lankidetzan ikastea lortzeko, gure ustez, hauek dira behar-beharrezkoak diren arauak:
lan taldeak, erantzukizun eta konfi antza giroa, pentsamendu kritikoa eta komunikazioa.
sentitu
Koherentziaren bila Esperimentazioaren bila
pentsatu egin
Birziklatzearen bila
Konpromisoaren bila
o mkatar
2. ZATIA:2. ZATIA: Ikaskuntza esanguratsuari aplikatutako metodologia
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
51
Banakako lana
Talde lana
Ikastaldearen lana
Irakasleen rola
Helburua − Gogoeta
pertsonala.
− Barneratzea.
− Partekatzea.
− Gaietan
sakontzea.
− Bateratzea.
− Besteen ideiak
eta iritziak
ezagutzea.
− Neska-mutilek
gogo-
berdintasunez
parte hartuko
dutela
bermatzea.
− Talde lana eta
banakako lana
motibatzea eta
sustatzea.
− Talde
dinamiken
bidez
dinamizatzea.
Beharrezkoa da
− Konfi antzazko
leku segurua.
− Komunikazio
arauak: iritzia
ematea,
entzutea,
argudiatzea,
azaltzea,
errespetatzea...
− Rolen
banaketa:
koordinazioa,
idazkaritza,
bozeramaileak.
− Komunikazio
arauak:
entzutea eta
azaltzea.
− Sintesia.
− Denboraren
kudeaketa
eraginkorra
alderdi guztiek
parte hartzeko.
− Rolen
banaketa:
idazkaritza eta
bozeramaileak.
− Motibazioa.
− Lan taldea.
− Hitza eman eta
kentzea.
− Garrantzia
duten ideia,
sentimendu eta
egoerak biltzea
(argazkiak,
aktak, erregistro
fi txak...)
Emaitzak − Norberak
bere burua
estimatzea.
− Gustura
sentitzea.
− Norberaren
ideiak eta
aukerak
sendotzea.
− Pertsona guztien
protagonismoa.
− Norberaren
eta taldearen
autoritatea.
− Lanarekiko eta
funtzioekiko
erantzukizuna.
− Ikasteko
motibazioa.
− Debate eta
negoziaziorako
gaitzea.
− Ideia eta iritzi
bilketa.
− Ikaskuntzaren
eraikuntza,
parte hartuz.
− Taldearen
nortasuna
indartzea.
2. ZATIA:2. ZATIA: Ikaskuntza esanguratsuari aplikatutako metodologia
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
52 maasri
Ebaluazioa ez da ikaskuntza prozesuaren hasierako edo amaierako atala, beronen
osagarri den elementu bereiztezina baizik. Ekintza garatzen den bitartean egiten den
etengabeko gogoeta da. Egiten denaz pentsatzea, ekintza eragozten duten okerrak eta
arazoak identifi katzeko, ikaskuntza hobetzeko, egindakoa barneratzeko, zuzenketak
txertatzeko, gure ekintzaren eraginak egiaztatzeko, eta egindako ahalegina gizartean
onartzea lortzeko.
Horretaz gain, ebaluazioak informazioa biltzen du, esku hartzea nola gauzatu den
eta aurrez proposatutako helburuak lortu diren edo zer mailatan lortu diren aztertzeko.
Horrela, informazio hori kritikoki eta sistematikoki aztertu ondoren, zenbait gauza
doitu, egokitu ahal izango dira, eta plangintza hobetuko da.
Esparru horretan, irakaslearen irudia funtsezkoa da, lehen ere azaldu dugunez,
nola ikasi eta jokatu jakiteko oinarrizko eredua delako. Honen funtzioak diseinuan,
plangintzan, prozesuaren antolamenduan, sustapenean, laguntza ematean eta
ikasleen ebaluazioan oinarritzen dira. Hori guztia egin ahal izateko, beharrezkoa da:
=> Giro egokia, elkarren arteko trukea eta elkarrizketa sustatzen duena, sortzea.
=> Arazoak eta kontraesanak planteatzen dituzten egoerak sortzea, ondoren, zer
irtenbide emango zaien jakinda, ikuspegiak berritu ahal izateko.
=> Entzutea, aholkuak ematea eta prestakuntzan laguntza.
=> Norberaren eredu teorikoa, hezkuntza egoerari egokitua, eraikitzea.
=> Taldeak animatzea eta taldeen funtzionamendua aztertzea, planteatzen diren
egoeren zentzua eta dinamika ulertzea.
=> Norberak bere burua lantzea; giza talde batean esku hartu nahi duen edonork
nahitaezkoa du etengabe bere burua ezagutzen saiatzea.
=> Eskuzabaltasuna eta elkarrizketarako jarrera erakustea bere jokabideetan.
=> Taldeak beregan konfi antza izan dezan lortzea.
=> Sustatu nahi dituen balioak bere buruaren bidez erakustea.
=> Modu baikorrean eragiten lagunduko dioten trebetasun sozialak izatea.
=> Aurkako zaizkion egoerei irtenbidea ematea eta positibo bihurtzea.
=> Betetzen duen funtzio sozialaz jabetzea.
o mkatar
2. ZATIA:2. ZATIA: Ikaskuntza esanguratsuari aplikatutako metodologia
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
53
Azken fi nean, gai izan behar du benetako lankidetza giroa sortzeko, bere
zereginaren hartzaile den pertsonarengan ekimena, jakin-mina eta espiritu kritikoa
bultzatzeko; ez du inposatu behar, aitzitik, gauzez ohartzeko eta jabetzeko aukera
eman behar du. Hezitzaileak prest egon behar du gazteek beraien landutako balio
eta arauak onartzeko.
PROIEKTUAREN GARAPENEKO PRINTZIPIO OROKORRAK ETA ETENGABEKO BALIOAK
=> Neska-mutilek gogo-berdintasunean parte hartzea: Gizonen eta emakumeen
arteko harremanetan, taldeko jardueretan eta funtzionamenduan egiturazko
desberdintasunak aldatzeko konpromisoa.
=> Aukera berdintasuna eta tratu berdina: Eragile guztientzako berdintasun
baldintzak bermatzea, bakoitzaren abiapuntua aintzat hartuta.
=> Errespetua: Iritzien eta jokabideen aniztasuna kontuan hartuta, besteak
errespetatzea, desberdintasunei irtenbidea emateko, elkarrizketa eta elkarren
arteko adostasunak sustatuz.
=> Besteen onarpena eta laguntasuna: Besteek beren lanean egiten duten
ahalegina, besteen ideiak eta sentimenduak eta horiek gauzatzeko duten
zilegitasuna ezagutzeko eta positiboki balioesteko interesa.
=> Erantzukidetasuna: Ardura eta zereginen banaketa eta onarpena,
bakoitzarentzako eta talderako onuragarri izateko oinarri gisa.
=> Konfi antza: Besteen iritzi eta jarduerak fede onez eginak direla uste izatea,
dituen erantzukizunak betetzeko borondatea izatea, eta, oro har, elkarrekin lan
egiteko prozesua hobetzen laguntzea.
=> Adostasuna eta lankidetza: Informazioa partekatzea eta ematea, arazo baten
aurrean edo debate batean, norbera gai izan dadin arrazoiak ondo jakinda bere
burua kokatzeko. Proiektuan zehar elkarri laguntzea eta lankidetza sustatzea.
=> Gogobetetzea: Lan eginez eta ezarritako harremanez gozatzea, bai lortutako
emaitzez gozatzea ere.
2. ZATIA:2. ZATIA: Ikaskuntza esanguratsuari aplikatutako metodologia
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
54 maasri
Atal honetan, Erduk proposatutako proiektuaren helburu orokorrak eta jarraitu
beharreko ibilbidea adierazi dizkizuegu, bai eta berau garatzen nola ari garen jakiten
lagunduko diguten ebaluazio irizpideak ere.
Proposamena 14 urtetik 18ra bitarteko gazteei zuzentzen zaie.
Jada sakondu dugu hezkuntza gaitasun orokor eta oinarrizkoek boluntariotzaren
inguruan egin daitekeen lanarekin duten erlazioan; gogora ekarri nahi dugu orain
nahitaezko hezkuntzaren etapa osoan eta ondorengoan, ikasleek, beroriek amaitzean,
zenbait trebetasun sozial eta kognitibo barneratzea lortu nahi dela, bide horretatik,
herritartasuna demokratikoki lantzen lagundu dezaten.
Oinarrizko ibilbidea irakasleen aurretiazko lanetik −emandako materialaren
irakurketaren eta esku hartzearen plangintzaren bidez− lan horrek ikasgelan ikasleen
artean izango duen aplikaziora arte doa. Prozesuan, boluntariotzan lan egiten duten
pertsona aktiboen bisitak edo trukeak edota elkartean egin daitezkeenak zehaztu
egin beharko dira taldeko lankidetza proiektu baten bidez, dagozkion ekintza
ildoetan kokatuta.
Jarduerei esker, ikasleek boluntariotzarekin lotutako alderdi ugari aztertu eta
ezagutuko dituzte; baina, horretaz gain, esperientzia amaitzen dutenean egindako
ibilbidea ikusten lagunduko dioten proiektu bat diseinatuko dute. Horrelako eskailera
bat igoko balute bezala izango da:
II.2. Helburu orokorrak eta ibilbide didaktikoa
Boluntariotza kontzeptura hurbiltzea
Boluntariotza elkarteen ezagutza
Elkarte batekin lankidetzan aritzeko gure elkartasun proiektuaren eraikuntza
Gure elkartasun proiektuaren zabalpena eta ezagutza
o mkatar
2. ZATIA:2. ZATIA: Ikaskuntza esanguratsuari aplikatutako metodologia
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
55
Hona hemen zenbait jarraibide, ibilbidean zehar kontuan hartzeko:
Prozesuari buruzko
informazioa eta
orientabidea ematea
ikasleei
Jarduerak ikastaldeari
egokitzea
- Ibilbideari buruzko datuak eta azalpenak,
ibilbidea bere osotasunean hartuta, zer lortu
nahi den uler dezan, egun bateko ikasgaia ez
dela jabe dadin eta saio bakoitzeko lanarekin
pixkana lortuko dutela kontura dadin. Ikuspegi
horrek irakaskuntzako eta ikaskuntzako
prozesuaren hasiera, ibilbidea eta amaiera
ikusten lagunduko dio.
- Ikasleak proiektuaren prozesuan eta unean
ondo kokatuta daudela eta motibatuta
daudela egiaztatzea.
- Saio bakoitzaren hasieran emandako pausoak
gogora ekartzea, saioak elkarrekin lotu
ahal izateko.
- Saio hasieran egun horretan egingo den lana
aurkeztea eta antolatzea.
- Nahiko zehatz garatu beharreko jarduerak
proposatzen badira ere, beroriek berrikusteko
gomendioa ematen dizuegu, talde bakoitzaren
eta une bakoitzaren errealitatera eta dugun
denborara egokitzeko. Batzuetan, ordena
alda daiteke, denborak alda daitezke, edota
metodologia, eta talderako baliagarrienak ere
aukera daitezke.
- Arlo kontzeptuala lantzeaz gain, egoera
atseginak bizitzen lagunduko duten edo helarazi
nahi dizkiegun balio eta jarrerak lantzen dituzten
jarduerei eustea aholkatzen dizuegu.
2. ZATIA:2. ZATIA: Ikaskuntza esanguratsuari aplikatutako metodologia
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
56 maasri
Taldearen kohesioa eta
konfi antza sustatzea
Norberaren prozesua
sustatzea
- Planteatzen ditugun jarduerek zuzenean
eragiten diete ikasgelako neska-mutilen
kontzientziari, nortasunari eta elkarreraginari;
talde dinamikako teknikak eta estrategiak
dira, jolasak, zuzendutako elkarrizketak, kasu
azterketak, talde lanak...
- Prozesuan zehar, lankidetzako lanerako uneek
lehentasuna dute beste batzuen aurrean. Honen
bidez, ikastaldearen harremanetan eragitez gain,
inplikatzeak, parte hartzeak, ardurak elkarrekin
partekatzeak, bakoitzaren eta taldearen
autoritateak eta elkartasunak norberaren
ingurunean duten garrantzia transmititzen ari
gara inplizituki.
- Taldea eta lankidetzako lanaren emaitzak
ezinbestekoak iruditzen bazaizkigu ere, ibilbide
honetan ezin ahantz dezakegu ikasle bakoitza.
Ikasle bakoitzak gure arreta eskatuko digu; leku
segurua, bere denbora eta bere buruarekin bat
egiteko modua beharko ditu. Banaka gogoeta egi-
teko uneak, tutoretza formalak eta ez formalak,
erlaxatzeko saioak eta abar proposa daitezke.
- Pertsona bakoitzak rol bat beteko du. Egokia lit-
zateke ikasleak rolak, funtzioak eta ardurak ba-
natzera bultzatzea, estereotipoak, inertziak eta
manipulazioak saihesteko.
- Bakoitzak bere burua ebaluatuko du eta nahi
duena partekatuko du.
o mkatar
2. ZATIA:2. ZATIA: Ikaskuntza esanguratsuari aplikatutako metodologia
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
57
Saioen iraupena eta
egitura
- Saioak gutxi gorabehera 50 minutukoak izango
dira, eta horietako batzuetan saio horretarako
proposatutako jarduera guztiak egin ahal izango
dira, edota luzatu egin beharko dira, esperientzia
bakoitzak kasu bakoitzean hartzen duen
erritmoaren arabera.
- Jardueren koadroetan, horietako bakoitzean eman
beharreko pausoak azaltzen dira.
Ibilbide didaktikoa:
IRAK
ASLE
EN
AURR
ETIA
ZKO
LAN
A
IRAK
ASLE
AK
TALD
EAN
DU
EN
ESKU
HAR
TZEA
ELKA
RTE
BATE
KIN
EL
KART
ZEA
ELKA
RTAS
UN
PR
OIEK
TU B
ATEN
GA
RAPE
NA
Ibilbidearen helburuak:
1. Boluntariotzaren aurrean irakasleak sentiberatzea eta jarrera aktiboa sustatzea,
eremu desberdinak erlazionatzeko eta horietako bakoitzean izandako esperientziak
transferitzeko, ikasleen ibilbide akademikoan modu baikorrean eraginez.
2. Parte hartzeari eta boluntariotzari buruzko alderdi kontzeptualak eta funtsezkoak aztertzea,
boluntariotzaren aurrean herritartasun sentibera eta aktiboa sustatu eta eraikitzeko.
3. Ikasleen aukerak orientatzea, elkartasunezko jokabide altruistak sustatuz.
4. Boluntariotza modu desberdinak erlazionatzea, gizarte sarea eta irabazi asmorik gabeko
erakundeak sustatzeko.
5. Ikasgelan boluntariotza elkarte batean lekua izango duen proiektu bat eraiki eta
garatzea, gizarteko bidegabekerien aurrean sentiberatasunez jokatzeko eta gizarte
testuingurua ezagutzeko, hezkuntza elkartea bertan parte hartzera bultzatzen saiatuz.
6. Lankidetzaren eta taldeko laguntzaren eraginkortasuna sustatzea, beste pertsonen
ekarpenak ezagutzeko aukera emango baitigu horrek eta ekarpen, eragin eta autonomia
pertsonala ahalbidetuko baititu.
