AnatomiaAnatomiaPPatologikokoatologikoko
ImmunohistokimikImmunohistokimikaaKalitateari buruzkoKalitateari buruzko
eskuliburua eskuliburua
Manuel VManuel Vaquero draquero dr..Anatomia PAnatomia Patologikoko Zerbitzuaatologikoko Zerbitzua
20072007
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 1
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 2
AURKIBIDEA
Sarrera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5
Ehunak finkatzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
Berreskuratze antigenikoa . . . . . . . . . . . . . . . .9
Emaitza immunohistokimikoaren
kuantifikazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10
Immunohistokimika egitea prestakin
zitologikoetan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
Antigorputz berrien ebaluazioa . . . . . . . . . . . .12
Antigorputz motak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14
Eskura dauden antigorputzak . . . . . . . . . . . . . .14
Antigorputzen panelak . . . . . . . . . . . . . . . . . .14
• Primario ezezaguna . . . . . . . . . . . . . . . . .14
• Tumore diferentziatu gabeak . . . . . . . . . . .17
• EMAren erabilgarritasuna . . . . . . . . . . . . .17
• Bularra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17
• Nerbio-sistema: neurodeg. eta tumoreak . . .18
• Birika/mesotelioa . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
• Larruazala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21
• Gibela . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21
• Giltzurruna-urotelioa/prostata/barrabilak . .21
• Obulutegia/trofoblastoa . . . . . . . . . . . . . .24
• Endokrinoak-neuroendokrinoak . . . . . . . . .25
• Atal bigunak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25
• Algoritmoa kolon eta ondesteko kartzinoman26
• Hematopoietikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . .27
Gomendatutako kanpoko kontrolak . . . . . . . . . .28
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 3
Azterketa immunohistokimikoak egiteko
eskaera-orria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30
Eranskina:
Antigorputzen datu-basearen adibidea . . . . . . .31
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 4
XIX. mendean hasi ziren hematoxilina-eosinarekin ehu-nen tindaketa egiten, jarraian mikroskopioan hobeto ikusiahal izateko. XX. mendeko lehen herenean histoentzimo-logia jarri zen abian, finkatu gabeko ehunak erabiliz.Baina gaur egun haren arrasto batzuk baino ez dira geldi-tzen, hala nola DPNasa eta ATPasarekin egindako azterke-tak muskuluetako gaixotasunetan. Lehenbiziko immuno-histokimika antigorputz fluoreszenteekin egin zen ehunfreskoen gainean, gaur egun larruazaleko eta giltzurrune-tako hainbat gaixotasunetan erabiltzen direnak bezalako-ak. Metodo immunoentzimatikoek (peroxidasa, avidita-biotina) —kromogenoaren seinalea handitzeko aukeraematen zutenak— formolean finkatutako eta parafinansartutako ehunen erabilera bultzatu zuten. Gaur egun,polimero sintetikoak erabiltzen dira seinalea handitzeko(Envision, Powervision).
Gaixotasunen (bereziki gaixotasun neoplasikoen) diag-nostiko anatomopatologikoetan funtsezko teknika daimmunohistokimika. Erabilgarritasun osoa eskuratzeko,behar-beharrezkoa da ehunak finkatzea, ohiko jarraibide-ak kontuan hartzea, teknikak eta emaitzak irakurtzea etabalorazioa egitea, Kalitate Kontrolen irizpideen arabera,bai barnekoak (zerbitzuarenak berarenak) bai kanpokoak(gure kasuan Anatomia Patologikoaren EspainiakoElkarteak araututakoak).
Immunohistokimika-teknikak erabiliz emaitzarik hobere-nak lortzen laguntzeko asmoz, Eskuliburu honetan hainbatatal jasotzen dira: batetik, kalitate-maila estandar batzuklortzeko, eta, bestetik, horien etengabeko hobekuntzalortzeko.
Donostia Ospitaleko Anatomia Patologikoko Zerbitzuanbadago antigorputz-kopuru nahikoa eta baliabide teknikoegokiak dituen Immunoshistokimikako laborategia, diag-
5
Sarrera (J Histotech 1999;22:163; Arch Pathol Lab Med 2000;124: 945)
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 5
nostikorik onenak lortzeko modua ematen diguna. Halaere, behar bezala antolatu eta kudeatu behar dira, zerbi-tzuko edozein patologok haien eraginkortasun eta errepro-duzigarritasun egokia lortu ahal izateko. Horregatik,behar-beharrezkoa da antigorputz guztiak eta haien ezau-garriak jasotzen dituen datu-base bat antolatzea, gidatekniko batekin eta aztertu beharreko patologien etahorien algoritmo diagnostikoen araberako antigorputz-tal-deen panelei buruzko argibideekin; beharrezkoak dira,halaber, ebaki bereko edo ehunen edo ad hoc tumoreenbarneko kontrolak egitea, balorazio kuantitatibo objekti-boak egin ahal izateko, behatzaileen arteko nahiz beha-tzailearen barneko aldaketak minimoak izan daitezen.
Urrats bakoitzaren estandarizazioa funtsezkoa da,ehuna jasotzen denetik lortutako emaitzaren azken balo-razioa egin arte, immunohistokimika erabat sinesgarriaizateko, eta, era berean, egindako gastua beharrizanetaraondoen egokitzen dena izateko. Helburu horiek guztiakbetetzeko jaio da Eskuliburu hau.
Eskerrik asko zerbitzuko patologoei eta, lan hau egitekoeman didaten laguntza teknikoarengatik eta laguntasuna-rengatik, immunohistokimikako laborategiko teknikoei(Elena, Juana eta Puriri), zerbitzuko gainbegiratzaileari(Korori) eta Lindari, bere laguntza informatikoagatik.Haien laguntzarik gabe, lana gogorragoa zatekeen etaemaitza eskuraezina.
6
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 6
Immunohistokimika biopsiatik edo autopsiatik lortutakoehunetan egin daiteke (normalean formolean finkatuta etaparafinan sartuta), baita zitologiako materialetan ere.
Materiala finkatzeko fasea funtsezkoa da immunohisto-kimikan. Finkatze oker batek emaitza fidagarriak izateaeragozten du.
