•
Jornadas Orsamentais
Oili, 16 Maiu 2016
OBJETIVU " .. ,
5/14/2016
1. DEFINE PRIORIDADESNASIONAIS BA 2017
2. ENVELOPE FISKAL OJE 2017
2
1
AJENDA
5/14/2016
• Planeamentu (Ita atu ba ne'ebe?)-PED&ODS
- Orsamentasaun pur Programa
• Dezempenhu Dezenvolvimentu
(Ita agora iha ne'ebe?)- Reforma Fiskal & Reforma Ekonomia
- Sosio-Ekonomiku Tl- Politika Fiskal
• Proposta Tetu Or5amentu (Ita atu hala saida?)
ITA ATU BA NE'EBE
PLANEAMENTU
APREZENTASAUN 1PLANU ESTRATEJIKU DEZENVOLVIMENTU
NASIONAL & OBJETIVU DEZENVOLVIMENTUSUSTENTAVEL (ODS)
•
2
I
PLANEAMENTUPlanu Estratejiku Oezenvolvimentu Nasiomll
5/14/2016
J(J I 1 Jill' .. 2016-2020
FAZE II
• ICDnti~
Dn.nvolvtInfrMstrutu~•
• ~nRnvrsus...............KompetMdAd.nonomlka
PLANEAMENTUObjetivu Oezenvolvimentu Sustentavel (ODS)
Enkuadramentu legal
• Resoluclo do Govemo N.o 34/2015 de 23 de setembro
• Re50Iu~l!io do Parlamento Naclonal No. 19/2015 de 18 de NOVi!mbro
• Despacho N.o 038/2015!XI1!PM (22 Desembro 2015)
• Decreta do Govemo No.1, 1 Fevreiro 2016
3
PLANEAMENTUODS alina he PED
1 obrna2 amlahi nutriSlol.ln, OlIllde 1
• Edub5ilun 15 eneru ,, Bee sanumentu7 E' I,
S m re Ii ekonomia 1, lnfrastrutura industria 1,. Dez' ualdade 111 Idade 112 PrQdu$OIun ho konsumu 111 Mudansas kllm~tlQS
" ,I 115 ." 116 Po ustlsa Instituisaun 2 117 a!'HII'II 2
OTAl 22 11
5/14/2016
PLANEAMENTUEnkuadramentu Implementasaun ODS he PED .' >0
PEOLonglJ
FAZE Ill: Ellmina Pobnua Estrema, HaforH setal' Privadu 81 PrazuModemiza no Oi..-nlfiQl Ekonomia
~~, oosa. OD510, OD511, 00511
fAZE II' Fortalese RekurSU5 Humanus, Forrnauun Merkadu &Infrutrutura
4
•
5/14/2016
•-----
I"LANUM.NTU............. ON, NO ...........,.
I"LANIlAM.NTUM,_m...tu ODI, 'ID no Mlnl."r1u.
5
I'LAllIAMINTU
PLANEAMENTU
1
•5/14/2016
• Atu implementa no responde ba kompromisu jeneru presijaintegra rekomendasaun jeneru husi Prlmeiru Ministru baMinisteriu no Sekretaria Estadu 10 ( MAP, MSS, M5, MI,PNTL, MAE, ME, MF,MJ, 5EPFOPE) iha Planu Asaun Anual2017 no aloka orsamentu ba ninja implementasaun
• Esforsus ne'ebe presija halo atu implementa Komprimisujeneru hodi promove direitu feta no igualdade jeneru, la'05responsabilidade SEM nian deit, maibe responsabilidadeEstadu tomak nian.
• Una ministerial hatu prezisa inklui programa no orsamentuespesifiku atu promove igualdade jeneru ho aktividadekonkreta husi Dektarasaun Maubisse, PAN- VBJ,PAN1325,Observasaun Final husi Komite CEDAW.
6
ITA ATU BA NE'EBE
5/14/2016
PLANEAMENTU
APREZENTASAUN 2ESTRUTURA ORSAMENTU PROGRAMATIKA
PLANEAMENTU_Itu latrukture _ ......ta..un ~..........,w.a .
• Halo Iigasaun entre Plano Estrategico deDesenvolvimento, Programa do Governo noPlano Anual;
• Permite atu identifika programas no politikaspublikas, hodi bele sukat no avalia niniaprogresu sira Iiu husi estabelecimentuindicadores de presta~ao de servi~os;
• informa kustos plurianual ba implementasaunprogramas;
• nudar ferramenta importante ba finan~as
publicas no sustentabilidade fiskal iha TimorLeste.
u
7
I'LAHIAMINTUV.nt.ne Implement. letruktu.. Or..mentu
I'r r.m.tl...
Foka aten••un ba rezultadu hUll preat...un MMauF••ilita relat6riu trlmestrlil no anull ba Partamento Nailor'll!.