7. Balioespen prozesuaren garapena bultzatzea eta jarrera kritikoa piztea, jokabideen
esparruko jarraibideak barneratzeko eta, arrazoiaren bidez eta irizpide pertsonaletan
oinarrituta, balioak barneratzeko.
2. ZATIA:2. ZATIA: Ikaskuntza esanguratsuari aplikatutako metodologia
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mamateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasirakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntari
58
HbiHbiHbiHbi
Ebaluazio irizpideak
a) Gizarteko bidegabekeriak aldatuko dituen boluntariotza bati zentzua ematen
dioten kontzeptuak konparatzen ditu, eta lehentasunak ezartzen ditu.
b) Komunitateren mesedetan pertsonek egiten duten ekarpenaz jabetzen da, eta
gizarteko bidegabekeria edo bazterketa egoeren aurrean sentibera agertzen da.
c) Pertsonak boluntario izatera bultzatzen dituzten arrazoiak identifi katzen ditu,
eta norberaren arrazoiekin konparatzen ditu.
d) Gizarte eta kultura aniztasuna beren testuinguruan aztertzen ditu, eta gizartean
mota eta helburu askotako elkarte eta erakundeak daudela ohartzen da
(kultura elkarteak, sindikatuak, alderdi politikoak, talde erlijiosoak, aisialdiko
eta astialdiko taldeak, nazioarteko lankidetza, talde feministak...)
e) Garrantzia duen informazioa aukeratzen du, eta bere familia ingurunean,
lagunartean eta ikaskideen artean elkarteekiko ikusten duen sentiberatasuna
eta atxikimendua azaltzen ditu.
f) Komunitatearen garapenerako eta gizartea aldatzeko boluntarioek hartutako
konpromisoa eta betetzen duten zeregina balioesten ditu.
g) Proiektuen eraikuntzarako faseei jarraituz, lanerako plan bat egiten du, elkarte
baten laguntzarekin ikastetxean egiteko.
h) Debateetan parte hartzen du, hitz egiteko txandak eta iritziak errespetatzen
ditu, eta inposaketak eta aurreiritziak baztertzen ditu.
i) Gatazken eta horien irtenbideen aurrean jarrera eraikitzailea agertzen du,
beste pertsonaren lekua hartzen du, eta elkarrizketa eta negoziazioa erabiltzen
ditu elkar ulertzeko bide gisa.
j) Bere irizpideen arabera jokatzen du eta erabakiak hartzen ditu gizarte egoeren
aurrean, eta beste erlijio, etnia, sexu nahiz kultura bateko pertsonei buruzko
aurreiritziak eta pertsona horien bazterketa kritikoki balioesten ditu.
k) Desberdintasunak (kulturalak, pertsonen artekoak…) balioesten ditu, bere
nortasunerako aberasgarriak direla aintzat hartuta.
l) Guztien artean bizikidetza arauak lantzerakoan parte hartzen du, eta guztien
artean erabakitako konpromisoak betetzen ditu.
m) Taldeko kide sentitzen da eta, jardueretan esku hartzeaz gain, gozatu egiten du.
o materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako kasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko tariotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
H e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materiala H e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materialaH e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materialaH e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materiala
3. Zatia:Gazteekin batera egiteko
jarduerak
Egin dezagun zerbait!
Zer egin dezakegu?
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
60 maasri
ETAPAK Saioak Jarduerak Tresnak eta baliabideak
Boluntariotzaren kontzeptura hurbiltzea
I. Saioa LAN TALDEA ERATZEA
I.1. Korapiloa: eta zuk, zergatik ez duzu ezer egiten?
I.2. Jolas arauak
I.2. Lan taldearen arauak sortzea
II. Saioa GIZARTE KONPROMISOA
II.1. Gizartean duzun parte hartzeari buruzko testa
II.1. Gizartean duzun parte hartzeari buruzko testa
III. Saioa BOLUNTARIOTZAREN DEFINIZIOA
III.1.Zirkulu zentrokideak: boluntariotza
III.1.1. Zirkulu zentrokideakIII.1.2. Gako hitzak
IV. Saioa BOLUNTARIOTZAREN DEFINIZIOA
IV.1. Zukugailua edoIV.1. Mugi zaitez!
IV.1. DVDa: Eta zu, zergatik ez? Mugi zaitez!
V. Saioa BOLUNTARIOTZAREN EREMUAK
V.1. Mundu bakar bat edo mundu asko bakar batean?
V.1. Errealitatea aldatzen
VI. Saioa PERTSONA BOLUNTA-RIOAREN PROFILA
VI.1.Nire inguruan, nor dira pertsona boluntarioak? (1. zatia)
VI.1.Boluntariotzari buruzko inkesta
VII. Saioa PERTSONA BOLUNTA-RIOAREN PROFILA
VII.1.Nire inguruan, nolakoak dira pertsona boluntarioak? (2. zatia)
VII.1. Boluntariotzari buruzko horma irudia
VIII. Saioa LABURPENA
VIII.1. SMS: t zk, zrgtk ez? Mg ztz!
VIII.2. Prozesuaren erdibideko balioespena
V.III.2. Diana
Boluntariotzako elkarteak ezagutzea
IX. SaioaBOLUNTARIOTZAKO ELKARTEAK
IX.1. Gure inguruko elkarteak ezagutzen eta haiekin harre-manak ezartzen (1. zatia)
X. SaioaBOLUNTARIOTZAKO ELKARTEAK
X.1. Gure inguruko elkarteak ezagutzen eta haiekin harre-manak ezartzen (2. zatia)
Elkarteekin bilera
Elkarte batekin lan egiteko
gure elkartasun proiektuaren eraikuntza
XI. Saioa XI.1. Elkarteekin egindako bileran ikasitakoak eta elkarte batekin egiteko lanaren diseinua (1. zatia)
XI.1. Zer ikasi dugu?, zer egin dezakegu?, nola lagun dezakegu?
XII. Saioa XII.1. Elkarte batekin garatzeko elkartasun proiektuaren diseinua (2. zatia)
XII.1.1.“Gure lankidetza proiektua eraikitzen” eskailera
XII.1.2. Proiektuaren bideraga-rritasunaren azterketa
XII.1.3. Egin dezagun amets! Nolakoa izatea nahi dugu? Nola hartuko du parte hezkuntza elkarteak?
XIII. Saioa XIII.1. Elkarte batekin garatzeko elkartasun proiektuaren diseinua (3. zatia)
XIII.1.1. Nondik hasiko gara?
Elkartearekin batera lantzeko proiektuaren garapena
Elkartasun proiektua gizartean
hedatzea eta balioestea
XIV. Saioa XIV.1. Hedapenaren prestakuntzaXIV.2. Proiektuaren balioespena.
XIV.2.1. Zer moduz joan zaigu?
Lankidetza proiektuaren hedapen ekintza garatzea
o mkatar
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
61
I. SAIOA I.1. jarduketa Korapiloa: eta zuk, zergatik ez duzu ezer egiten?
Deskribapena Jarduera honen bitartez emango diogu hasiera garatu nahi dugun
prozesuari, eta, horregatik, beharrezkoa da taldea metodologikoki
prestatzea eta talde giroa sortzea. Ikasleen artean lankidetza ariketa
bat egingo dugu, eta giza korapiloa askatzeko beharrezkoak izango dira
inplikazioa, mugimendua eta umorea.
Helburuak - Talde jarduera bat egitea jolasaren eta umorearen bitartez, lankidetzaren
eta saioaren printzipio metodologikoen garrantzia azpimarratzeko.
- Arazo bat elkarrekin konpontzea, taldeko pertsona guztiak inplikatzea
eta mugitzea beharrezkoa dela azpimarratuz (norbait mugitzen ez
bada ez dago aurrerapenik, ez garapenik, ez eta irtenbidea bilatzeko
aukerarik ere).
Lorpenaren adierazleak - Giza korapiloa “askatzeko” ahaleginean inplikatu da.
- Ondo pasatu du.
- Lankidetzaren eta entzuten jakitearen garrantzia azpimarratzen du.
Lotutako edukiak II.1. zati teorikoa: “Unitatearen printzipio metodologikoak”
- Talde lana.
- Arazoak taldean konpontzea.
- Entzutea eta ekarpenak, ideiak, ekimenak, proposamenak, etab. garatzea.
- Gogo-berdintasunezko parte hartzea.
Materialak ---
Garapena
- Jardueraren aurkezpena: “Programa honetan lankidetzaren garrantzia azpimarratu nahi dugu, eta,
horretarako, badakigu beharrezkoa dela konfi antzan, segurtasunean eta erosotasunean oinarritutako
giroa sortzea. Burua erabiltzeaz gain, garrantzitsua da baita ere gorputzeko gainerako atalen ariketa
fi sikoa. Eta, batez ere, badakigu umoreak eta ariketa fi sikoak jarrera aktiboa eta taldeko gainerako
pertsonekin bat egiteko jarrera izatera garamatzala. Horregatik, jolas bat proposatzen dizuegu.
Amaitzen dugunean, zertan lagun gaitzakeen pentsatuko dugu –hemen eta orain-”.
- Talde guztia (baita dinamizatzaileak ere) zirkulu batean eta kanporantz begira jarriko gara. Hainbat
urrats emango ditugu atzerantz, pertsona guztiak elkarren ondoan oso hurbil gelditu arte. Besoak
altxatuko ditugu eta esku bakoitzarekin beste esku bat hartzen saiatuko gara, lortu arte. Esku guztiak
lotuta geldituko dira.
- Askatu gabe, buelta emango dugu, eta sortu den korapiloa askatzen saiatuko gara. Ezin ditugu
eskuak askatu. “Egin den korapiloa askatzen saiatuko gara”.
- Behin korapiloa askatu dugunean edo jolasa amaitu egin behar dela pentsatzen dugunean
(korapiloa askatu ezin denean, gatazka sortzen denean, inplikazio maila txikitzen denean, etab.),
gogoeta egingo dugu: zer gertatu da?, zertarako egin dugu hau?, nola sentitu zarete?, saio honetan
inplikazio, laguntza, interes maila berbera lor dezakegu?
Alderdi garrantzitsuenak
- Jolas hau goian azaldutako moduan egin ahal izateko, taldeko pertsona guztiek horretarako gai izan behar
dute; horregatik, beharrezkoa da urritasunen bat duen norbait dagoen jakitea, jolasa edozein egoeratara
egokitu baitaiteke.
- Beharrezkoa da umorea izatea eta jendeari irtenbideak asmatzeko eskatzea.
- Hainbat soluzio daude: taldeak zirkulu perfektu baten forma hartzen du; taldeak zortzi baten forma hartzen
du; taldea bi uztaitan zatituta gelditzen da (bata bestearen barruan edo independenteki),…
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
62 maasri
I. SAIOA I.2. jarduera Jolas arauak
Deskribapena Proiektu honen helburuak, faseak eta ezaugarriak ezagutzera emango ditugu. Baina, horretarako, taldearen funtzionamendu arauak adostu behar ditugu. Arau horien bidez lana eta ardurak antolatu eta garatu ahal izango dira, kontrol tresnak, taldea hobetzeko neurri zuzentzaileak eta ondo egiten diren gauzak azpimarratzen dituzten elementu indartzaileak, positiboak eta motibatzaileak fi nkatuz.
Helburuak - Talde lanerako arauen prestakuntzan parte hartzea.- Eskubideen eta eginbeharren arteko erlazioa ulertzea, bizikidetzaren konpromi-
soak onartzeko.- Arauak prestatzerakoan eta horien jarraipena egiterakoan jarrera positiboak lantzea:
konfi antza, koherentzia, malgutasuna eta elkarri laguntzea.- Barneratuta dauden arauak berrikustea eta une horretan beharrezkoak dire-
nak adieraztea.- Arauak ez betetzeak dituen ondorioak identifi katzea, eta neurri zuzentzaile koherenteak
eta konstruktiboak ezartzeko ideiak ematea.- Ondo egindakoak, aurrerapenak eta lorpenak positiboki indartzea.
Lorpenaren adierazleak - Arauen lanketan parte hartzen du.- Norbanakoaren eta taldearen eskubideak defendatzen eta sustatzen ditu, eginbeha-
rrekiko konpromisotik.- Talde lanean parte hartzen du eta konpromisoren eta arduraren bat bere gain hartzen du.
Lotutako edukiak II.1 zati teorikoa: “Unitatearen printzipio metodologikoak”- Eskubideak eta betebeharrak.- Gizarte erantzunkidetasuna.- Arau inplizituak eta esplizituak.- Talde lana.- Eskubideak haustea eta gizarte bidegabekeria.
Materialak - Bi kaxa, txartelak, arbela, talde lanerako fi txak.- I.2. tresna: lan taldearen arauak erabakitzea.
Garapena
- Ikasleen jarduerarekin hasi baino lehen, unitate didaktikoa eta prozesuaren unerik garrantzitsuenak modu laburrean azalduko ditugu. Horretarako, beharrezkoa da jarduteko arauak zehaztuta izango dituen lan talde bat sortzea. Betebeharrak eta eskubideak ezagutuz, testuinguruaren eta ekintzaren neurriko konpromisoak eta erantzukizunak barneratzea nahi dugu. Taldean sortuko ditugu eta modu eraginkorrean eta elkartasunez jokatzen lagunduko digute.
- Toki ikusgarri batean bi kaxa jarriko ditugu: bata betebeharrena izango da, eta, bestea, eskubideena; helburuak lortzeko, gauzak hobeto egiten laguntzeko betebeharrak eta eskubideak izango dira. Pertsona bakoitzari eskatuko diogu paper desberdinetan betebehar bat eta eskubide bat idazteko (“ezin duzue “EZ” hitza erabili; pentsatu eta idatzi zer egitea komeniko litzatekeen”).
- Bakoitza dagokion kaxan sartuko dute. Behin proposamen guztiak jaso ondoren, atera egingo dira eta arbelean jasoko dira, antzeko edukia dutenak biltzen eta laburtzen saiatuz. Bi zutabe ditugu: bata eskubideekin eta bestea betebeharrekin.
- Bigarren urrats batean, sailkatzeko honako irizpide hau aplikatuko dugu: nire betebeharrak eta eskubideak zehaztuko ditut, gure erantzukizun direnak eta gure gain har ditzakegunak nahiz kontrola eta kudea ditzakegunak. Kanpoan utziko dugu “guri ez dagokiguna”, gure ardura ez dena.
- Taldeak osatuko ditugu eta, pertsona bakoitzak, garrantzitsuena iruditzen zaion eskubidea eta betebeharra aukeratuko du; jaso egingo ditugu. I.1 tresnarekin antolatu eta erlazionatu egingo dira, betebehar asko beste hainbeste eskubideren beste aurpegia baitira. Nahi ditugun guztiak gehituko ditugu, baina zerrenda oso luzea bada lana zaildu egingo dela jabetu behar dugu:
• Ez ditugu arau asko nahi!• Betetzeko konpromisoa hartu dugunak jarriko ditugu soilik!• Arauak idatziko dira: gutxi, errazak eta positiboak. • Neurri zuzentzaile bat adostuko da: zer egingo dugu hitzartutakoa betetzen ez dugunean?• Eta, batez ere, nola indartzen dira lorpenak eta jarrerak?