Immunohistokimikarako erabiltzen den finkatzailea7,4ko pH-an tanponatutako % 4ko formaldehidoa da (for-malina). Finkatze-epe ideala ez da 24 ordutik beheragokoaizango, ezta 48tik gorakoa ere. Estandar hauetatik kanpo,teknikaren kalitatea nabarmen jaisten da. Komeni da,beraz, biopsia egiteko eskaera-orrian formolean zein ordu-tan sartu zen jartzea. Inguruko tenperaturan baino altua-goetan egiten diren finkatzeek emaitza okerragoak ematendituztela frogatu da. Pieza handiak hozkailuan sartzea daonena (4 ºC-tara) gau osoan utzi behar badira, neurtuaurretik. Autopsietatik lortutako materialak normaleanemaitza kaxkarrak ematen ditu, ehunek jasaten dituztenpostmortem ondorioen erruz. Bimentinarekin egindakoimmunohistokimikak finkatzean zehar gertatzen dirennarriadurak erakusten ditu. Asteburuan aztertu behar direnpiezei ostiralean bertan aplikatuko zaie prozesamendua,formolean denbora gehiegi ez pasatzeko; baina ezin bada,hobe da prozesamendua 70eko alkoholarekin hastea.
Ehuna formolean 24 ordu baino gutxiago egon denean,finkatze hibridoa gertatzen da: formolean finkatzen dirakanpoko aldetik, eta erdiko alde sakonak prozesamenduanzehar erabiltzen diren alkoholek finkatzen dituzte. Horreksentiberago egiten ditu berreskuratze antigenikoen meto-doetara eta positibo faltsu gehiago lortzen dira.
Zitologiak, berriz, formolean finkatu behar ez direnez,beste prozesamendu batekin lantzen dira. Dagokion atale-an azalduko da.
7
Ehunak finkatzea
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 7
Deskaltzifikazio-metodo bat behar izanez gero, arinenakaukeratuko dira, ahal izanez gero, EDTA. Azidoak erabilibadira, behar-beharrezkoa da orduetako garbiketa egiteaur korrontearekin. Deskaltzifikazioa zenbat eta luzeagoaizan, orduan eta luzeagoa izango da garbiketa ere.
8
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 8
Formalinaz egindako finkatzeetan metilo zubi gurutza-tuak sortzen dira proteinen artean, eta alboko kaltzio-kon-posatuak osatzen dira. Konposatu horiek eragina dute,halaber, zona antigenikoetan, eta ezabatu egin behar diraimmunohistokimikan emaitza onak eskuratzeko.
Berreskuratze antigenikoa egiteko erabiltzen den meto-doa bero bidezko inkubazioz egiten da, 100 ºC-tara, zitra-to- edo EDTA-bufferretan. Entzima proteolitikoak gutxiagoerabiltzen dira, berorik gabe; hondo gehiago uzten baitu-te eta, gainera, ehuna errazago askatzen baita.
• Protease-induced epitope retrieval (PIER)
Immunofluoreszentziarako deskribatu zuen Huang-ek1976an. Antigorputzen kopuru zehatz baterako soilik daerabilgarria parafinan, eta, gainera, oso zaila da errepi-katzea. Emaitza estandarizatuenak proteasak ematenditu. Aldagai garrantzitsuenak digestio-denbora eta entzi-ma-kontzentrazioa dira.
• Heat-induced epitope retrieval (HIER)
1991n Shi mikrouhin-labea erabiltzen hasi zen, 8-12minutu bitartean, laminak 0,001 m-ko zitrato-bufferreansartuz, pH 6ra. Baina arazorik handiena hau zen, hots,beroarekin epitopo batzuk kalte itzulezinak jasaten dituz-tela, eta, gainera, ehuna ondo finkatuta ez badago, erra-zago gertatzen dela hori. Ebakitako ehunak ez askatzeko,lamina itsaskor bereziak erabiltzen dira.
9
Berreskuratze antigenikorako metodoak
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 9
Oro har, ondoko jarraibidea gauzatuko da, nahiz etakasu zehatz batzuetan ehunekoak eta haien esanahiaaldatu:
• Negatiboa (-): erabateko negatibotasuna edo “itu”zelulen % 50 baino gutxiago, baina kontrolean bainointentsitate gutxiagorekin.
• Positibotasun txikia (+/-): “itu” zelulen % 50 bainogehiago, baina kontrolean baino intentsitate gutxiago-rekin.
• Positiboa (+): “itu” zelulen % 50 baino gehiago, kon-trolaren pareko intentsitatearekin edo intentsitategehiagorekin.
Negatiboaren eta positibotasun txikiaren edo positiboa-ren arteko intentsitate-muga lehendik dagoen barnekokontrol batekin edo kanpoko beste ad hoc batekin konpa-ratuz ematen da.
10
Emaitza immunohistokimikoaren kuantifikazioa (J Histoch 2005; 28:89)
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 10
Onena da beti parafinan prozesatzeko bloke bat aurrezikustea. Bi aukera daude, lamina zitologiko berarekinimmunohistokimika egitea batetik, edo, bestela, eskuratunahi diren zonak askatu eta beste porta batzuetara erama-tea. Azken aukera hori astunagoa da, baina emaitza hobe-ak eskaintzen ditu, eta porta bat baino gehiago lor daitez-ke hedadura zitologiko bakar batetik. Metodo hori nahikoberria da, eta honela egiten da:
Mount-Quick hazkuntza-medioa erabiltzea garrantzitsuada (Newcomer supply. Middleton WI) (Cancer Cytopathol2005;105:158/ J Histoch 2002;25:251)
• Bota hazkuntza-medioa laminaren gainean eta gogor-tu 50-60 ºC-tan estufa bidez, hainbat ordutan.
• Markatu aztertu beharreko zonak, errotuladore eza-baezin batekin.
• Berotu ur-bainuan (45 ºC-tan) 15-20 minutuz, bigunt-zeko.
• Altxatu portatik hazkuntza-medioa bisturi batekin,eta moztu xerratan.
• Eraman porta itsaskor berezira, eta mantendu minutubatez presiopean iragazki-paper hezearekin.
• Utzi gau osoan 60 ºC-tan.
• Kendu MontQuick-a, xilol-etik hirutan pasatuz.
• Berridratatu (Ez da beharrezkoa tindugabetzea, HIERerabiliko bada).
11
Immunohistokimika egitea prestakinzitologikoetan
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 11
1. Antigorputz primario berri bat hautatzea: izan daite-ke eskaera berriak daudelako, edo lehendik dagoenbeste bat ordezteko.
• Urtean egingo diren testak aurrez ikusi behar dira, etaazterketa bakoitzaren kostua zein izango den.
• Jakin egin behar da: diluzioa zein den (aurretik diluitugabeak nahiago izan arren), berreskuratze antigenikoa-ren metodoa eta antigorputzaren sentikortasuna etaespezifikotasuna. Adibidez, p53rentzat DO7 edo pAb1801; HER2/neu baino, hobe untxiaren poliklonala,baina + faltsuak ematen ditu. Poliklonalek oro har afini-tate handiagoa izaten dute, eta 1/1000tik gorako dilu-zioetan erabil daitezke, baina “hondo gehiago” emate-ko joera dute, eta blokeo osagarriak egitera behartzengaitu horrek(adib.: M Ig motako LeuM1 klonarekin M Igmotako antigorputz sekundario bat erabili behar da).