Alderdi garrantzitsuenak
- Taldearekiko, zereginarekiko eta bizikidetzarekiko konpromisoa errazagoa izango da arauak eratzeko prozesua ezagutzen bada, arau horien eraketan parte hartzen bada eta betebeharren eta eskubideen arteko mendekotasuna ulertzen bada. Beharrezkoak izango dira:
• Arauen zentzu positiboak eta xumetasunak, motibatu egiten baitu.• Arauen jarraipena eta aplikazioa, eta neurri zuzentzaile orekatuak eta konstruktiboak ezartzea.• Jarrera eta jokabide positiboak, egokiak eta probetxuzkoak positiboki indartzea.
- Jarduera honetan gizarteko desberdintasunen eta diskriminazioen gaia aurkezten has gaitezke, eskubideen haustea eta gizarte erantzunkidetasunaren beharra erlazionatuz.
- Gizarteko desorekei buruz sakontzeko, hemen kontsulta daiteke: www.euskadi.net: Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila, “Pobreziari eta gizarte desberdintasunei buruzko 2008ko inkesta”.
o mkatar
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
63
I.2 tresna: lan taldearen arauak erabakitzea
- Eskubide garrantzitsuenak aukeratuko ditugu.
- Betebehar garrantzitsuenak jasoko ditugu.
- Multzokatu eta laburtu egingo ditugu.
- Eskubideak eta betebeharrak erlazionatuko ditugu.
- Arauak idatziko ditugu.
ESKUBIDEAK
gure taldean
BETEBEHARRAK
gure taldeanArauak
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Gure taldeko ARAUAK
1
2
3
4
5
6
Zer egiten dugu ondo egiten dena eta positiboa dena saritzeko?
Zer egiten dugu hitzartutakoa betetzen ez dugunean?
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
64 maasri
II. SAIOA II.1. jarduera Gizartean duzun parte hartzeari buruzko testa
Deskribapena Banaka, test bat egingo dute ikasleek, gizarteko parte hartzeari buruzko
esperientzia pertsonalera hurbiltzeko eta horri buruz gogoeta egiteko.
Helburuak - Elkartegintzari, boluntariotzari eta norberaren aisialdiaz gozatzeko
aukerari buruzko bakarkako hausnarketa egitea.
- Kontzeptualki elkartegintzaren eta boluntariotzaren gaietan sartzea.
- Hurbileko nahiz munduko gizarte bidegabekeriak identifi katzea.
- Elkartegintzari eta boluntariotzari buruzko kezka eta interes
pertsonalak ezagutzea.
Lorpenaren adierazleak - Testa kontzentratuta eta bakarka egiten du.
- Bere esperientzia taldearekin partekatzen du.
- Bere iritzia eta besteena entzuten eta balioesten du.
- Gizarteko bidegabekerien artean bereizten du.
Lotutako edukiak - Gazteen aisialdia.
- Gazteen parte hartzea elkarteetan, I.5 zati teorikoa: “Gazteek
gizarteko egoerari buruz duten pertzepzioa eta elkartegintzarekin
duten harremana”.
Materialak II.1 tresna: gizartean duzun parte hartzeari buruzko testa.
Garapena
- II.1 tresnari dagokion galdeketa banatuko da, eta prozedura azalduko da.
- Lortutako puntuazioak bateratuko dira eta nola lortu ditugun azalduko da (irakasleek ere testa egin
dezakete eta euren esperientzia konta dezakete).
- Interesgarria irudituz gero, iruzkinetan gazteen elkartegintzari buruzko datuak eman ditzakete
irakasleek. Desberdintasunak daude nesken eta mutilen artean?, zergatik?
Alderdi garrantzitsuenak
- Gela guztiak parte hartzea komeni da, baina inor behartu gabe; bakoitzak nahi duena kontatuko
du. Inor ez da behartuta sentitu behar, giro atsegina eta dibertigarria sortu behar da, elkarri
entzuteko giroa,…
- Boluntariotzarekin edo elkartegintza eraldatzailearekin lotutako esperientziak positiboki
indartuko ditugu.
- Gazteen elkartegintzari buruzko errealitatea azalduko dugu, beharbada, jardueran irten ez diren
beste esperientzia batzuetara zuzentzeko arreta.
- Neskak eta mutilak gizarteko rol hierarkizatuetan sailkatzen dituzten genero baldintzatzaileetan sakondu
dezakegu. Interesgarria izango litzateke honako web orri hau kontsultatzea: www.mujeresjovenes.org;
hainbat dokumentazio eta esperientzia eskuratu ahal izango dira orri horretan.
o mkatar
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
65
II.1 tresna: gizartean duzun parte hartzeari buruzko testa
Eskuartean duzun galdetegi honen helburua zure kezkez eta interesez kontzientzia hartzen laguntzea da, elkartegintzarekin eta boluntariotzarekin lotutako kontzeptuak ezagutzen goazen heinean. Horretarako, ondoren planteatzen ditugun hiru erantzunetako bat aukeratu behar duzu. Behin erantzun guztiak aukeratu ondoren, erantzunen batuketa egin behar duzu, bukaeran ematen dizugun puntuazioan oinarrituta, eta azken emaitza kontsultatu dezakezu gero.
“a” erantzunek puntu 1 balio dute, “b” erantzunek 2 puntu eta “c” erantzunek 3. Egin batuketa!
9 eta 14 puntu artean: Gizarteko errealitateetatik at zaudela dirudi. Egunkarietan edo telebistan mundu
honetako albisteak aurkituko dituzu! Irakurri! Txundituta geldituko zara!
15 eta 20 puntu artean: Badirudi erabaki bat hartzeko zailtasunak dituzula, baina argi dago elkartasunezko
jarrera duzula. Anima zaitez! Eman pausoa!
21 eta 27 puntu artean: Badirudi gizarte mugimenduetan parte hartzeko interes egokia duzula… Zu
bezalako pertsonak behar ditugu! Taldean, modu antolatuan eta eskuzabalki parte har dezakezu beste
pertsona batzuen aldeko edo, oro har, gizartearen aldeko programetan.
1. Aisialdiko aukera hauetatik, zein iruditzen zaizu interesgarriena?
6. Munduari eragiten dioten arazoak zure inguru hurbilean ageri direla uste duzu?
7. Munduan gertatzen diren bidegabekeriak interesatzen zaizkizu?
8. Zure ustez, elkarteek funtzio garrantzitsua betetzen dute gure gizarteari eragiten dioten arazoei irtenbi-deak bilatzeko orduan?
2. Zeri eskaintzen diozu, nagusiki, zure aisialdia?
3. Zailtasunak gainditzeko, ni(k)…
9. Elkarte bateko kide izan nahiko zenuke, boluntario moduan?
4. Elkarteren batean parte hartzen duzu edo laguntzen duzu?
5. Elkarteren bateko kide den inor ezagutzen duzu, edo boluntario gisa lan egiten duen inor?, zer egiten duen badakizu?
a) Telebista ikustea eta bideojokoekin jolastea.b) Lagunekin gelditzea.c) Talde edo elkarteren batean parte hartzea.
a) Ez, hemen ondo bizi gara.b) Batzuetan.c) Bai, errealitate batzuk ez dira ikusten, baina oso hurbil ditugu.
a) Ez, zertarako, ezin dut ezer egin.b) Telebistan horretaz hitz egiten dutenean interesa agertzen dut.c) Bai, eta, gainera, zer egin dezakedan jakin nahiko nuke.
a) Ez, ez dute zerikusirik, eta, gainera, ez daude modan.b) Ez dakit, noizbait egunkarian zerbait irakurtzen dut, baina ez dakit zer esan.c) Bai, elkarteek gizarteko hobekuntza asko bultzatu dituztela uste dut.
a) Nire ongizateari eta itxurari.b) Nire harremanei.c) Beste pertsona batzuen onurarako jarduerak antolatzeari, elkartasun osoz eta eskuzabalki.
a) Nire kabuz moldatzen naiz, inoren laguntzarik gabe.b) Barneratutako baliabide pertsonalak ditut.c) Baliabideak baditut, baina beste pertsona batzuen laguntza ere behar dut.
a) Ez, ez dut astirik.b) Ez dakit, pentsatu egin beharko nuke.c) Bai, beti izan dut horretarako gogoa, eta gizartea aldatzen lagundu nahiko nuke. “c” aukeratu baduzu, zein elkartetan parte hartu nahiko zenuke?
a) Ez.b) Inoiz parte hartu dut edo lagundu dut.c) Bai. “b” edo “c” aukeratu baduzu: Elkartearen izena? Garatu duzun edo garatzen duzun jarduera:
a) Ez.b) Ez dakit elkarte bat den.c) Bai. “c” aukeratu baduzu: Zein da elkartearen izena? Zer jarduera egiten ditu?
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
66 maasri
III. SAIOA III.1. jarduera Zirkulu zentrokideak: boluntariotza
Deskribapena Hitzen elkartze azkarra bilatzen duen teknika bat da. Ideia bat eratzeko orduan, esanahia duten terminoen sare mentala dago atzean. Jardueraren lehenengo zatiak, modu introspektiboan eta bat-batekoan, honako hauetarako balioko duten hitzak ateratzeko helburua du: boluntariotzari buruz aurrez dituzten ideiak bateratzeko, umore ukitu bat emateko eta pertsonak fi sikoki hurbiltzeko. Bigarren zatian defi nizio bat eraiki behar da, eta helburu hau du: kognitiboki aktibatzea, talde lana aktibatzea, adostasuna aktibatzea, talde sorkuntza aktibatzea. Eta, hirugarren zatiaren helburua “boluntariotzarekin” lotutako funtsezko kontzeptuak indartzea da.
Helburuak - Ezagutza pertsonala eta landutako gaiaren ikuspegia aberastea, talde dinamika
batean parte hartuz.
- Boluntariotzari buruzko defi nizioak adostea taldean.
- Boluntariotza diogunean zer ulertzen duten eta zein xehetasun hartu behar
diren kontuan argitzea.
Lorpenaren adierazleak - Zirkulu zentrokideei buruzko hiru ideia/hitz adierazten ditu.
- Boluntariotzari buruz duen ideia beste taldeek edo irakasleak emandakoekin
konparatzen du.
- Gustura sentitzen da.
- “Gako hitzak” bereizten ditu.
Lotutako edukiak - Boluntariotzari buruzko defi nizioak eta arauak, I.1. zatia: “Boluntariotza, errealitate
aberatsa eta konplexua”; I.4. zatia: “Boluntariotzaren esparru arauemailea”.
Materialak III.1.1 tresna: zirkulu zentrokideak
III.1.2 tresna: gako hitzak.
Garapena
I. zatia:- 4 pertsonaz osatutako taldeak egingo dira. Talde bakoitza mahai baten inguruan eseriko da, eta bakoitzarentzat
bolaluma bat izango dute mahaian. Ikasleei azalduko diegu orri bat emango diegula bakoitzari, eta orri horretan hiru zirkulu zentrokide ikusiko dituztela. Barruan hitz bat agertuko da. Orria banatu bezain laster, hitza irakurriko dute, eta, berehala, segundo gutxi batzuetan, barruko zirkuluan, irakurri dutenarekin lotuta burura datorkien lehenengo ideia edo hitza idatziko dute; bigarren zirkuluan, bigarren ideia edo hitza; eta, kanpoko zirkuluan, hirugarrena.
- Taldean dauden pertsona guztiek hiru hitzak idatzi badituzte, hamabi hitz izango ditugu guztira. Ez dio inporta errepikatzea.
II. zatia:- Talde bakoitzak BOLUNTARIOTZARI buruzko defi nizio bat eman beharko du, eta, horretarako, orrietan idatzi
dituzten hamabi hitzak erabiliko dituzte. Ezin dute bakar bat ere kanpoan utzi. Hitz horiez gain beste batzuk ere erabil daitezke, gainerakoei logika eta koherentzia emateko.
- Defi nizioak taldean eraiki ondoren, talde handiaren aurrean irakurriko dituzte. - Irakasleak unitate didaktiko honen zati teorikoan azaldu ditugun defi nizioak edo xehetasunak argituko eta
azalduko ditu. Boluntarioei buruzko Legea eta Boluntariotzaren Euskal Plana azalduko ditu bereziki.III. zatia: - Ikasle bakoitzari III.5.2. tresnari dagozkion txartelak banatuko zaizkio, eta 1etik (asko balio du) 5era (gutxi
balio du) puntuatzeko eskatuko diegu, bakoitzari buruz duten iritziaren arabera.- Bateratze lana egingo da: zergatik?
Alderdi garrantzitsuenak
- Hitz guztiak erabili behar dira, gure taldeko kideek egindako ekarpenak baitira. Ekarpen guztiak, pertsona guztiak bezala, gure taldeko zati dira. Pertsona gisa autoritatea hartzeaz gain, eman ere egiten dugu: pertsona/hitz guztiak baliagarriak dira.
- Honako hauek azpimarratu behar dira: ideien eraikuntza kolektiboa, adosteko ahalmena eta taldearen edo ikasgelaren sormena.
- Egiaztatu honelako gako hitzetan sakondu dutela: lagundu, parte hartu, elkartasunez jokatu, doakotasuna, elkarlanean aritu, konpromisoa… eta hitz bakoitzaren edukia ulertzen dela.
o mkatar
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
67
III.1.1 tresna: zirkulu zentrokideak
boluntariotza
III.1.2 tresna: gako hitzak
Txartel honetan 5 hitz eta horien defi nizioak ikusiko dituzu. Ordenatuko al zenituzke 1etik 5era,
lehentasuna zeini ematen diozun kontuan izanda? 1 garrantzitsuena izango da boluntariotzaren
ideian, eta 5 garrantzi gutxien duena, zure iritziaren arabera.
Lehentasuna Gako hitza Defi nizioa
LagunduLaguntza eman. Sorotsi, babestu. Ahalegina egin, zerbait lortzeko
baliabideak eman.
Parte hartu
Zerbaitetan parte hartu. Ikuspegi kolektibotik, helburu berberekin
elkarrekin lan egiten duen pertsona talde bat inplikatzen du. Parte
hartze kolektibo horrek aktiboa, arduratsua, bidezkoa, gardena eta
horizontala izan behar du. Parte hartzen duten pertsona guztiek
informazioa eskuratzen dutela bermatu behar du, aldaketak
ahalbidetu behar ditu, eta erabakiak hartzeko prozesuak sortu.
Elkartasunez
jokatu
Indibidualismoa gainditzen duen jarrera edo balioa. Sentikortasuna
eta enpatia adierazten du beste pertsona batzuen eta, oro har,
gizartearen egoeraren eta arazoen aurrean.
Doakotasuna Zerbait hartzea edo ematea, inolako kosturik gabe.
Lankidetzan
aritu
Zeregin bat egiteko beste pertsona batekin edo batzuekin batera
lan egitea.
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
68 maasri
IV. SAIOA IV.1. jarduera Zukugailua
Deskribapena Taldeak berak eskainitako hainbat kontzeptutatik abiatuta, gizarteko
parte hartzeari eta konpromisoari buruzko eztabaida egingo da.
Helburuak - Gizarte konpromisoaren oinarriak berrikustea eta zehaztea,
horretarako beharrezkoak diren balioak azpimarratuz.
- Gizarteko kontzeptuen artean loturak aurkitzeko eta ezartzeko
ahalmena garatzen laguntzea.
- Gizarte parte hartzeari buruz eztabaida egitea.
Lorpenaren adierazleak - Gaiarekin lotutako kontzeptuak bereizten ditu.
- Ideiak eta iritziak ematen ditu.
- Gizarte konpromisorako ideia bat sortu da taldean.
Lotutako edukiak - Gizarte konpromisorako balio eta gaitasun esanguratsuak: I.1
zati teorikoa: “Boluntariotzak gaitasun pertsonalak, sozialak eta
komunitarioak susta ditzake”.
Materialak 3 post-it pertsonako eta bolalumak.
Garapena
- Pertsona bakoitzari 3 post-it banatuko zaizkio. Bakoitzean kontzeptu bat idatziko dute, honako
galdera honi erantzuteko: “Zure ustez, zein dira gizartearekin dugun konpromisoaren oinarri diren
funtsezko hiru kontzeptuak?”
- Papertxoetan hiru kontzeptu horiek idatzi ondoren, poltsa batean sartuko dira. Ondo
nahastuko dira.
- 4/5 pertsonako taldeak osatuko dira eta hiru post-it hartuko dituzte, edozein. Kontzeptu horietatik
abiatuta, gizarte konpromisoarekin lotutako ideia bat azaltzen saiatuko dira. Horretarako, post-it
horiek kartoi mehe batean itsatsiko dituzte, eta, taldean eztabaidatu ondoren, sortu diren funtsezko
gako ideiak idatziko dituzte azpian.
- Kartoi meheak horman itsatsiko dira, begien bistan jartzeko, eta edukia azalduko da.
- Talde guztiek euren adierazpena egin ondoren, irakasleak azalpena egingo du.
Alderdi garrantzitsuenak
- Jarduera hau AUZOLANAREN kontzeptuarekin lotu daiteke, oso arrunta baita hainbat kulturatan.
Lan mota hori ezagutzen duten galdetuko diegu. Kanpoko jatorri kulturala duten pertsonek
horrelako ohiturak konta ditzakete (esate baterako, Ekuadorren MINGA praktikatzen da).
- Oraingo honetan ez dira kontzeptu guztiak landu. Poltsan atera gabe gelditu den kontzepturen bat
argitu edo hartu nahi duen galdetuko diogu taldeari.
- Saioa amaitu ondoren, beste zer kontzeptu zeuden begiratuko dugu. Sailkatu egingo dira, eta,
ikasgelan aurrerago landu daitekeen kontzepturen bat egonez gero, gorde egingo da eta kontuan
izango da.
o mkatar
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
69
IV. SAIOA IV.1. jarduera Mugi zaitez!
Deskribapena Pertsona boluntarioen benetako esperientzietatik abiatuta, gaiaren alderdi
kontzeptualean sakonduko dugu, eta pertsona horiek gizartean lan egiteko
dituzten motibazioak ulertzen saiatuko gara.
Helburuak - Gizarte konpromisoaren oinarriak berrikustea eta zehaztea, horretarako
beharrezkoak diren balioak azpimarratuz.
- Gizarteko kontzeptuen artean loturak aurkitzeko eta ezartzeko ahalmena
garatzen laguntzea.
- Gizarteko parte hartzeari buruz eztabaida egitea.
Lorpenaren adierazleak - Gaiarekin lotutako kontzeptuak bereizten ditu.
- Ideiak eta iritziak ematen ditu.
- Gizarte konpromisorako ideia bat sortu da taldean.
- Pertsona boluntarioak egindako ahalegina balioesten du.
- DVDko esperientziak balioesten ditu.
Lotutako edukiak - Gizarte konpromisorako ezaugarri, balio eta gaitasun esanguratsuak:
I.1 zati teorikoa: “Boluntariotzak gaitasun pertsonalak, sozialak eta
komunitarioak susta ditzake”.
Materialak Ordenagailua, Internet, talde handian bideoa ikusteko pantaila handia.
DVDa: “Eta zu, zergatik ez? Mugi zaitez!” (www.vitoria-gasteiz.org/Erdu:
Boluntariotza/”Eta zu, zergatik ez? Mugi zaitez!” hezkuntza kanpaina)
Garapena
Boluntarioen esperientzia pertsonalak jasotzen dituen bideo bat ikusiko dugula azalduko diegu ikasleei,
bi zatitan. Bideoaren lehenengo zatian kontatzen dena entzuten duten bitartean, honako galdera hauei
buruzko oharrak jasoko dituzte:
=> Zer da boluntario izatea pertsona horientzat?
=> Zer elkarte motatan parte hartzen dute?, zer jarduera egiten dituzte?
=> Zein pertsona edo talderi zuzentzen diote beren ekintza boluntarioa?
=> Zerk motibatu zituen, zerk bultzatu zituen elkarte horiekin parte hartzera?
=> Zer jasotzen dute ordainetan?
=> Zer lortzen dute?
Behin bideoa ikusi eta galderei erantzun ondoren, jasotako informazioa bateratuko dugu. Iritziak
trukatu ondoren, bideoaren 2. zatia ikusiko eta entzungo dugu. Amaitutakoan, bideoko protagonisten
adierazpen hauei buruzko eztabaida egingo dugu: zer iradokitzen dizute adierazpen hauek?
=> “Boluntario gisa egiten dudan ekarpenaren helburua gizartea hobetzea eta gizarte bidezkoagoa
lortzea da”
=> “Boluntarioek ez dute dirurik irabazten”
=> “Lehenengo eman egin behar da, gero jasotzeko”
=> “Gaur egun jendeak lehen baino konpromiso gutxiago hartzen ditu”
=> “Benetan nahi baduzu egin dezakezu, baduzu denbora; egin proba!”
=> “Egun batean, siesta egin beharrean, proba ezazu”
=> “Konpromisoa hartzeko beldur da jendea”
=> “Egin borroka beste pertsonen alde, asko jasoko duzu, ondo sentituko zara”
Alderdi garrantzitsuenak
- Garrantzitsua da boluntarioen esperientziaren ideia negatibo bat eman dezaketen iruzkinak,
ekarpenak, aurreiritziak, etab. positibo bihurtzea.
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
70 maasri
V. SAIOA V.1. jarduera Mundu bakar bat edo mundu asko bakar batean?
DeskribapenaIrakasleek proposatutako errealitatearen esparru bat aukeratuko da,
bakoitzaren interesen arabera. Taldean, esparru hori azpimarratzeko,
esparru horretan lan egiteko eta konpromisoa hartzeko beharrari buruz
sakonduko dugu, hala, gizartea aldatzeko eta mundu bidezkoagoa sortzeko.
Gure kideek egin dugun aukerarekin bat egin dezaten saiatuko gara.
Helburuak- Gure inguruko errealitateak ikustea.
- Elkartegintza eta boluntariotza esparruak bereiztea.
- Norberaren interesei eta kezkei buruz nahiz hurbil dauden bazterketa
egoerei buruz gogoeta egitea.
- Arrazoibidea eta laburpena garatzeko urratsak ematea.
Lorpenaren adierazleak- Gai bat aukeratu du eta interesa agertzen du.
- Ezagutzen duen errealitatean oinarrituta, taldean argudioak ematen ditu.
- Landutako esparruarekin bat egiten duela erakusten du.
- Besteen interesak entzuten eta ulertzen ditu.
- Boluntariotzaren esparruak eta horien ezaugarriak bereizten ditu.
Lotutako edukiak- Boluntariotzaren esparruak. I.1 zati teorikoa: “Boluntariotzaren esku
hartze esparruak”.
- Komunikatzeko gaitasuna: laburpena eta argumentazioa.
- Aztertzeko gaitasuna: behaketa, datuen bilketa eta interpretazioa.
Materialak V.1 tresna: errealitatea aldatuz.
Garapena
- Mahaietan landuko diren gaiak iragartzeko kartelak jarriko dira (V.1 tresna). Kartel bat mahai bakoitzeko.
- Irakasleak, zati teorikoko edukietan oinarrituta, boluntariotzaren esparruak eta ezaugarriak zein diren
azalduko du.
- Ikasleek mahaiak aztertuko dituzte, eta zein mahaitan eseri aukeratuko dute, gaiak sortzen dien interesaren
arabera. Ez dio axola mahairen bat hutsik gelditzen bada edo beste batean bi pertsona edo sei edo
gehiago badaude. Pertsona bat bakarrik geldituko balitz mahai batean, beste pertsonaren bat dagoen eta
interesatzen zaion gai bat lantzen duen beste mahai bat aukeratzeko eskatuko diogu.
- Mahai bakoitzak V.1 tresnari dagokion gidoia garatuko du. Behin amaitu ondoren, bozeramaile bat
aukeratuko du, eta mahai batetik bestera joango da “bere produktua salduz”. Hau da, esparru hori lehen
mailakoa dela eta oso hurbiletik eragiten digula esango die besteei, haiek ere konbentzitzeko. Argudioen
garapena bat etorriko da ezagutzen duenarekin edo irakasleek eskaini duten informazioarekin.
- Pertsonaren bat konbentzitzen badu eta hasieran agertu duen interesa aldatu nahi badu, “ardura sozial
berriaren” mahaira aldatuko da.
- Mahai guztiek parte hartu ondoren, mahairen bat hutsik gelditu baldin bada, mahai hori zergatik ez den
aukeratu galdetuko dugu: interesgarria ez delako, gai hori urruti gelditzen zaigulako, erreala ez delako…
Alderdi garrantzitsuenak
- Irakasleak elementu teorikoak eskainiko dizkie jardueran zehar, boluntariotzaren esparruak eta
ezaugarri nagusiak nahiz egiten dituzten ekintzak zein diren argi gelditzeko. Topikoak, aurreiritziak
edo gaitzespenak baztertzea lortu behar ditugu.
- Irakasleak zer esparru aukeratu diren eta zergatik aztertuko du. Bukaerako eztabaida inguruan
ditugun errealitateetara zuzenduko du, horiek aztertzera, eta batzuek edo besteek pizten duten
interesaren zergatia lantzera.
- Jarduerak dinamikoa eta dibertigarria izan behar du, mahai batetik bestera mugitzea ez da oztopo
izango, baizik eta, errealitate edo gizarteko behar berri bat ezagutzen dugunean iritzia aldatzeko
gaitasunaren isla.
- Gizarteko desorekei buruz sakontzeko, kontsultatu: www.euskadi.net: Justizia, Lan eta Gizarte
Segurantza Saila, “Pobreziari eta gizarte desberdintasunei buruzko 2008ko inkesta”
o mkatar
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
71
V.1 tresna: errealitatea aldatzen
Honako gai hauetako bat aukeratu ondoren, gai horren aurrean duzun interesaren nahiz
horretan lan egiteko beharraren arabera, gara ezazu gidoia mahaiko ikaskideekin batera. Guztiz
garatu duzuenean, mahaiz mahai joan zaitezkete, zuek egindako aukerarekin bat egin dezaten
konbentzitzeko gainerako ikasleak, izan ere, zuek egindako lanari esker mundu hobea egitea
lortuko baitugu. Norbaitek hasierako aukera aldatzea eta zuenarekin bat egitea lortuko al duzue?
MENDEKOTASUNAK ETA DEPENDENTZIAK
GIZARTE LAGUNTZA
GARAPENERAKO LANKIDETZA
KIROLAK
GIZA ESKUBIDEAK
URRITASUNAK
GAIXOTASUNAK ETA GAITZAK
IMMIGRAZIOA
GIZARTE BAZTERKETA
INGURUMENA
GIZON ETA EMAKUMEEN ARTEKO BERDINTASUNA
AISIALDIA
BABES ZIBILA ETA LARRIALDIAK
SOZIOKULTURALA
AUZOA
Esparru honetan lan egiteko garrantziaz konbentzitzeko gidoia garatzeko
Gure ikaskideei euren beharra dugula ikusarazteko urratsak
- Zergatik bat egin beharko luke norbaitek esparru honekin?
- Esparru honetan, zer ari dira ondo egiten? (ezagutzen dituzun elkarteek edo jendeak, erakunde
publikoek, gazteek…)
- Zer behar dugu esparru honetan sufritzen ari diren pertsonen egoera hobetzeko?
- Zer ekarpen egin ditzakete hasieran esparru hau aukeratu ez duten ikaskideek?
- Azaldu zer gertatzen den esparru horretan, eta errealitatea egoera bidezkoagoetara bideratzeko
gure konpromisoa beharrezkoa dela adierazi.
- Eman ondo egindako gauzen eta egin diren edo egin daitezkeen aurrerakuntzen berri.
- Esan zer alderdi hobetu beharko genituzkeen eta nola.
- Nabarmendu gure helburua lortzeko egin ditzaketen ekarpenak.
- Azpimarratu kontatzen duzuna! Begira iezaiezu begietara. Egin irribarre. Argitu jakin nahi
duten guztia. Azalpena amaitu aurretik konpromiso txiki bat har dezatela lortu behar duzu.
Konbentzitzen badituzu, lagundu iezaiezu zure mahaira.
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
72 maasri
VI. SAIOA VI.1 jarduera Nire inguruan, nor dira pertsona boluntarioak? (I. zatia)
Deskribapena
Jarduera honetan inkesta baten prozesua antolatuko dugu, gure inguru
hurbilean boluntariotzarekin lotutako alderdiak ezagutzeko. Pertsona
boluntarioen profi la azpimarratuko da.
Helburuak
- Beste pertsona batzuek elkartegintzari eta boluntariotzari buruz
duten iritzia eskuratzea.
- Inkestaren teknika erabiltzea informazioa lortzeko metodo gisa.
Lorpenaren adierazleak- Inkestaren prozesua diseinatzen du: zer egin behar duten, nori egin
behar dizkioten galderak eta noiz.
Lotutako edukiak- I.1 zati teorikoa. “Pertsona boluntarioaren profi la”.
- I.2 zati teorikoa. “Estereotipoak, aurreiritziak eta itxaropenak”.
Materialak VI.1 tresna: boluntariotzari buruzko inkesta.
Garapena
- Ikasleek, banaka, boluntariotzako erakundeetan aktiboki parte hartzen duten pertsonengana
hurbiltzeko inkesta antolatuko dute ikasgelan.
- VI.1 tresnarekin batera, inkesta bat zer den ezagutzeko oinarriak emango dizkiegu, eta banaka
landuko dute.
- Bateratze lana egingo da, elementu guztiak kontuan hartu direla eta ulertzen
direla egiaztatzeko.
- Epeak eta informazio guztia ikasgelan landuko den eguna zehaztuko dira.
Alderdi garrantzitsuenak
- Edozein pertsonari egin diezaiokete inkesta: senideei, lagunei, irakasleei, kaleko jendeari…
- Jarduera hau Internet bidez egin daiteke, web orri honetan eskaintzen den baliabidea erabiliz:
www.encuestafacil.com
- Gehiago sakontzeko, EDE Fundazioan (2008) kontsulta daiteke: Irabazteko asmorik gabeko
erakundeen erabiltzaileek boluntariotzako jarduerak egiteko aukerei buruzko azterketa. Eusko
Jaurlaritzako Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila, Vitoria-Gasteiz; edo Bizkaiko Foru Aldundia
(2009): Bizkaiko boluntariotzari buruzko ikerketa, 2008 (Bilbo).
o mkatar
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
73
VI.1 tresna: boluntariotzari buruzko inkesta
Gidoi honen bidez inkesta bat antolatu ahal izango duzue. Prestatzen duzuen inkestaren bitartez pertsona ezagunengana hurbiltzea nahi dugu, eta elkartegintzarekin eta boluntariotzarekin lotutako alderdiei buruz galdetzea. Modu horretan, pertsona horien iritziei eta praktikari buruzko informazioa lortuko dugu.