2. Immunorreaktibotasunaren optimizazioa
Faktore garrantzitsuenak hauek dira:
• Antigorputz primarioaren diluzioa.
• Primarioaren inkubazio-iraupena.
• Antigorputz sekundarioaren mota eta kontzentrazioa.
• Erabilitako berreskuratze antigenikoaren teknika.
• Inkubazio-tenperatura.
• Detekzio eta anplifikazio-sistema.
Praktikan, hiru aldagai baino ez dira kontuan hartzen:
• Antigorputz primarioaren diluzioa.
• Primarioaren inkubazio-denbora (denbora luzatzenbada, antigorputz primarioa gehiago diluitu daiteke).
• Berreskuratze antigenikoaren teknika (EDTA alkalinoazitratoa baino hobea izan ohi da). Salbuespenak: LMP-1 eta CD21; horietan entzimak nahiago izango baitira.
12
Antigorputz berrien ebaluazioa (J. Histoch 2001; 24:275)
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 12
Antigorputz berriak balidatzeko lan-orria hau da (gutxigorabeherako taula):
* Jarraitu diluzioak, antigorputz bakoitzaren zehaztapenen ara-bera
** Berotu (eltzean, mikrouhin-labean edo autoklabean) 100 ºC-tan, 15-20 minutuz, eta beste hainbeste hozteko. Askotan pH9 hobea da.
*** Balorazioa doitzeko bakarrik. Ez diagnostikoen emaitzetarako.
Ituaren positibotasunaz gain, hondoa ere baloratu beharda. Hondoaren tindaketa horiek hainbat arrazoirengatikgertatzen dira. Batzuetan, antigorputza ez dagoelako era-bat purifikatuta eta zehaztu gabeko immunoglobulinakdituelako gertatzen da. Bestetan, antigorputz primarioa-ren eta/edo sekundarioaren titulazioa akastuna delako(hori konpontzeko, gutxitu kontzentrazioa eta handitudenborak). Tindaketa zitoplasmatikoetan kontuan hartubehar dira positibo faltsuak, adibidez biotina endogenoaksortutakoak (antigorputz primarioaren ondoren, neutrali-zatu avidinarekin), eta peroxidasek (ur oxigenatuarekinneutralizatzen da) eta fosfatasa endogenoek sortutakoak(levamisolekin blokeatzen da).
Finkatze-arazoak detektatzeko, baliagarria izaten dabimentina-kontrol bat sartzea (Dako), baina harekin inola-ko berreskuratze antigenikorik egin gabe.
13
Diluzioa* Berresk. antg/Denbora **
Antig.denb.
Inkubazio-sist. Emaitzak ***
1/101/201/401/80
10 mM zitratopH 6 / 20min.
32 minutu Envision
0- negatiboa1- positibo ahulaitu zelula ba-tzuetan
1/10…
1/80
1mM EDTApH 8 / 20min.
32 minutu Envision
2- positibo txikiaitu zelula asko-tan3-positibo neu-rritsua itu zelulagehienetan
1/10…
1/80
Proteasa8 minutu 32 minutu Envision
4-positibo sen-doa itu zelulagehienetan
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 13
Antigorputzak poli edo monoklonalak izan daitezke.Monoklonalak espezifikoagoak dira, eta Kohler-en hibrido-ma-metodoaren bidez lortzen dira. Metodo horretan, immu-nizatutako sagu baten zelula esplenikoak murino baten mie-loma ez-jariatzailearen zelula-leinu batekin fusionatzendira. Untxia sagua baino errazago immunizatzen denez,gaur egun untxien antigorputz monoklonalak erabiltzen aridira, untxiak mieloma izan ez arren. Hori dela-eta, untxi-sagu heterohibridomak sortu behar izaten dira. Untxienantigorputzak sentikorragoak dira, eta espezifikotasunamantendu ohi dute. (Am J Clin Pathol 2005;124:295).
Datu-basean ikus daitekeenez (eskuliburuaren bukaeranerantsita ematen da), immunohistokimikako teknikarenkalitatearen identifikazio, erabilera eta kudeaketa beharbezala egiteko, datu guztiak bildu dira.
Hortik eta eskaera-orritik aterako dira: erabilitako anti-gorputzen hileko estatistikak, bakoitzaren positibotasuna-ren ehunekoa eta arazo teknikoak.
Primario ezezagunaren metastasia (J Histoch 1999;22:209)
• Zitokeratinak (CK) Pm-aren eta puntu isoelektrikoaren(Moll) arabera sailkatzen dira. In vivo bikoteka agertuohi dira, basikoa bata eta azidoa bestea (CK8/CK18;CK5/CK14). Praktikan, erabilgarrienak hauek dira:
- PanCK AE1-AE3.
14
Antigorputz motak
Eskura dauden antigorputzak
Antigorputzen panelak (Dabs. DiagnosticImmunohistochemistry 2002; www. immunohipermart.net;www.immunoquery.com/login.cfm; www.cap.org)
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 14
- 34beta E12 (Pm altua): epitelio konplexuetan detek-tatzen da, hala nola duktuan, trantsiziokoan etaezkatatsuetan (CK 1, 5, 10 eta 14); gutxi diferentzia-tutako kartzinoma ezkatatsuetan eta mesotelioan.
- CK5/6: positiboa zelula basaletan, gutxi diferentzia-tutako kartzinoma ezkatatsuetan eta mesotelioan.
- CK7: hainbat epitelio sinpletan detektatzen da: biri-ketakoan, umetoki-lepokoan, bularretakoan, beha-zun-hodietan, giltzurrunetako hodi kolektoreetan,maskurikoan eta mesotelioan.
- CK19 oso erabilgarria da pankreako, urdaileko, kolo-neko, behazunbideetako, gibeleko eta bularretakokartzinometan. Tiroideko kartzinoma papilarra posi-tiboa izan ohi da, folikularren % 50ekin alderatuta.
- CK20: urdaileko zelula fobeolarretan detektatu ohida eta maskuriko “umbrela” zeluletan. Merkel zelu-len kartzinometan oso positiboa da. Positiboa kolo-neko kartzinometan.