Prozesuak hiru zati ditu: 1. zatia: inkesta antolatzea. 2. zatia: inkesta egitea. 3. zatia: lortutako informazioa lantzea.
BAINA, ZER DA INKESTA BAT? Ikerketa metodo bat da, eta lehen mailako iturriei buruzko informazioa lortzeko erabiltzen da, aurretik landutako
eta egituratutako galdetegien bitartez. Helburua hainbat gairi buruz jendeak duen iritzia jasotzea da.
NOIZ EGINGO DUGU INKESTA? Inkesta egingo zaion pertsonari nahiz inkesta egiten duenari ondo datorkienean. Astebetean egingo dugu. Noiz? ………………………………………………………………………..
ZER BALIABIDE BEHAR DITUT? Inkesta eta bolaluma bat.
INKESTARAKO JARRAIBIDEAKPertsonengana euren iritzia eskatzera hurbildu baino lehen:
- Identifi katu nori galdetu behar diogun eta nola aurkituko ditugun.- Ezagutu ondo inkesta eta horren helburuak.- Banatu taldeko pertsona bakoitzaren funtzioak.- Erabaki nola egingo dugun lan osoa.- Prestatu beharrezko material guztiak: inkestaren fotokopia, bolaluma…
Inkesta egiten ari garenean:- Galderak egingo dizkiogun pertsonarengana adeitasunez hurbildu eta gure burua aurkeztu.- Azaldu gure presentziaren arrazoia eta une horretan edo beste uneren batean erantzun al diezagukeen
egiaztatu.- Erakutsi lanaren helburua eta inkestaren dinamika (galdera motak, eskainiko diogun denbora, emango
diogun erabilera, etab.)- Erakutsi interesa bere iritzien aurrean.- Galderekin hastean: irakurri argi, arretaz entzun, begiratu eta irribarre egin, jaso idatziz esaten duena,
galdetu ulertzen edo ezagutzen ez duguna…- Amaitutakoan, eskerrak emango dizkiogu eskainitako denboragatik eta adierazitako iritziengatik, hitzordua
eskatuko diogu aurrerago emaitza globalak adierazteko eta adeitasunez esango diogu agur.Inkesta egin ondoren:
- Emaitzak VII.1 tresnaren laguntzarekin landuko dira.- Behin emaitzak ditugunean, ahal izanez gero, inkesta egin diegun pertsonei helaraziko diegu.
INKESTA
Galderak Erantzunak
1. Zer hiru hitzekin lotzen duzu “boluntariotza”?
2. Pertsona boluntarioekin lan egiten duten elkarteak
ezagutzen dituzu?
3. Boluntario lana egiten duen norbait ezagutzen duzu?
4. Emakumeak edo gizonak dira?
5. Zer elkarte motatan lan egiten dute boluntario moduan?
6. Zure ustez, zer lortzen dute ekintza boluntarioaren bidez?
7. Nolakoak dira pertsona horiek? Esan pertsona horien hiru
ezaugarri, boluntario onak izateko beharrezkoak direnak.
NORI EGINGO DIOGU INKESTA? Honako pertsona hauengandik eskuratu beharko genuke informazioa: Emakume gazte bat. IZENA:……………………………………………………………… Adin ertain edo handiko emakume bat. IZENA:……………………………………………………………… Gizon gazte bat. IZENA:……………………………………………………………… Adin ertain edo handiko gizon bat. IZENA:………………………………………………………………
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
74 maasri
VII. SAIOA VII.1 jarduera Nire inguruan, nolakoak dira pertsona boluntarioak? (2. zatia)
Deskribapena Jarduera honetan inkestan lortutako erantzunak bateratuko dira, eta
ondorioak taldean aterako dira.
Helburuak - Taldeko pertsona guztiek lortutako informazioa konparatzea.
- Inkesta egin zaien pertsonek boluntariotzari eta pertsona
boluntarioaren profi lari buruz duten pertzepzioari buruzko
ondorioak ateratzea.
- Boluntario izateko ideia zabaltzea, estereotipoetan edo aurreiritzietan
erori gabe.
Lorpenaren adierazleak - Informazioa modu txukun eta sistematizatuan jaso du,
programatutako moduan.
- Informazioa lortzeko izan dituen zailtasunak edo erraztasunak
adierazten ditu.
- Inkestako edukiak azaldu dizkio taldeari.
- Lortutako datuei buruzko ondorioak lantzen ditu.
- Ekarpenak egiten dizkio taldeari eta lan eraginkorra egiten du.
Lotutako edukiak - I.1 zati teorikoa. “Pertsona boluntarioaren profi la”.
- I.2 zati teorikoa. “Estereotipoak, aurreiritziak eta itxaropenak”.
Materialak
VII.1 tresna: boluntariotzari buruzko horma irudia.
Horma irudia egiteko papera, arkatz markatzaileak, horma irudia
horman itsasteko zinta itsaskorra.
Garapena
- Irakasleak VII.1 tresnako alderdiak barne hartzen dituen horma irudi bat egingo du. Ikasgelako
toki ikusgarri batean kokatuko du.
- Jarduerarekin hasteko, inkesta egiteko lana nolakoa izan den galdetuko diegu ikasleei: zer izan
da errazena?, zer izan da zailena? Alderdi horietan jarriko dugu arreta eta sakondu egingo ditugu,
izan ere, lotura estua baitute pertsonen arteko harremanetarako, komunikaziorako, laburtzeko,
irekitzeko, eta abarrerako trebeziekin.
- Behin bizipen pertsonala ezagutu ondoren, inkesten datuen arabera, horma irudia osatuko
dugu. Ez dira aztertuko, taldeka landuko baititugu gero, eta, beraz, oraingoz adierazi baino ez
ditugu egingo.
- Ikasle guztiek euren azalpena egin dutenean, lauko taldeetan bilduta, ondorioak aterako dituzte,
“aztertu beharreko elementuetan” oinarrituta. Bateratze lana egingo da eta eztabaida abiaraziko
da: hori espero al genuen?, gure errealitateari erantzuten dio?, zerbaitek harritu gaitu?…
Aspectos claves
- Irakasleak, saio hau amaitzeko, pertsona boluntarioen profi laren ideia nagusiak fi nkatu beharko ditu.
o mkatar
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
75
VII.1 tresna: boluntariotzari buruzko horma irudia
Aztertu beharreko elementuak
Erantzunak
Emakume gazteak
Adin ertain-handiko
emakumeak
Gizon gazteak
Adin ertain-handiko gizonak
“Boluntariotzarekin”
lotutako hitzak
Ezagutzen dituzten
boluntariotzako
erakundeak
Ezagutzen dituzten
pertsona boluntarioak
Emakume kopurua
Gizon kopurua
Boluntarioak
emakumeak diren
elkarteen tipologia
Boluntarioak gizonak
diren elkarteen tipologia
Ekintza boluntarioaren
onurak
Zure ustez, zer
lortzen dute ekintza
boluntarioen bitartez?
Boluntario ona izateko
ezaugarri pertsonalak
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
76 maasri
VIII. SAIOA VIII.1 jarduera. SMS: t zk, zrgtk ez? Mg ztz!
DeskribapenaIkasleek orain arte landutako kontzeptu guztiekin lotutako sms mezuak
sortuko dituzte.
Helburuak- Aurreko lau saioetan irten diren ideia garrantzitsuenak biltzea
eta sendotzea.
- Jende gaztearen eguneroko bizitzatik hurbil dauden kodeak eta
metodoak erabiltzea.
- Hurrengo faserako motibatzea.
Lorpenaren adierazleak- Kontzeptuak erosotasunez erabiltzen ditu.
- Oinarrizko kontzeptuak txertatzen ditu sms mezuan.
- Taldeko, gutxienez, mezu oso bat egiten dute.
Lotutako edukiak- Aurreko saioetan landutako edukiak.
Materialak ---
Garapena
- Hiruko taldeetan bilduta, SMS mezuak sortuko dituzte, telefono mugikorretik bidali beharko
balituzte bezala. Kanpaina garrantzitsu baten bitartez jende gaztearengana iritsi nahi duen
erakunde bat gara. Mezu horietan aurreko saioetan elkartegintzari, boluntariotzari eta
gizartearen aldaketari buruz ikasi dugunaren laburpen bat egin behar da, ahal beste laburtuz.
- Behin SMS mezuak idatzi ondoren, arbelean jasoko ditugu eta bozkatu egingo dugu, txaloen
bitartez, landutako kontzeptuak eta ekarpenak hobekien biltzen dituztenak gehien txalotuz.
Alderdi garrantzitsuenak
- Egin dituzten mezuak gorde egingo ditugu, aurrerago, prozesuaren aurrerapenak zabaldu nahi
ditugunean, erabili ahal izateko.
o mkatar
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
77
VIII. SAIOA VIII.2 jarduera Prozesuaren erdibideko balioespena
Deskribapena Denbora apur bat erabiliko dugu prozesua nola doan balioesteko,
alderdi positiboak indartzeko, prozesua oztopa dezaketen alderdiak
identifi katzeko nahiz lehenengo etapa bat ixteko.
Helburuak - Landutako edukiei buruz, lehenengo saioan sortu genituen arauen
betetze mailari buruz, jarduerei buruz nahiz ikasleen egoera
emozionalari buruz iritzia ematea.
- Prozesua oztopatzen duten alderdiak identifi katzea eta aztertzea,
eta irtenbideak proposatzea.
Lorpenaren adierazleak - Eranskailuak ezartzen ditu, aztertu beharreko alderdi bakoitzeko bat.
- Bere iritzia eta balioespena adierazten du, eta taldearenarekin
erkatzen du.
Lotutako edukiak - Lehenengo egunean adostutako arauak, saioetan egin diren
jarduerak, ikasgelako esparru sozio-emozionala, aurreko saioetako
eduki kontzeptualak.
Materialak VIII.2 tresna: diana.
Koloretako eranskailuak, pertsona bakoitzeko lau.
Argazkiak egiteko makina.
Garapena
- Irakasleak zein unetan gauden gogoraraziko die ikasleei: eskaileraren maila bat igo dugu (lehenengo
etapa: boluntariotzaren kontzeptura hurbiltzea), eta beste bat igoko dugu laster (bigarren etapa:
boluntariotzako elkarteen ezagutza). Aurrerapenen balantze bat egin behar dugu.
- Diana aurkeztuko da (VIII.2 tresna) eta gometxak banatuko dizkiegu, egiten duten balioespenaren
arabera itsats ditzaten.
- Emaitzari behatuko diogu, eta horren irakurketa orokorra egiteko eskatuko diogu norbaiti.
Hobetu beharreko gauzak nabarmendu behar dira, baina baita egindako lorpenak ere.
Alderdi garrantzitsuenak
- Argazki bat egin beharko litzateke, gorde eta ebaluazio globalean erabiltzeko. Adierazten diren
iritziak ere jaso beharko lirateke.
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
78 maasri
VIII.2 tresna: diana
Gure lana nola doan balioesteko unea da. Diana honetan eranskailuak jarriko ditugu, alderdi
hauek balioesteko. Erditik zenbat eta hurbilago, balioespena orduan eta handiagoa.
o mkatar
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
79
IX. SAIOA IX.1 jarduera Gure inguruko elkarteak ezagutzen eta haiekin harremanak ezartzen (1. zatia)
Deskribapena Fase berri bati ekingo diogu, eta aktibismo handiko elkarteekin eta pertsona boluntarioekin jarriko gara harremanetan. Fase hau amaitzerako geografi koki hurbilen dauden boluntarioen erakundeak ezagutuko ditugu, eta elkartasun proiektua horietako zeinetan garatuko dugun erabakita eta adostuta izango dugu.
Helburuak - Ikasleen inguru geografi koko boluntarioen elkarteak seinalatzea, horien jarduketen errealitateak eta helburuak hurbiltzeko.
- Ikasleen lurraldean toki mailan edo udalerriz gaindiko mailan lan egiten duten boluntarioen elkarteen jarduketa balioestea.
Lorpenaren adierazleak - Boluntarioen elkarteak identifi katzen, bereizten eta erlazionatzen ditu, bakoitza bere jarduketa eremuan.
- Informazioa laburtzen du eta ordenan jasotzen du.
Lotutako edukiak - Boluntariotzaren esparruak. I.1 zati teorikoa:“Boluntariotzaren esku hartze esparruak”.
- Elkarteen inguruaren azterketa.
Materialak Ekipamendu informatikoak: ordenagailu bat eta Internet talde bakoitzeko.
CD-Roma: Erdu (Elkarteen direktorioa).
Erdu: www.vitoria-gasteiz.org/ERDU
(informazioa eta baliabideak /elkarteen direktorioa)
www.gizarte.net
www.euskadi.net: Lan eta Gizarte Gaietako Saila.
Papelografoa eta arkatz markatzaileak.
Garapena
- 8 talde egingo dira, horretara zuzendutako atalean zehaztutako esparruak beste: garapenerako
lankidetza, aisialdia, giza eskubideak, gizarte bazterketa, urritasunak, gaixotasunak eta zerbitzuak,
babes zibila, ingurumena.
- Talde bakoitzak bere udalerrian edo probintzian dauden “bere esparruko” elkarteei buruzko
informazioa jasoko du. Eskura dituzten baliabide guztiak erabiliko dituzte: Internet, aurreko faseko
jardueretan egindako harremanak, Arabako Koadriletako animatzaile soziokulturalak edo Erdu.
Ikasgelan eskuragarri dauden baliabideen bidez lortu ez dena, dagokion udalerriko informazio
bulegoa bisitatuz bilatuko da, edo e-mail bidez eskatuz (zer nahi dugun eta zertarako azalduz).
- Informazioa kategoria hauen arabera sailkatuko da:• Elkartearen izena.
• Helbidea.
• E-maila eta web orria.
• Jarduketa eremu geografi koa.
• Egiten dituen jarduera nagusiak.
• Eskura dituen baliabideak eta zerbitzuak.
• Harremanetarako pertsona.
• Bestelako informazio interesgarria.
- Ikasgelan horma irudi handi bat egingo dugu, eta elkarteak jasoko dira han, batera dituzten
alderdien arabera gezien bidez lotuz eta elkarteen sare handi bat sortuz.
Alderdi garrantzitsuenak
- Irakasleak informazio bilketa erraztu dezake, hainbat zeregin aurreratuz: udalarekin, Erdurekin edo
elkarteekin harremana ezarri nahiz Interneten bilatzen lagundu.
- Lan hau bilaketara zuzendutako saio batean egin daiteke, edo saioz saio, ikasleek udalerritik kanpo
egindako ikerketaren bitartez. Fase honetan lankidetza proiektu bat zer elkarterekin egin dezakegun
identifi katzen has gaitezke.
- Beste pertsona edo irakasle batzuk inplika daitezke informazioa bilatzen laguntzeko, teknologia
berriak erabiltzeko, orientaziorako, ikasleen ondoan egoteko...