• CK7 eta CK20 elkarrekin erabiltzeak abantaila handiakeskaintzen ditu, balizko primario bati buruzko orienta-zioan:
• CEA: oro har positiboa biriketako, gibeleko eta kolon etaondesteko kartzinometan. Batzuetan positiboa bularre-tako, trantsizioko eta umetoki-lepoko kartzinometan.Orokorrean negatiboak mesotelioman, giltzurrunetako,endometrioko eta obulutegiko kartzinometan.
• p 16- GPBrekin lotutako kartzinometan eta displasie-tan gainadieraziak.
15
CK7/CK20+
CK7/CK20 negatiboak
CK7+/ CK 20 negatiboa
CK7 negati-boa/ CK20 +
PankreaMaskuriaObulutegikomuzinosoaMerkel kartzinoma
Biriketako ezka-tatsuaNeuroendokrinoakHepatokartzinomaGiltzurrunaProstata
TimomaBiriketako no oatcellMesoteliomaBularraEndometrioaObulutegiko serosoa
Kolon etaondestekoa
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 15
Kartzinomen jatorria identifikatzeko beste konbinazioerabilgarri batzuk hauek dira:
Antigorputz batzuk organo-espezifikoagoak dira:
• PSA, tiroglobulina, TTF-1, A motako proteina surfak-tantea.
• Estrogenoen eta/edo progesteronaren hartzaileakpositiboak dira normalean bular, endometrio, umeto-
16
34BE12 CAM 5.2 AE1/AE3 CK7 CK 20 TTF-1
Merkel k N + + N + N
Oat cell N + + -/+ N +
Birik. adk -/+ + + + N +/-
Bularra -/+ + + + N N
Seminoma N N N N N N
Endometrioa -/+ + + + N N
Maskuria -/+ + + + + N
Parotida -/+ + + + N N
Neuroend. N + + + N N
Pankrea -/+ + + +/- -/+ N
Biliarra -/+ + + +/- +/- N
Urdailekoa N + + +/- +/- N
Kolon eta ondes-tekoa N + + N + N
Prostata N + + -/+ N N
Giltzurruna N + + N N N
Germinala N + + + N N
Gibeleko kartz. N + N N N N
Obulutegiko muz. N + + + + N
Ob. ez-muz. N + + + N N
Tiroidea -/+ + + -/+ +/- +
Adrenala N N N N N N
Timokoa -/+ + + N N
U m e t o k i - l e p obarrukoa. N + + + N N
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 16
ki-lepo, obulutegi eta tiroidean, tumore neuroendo-krinoetan eta izerdi-guruinetakoetan. Negatiboak dirabeti, hepatokartzinometan, kolon eta ondesteko kar-tzinometan eta no oat cell biriketakoetan.
• Tumore diferentziatu gabeak
• EMAren erreaktibotasuna, kartzinometan eta tumoreez epitelialetan.
• Bularra
- Hodietako hiperplasiaren eta hiperplasia atipiko-Ca insitu-ren arteko diagnostiko berezitua egiteko, baliaga-rriak dira 34bE12 eta CK 5/6 zitokeratinak.
- Gerta daitekeen estromaren inbasioa baloratzeko, p63eta kalponina erabiltzen dira.
CAM 5.2 EMA S-100 ALC Fosf Al Plac
Kartzinoma + + -/+ N -/+
Melanoma N N + N N
Linfoma N N N + N
Ez-seminoma + N N N +
Seminoma R-N N N N +
17
Normaleanpositiboa
Orokorreanpositiboa
Positibotasunfokalagoa
BahazunbideakKartzinoma sarkomatoi-deakUmetoki-lepo barrukoaEndometrioaBularraMeningiomaMesoteliomaPankreaLarruazala eta anexuakProstatako hodiakBirikaListuaTiroideaUrotelioa
Tumore germina-lak, koriokartzi-noma izan ezik
PerineuromaNeurofibrosarkomakSarkoma sinobialaPlasmatikoakEritroblastoakHodgkin zelula Linf-Hist ALK linfomaLeiomiosarkomaHist. fibroso gaiztoa
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 17
• G
aixo
tasu
n ne
urod
egen
erat
iboa
k
18
GA
IXO
TASU
N D
EGEN
ERAT
IBO
AK
Lew
y-re
n go
rput
zak
Pick
DF/
DFT
DFT
P-17
DCB
ELA+
D
PSP
Dem
entz
iata
lam
ikoa
HAR
ILAK
BAKA
RRIK
AMS
Atro
fia
loba
rra,
aza
leko
baku
oliz
azio
a, g
liosi
sub
kort
i-ka
la,
neur
ona
biri
bild
uak
tau
inkl
usio
+,
_ si
nukl
eina
+ ol
igod
endr
oglia
n et
ane
uron
etan
tau
pato
logi
a ne
uro-
neta
n et
a en
borr
eko
glia
n et
a G
Bn
Glio
sia
tala
moa
n
Park
inso
nLB
DvL
B-AD
ALZH
EIM
ERM
isto
a
Pick
-
PrP
-
Fam
+ P
ark
Aurr
eko
adar
raPl
aka
astr
o-zi
tari
oak
Odo
l-ho
diet
ako
dem
entz
iaD
emen
tzia
. G
orpu
tzar
giro
filo
akG
EET
Plak
ak e
ta h
arila
kO
dol-
hodi
etak
o pa
tolo
gia
Gor
putz
arg
irof
iloak
Alda
keta
esp
ongi
form
eak
Pick
+
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 18
Sailkapenean garrantzitsua da kontuan hartzea: datu kli-nikoak, lesioen banaketa anatomikoa, aldaketa morfologi-ko desberdinak eta positibotasuna, patologiaren arabera,antigorputz hauetarako:
- ß-Amiloidea
- Proteina Glial Fibrilar azidoa
- Sinukleina
- Tau
- Ubikuitina
• Nerbio-sistema zentraleko tumoreak
Oso garrantzitsua: ebakuntzan zehar ziur egon behar dahartzen den materiala lesioaren adierazgarri dela.Kontuz!: Estereotaxiarekin lortutako biopsietan, lagin guz-tia “zapaldura” teknikarako erabiltzen bada inprontarakoerabili beharrean, ez da materialik geldituko parafinarekinerabiltzeko. Kontuan izan behar da, halaber, glioblastomabatzuek positibotasuna eman dezaketela zitokeratinen-tzat, beraz, CAM 5.2 egokiagotzat joko da. Normalean,diagnostikorako eta sailkapenerako baliagarria izan ohi daKi-67 eta p53 erabiltzea.
- Zelula argiekin
PGFAP EMA Synapt Kp-1
Oligodendroglioma + - - -
Xantoastrozitoma + - - -
Ependimoma + - - -
T disenbrioplastikoa + - + -
Neurozitoma + - + -
Meningioma - + - -
Hemangioblastoma - - - -
Giltzurrunetako kartzinoma - + - -
Desmielinizazioa + - - +
Infartua + - - +
19
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 19
- Zelula epitelioideekin:
- Tumoreak zelula txiki/anaplasikoekin
• Arnasakoa
- Biriketako kartzinomak: epidermoidea vs oat cell
Pankeratinak/CAM 5.2 A Kromogranina TTF-1
Kar. epidermoide + hedatsua - -
Oat cell +/- puntu formakoa + +
Biment GFAP Sinapt S100 Desmi CK EMA CD20Ependimo-
blast +/- -/+ - - - - - -
Medulob/PNET - -/+ +/- -/+ - - - -
Errabdomios - - - - +/- - - -T
teratoidea + +/- - - - +/- -/+ -
Hemangioperiz. + - - - - - - -
Linfoma - - - - - - - +
Zel. txikikokartzinoma - - - - - + + +/-
20
GFAP CAM 5.2 EMA S-100 Kromog Sinapt
Oligodendroglioma + - - + - -
Ependimoma + - - + - -
Plexu-papiloma - + - + - +
Kordoma - + + + - -
Kraniofaringioma - + + - - -
Kartzinoma - + + - - -
Hipofisiko adenoma - + + - + +
Paraganglioma - - - - + +
Meningioma - - + - - -
Melanoma - - - + - -
Hemangioblastoma - - - - - -
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 20
- Mesotelioma epiteliala vs kartzinoma
• Larruazala
- Paget-en gaixotasuna vs kartzinomak / melanoma
• Gibela
- Gibeleko kartzinoma primarioak
• Urogenitala
- Giltzurrunetako tumoreak: profil immunohistokimikoak
• Adenoma metanefrikoa: WT1 eta CD 57 positiboak;CK 7 eta EMA negatiboak
• Angiomiolipoma: HMB 45 eta aktina positiboak; CKnegatiboak
• Kartzinomak, Xp11.2/TFE3 translokazioarekin: TFE 3proteina nuklearra positiboa
• Zelula argien kartzinoma
21
CK 7 Pan CK CK 20 CEA S-100Bularretako Paget + + - + - /+ Bulbako Paget -/+ +/- -/+ +/- -/+Ondesteko kartz. - + + + -Kartz. uroteliala + + - -/+ -Melanoma - - - - +Bowen - - - -
Kalre-tinina
Tronbo-modulina DO 4 CK 5/6 CEA CD15 BerEP
4Mesotelioma + +/- +/- +/- - - -
Kartzinoma - - - -/+ +/- +/- +
CK AE1-AE3 CEA Hepatozito 1 Alfa FP
Hepatokartzinoma -/+ -/+ + +/-Kolangiokartzinoma +/- +/- -/+ -/+
Positiboak NegatiboakCK 7EMAVimentinaCD10Fosfatasa alkalinoa
CK, Pm altukoaCEAS-100InhibinaBeste batzuk:
Muzina, Oil red-O, Hale koloide-burdina
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 21
• Giltzurrunetako kartzinoma papilarra
• Kartzinoma kromofoboa
• Hodi kolektoreetako kartzinoma
• Kartzinoma uroteliala
(*) CK20, in situ kartzinomaren (*) eta hiperplasia urotelialen arte-ko diagnostiko bereizlea egiteko.
22
Positiboak NegatiboakCEACK, Pm altukoap63CK 7CK 20 (*)_-katenina (kolonekoan ezbezala)
Bimentina
CDX2
Positiboak Negatiboak
CK AE1-AE3CK 7VimentinaMuzina
CK, Pm altukoaUlex europeus lectina
Positiboak Negatiboak
CK AE1-AE3CK 7CK, Pm altukoa (batzuetannegatiboa)E-CadherinaEMAHale koloide-burdinaAlzian urdina
CD10Bimentina
Positiboak NegatiboakEMACK 7CK, Pm altukoaBimentinaCEA (fokala)Muzina
CD15
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 22
• Giltzurrunetako neoplasien koadro sinoptikoa (ClinLab Med 2005;25:247)
(*) bizia, mintz indargarriarekin; (**) fokala eta ahula; (***) mintza;(****) zitoplasmikoa. Kromofoboak ez bezala: patroi hau eraztune-an, CK 7-CK 19 eta AE1-AE3rekin.
- Prostata (Histopathology 2005; 47:1)• AMARCR (P504S untxiaren antigorp. monoklonala)
erabilgarria da gradu altuko PINean eta prostatakokartzinoman. Positibo eman dezake adenosian etaadenoma nefrogenikoan.
• PSA- poliklonal bat eta gradu altuko kartzinoma baterabili behar da kontrol gisa.
• Prostatako kartzinoma bat beste urotelial batetikbereizteko baliagarriak izan ohi dira: PSA prostata-koa dela ziurtatzeko, eta pisu molekular handikozitokeratinak (34 betaE12), p63 eta CK7, urotelioadela ziurtatzeko (positiboa izan daiteke Gleasonaltuetan); alderantziz gertatzen da CK 20ren kasuan.
Basalak markatzeko, eraginkortasun berekoak dira CK 5/6eta p63 (azken hau elektrokoagulazioari erresistenteagoa da).
23
Zelulaargiak
Papilarra Kromo-foboa
Onkozito-ma
Hodikolekt.
CD10 %81-100 %63-100 +/- %26 +/- %33 -----
RCC marker %75-85 %75-96 +/- %45 ------
Bimentina + +/- ------ +/-
EMA + + %75 +
CK 7 ---- + (1. mota) %73-100 * %19-100 ** +/-
CK 20 ---- +/- (2. mota)
---- +/- (%50-80)
-----
CK 15 %75 %100 +/- (%25) %63
CD 117 +/- (%15) +/- (%28) %57-100***
%70-100***
-----
Errazemasa -/+ (%25) %100 ----- -/+ (15%)
CK < Pm + + +
CK >Pm ---- -/+ ---- ---- +
E-Cadherina
%5 %0 (1. mota)%38
(2. mota)
%95–100 %100****
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 23
- Barrabiletako tumoreakAntigorputz hauek baliagarriak izan ohi dira:• Fosf. Alkalino Plazentarioa (mintza)- Seminoma, neo-
plasia germinal intratubularra, gonadoblastoma,kartz. enbrionarioak, TSE (altzogune endodermikokotumorea).
• HCG- Sintzitiotrofoblastoko zelulak.• Kareneko laktogenoa- tarteko trofoblastoa.• Inhibina- T estroma- kordoi sexualak, tarteko trofo-
blastoa.• EMA- positibo ematen badu, baztertu kartzinoma
metastasikoa.