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
80 maasri
X. SAIOA X.1 jarduera Gure inguruko elkarteak ezagutzen eta haiekin harremanak ezartzen (2. zatia)
Deskribapena Saio honetan aurrekoan egindako lanarekin jarraituko dugu, elkarteen informazioa
osatzeko eta trukatzeko. Amaitzeko, zein elkarterekin jarriko garen harremanetan
erabakiko dugu eta harremana prestatuko dugu.
Helburuak - Datuak ikertzeko eta jasotzeko fasean bildu den elkarteei buruzko informazioa
trukatzea ikasgelan.
- Ezagutu duten elkartegintzari eta boluntariotzari buruzko lana azaltzea
eta balioestea.
- Elkarteren batekin bilera bat egitea lortzeko egin beharreko lana deskribatzea
eta antolatzea.
Lorpenaren adierazleak - Informazioa ondo antolatuta du eta modu egokian adierazten du.
- Elkarteren batekin bilera bat egitea lortzeko lanerako plan bat prestatzen du.
Lotutako edukiak - Elkarteen inguruaren azterketa.
Materialak Ikasleek bildutako informazioa.
Garapena
- Denbora apur bat utziko dugu taldeek gainerako ikaskideei adierazi behar dieten informazioa antola dezaten.
- Talde bakoitzari nahikoa denbora utziko zaio zer aurkitu duen eta ikerketa prozesua nolakoa izan den
konta dezan.
- Elkarteen truke eta ezagutzarako ariketa honen ondoren, interes gehien piztu duten lau elkarteak zerrendatuko
eta hautatuko dira. Elkarte horiekin harremanetan jartzen saiatuko dira.
- Elkarteak aukeratzeko honako prozedura hau erabiliko dute:
• Aukeratu, zure ustez, talde guztiak ezagutu beharko lituzkeen lau elkarte. Ondoren, puntuatu lau elkarte
horiek interes handienetik (4) txikienera (1). Hau da, interes handiena duenari 4 puntu emango dizkiozu,
hurrengoari 3 puntu, hurrengoari 2 eta azkenekoari 1.
• Ezabatu zerrenda orokorretik aukeratu ez dituzuen elkarteak.
• Bateratu emandako puntuazio guztiak, eta aztertu zein diren puntu gehien lortu dituzten lau elkarteak.
• Horiek izango dira, interes mailaren arabera, landuko ditugun elkarteak, eta gure ikastetxera etortzea edo
haiekin bilera bat egitea lortu behar dugu.
- Behin harremana zein elkarterekin ezarri nahi dugun zehaztuta, honako hauek erabaki behar ditugu:
• Nor jarriko den harremanetan, noiz eta nola.
• Zer azaldu eta eskatu behar dugun: bilera bat egitea gure ikastetxean edo elkartean bertan.
• Noiz egin dezakegun bilera.
• Bilera egin aurretik zer prestatu behar dugun: tokia, informatikako ekipoa, egiten ari garen lanaren
dosierra, elkarteari buruz ezagutu nahi ditugun alderdiak, argazki makina edo bideoa, etab. Batez ere,
garrantzitsuenak epe laburrera talde gisa ekarpenen bat egin diezaiokegun proiekturen batekin lotutako
alderdiak dira, hurrengo fasea aurreratzeko; horregatik, honako galdera hau egin behar dugu: zertan lagun dezakegu ikasgela, talde edo eskola gisa?
- Harremanetan jartzeko ardura hartu duten pertsonek beren zeregina bete behar dute, bilera egitea lortu arte.
Alderdi garrantzitsuenak
- Komenigarria izango litzateke egindako aukeraketan ikasleak gidatzea, puntuak emateko irizpideak
zehaztuz: elkartean lan egiten duten pertsona boluntarioen kopurua; elkartearen xedeen eta jarduketen
eragin, behar eta interes soziala; lurralde hurbiltasuna; gaiaren hurbiltasuna gazteekiko; egiten dituzten
proiektuak; elkartearekin batera proiektu bat garatzeko aukera...
- Lau elkarte aukeratuko dira, eta horiekin guztiekin bilerak egiten ahaleginduko dira. Hala ere, bilera egin ahal
izatea ez dago ez irakasleen eta ez ikasleen esku, baizik eta elkarteek berek duten aukeraren arabera.
- Oso interesgarria da, ahal den guztietan, ikasleak eurak jartzea harremanetan elkarteekin; baina irakasleen
laguntza izango dute beti, adin txikikoen segurtasuna bermatzeko. Zati honetan, irakasleek komunikazioko
hainbat trebetasun garatzea bultzatuko du: agurra, aurkezpena, elkarrizketa eta arrazoibidea. Ez dugu ahaztu
behar ikastetxeak elkarteen aurrean erakusten duen babesa irakasleak ordezkatu eta gidatu behar duela.
- Ikastetxeak, ikasleak elkarte batekin bilera egiteko ikastetxetik irteteko aukera edo bilera taldearen ikasgelan
bertan egiteko aukera balioetsi behar du.
o mkatar
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
81
XI. SAIOA XI.1 jardueraElkarteekin egindako bileran ikasitakoak eta elkarte batekin egiteko lanaren diseinua (1. zatia)
Deskribapena Elkarteekin egindako bilera balioesteko unea da, ikastetxetik elkarte horiei zertan
lagun diezaiekegun prestatzen hasteko unea.
Helburuak - Elkarteekin egindako bilerako alderdi deigarrienak eta berritzaileenak adieraztea.
- Elkartearen onurarako proiektu batean taldean laguntzeko garrantziari buruz
gogoeta egitea.
- Elkartearekin aztertu eta adostu beharko dugun lankidetza proposamen bat
garatzeko gaia aukeratzea, aurrerago egin ahal izango diren aldaketa edo
doikuntzetarako irekita utziz.
- Gizartean eragina izango duen proiektu batean laguntzeko eta konpromisoa
hartzeko motibatzea taldea.
Lorpenaren adierazleak - Ezagutu ditugun elkarteen eta pertsonen lana estimatzen eta balioesten du.
- Elkarte batean egiteko proposamenak eta ideiak prestatzen ditu.
Lotutako edukiak - Elkarteen xedeak eta jarduketak.
Materialak XI.1 tresna: zer ikasi dugu?, zer egin dezakegu?
Garapena
- Elkarteekin bilera egin ondoren, banaka, esperientzia balioetsiko dute, eta baliagarriak izan daitezkeen ikaskuntzak ondorioztatuko dira, XI.1 tresnan oinarrituta. (1. zatia).
- Lauko taldeetan, izandako esperientziari buruzko iritziak trukatuko dituzte, bileren ikuspegi globala laburtuz. - Talde horietan, bestalde, taldean, ikasgelan nahiz ikastetxean elkarteekin batera gara daitekeen ekarpen
egingarriena, motibagarriena, baliagarriena eta beharrezkoena aukeratuko dute. - Bateratze lana egingo da eta eztabaida antolatuko da, zer egingo den eta nola adostu arte.- Zertan lagundu nahi duten jakin ondoren, XI.1 tresnan (2. zatia) oinarrituta, dokumentu bat prestatuko da,
elkartearekin garatuko den lankidetza konpromisoa zein den azaltzeko. Proposamen hau behin betikoa izango da elkartearekin adosten denean.
- Bestalde, elkarteari eta hezkuntza elkarteari (ikastetxeko gainerako pertsonei, familiei, lotutako erakundeei...) adierazteko modua ere prestatuko da. Ezin dugu ahaztu proiektuaren gakoetako bat inguru guztia parte hartzera bultzatzea dela.
Alderdi garrantzitsuenak
- Irakasleak eztabaida gidatuko du, zentzu guztietan, hots, ikastetxearen barnean eta taldean erreala eta egingarria izango den nahiz aukeratutako elkartearen xedeekin eta esku hartzearekin bat etorriko den proiektu bat lortzeko.
- Askotarikoak dira gizartean laguntzeko eta konpromisoa hartzeko aukerak: elikagaiak, jantziak, materialak edo jostailuak biltzea; pertsonei edo animaliei laguntza eskaintzea; elkartea iragartzeko bideoa, fi lma edo iragarkia egitea; elkarteari zuzendutako aldarrikapen eguna antolatzea; zuhaitzak landatzea; ingurumena garbitzea; herri, talde nahiz gizarte egoera ahuleko pertsonekiko elkartasun kanpaina; esperientziak, materialak, argazkiak, gutunak, etab. trukatzea beste talde batzuekin; elkartasun manifestua, elkartasun bloga, etab. Garrantzitsua da ikasleek egiteko moduko zerbait izatea.
- Ideia eta aukera erreal asko elkarteak eta horien jarduerak ezagutu ondoren sortuko dira. - Ezin dugu ahaztu 18 urtetik behera dituzten pertsonak ezin direla boluntario izan (salbuespen kasu batzuetan
soilik). Horregatik, askotan, proiektu hau ekintza puntuala izan daiteke. Helburua jendea sentiberatzea dela azpimarratu behar da eta, horretarako aukera dagoenean, laguntzen jarraitzeko motibatzea.
- Kontuan izan behar dugu ideia nagusia elkarte batekin lan egiteko proposamen bat diseinatzea dela. Beraz, erakundearekin negoziazio eta adoste prozesu bat ekarriko du horrek, zer egin dezakegun eta zer egin nahi dugun nahiz nola egingo dugun erabakitzeko. Modu horretan, bi alderdiek (elkartea eta ikasgela-eskola) adostutako zerbait izango da, eta elkarrekin garatuko, koordinatuko eta gauzatuko dute. Helburua ez da gure proiektu independentea sortzea, baizik eta elkarte baten lana bultzatzeko proposamen bat zehaztea eta garatzea, hala, gizarte mugimenduen jardunean parte hartzeko. Beraz, XI.1 (2. zatia) tresnan oinarrituta zehaztuko den proposamena, nolabait ere, lan egingo dugun erakunde edo elkartearekin partekatuko dugu, eta elkartearekin ezarriko dugun prozesuan aldatu edo egokitu ahal izango da.
- Oso garrantzitsua da kontuan izatea, beharbada, gure lankidetza proposamena ez dela bat etorriko elkartearen jardunarekin (horren xedeen edo lan egiteko moduaren ondorioz, beharrezko denboraren edo baliabideen ondorioz, etab.). Horren ondorioz, beharbada gure proposamena aldatu egin beharko dugu, edo, kasuren batean, beste bat planteatu beharko dugu beste elkarteren batentzat. Aukera horrek ez du ikasleen motibazioa galarazi behar. Agian egokiena proposamen bat baino gehiago lantzea izan daiteke, hala, batek huts egiten badigu beste aukera batzuk izateko.
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
82 maasri
Zer nabarmenduko zenuke...
- ezagutu ditugun esperientzietatik?
- beren esperientzia kontatu diguten pertsonengandik?
XI.1 tresna: zer ikasi dugu?, zer egin dezakegu?, nola lagun dezakegu?
1. zatia: fi txa honetako eskeman oinarrituta, egin gogoeta, bakarka, boluntarioen elkarteekin izan
dugun bilerari buruz.
2. zatia: gogoeta eta bateratze lana egin ondoren, taldean, elkarte batekin garatzeko lankidetza proposamen bat prestatuko dugu, ondoko atal hauek garatuz. Helburua proiektuaren aurreko dokumentu bat prestatzea da, gure proposamena zein den azaltzeko eta, ondoren, aukeratutako
elkarteko arduradunekin eztabaidatu, negoziatu eta adostu ahal izateko.
Elkartearen izena
.........................................
Zenbat denboran eta non garatuko den
.........................................
Proposatzen dugun ideia
.........................................
Parte hartuko duten pertsonak
.........................................
Lortu nahi ditugun helburuak
.........................................
Ideiari forma emateko konpro-misoa hartzen dugun pertsonak
.........................................
Zer da zure arreta gehien erakarri duena...
- ezagutu ditugun esperientzietatik?
- beren esperientzia kontatu diguten pertsonengandik?
Talde gisa, nola har dezakegu parte ezagutu
dugun esperientzia horietakoren batean? Zer
egitea bururatzen zaizu?
Zer egin beharko genuke gure helburua
lortzeko?
o mkatar
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
83
XII. SAIOA XII.1 jarduera Elkarte batekin garatzeko elkartasun proiektuaren diseinua (2. zatia)
Deskribapena Elkartasun proiektua taldearekin batera diseinatzeko eta eraikitzeko
saioa da honakoa, hala, proiektuak egiteko faseak modu errazean
ezagutzen joateko.
Helburuak - Ikasleek aurrera eramango duten proiektu bat diseinatzeko garatu
beharreko faseak ulertzea.
- Elkartasun proiektua elkartearekin batera garatzea.
Lorpenaren adierazleak - Proiektu bat sortzeko faseak bereizten ditu.
- Garatu beharreko proiektuaren ideia adosten du.
- Interesa agertzen du talde lanaren eta emandako informa-
zioaren aurrean.
Lotutako edukiak - Proiektu baten faseak.
Materialak Ordenagailua, kanoia.
XII.1.1 tresna: “gure lankidetza proiektua eraikitzen” eskailera.
XII.1.2 tresna: proiektuaren bideragarritasunaren azterketa.
XII.1.3 tresna: egin dezagun amets! nolakoa izatea nahi dugu?
Pérez San Román, Nahia eta Fernández, Oskar (2006): Egingo dugu
proiektu bat? Erdu eta Vitoria-Gasteizko Udala (www.vitoria-gasteiz.org/
ERDU: informazioa eta baliabideak/argitalpenak).
Garapena
− Ordenagailu baten eta kanoi baten laguntzarekin, aurrera eraman nahi dugun proiektua
garatuko dugu taldean, beste pertsona batzuei idatziz eman ahal izateko. Hasteko, prozesua
zertan oinarrituko den azaldu beharko diegu ikasleei. XII.1.1 tresnak fase bakoitza ulertzen
lagun diezaguke.
− Ulertu ondoren, ikasleek aurreko saioan landu duten eta elkarteekin adostu duten proiektuaren
ideia hartuko da.
− Talde handian, XII.1.2 eta XII.1.3 tresnetako galderak osatuko dituzte. Proiektua elkarte batekin
batera egingo dela kontuan izanda, fase honetan elkarteak nola parte hartuko duen izan behar dugu
kontuan (esate baterako, elkarteko kideei galdera horiei erantzuteko unean ikasgelan egoteko
eskatuz; lan hau elkartera bidaliz, aldaketak edo iradokizunak egin ditzaten nahiz informazio
osagarria eskain dezaten; informazio hau partekatzeko elkartearekin berriro bilduz, etab.).
Alderdi garrantzitsuenak
− Irakasleak proiektu baten plangintza egiteko faseak ezagutu behar ditu, eta, horregatik, eskura
dituen baliabide bibliografi koak erabiliz prestatzeko gomendatzen diogu.
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
84 maasri
XII.1.1 tresna: “gure lankidetza proiektua eraikitzen” eskailera
Eskailera honen bitartez, proiektu bat eraikitzeko jarrai dezakegun plangintza prozesua irudikatu
nahi dugu. Maila bakoitzak jarduera, gogoeta, ahalegin, esperientzia... batzuk irudikatzen ditu, eta
hurrengo mailara igotzen lagunduko digute. Zer egingo dugun pentsatuko dugu, maila bakoitzean
zer egingo dugun, nola antolatuko dugun, etab. Eta, amaitzerakoan, gure proiektua abiarazteko
prest izango gara.