(*) negatiboa espermatozitikoan; (**) S-100 eta Melan A positibo-ak izan daitezke
- Obulutegietako tumoreak
Azalekoepite-lioa
Teko-ma
Pikor-tsua
SertoliLeydig
Wolffanex.
tumo-rea
Disgerminom
TSE Kartz.enbr.
Korio
EMA + - - - - - - -
Inhibina - + + +/- + - - - -
MelanA - - -/+ + - - - - -
CK + - - - - + + +
AFP - - - - - + -/+ -
HCG -/+ - - - - - - +
CD30 - - - - - - + -
24
PLAP CD 117
Pan CK
CD30
alfaFeto-proteina
Inhi-bina
Bimen-tina
Seminoma + (*) + -/+ - - - -
Kartz. enbrionarioa + + + -/+ - -
TSE +/- + - +/- - -
Leydig-en zel.tumorea** - -/+ - - + +
Sertoli-ren zel.tumorea - +/- - - + +
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 24
- Obulutegietako kartzinoma muzinosoa vs kolonekokartzinoma
- Lesio trofoblastikoak eta simulatzaileak
- Tumore endokrinoak/neuroendokrinoak (J Histoch1999; 22:239): A kromogranina (batzuetan huts egitendu hindgut kartzinoideetan eta prolaktinometan),sinaptofisina, Leu 7, CD57 (NCAM), alfa inhibina (este-roideak produzitzen dituzten zelula gonadalak etaazal adrenala).
- Atal bigunetako tumoreak (J Histoch 1999; 22:219)• CD31 (PECAM-1): endotelioa, plaketak, zelula ama
hematopoietikoak.• CD34: dermatofibrosarkoma protuberans, tumore
fibroso bakartia, hemangioperizitoma, GIST, endote-lioa, guraso hematopoietikoak, fibroblastoak etalipoma fusozelularra.
• XIII faktorea: histiozitoma fibrosoa.• S-100: melanoma, zelula argien sarkoma, zelula biri-
bilen lipoma.• HMB-45: melanomak, PEComak.• HHF.35, alfa aktina muskularra: zelula glomikoak,
miofibroblastoak, mioepitelioa eta muskulu leuna.• Kaldesmona: muskulu leuna eta mioepitelioa, baina
ez miofibroblastoetan ezta errabdoan ere.
25
Kareneankokatua
Karenekonodulua
Tumore tro-foblastikoa
Kartz.ezkatatsua
CK + + + +
Ki-67 - -/+ +/- +
HLP + - +/- -
PLAP + + ¿ -
Kolon eta ondestekoa Obulutegietakoa
CK 7 - +
CK 20 + -
CEA + -
Bimentina - -/+
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 25
• Kalponina: muskulu leuna, miofibroblastoak, mioepi-telioa eta, batzuetan, sarkoma sinobialean.
• EMA: perineuromak, meningiomak, giltzurrunetakokartzinoma eta sarkoma sinobiala (azken honetanbaliteke S100 eta CD99k modu fokalean positiboematea).
• Myo D1: nukleoan, muskulu ildaskatuaren espezifikoaizateko.
• β-katenina fibromatosian (negatiboa orbainetan).
Erabilgarriak dira tumoreka:• Sarkoma epitelioidean: EMA, vimentina, CD34 (% 50),
aktina (% 33). CK7 negatiboa da• Sarkoma albeolarrean: aktinak eta desminak positibo
ematen dute kasuen % 50ean. AE3 proteinak +• Osteosarkoman: osteokaltzina• Ewing/PNET-ean: CD99; modu fokalean, CK eta neu-
rofilamentuak• Neuroblastometan: NSE eta sinaptofisina positiboak,
CD99, berriz, negatiboa• Zelula txiki biribilen tumore desmoplasikoan: positi-
botasuna CK, bimentina, EMA eta desminarentzat.NES +/-
• Zelula txiki, urdin, biribilen tumoreak (J Histoch1999;22:289)
26
ALC Bim Des Akt MyoD CK CD99
NF AKr Si-napt
TdT Inhib S100
Leuk/linf
+ + - - - - +/- - - - + - -
Errabdo - + + + + - - - - - - - -
Neurobl - + - - - - - + + + - - -
Ewing - + - - - -/+ +/- -/+ + -/+ - - -
S sino-biala
- + - - - +/- +/- - - - - - -
DSRCT - + + + - - - -/+ -/+ + - - -
Kond ms - + - - - - -/+ - - - - - -
Pikortsua - - -/+ - - +/- +/- - - - - + -/+
Mela-noma
- - - - - - - - - - - - +
Kartzino-ma
+ -/+ - - - + - - -/+ - - - -/+
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 26
Immunohistokimikako emaitzen algoritmoa, MLH1, MSH2,MSH6 eta PMS2-rekin, kolon eta ondesteko kartzinoman(Rev Esp Patol 2006;39:201-8). Aldatua
• Hematopoietikoak eta kidekoak:- Leukozitoen antigeno arrunta (LAA: CD45RB/CD45):
hezur-muinean sortutako zelulak, linfozitoak etamonozitoak barne. Negatiboak dira kasuen %50ean: ALK linfoma eta linfoblastikoak. Negatiboakizan ohi dira: Hodgkin zel. eta plasmatikoak.
- ALK: lokalizazio bat baino gehiago.- CD1a: Langerhans zel., timozito kortikalak (heldu
gabeak) eta, batzuetan, Rosai-Dorfman.- CD3: poliklonala. Monoklonala bada, erabili epsi-
lon (7S1).- CD5: timozitoak, T linfoak, kartzinoma timikoak,
LLK eta mantuko linfoma.- CD10: LLA, zentro germinala, linfoma folikularra,
Burkitt-en linfoma.- CD15 (LeuM1): granulozitoak, makrofago batzuk
eta Reed-Sternberg-en zel. (Golgi eta mintza).- CD20: B linfozitoak.- CD23: LLC, zel. dendritikoak.- CD30: linfozito-aktibazioaren markatzailea, ALK
linfoma, kartzinoma enbrionarioa eta Reed-Sternberg-en zel. (Golgi eta mintza).
27
Ez dago espre-sio galerarik
NoizbehinkakoCCR
BRAFMutazioa
GaleraMLH1
+/- PMS2GaleraPMS2
GaleraMSH6
GaleraMSH2
Bethesdairizpideak,berrikusiak
Analisigerminala
Lynch-ensindromea
CCRFamiliarraEZ Lynch
Ezegonkortasuna,BAT-26
microsateliteetan
Bethesdairizpideak,berrikusiak
Bai
Bai Ez
Ez
Ez
Ez
Bai
Bai
+/-
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 27
- CD38: linfo aktibatuak eta plasmatikoak.- CD43: T linfoak, granulozitoak (LMA), monolitoak,
megakariozitoak, mastozitoak eta B linfomen % 30.- CD45RO (UCHL1): T linfoak, monozitoak eta granu-
lozitoak (LMA).- CD63: plasmatikoak (sare endoplasmikoa marka-
tzen du).- CD68 (KP-1): positibotasun zitoplasmikoa dute
monozitoek, SER, osteoklastoek, mieloide aitzin-dariek eta B linfo batzuek.
- CD79a: B linfozitoak.- CD99: timozito kortikalak eta timomak,
PNET/Ewing eta LLA.- CD123: aitzindari dendritiko hematodermikoa.- CD138: plasmatikoak.- Mum 1: plasmatikoak.- Pax-5: B lerroko diferentziazioa.- Bcl-2: gradu baxuko linfomak eta T linfozitoak.- Bcl-6: jatorria gune germinala.- D1 ziklina: mantuko linfoma.- S100 (nuklearra eta zitoplasmikoa): Langerhans
zel., zel. interdigitanteak,Rosai-Dorfman, leuze-mia mieloidea, melanomak eta Schwann-en zel.
- TdT: leuzemia linfoide akutuak.- Triptasa: mastozitoak.- MIB-1 (Ki-67): ugalketaren markatzailea.- ZAP70- pronostiko okerragoaren adierazlea LLCn,
eta, seguruenik, baita mantuko linfoman ere.
• Gomendatutako kanpoko kontrolak (www.ihcworld.com)
28
Antigorputzak Kontrola PatroiakAktina muskulu-espezifikoaAE1/AE3AFPALK
Beta amiloideaBeta KateninaBerEP4CD (hainbat), bcl-2/bcl-6CD15CD30
Kolona, bareaKolona, larruazala, pankreaFetu-gibelaLinfoma anaplasikoa
Alzheimerra burmuineanBehazunbideakBularra, kolonaAmigdalaHodgkinHodgkin, pankrea
ZitoplasmaZitoplasmaZitoplasmaAldagainuklearra/zitopl.ZitoplasmaNukleoakZitoplasmaMintzaMintza / GolgiMintza / Golgi
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 28
29
Antigorputzak Kontrola PatroiakCD99CD117CEA (monoklonala)CK AE1-AE3CK7CK20KaldesmonaKalretininaCOX2A KromograninaDesminaE-CadherinaEGF REMAEstrogeno-h.Kareneko fosfat. alkalinoaHepar 1hCGHMB-45ImmunoglobulinakInhibinaKi-67 (MIB1)Kareneko laktogenoaMelan A.MieloperoxidasaPax-5p53p63PDGF RProgesterona-h.Proteina glial fibrilarraPSAErrazemasaS-100SinaptofisinaTauTdTTiroglobulinaTTF-1TriptasaBimentinaWT-1
TimoaLarruazala, burmuina, biri-ka, bareaKolonaKolona, larruazala, pankreaBularra, birikaKolona, pankreaMuskulu leunaMesotelioa, timoa, barrabi-la, zerebeloaKolona, giltzurrunaPankrea, adrenala, obulute-giaKolona, bareaBularraKarena
Amigdala, giltzurrunaBularra, umetokiaKarenaGibel arruntaKarenaMelanomaAmigdalaObulutegiaLarruazala, timoa, amigdalaKarena, amigdalaMelanomaHezur-muinaHodgkin-en linfoma nodula-rraKartz. serosoa, Bularrekokartz.BularraBularraBularra, umetokiaZerebeloaProstataProstataLarruazalaBurmuina, adrenalaAlzheimerraTimoaTiroideaTiroideaHezur-muinaKoloneko kartz.Giltzurruna
Mintza
Mintza / zitoplasmaZitoplasmaZitoplasmaZitoplasmaZitoplasmaNukleoa / zitoplasma
Zitoplasma pikordunaZitoplasmaZitoplasmaMintzaMintzaNuklearraZitoplasma
ZitoplasmaZitoplasmaZitoplasmaZitoplasmaZitoplasmaNuklearra
ZitoplasmaZitoplasma pikordunaNukleoaNuklearraNuklearraMintzaNuklearrazitoplasmaZitoplasmaZitoplasmaNukleoa + zitoplasmaZitoplasmaZitoplasmaNukleoaZitoplasmaNuklearraZitoplasmaZitoplasmaNuklearra
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 29
Lagin-zk. Urgentea
dk. Eskaera-data: Entrega-data:
Teknikariarentzako oharrak:
Balorazio teknikoa (1etik 10era)• APTE:• Patologoa:
Ikusitako arazo teknikoak:
30
Azterketa immunohistokimikoak egitekoeskaera
• Aktina musk. esp.• ALK proteina• Alfa1-antitrip• Alfa-fetoprot• Alfa sinukleina• AA amiloidea• Anti HH3• Beta amiloidea• Bcl-1• Bcl-2• Bcl-6• Bcl-10• BerEP 4• Kaldesmona• Kalmodulina• CD1a• CD3• CD4• CD5• CD7• CD8• CD10• CD15• CD20• CD23• CD30• CD31• CD34• CD43• CD45RA (ALC)• CD45RO/UCHL• CD56• CD57• CD68
• CD79a• CD99• CD117• CD123• CEA• c-erb-2• A Kromogranina• Zitok AE1-AE3• Zitok 5/6• Zitokeratina 7• Zitokeratina 19• Zitokeratina 20• Zitok 34 B E12• Desmina• DO 4 D2-40• EBER• e-cadherina• Enolasa NE• Estrogeno-hartz.• XIIIa faktorea• Fosfatasa azidoa• Fosfat alkalinoa• B Grantzima• HCG-beta• 1 Hepatozitoa• HMB-45• Alfa inhibina• A Immunoglob.• D Immunoglob.• G Immunoglob.• M Immunoglob.• Kappa• Ki-67• Karen. laktogen.
• Lambda• LMP-1• Melan A.• Mieloperoxidasa• Myo D1• MUM-1• MLH1-MSH2-MHS6-
PMS2• Neurofilamentuak• p16• p53• p63• Pax-5• Perforina• Progesterona-
hartz.• Prot. glial fibrila-
rra• PSA• Alfa errazemasa• S-100• Sinaptofisina• A proteinaren sur-
faktantea.• Tau• TdT• TIA-1• Tiroglobulina• Triptasa• Tronbomodulina• TTF-1• Bimentina• ZAP-70
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 30
31
ERANSKINA
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 31
Ant
igor
putz
ak
ANTI
GO
RPU
TZA
KLO
NA
LABO
RATE
GIA
ERRE
FERE
NTZ
IAD
ILU
ZIO
AAN
TIG
ENO
-BER
.BI
STAR
ATZE
-S.