Zer proiektu garatu nahi dugu?, zergatik?: zer egin nahi dugun aukeratuko dugu
Zein dira proiektu horren aukerak eta ingurua?
Egin dezagun amets! Nolakoa izatea nahiko nuke…?
Nola hartuko dute parte familiek, ikastetxeak, adiskideek, beste erakunde batzuek?
Nondik hasiko gara?
Nola eta nork egingo dugu?
Lanean jarraitu eta ebaluatu egingo dugu
1
2
3
4
5
6
7
o mkatar
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
85
XII.1.2 tresna: proiektuaren bideragarritasunaren azterketa
Edozein proiektu abiarazi aurretik, esku hartuko dugun errealitatearen azterketa bat egin behar
da. Proiektu hori interesgarria eta beharrezkoa den eta aurrera eraman daitekeen jakiteko modu
bat da, baliabideak eta laguntza non aurki ditzakegun jakiteko modu bat, etab. Gure kasuan,
fase hori oso aurreratua dugu, jada adostuta dugun ideian lagun gaitzaketen elkarteekin eta
pertsonekin harremanetan jarri baikara. Gainera, modu horretan, gure asmoen “publizitatea”
egin dugu nolabait.
Baina, orain, ondoko azterketa hau egin behar dugu denon artean:
Lortu duzuen informazio guztia oinarritzat hartuta, idatzi aurreko puntuak jasoko dituen txosten
bat. Txosten horiek erakargarriagoak izaten dira argazkiak, eskemak, marrazkiak, grafi koak, etab.
txertatzen badira. Ez ahaztu helburua gure inguruan gure ideiarekin lotuta zer dagoen eta zer ez
jakitea dela, eta gure ideiarentzat onuragarria izan daitekeen zerbait dagoen ezagutzea. Gainera,
txosten hau proiektua garatuko dugun elkarteari bidal diezaiokegu.
Inguru naturala: Ideia garatu nahi den tokiaren ezaugarriak (eremu irekia, itxia, ikastetxean,
elkartean, udalerriko tokiren batean, eskura ditugun edo ez ditugun eta behar ditugun altzariak
eta baliabideak…)
Gizarte ingurua: Inguruko pertsonen, erakundeen, elkartearen sareen ezaugarriak, gizarteko
gertaera garrantzitsuak (jaiak, gatazkak, aldarrikapenak…)
Gure ideia garatzeko beharrezko egitura:- Guk egin nahi dugunaren antzeko zerbait badago?, nolakoa da?
- Aurreko esperientziaren bat egon al da?, zertan egin zuen porrot?, zertan izan
zuen arrakasta?
- Gurea bezalako ideiak abiarazteko laguntzak badaude, eta laguntza horiek behar ditugu?
(laguntza materialak, ekonomikoak, sareak, herri azpiegiturak, ikastetxearenak…)
- Norentzat da onuragarri edo interesgarri gure ideia?
- Zer baliabide mota behar ditugu, eta ba al daude gure inguruan baliabide horiek?
Ondorioak:- Gure ideia interesgarria izan daiteke jendearentzat?, eta elkartearentzat?
- Gure ideiak arrakasta izango luke? Edo beharren bat edo urritasunen bat aseko luke?
- Gure ideia une honetan ditugun baliabideekin edo inguruan izan ditzakegunekin
gara daiteke?
- Aurretik pentsatu ez dugun zerbait izan behar dugu kontuan?
- Gure ideiak hobekuntzaren bat behar du? Zein?
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
86 maasri
XII.1.3 tresna: egin dezagun amets! Nolakoa izatea nahiko genuke? Nola hartuko du parte hezkuntza elkarteak?
Dagoeneko erabaki dugu zer egingo dugun eta zer testuingurutan. Orain
nolakoa izatea nahi dugun pentsatu behar dugu.
Ez ahaztu lortu duzuen informazio guztiarekin txosten bat idatz dezakezuela. Txosten horiek
erakargarriagoak izaten dira argazkiak, eskemak, marrazkiak, grafi koak, etab. txertatzen badira.
Hirugarren maila honetan ideiari eta hasierako ametsei forma ematea lortu duzue? Proiektua
garatuko duzuen elkartearekin partekatu duzue?
Nola imajinatzen dugu gure ideia? Zer ezaugarri ditu? Bat al datoz taldeko kide guztion ideiak?
NOLAKOA IZANGO DEN DESKRIBATUKO DUGU.
Argi al dugu gure proiektuarekin zer lortu nahi dugun?
HELBURUA ZEIN DEN ESANGO DUGU.
Gure proiektua NORI ZUZENTZEN ZAION pentsatuko dugu, pertsona horiek non aurkituko
ditugun eta ZEHARKA NORI eragingo dion.
Proiektua BESTE PERTSONA BATZUEKIN batera eraikiko dugu; nork laguntzea nahi dugu, gure
ideian nork parte hartzea nahi dugu, ekarpenak nork egitea nahi dugu?, nola egin dezakete?
Proiektuan zehar, zer sortuko dugu?:
proiektuan aurrera egin ahala sortuko ditugun PRODUKTUAK.
o mkatar
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
87
XIII. SAIOA XIII.1 jarduera Elkarte batekin garatzeko elkartasun proiektuaren diseinua (3. zatia)
Deskribapena Gure ideia proiektu bihurtzeko eta elkartearekin batera gure
ikastetxetik aurrera eramateko zereginarekin aurrera jarraituko dugu.
Oraingo honetan, hainbat gai zehaztuko ditugu: ekintzak, denborak,
baliabideak eta ardurak; modu horretan, bosgarren eta seigarren
eskailerei erantzungo diegu. Azkeneko eskailera programatutako
ekintza edo ekintzak amaitzen dugunerako utziko dugu.
Helburuak - Ekintzei, kronologiari, beharrezko baliabideei eta ardurei dagozkien
proiektuko edukiak zehaztea.
Lorpenaren adierazleak - Talde handian entzuteko eta proposamenak egiteko gai da.
- Interesa agertzen du ideia berrien eta emandako urratsen aurrean.
- Proiektuaren defi nizioa osatu du.
Lotutako edukiak - Proiektu baten faseak.
Materialak Ordenagailua, kanoia.
XIII.1.1 tresna: nondik hasiko gara?
Pérez San Román, Nahia eta Fernández, Oskar (2006): Egingo dugu
proiektu bat? Erdu eta Vitoria-Gasteizko udala (www.vitoria-gasteiz.
org/ERDU: informazioa eta baliabideak/argitalpenak).
Garapena
- Ordenagailua eta kanoia erabiliz, ikasleek, irakaslearen laguntzarekin, XIII.1.1 tresnan
planteatutako galderei erantzungo diete.
- Zeregin bakoitza ondo defi nitu ondoren, lanean hasiko gara eta proiektua amaitutzat noiz joko
den zehaztuko da.
- Kontuan izan behar dugu urrats honetan elkarteak ere parte hartu behar duela. Proiektuaren
garapenerako, garrantzitsua da elkartearekin koordinatuta lan egitea. Elkarteak proiektuaren
garapenean ere parte har dezake, antolamenduan lagunduz edo baliabideak eskainiz, etab.
Alderdi garrantzitsuenak
- Proiektuan talde guztiak parte hartzea komeni da, eta, horregatik, ardurak eta zereginak taldeko
pertsona guztien artean banatuko dira.
- Bestalde, proiektua garatuko dugun elkartearen parte hartzea garrantzitsua da baita ere, eta
lana harekin batera koordinatuko dugu.
- Proiektua dokumentu idatzi batean modu argian eta ulerterrazean jasotzea garrantzitsua da,
norbaiti bidali ahal izateko.
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
88 maasri
XIII.1.1 tresna: nondik hasiko gara?
Laugarren mailan gaude jada, eta gero eta argiago dugu zer egin nahi dugun, baina gure ametsa
lortzeko egin behar ditugun gauza guztiak pentsatu eta antolatu behar ditugu, noski! Aurrera!
Seigarren mailara igarotzeko, nola egingo dugun eta zein pertsonak parte hartuko duten erabaki
behar dugu:
Ez ahaztu lortu duzuen informazio guztiarekin txosten bat idatzi behar duzuela. Txosten horiek
erakargarriagoak izaten dira argazkiak, eskemak, marrazkiak, grafi koak, etab. txertatzen badira.
Jarduerek berek esaten digute zein bide hartu behar dugun. Txostena egokia izan daiteke prozesu
osoan lan egingo dugun elkartearekin harremana izateko. Proiektua garatzeko orduan ados egon
behar dugu elkartearekin, eta lana koordinatu behar dugu; gainera, elkarteak ideiak, iradokizunak,
baliabideak, etab. eskain diezazkiguke.
Zer egin behar dugu gure ideia garatu ahal izateko? JARDUEREN zerrenda.
Nola antola eta sekuentzia ditzakegu jarduerak? Jardueren denbora ANTOLATU.
Zer baliabide material behar ditugu? (papera, kartoi meheak…)
Zer azpiegitura behar dugu? (ordenagailuak, mahaiak, ikasgela, parkea…)
Dirua behar al dugu? Nola lortuko dugu? (zozketa, harpidetza, babesleak…)
Zein pertsonak hartu behar dute parte proiektuaren garapenean?
- Arduradunak (ardurak zehaztu eta banatu):
- Zeregin bakoitza garatuko duten pertsonak (zereginak identifi katu eta banatu):
- Beste batzuk (zehaztu nor diren eta nola hartzen duten parte, esate baterako, une puntual
batean laguntzen badute):
o mkatar
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
89
XIV. SAIOA XIV.1 jarduera Hedapenaren prestakuntza
Deskribapena Proiektua amaitu ondoren egiteko jarduera da honako hau. Lehenengo
etapa hasi zutenetik orain arte garatutako prozesua luzea izan da, eta
une eta esperientzia asko bizi izan dituzte, guztiak ere ikaskuntza iturri
izan direnak. Autoestimuari, motibazioari eta lanaren balioespenari
merezitako balioa eman behar zaie, lanaren hedapenaren bitartez.
Helburuak - Esperientzia hezkuntza elkartean hedatzea, horren balioespena eta
onespena lortzeko.
Lorpenaren adierazleak - Entzun egiten du eta esperientzia hedatzeko ideiak ematen ditu.
- Ikaskideekin batera, komunikaziorako metodo eraginkorra
antolatzen du.
Lotutako edukiak - Ibilbidearen etapak eta sekuentzia bakoitzaren edukia.
Materialak Garatutako proposamenaren araberakoak.
Garapena
- Hedapena egiteko hainbat jarduera egin daitezke:
• Boluntariotzaren eguna ikastetxean: ezagutzera emanez.
• Garatu duten proiektuari buruzko bloga, ikasleek egindakoa.
• Familiei, irakasleei, ikasleei eta tokiko erakundeei zuzendutako hitzaldia, bizi izandako
prozesuari buruzkoa.
• Proiektuaren faseei eta egindako lorpenei buruzko eskolako argitalpena.
• Proiektuarekin lotutako leloa izango duen grafi tia, horma irudia, argazki eleberria....
• Prozesuari buruzko bideoklipa.
- Taldeak erabakiko du zer ideia garatuko den, nola eta noiz, eta irakasleak gidatuko die
zeregin horretan.
Alderdi garrantzitsuenak
- Irakasleak hedapen lanerako jardueraren bat egiteko aukera errealak aztertuko ditu, eta
programa ahal bezain itxia eramango du ikasgelara, ideien barreiatzea saihesteko.
- Proiektua garatu dugun elkarteak hedapen fase honetan nola parte har dezakeen ere
pentsatuko dugu.
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
90 maasri
XIV. SAIOA XIV.2 saioa Proiektuaren balioespena
Deskribapena Prozesu osoa ebaluatzeko unea da: elkartegintzarekin eta
boluntariotzarekin lotutako edukiak landu ziren unea, pertsona
boluntarioak zuzenean ezagutzeko prozesua edo garatu dugun
elkartasun proiektua.
Helburuak - Egindako lorpenak balioestea eta hobetu beharreko alder-
diak identifi katzea.
- Banaka nahiz taldean egindako ahalegina balioestea.
- Balioespena egiteko gogoeta txertatzea gure ekintzak eta horien
ondorioak aztertzeko baliabide gisa.
Lorpenaren adierazleak - Berak egindako lana nahiz besteena modu konstruktiboan kritikatzen du.
- Egindako lorpenen aurrean pozik agertzen da.
- Zailtasunak eta hobetu beharreko alderdiak adierazten ditu.
Lotutako edukiak - Proiektuaren etapak.
Materialak XIV.2.1 tresna: zer moduz joan zaigu?
Erlaxatzeko musika.
Garapena:
- Banaka, ikasleek XIV.2.1 tresnako galderei buruz gogoeta egingo dute eta erantzun egingo
dituzte. Garrantzitsua da erlaxatzeko eta kontzentratzeko giroa sortzea.
- Galderei erantzun ondoren, gure iritziak bateratuko ditugu. Taldearen ikuspegi eta balioespen
orokorra lortzen saiatuko gara.
- Balioespen hori elkartearekin partekatuko dugu? Elkarteak berak egindako balioespena
helaraztea nahi dugu?
Alderdi garrantzitsuenak
o mkatar
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
91
XIV.2.1 tresna: zer moduz joan zaigu?
Une honetan hilabete hauetan guztietan bizi izan dugun esperientziari buruz gogoeta egin behar
dugu. Lasai, bakarka, ondorengo galderei buruz gogoeta egingo dugu:
Gure helburua lortu dugu?, zergatik?
Behar genituen baliabide guztiak lortu eta erabili ditugu?
Prestatu genituen jarduera guztiak egin al ditugu?, zergatik?, zer balioespen egiten dugu?: handia-
tartekoa-txikia
Nola sentitu naiz prozesu osoan zehar?, zerk sentiarazi nau ongien?, eta zerk gaizkien?
Ondoen atera diren alderdiak honako hauek dira:
Gure proiektuak lehen zegoen eskaeraren bati erantzun dio?, zeini?
Lan taldeak ondo erantzun al die ardura eta zeregin guztiei?, zer balioespen egiten dugu talde
lanari buruz?: handia-tartekoa-txikia
Guk nahi genuen pertsonek hartu dute parte?
Boluntarioen esperientziak ezagutzea eta gure proiektuarekin lan egitea merezi izan
duela pentsatzen dut?
Hobetu beharreko alderdiak honako hauek dira:
3. ZATIA:3. ZATIA: Gazteekin batera egiteko jarduerak
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mamateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasirakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntari
92
HbiHbiHbiHbi
Proiektua amaitzen duzuenean zer moduz irten zaizuen jakin nahiko genuke. Kontatuko diguzue? Erdun zuen zain izango gara, edo, bestela, e-mail bat bidal dezakezue:
Helbidea: Santa Maria 4, 01001 Vitoria-Gasteiz. Telefonoa: 945 16 16 87 Faxa: 945 16 19 52 E-maila: [email protected]
Nortzuk zarete?
Zer egin duzue?
Zein elkarterekin?
Nork hartu duzue parte?
Unitate didaktiko hau gustatu zaizue?
Zer izan da onena?
Zer hobe liteke?
Nola jar gaitezke harremanetan zuekin?
o materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako kasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko tariotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
H e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materiala H e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materialaH e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materialaH e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materiala
BibliografiaWebgrafia
BIBLIOGRAFIA eta WEBGRAFIABIBLIOGRAFIA eta WEBGRAFIA
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
94 maasri
Erabilitako eta erreferentziazko bibliografia
Erdu (2006). Mapa del voluntariado. Pasos previos. Vitoria-Gasteiz. Interneten:
http://www.vitoria-gasteiz.org/wb021/http/contenidosEstaticos/adjuntos/5259.pdf
Erdu (2009). Erakundeentzako boluntariotza-gida. Vitoria-Gasteizko Udala
Vitoria-Gasteizko Udala eta Erdu Agentzia (2003): Arabako elkartegintza mugimendua,
hainbat ikuspegitatik. Vitoria-Gasteiz
Bolívar, Antonio (1998): La Evaluación de Valores y Actitudes. Anaya. Madril
EHAA, 130. zk., 1998ko uztailak 13. Ekainaren 25eko 17/1998 Legea,
Boluntarioei buruzkoa.
Buxarrais, Maria Rosa (1997): La formación del profesorado en educación en valores.
Propuesta y materiales. Desclée de Brouwer. Bilbo
Buxarrais, Maria Rosa; Martínez, Miquel; Puig, Josep; Trilla, Jaume (1990): La
Educación Moral en Primaria y Secundaria. Edelvives eta Centro de Publicaciones
del MEC. Madril
Cárdenas, Edgardo Rubén (2006) La solidaridad es vida plena. Materiales pedagógicos
para adolescentes y jóvenes. Madril: CCS
Centro de Estudios sobre la Identidad Colectiva/Identitate Kolektiboen Ikertegia
(2005): Identitatearen eta politikaren kultura berri baterantz. Euskal gazteen joerak.
Eusko Jaurlaritza, Vitoria-Gasteiz
CJE. Consejo de la Juventud de España (2001): Guía didáctica de educación para la
participación. Madril
De la Rosa, Abelardo (2009): Plataforma del Voluntariado de España. El reto del
voluntariado sostenible es superar la pasividad del voluntariado clásico. Interneten:
http://blog.plataformavoluntariado.org/2009/10/09/el-reto-del-voluntariado-
sostenible-es-superar-la-pasividad-del-voluntariado-clasico/
Del Valle, Teresa (2005): Asociacionismo y redes de mujeres ¿espacios puente para
el cambio? Interneten: www.bizkaia.net
Díaz Hernández, Miguel Ángel. Motivaciones de la persona voluntaria. El compromiso
inicial. Interneten: http://alboan.efaber.net/ebooks/0000/0385/9_FUE__3.pdf
o mkatar
BIBLIOGRAFIA eta WEBGRAFIABIBLIOGRAFIA eta WEBGRAFIA
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
95
Bizkaiko Foru Aldundia (2009): Bizkaiko boluntariotzari buruzko ikerketa,
2008. Bilbo
Emakunde (2008): EAEko nerabeak. Hurbilketa ahalduntzetik abiatuta.
Vitoria-Gasteiz
Frías Bolsico, Gema Raquel; Estellés Castelló, Paco (2002): Juguemos a ser una
asociación. Unidad didáctica de educación para la participación. Madril
EDE Fundazioa (2008): Irabazteko asmorik gabeko erakundeen erabiltzaileek
boluntariotzako jarduerak egiteko aukerei buruzko azterketa. Etxebizitza eta Gizarte
Gaietako Saila. Eusko Jaurlaritza. Vitoria-Gasteiz
Eusko Jaurlaritza (2005): Euskadiko gazteria politikaren programazio agiria 2002-
2005. Vitoria-Gasteiz
Eusko Jaurlaritza (2005): Euskal Boluntariotza 2005. Konpromiso bat aztertuz.
Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila. Eusko Jaurlaritza. Vitoria-Gasteiz
Eusko Jaurlaritza (2007): EAEko boluntariotzaren egoerari buruzko txostena.
Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila. Vitoria-Gasteiz
Eusko Jaurlaritza (2008): Boluntariotzaren II. Euskal Plana. 2008-2009. Etxebizitza
eta Gizarte Gaietako Saila. Vitoria-Gasteiz
Eusko Jaurlaritza (2008): Participación ciudadana. Guía Didáctica “Por la P…de
participación”. Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila. Vitoria-Gasteiz
Eusko Jaurlaritza (2009): Pobreziari eta Gizarte-desberdintasunei buruzko 2008ko
inkesta. Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila. Vitoria-Gasteiz
Eusko Jaurlaritza (2009): Gazteen Argazkiak. Retratos de Juventud 12. Junio 2009.
Vitoria-Gasteiz
Hegoa (2008): Incidencia política y participación ciudadana de las mujeres:
refl exiones en clave feminista. Bilbo. ACSUR
Instituto de la Mujer (2007): Educación para la ciudadanía. Madril
Izquierdo, Maria Jesús (2002): Marco teórico de la igualdad. Interneten: www.emakunde.es
BIBLIOGRAFIA eta WEBGRAFIABIBLIOGRAFIA eta WEBGRAFIA
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
96 maasri
Lafuente Clavero, Fernando; Cisneros Morán, Noelia; Gómez Lasheras, Emilio (2008):
Fábulas del siglo XXI. Historias y actividades para fomentar actitudes responsables y
solidarias en adolescentes. Madril: CCS
León, Eduardo (2001): Por una perspectiva de Educación Ciudadana. Tarea. Lima
Lizaso, Izarne; Apodaka, Marije (2008): Giza garapen psikologikoaren ereduak. UEU, Bilbo
López Paz, Juan Francisco (2002): El voluntariado social propio de una cultura
alternativa. In “Ocio y voluntariado social: búsquedas para un equilibrio integrador”.
Bilbo, Deustuko unibertsitatea.
Marcos, Alvaro (2005). Gazteak eta gazteen parte-hartzea. Uztaro, 54 (123-131).
Pérez San Román, Nahia eta Fernández, Oskar (2006): Egingo dugu proiektu
bat? Erdu eta Vitoria-Gasteizko Udala. Interneten: www.vitoria-gasteiz.org/ERDU
(Informazioa eta baliabideak/argitalpenak)
Pérez, Angel I. (2007): La naturaleza de las competencias básicas y sus aplicaciones
pedagógicas. Kantabriako Gobernua. Santander
Pérez-Agote, Alfonso eta Santamaría, Elsa (2008): Emancipación y precariedad en la
juventud vasca. Eusko Jaurlaritza. Vitoria-Gasteiz.
Posada, Luis; Camacho de Argote, Elvira; Cruz Jerez, Vicente Iván; Signori, Angel
(2007): Pedagogía de la participación en la escuela Bilbao. Pedro Arrupe Giza
Eskubideen Institutua
Puig, Josep M.; Martín, Xus; Escardínbul; Susagna; Novella, Anna M. (2000):
Cómo fomentar la participación en la escuela: Propuestas de Actividades.
GRAO, Bartzelona
Salas, Begoña; Serrano, Inmaculada (1998): Modelo Educativo: Desarrollo de la
Identidad Personal. Editorial Universitarias de Barcelona EUB, Bartzelona
Ugarte Pajera, Darío (2001): Adolescentes Ciudadanos. Formación de líderes y
democracia en la escuela. Lima: Tarea
o mkatar
BIBLIOGRAFIA eta WEBGRAFIABIBLIOGRAFIA eta WEBGRAFIA
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
97
Webgrafia
Erdu Agentzia
http://www.vitoria-gasteiz.org/erdu
Boluntariotzaren Plataforma
http://blog.plataformavoluntariado.org
Gazteen Euskal Behatokia
http://www.gazteaukera.euskadi.net/r58-854/es/
EAEko Gizarte Zerbitzuen Erakunde arteko Sarea
http://www.gizarte.net
Boluntariotzaren Adierazpen Unibertsala, Paris. 1990.
http://magno.uab.es/fas/voluntariat/normativa/Declaracion_Univ_Volunt_IAVE.pdf
Neska gazte feministen ataria: emakume gazteak
http://www.mujeresjovenes.org
Beste baliabide batzuk
DVDa: “Eta zu, zergatik ez? Mugi zaitez!”
http://www.vitoria-gasteiz.org/erdu: boluntariotza/“Eta zu, zergatik ez? Mugi
zaitez!” hezkuntza-kanpaina
CD-Roma: Erdu Agentzia. Directorio de asociaciones. Elkarteen direktorioa.
Erdun eskuragarri.
HbiHbiHbiHbi
H e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materiala H e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materialaH e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materialaH e z k u nt z a a r l o a n boluntariotza lantzeko irakasleentzako materiala
Eranskinak
ERANSKINAKERANSKINAK
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mmateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakairakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntar
100 maasri
BOLUNTARIOTZAREN LEGE ESPARRUA
Atal honetan gaur egungo gure testuinguruan eragina duten boluntariotzari
buruzko araudia eta gidalerroak azpimarratuko ditugu.
Boluntariotzarekin lotura zuzena dutenak
- Ekainaren 25eko 17/1998 Legea, Boluntarioei buruzkoa. Lege honek Euskal
Administrazioak boluntariotza sustatzeko hartzen duen konpromisoa
irudikatzen du, aldi berean, herritar guztiek gizartea eraikitzeko duten
eskubidea azpimarratuz. Lege honen helburua hau da: irabazteko asmorik
gabeko erakunde pribatuek egiten dituzten boluntariotzako ekimenetan
herritarren parte-hartzea arautzea eta sustatzea; ekimen horietan ez dira
sartzen gizartean bere kasa sortzen diren elkartasun erak.
- Otsailaren 22ko 1/2007 Legea, Garapenerako Lankidetzari buruzkoa. Lege hau
Euskal Autonomia Erkidegoko herri administrazioek eta lankidetza eragileek
garapenerako lankidetzaren eta nazioarteko elkartasunaren alorrean aurrera
eramaten dituzten jarduerei aplikatzeko da. Euskal gizarteak eta erakundeek
konpromisoa hartu dute tokian-tokian eta mundu osoan herrien giza garapen
iraunkorra sustatzeko, bereziki pobrezia erauztea, eta giza eskubideak
benetan betetzen direla eta nazioarteko harremanak justizian oinarritzen direla
bermatzeko: konpromiso horren baitan kokatzen dira aipatutako jarduerak.
- Boluntariotzaren Euskal Kontseilua, 2001. Elkartasun politikan gizarteko
erakundeek eta gizarte osoak parte hartzeko, Boluntariotzaren Euskal
Kontseilua sortu da, boluntariotza gaiaren inguruan biltzeko, aholkuak
emateko eta kontsultak egiteko organo gisa. Kontseilu hori gizarte ongizate
arloan eskumena duen Eusko Jaurlaritzako sailari atxikita egongo da.
- EAEko Boluntariotzaren II. Euskal Plana (2008-2010)25. Bigarren plan honetan
boluntariotzaren sustapenari eta horrek EAEko Herri Administrazioarekin duen
harremanari eraginkortasun handiagoa eman nahi zaie.
25 www.euskadi.net
o mkatar
ERANSKINAKERANSKINAK
materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako asleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko riotza lantzeko irakasleentzako materiala Hezkuntza arloan
101
Boluntariotzarekin lotura zuzena ez dutenak
- Ekainaren 22ko 7/2007 Legea, Euskadiko Elkarteei buruzkoa. Lege
honen helburuak honako hauek dira: Euskal Autonomia Erkidegoaren
bakarreko eskumenekoak diren elkarteen araubide juridikoa ezartzea
eta Euskal Autonomia Erkidegoan elkartegintza sustatzea, elkarteen
gizarte balioa aldarrikatuz eta horiek herri onurakotzat aitortzearen
nondik norakoak arautuz.
- Uztailaren 12ko 16/2004 Foru Araua, irabazteko xederik gabeko erakundeen
zerga araubideari eta mezenasgorako zerga pizgarriei buruzkoa.
EUROPA
- 1983ko abenduaren 16ko Europako Parlamentuaren ebazpena, boluntariotzari
buruzkoa; ebazpen horretan aitortzen zen borondatezko jardueretarako interes
orokorra, eta azpiegitura egokia garatzea funtsezkoa dela boluntariotzari
buruzko politikak gauzatzeko, eta, ebazpen horren bitartez, Europako
Batzordeari eskatu zitzaion arreta sistematikoa jar zezala boluntariotzari buruzko
gaietan; horretaz gain, eskatu zitzaion boluntarioek egiten dituzten gastuak eta
pertsona horien gizarte segurantza ordainduko dituen “borondatezko lanaren
estatutua” eratzea.
- Amsterdamgo Ituna. 38. deklarazioa, 1997ko urriaren 2koa; horren bitartez,
aitortu da garrantzizkoa dela elkartasun soziala garatzeko borondatezko
zerbitzuetako jarduerek egindako ekarpena, eta Boluntariotzaren Europako
Erakundeen eta Fundazioen zeregina jakinarazi eta sustatu da.
- 1719/2006/EE zenbakiko Erabakia, Europako Parlamentuarena eta
Kontseiluarena, 2006ko azaroaren 15ekoa; horren bitartez, «Gazteria ekintzan»
deituriko programa ezarri zen 2007-2013 aldirako.
- 2009ko ekainean, Europako Kontseiluak 2011, Boluntariotzaren Urte Europarra
deklaratu zuen. Besteak beste, Europan boluntariotzak duen tradizio indartsuan
eta azken hamarkadetan ingurunean gertatutako aldaketa esanguratsuetan
oinarritu zen, aldaketa horien ondorioz sektoreak parte hartzeko modu eta
forma berrietara egokitu behar baitu.
ERANSKINAKERANSKINAK
Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasleentzako mamateriala Hezkuntza arloan boluntariotza lantzeko irakasirakasleentzako materiala Hezkuntza arloan boluntari
102
NAZIO BATUEN ERAKUNDEA
- 40/212 Ebazpena, 1985eko abenduaren 17koa; horren bitartez, abenduaren
5a Garapen Ekonomikorako eta Sozialerako Boluntarioen Nazioarteko Eguna
deklaratu da.
- A/RES/52/17 Ebazpena, 1997ko azarokoa, 2001. urtea Boluntariotzaren
Nazioarteko Eguna izendatzen duena.
- A/RES/56/38 Ebazpena, 2002ko urtarrilaren 10ekoa. Boluntariotzari laguntzeari
buruzko gomendioak.
ERAKUNDEETATIK KANPOKO EKIMENAK 26
- Boluntariotzari buruzko Aldarrikapen Unibertsala, Borondatezko Ahaleginen
Nazioarteko Elkartearena (IAVE).
- European Roadmap to 2010. Boluntariotza eta Partaidetza Europar Batasunean.
- Europako boluntariotzarako Agiria, Boluntariotzaren Europako Zentroarena.
- Espainiako Boluntariotzaren Plataformako Kode Etikoa 27 , Espainiako estatuko
Boluntariotza Plataformako kide ziren erakundeek 2000. urtean onartutakoa;
kode horretan boluntarioek onuradunen, elkartearen, gainerako boluntarioen
eta gizartearen aurrean dituzten betebeharrak zehazten dira.
26 Xedapen hauek ez dira juridikoki lotesleak EAEn
27 http://blog.plataformavoluntariado.org