KON
TRO
LAO
HAR
RAK
E M
AE2
9D
AKO
M 6
131/
2500
ELTZ
EAEN
VISI
ON
E CA
DH
ERIN
AAM
390
SHM
ENAR
INI
AM 3
90AU
RRET
IK D
ILU
ITU
AEL
TZEA
ENVI
SIO
ND
ESM
INA
D33
DAK
OM
760
1/10
0EL
TZEA
ENVI
SIO
ND
END
RITI
KOAK
CNA.
42D
AKO
M 7
157
1/10
0EL
TZEA
ENVI
SIO
ND
BA 4
4 iz
oztu
aD
BA 4
4D
AKO
M 8
801/
50EL
TZEA
ENVI
SIO
NKR
OM
OG
RAN
INA
LK2H
10M
ENAR
INI
MU
126
-UC
1/10
0EL
TZEA
ENVI
SIO
NIV
KO
LAG
ENA
CIV
22D
AKO
M 7
851/
50EL
TZEA
ENVI
SIO
NCK
7O
V-TL
12-3
0D
AKO
M 7
018
1/50
0EL
TZEA
ENVI
SIO
NZI
TOKE
RATI
NA
CAM
5.2
MN
F116
DAK
OM
0821
1/30
0EL
TZEA
ENVI
SIO
NKA
LRET
ININ
APO
LIZI
MED
08-1
211
1/10
ELTZ
EAEN
VISI
ON
KALD
ESM
ON
AH
-CD
DAK
OM
355
71/
50EL
TZEA
ENVI
SIO
NKA
LTZI
TON
INA
izoz
tua
CA-3
-F5
DAK
OM
350
91/
250
ELTZ
EAEN
VISI
ON
LAM
BDA
KATE
AK i
zozt
uaPO
LID
AKO
A 19
31/
3000
0EL
TZEA
ENVI
SIO
NK
KAPP
A KA
TEAK
PO
LID
AKO
A 19
21/
3000
0EL
TZEA
ENVI
SIO
NC
K 34
-12
DAK
OM
063
01/
600
ELTZ
EAEN
VISI
ON
C er
b B2
POLI
DAK
OA
0485
1/15
00EL
TZEA
ENVI
SIO
NC
E A
TF3H
8-1
BIO
GEN
EXM
U-1
87-U
C1/
350
ELTZ
EAEN
VISI
ON
C D
99
MEN
ARIN
IM
IC2
AURR
ETIK
DIL
UIT
UA
ELTZ
EAEN
VISI
ON
C D
84B
11N
OVO
CAST
RAN
CLCD
84B1
11/
20EL
TZEA
ENVI
SIO
NC
D 7
9 a
JCB1
17D
AKO
M 7
050
1/20
0EL
TZEA
ENVI
SIO
NC
D 7
CD7-
272
NO
VOCA
STRA
ND
LCD
7272
1/50
ELTZ
EAEN
VISI
ON
C D
68
PG-M
1D
AKO
M 0
876
1/50
0EL
TZEA
ENVI
SIO
NC
D 6
8KP
1D
AKO
M 8
141/
500
ELTZ
EAEN
VISI
ON
32
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 32
C D
57
NK1
NO
VOCA
STRA
NCL
-NK1
1/50
ELTZ
EAEN
VISI
ON
C D
54C
7N
OVO
CAST
RACD
5 4C
71/
5EL
TZEA
ENVI
SIO
NC
D 4
3M
T1BI
OG
ENEX
MU
155
UC
1/15
0EL
TZEA
ENVI
SIO
NC
D 4
IF6
NO
VOCA
STRA
NCL
CD41
F61/
20EL
TZEA
ENVI
SIO
NC
D 3
8 C
1VS
38 c
DAK
OM
707
71/
25EL
TZEA
ENVI
SIO
NC
D 3
4Q
bend
/10
NO
VOCA
STRA
NCL
-EN
D1/
500
ELTZ
EAEN
VISI
ON
C D
31
izoz
tua
JC/7
0ªD
AKO
M 8
231/
50EL
TZEA
ENVI
SIO
NC
D 3
POLI
DAK
OM
-72
541/
200
ELTZ
EAEN
VISI
ON
C D
23
1B 1
2N
OVO
CAST
RAN
CLCD
23 1
B11/
40EL
TZEA
ENVI
SIO
NC
D 2
1 iz
oztu
aIF
8D
AKO
M 7
841/
2010
'40
ENTZ
IMA
ENVI
SIO
NC
D 2
0L
26D
AKO
M 7
551/
3500
ELTZ
EAEN
VISI
ON
C D
15
MM
ABD
ICKI
NSO
3474
201/
20EL
TZEA
ENVI
SIO
NC
D 1
38M
L 15
DAK
OM
722
81/
100
ELTZ
EAEN
VISI
ON
C D
117
CKIT
DAK
OA
4502
1/15
0EL
TZEA
ENVI
SIO
NC
D 1
056
C6N
OVO
CAST
RAN
CLCD
1027
01/
15EL
TZEA
ENVI
SIO
NC
D 1
izo
ztua
010
M-D
0781
BAU
RRET
IK D
ILU
ITU
AEL
TZEA
ENVI
SIO
NB
C L
6PG
-B6p
DAK
OM
721
11/
10EL
TZEA
pH
8EN
VISI
ON
B C
L 2
124
DAK
OM
887
1/35
0EL
TZEA
ENVI
SIO
NAN
TIG
ENO
Ikus
EP4
DAK
ON
153
11/
25M
.300
10'
PEP
SEN
VISI
ON
EPIT
ELIA
LAAM
IELO
IDEA
MC
1N
OVO
CAST
RAN
CL-A
AC1/
400
ELTZ
EAEN
VISI
ON
AKTI
NA
HH
F 35
DAK
OM
635
1/20
0EL
TZEA
ENVI
SIO
NAC
TH02
A31
DAK
ON
153
11/
15EL
TZEA
ENVI
SIO
NA
L K
ALK1
DAK
OM
719
51/
25EL
TZEA
ENVI
SIO
NA
L C
PD7/
26D
AKO
M 8
331/
1000
ELTZ
EAEN
VISI
ON
A F
PD
AKO
A 00
081/
1500
ELTZ
EAEN
VISI
ON
33
Inmunohistoquímica eusk 25/6/07 16:00 Página 33