S/14/2016
I
RafonT\ll nee to porMilIIidade ba i'rIpIemantuaun bI reform.lira .... mat 110 dadaun htlI (FWoITT\II FiI¢I,l, ~.Oespeu, fWorma~ PUbIicII no iniWtivII MIukrnaka IWilUiona ho outru 1nic:iatiYM retac:ionadM comtranlparenMIn hlnesan Auc!JtcM'ia SocIal);~lTT'Iite pt'OM4u bII JMdium T-.m Expenditure FtarTlfitOItI:(MTEF) nudar forma lKx:Ii ~ ,ult4Intabiidadt fln.lf1981pubikaa [ha Tmor-l.e5te
Fome.. pJatafonna ida ba Parl8mt1nto hod! filkallZll noluperviZlona poIlUk•• govemu Inklul IlCekusaun flnancelra nonlnla Impaktu bII kualidade "Nisus publlkul;Folta ba daDa poIitik1 no publiku Iha pr..ta.saun Ie/Visu nobeneftsiu ba populauun
ITA AGORA IHA NE'EBE
DEZEMPENHU DEZENVOLVIMENTU
APREZENTASAUN 3REFORMA FISKAl
(Progresu servisu & Projesaun Reseitas bafuturu)
8
5/14/2016
DEZEMPENHU DEZENVOlVIMENTUReforma Fiskal
• PRF (Planu Reforma Flskal) Ihaobjektlvu 2:- Aumenta ReseitJs Domestfbs (tarpt
lumenta te'a 15" hull GOP N1Un-petroIeUltul tinan 2020)
- Aument. tflslensfl no emtvidadedespeslS
• A&Or3 dadaun KRF (Komlsaun ReformaFiskal) servlsu atu atlnge obJektlvuAumentil reseltas naun-petroleu. Servlsuorganlza iha area 3:- Rtjormo poi/film no kg/s/oSMS Impastu- R~ admjnlstrDsaun (impastu no
olfondtgas)
- Rt/ofmo toJ«l'$ {ffts and cho"JftJ
"
DEZEMPENHU DEZENVOlVIMENTUKolesaun reseitas 2015 no 2016 (iha '0005) .
.._-_.----
2016 (to'a loron 9, fullnMalu)_.•------.-
2015
.......1 ...... - -- ....... --- 17m.. ----~......... - OIOIII_T. 11.lJLCIO u.,a. It,!". n.~
IU"'.DO ...,.1.. ,.~ T_.. I...... --- .....,.- 11._" .~
' ....£.j,MI•_.. -- • '",r"., U7.!?9! 1:4' Ne ' w_, aiM .IPC ..
_.1955------
.....-"---...
9
5/14/2016
....,
........
"w'
.........' .lIWlJ
-------~ -- ...."..-.-..........-.-.- --U. 1__.......
'"'~~
...
---.--._-
DEZEMPENHU DEZENVOLVIMENTUPro"esoens reseitas 2017
• r.
--_..........-.-..- ~
______m..'.........._.
.,.-;;;;;
----------•-- ""'"'
DEZEMPENHU DEZENVOLVIMENTUMtdfdas nt~ ito presizo holo hodl hosoe reseitos Jha 2017 no bo oin
Aumenta
taxa ~ImpostlJ
==Resertas depende bIba. Impostu ft4I'ebeitJ title kobB. Baune', prKlU h~1o
luin tin IIu hllsldiwBlfiuSiunsetotes produtiYOSno hJbo'ot Ita niaeconomll.
Alu lumentaI'tiertas pralUJumentJ QlCJ
lmpostu.Projesoeru ba2017 IIonttmplaJuml'flUl taGImpostu nomosIntroduuun -.ise......
............ ~
Iotultit lootdenuaun..... ~ ..-....~.un~
IIG lmpoAU. ,... Inldui
~ IN Itls. n;dMUl1I. I_nta .tiIIICI Mio upurtasMUl blI"'- ............. ~ ......Internet no Ila>dU\IIl_II itI.lI ,.1 !ami......................
(sfonu In M ITIakI HI...."..... .....,w S2m blI2011 hull 2016. So!mtdlOl 110 irlYestinlenwlhI at...... M II MID,ID lei II Ilonsque--
10
5/14/2016
DEZEMPENHU DEZENVOLVIMENTUPro esoens
ProjeSQtns reseltas Iha2018 !'to refol'TNl flskll(seMrtu optlmlstilw);
""mlS-"'GDPnau~
Pro}esotns rne~s Ina2016: 170m
11" GOP n.un-petrol.u
ProJesoens reseltas Ina2017 he rtfofTTII flskll(se~r1u optimlstiku):
123m13.3" GOP naun-petroleu
.--._-I...
...
: , I,•.....•.. ,.. '
1
: III IIIINIIIUIII
....
DEZEMPENHU DEZENVOLVIMENTUMatadalan ba Reforma no Promosaun Ek6nomlka
h i Timor-Ieste 2015-2017
ObJetlvu hosl Matadalan ne'e atu aumenta :
1.1nvestimentu Privadu
2. Empregu Sustentavel
3. Dlversifikasaun Ekonomia
11111' 111111'111" I
1',,\ "I ..
I,. ,,'. "I,I, I. ,,",," " I 11111'1' I'U I
'" I .1,' III 1\.·1
11
••
5/14/2016
_.. _.. _.. _.. _..
DEZEMPENHU DEZENVOLVIMENTUAtualiu proJresu kona-ba Maudllanba Reform. no Promosaun Ek6nomlkll
Atu.a.1IootdIfI._
"'leAE I ..IM1<I.. lo>ml.."" ......UIl!w 1_............"'...1MKA! MilO ..lIMO ,.....IIr 1'00~IlU tdlk~"'k P\O lnftlW"'''n ....M'tbl~... botl MECA!M'lI<IIIfill,fln_ItUUlun Idlk-idok 1111 ....ull MM llotII·bllWfonno 1'I'lorIcIo.... MI!CAf fa IIlanclilM ",,,,,,tart....... It"lmiMtMnto priaridocle ... hUll t"a'" ...........u, ....... ,",pL apc;.. plo",._ntu IItmaJ"'" "" ~na..un tMNpo.........I'NOhr_ ..,.
........ ~,...,..,..s-- .........Miaolhall iNo_~.--.... ,..~ MECAl.__ ...-"" ......................"'" "'-- .. ....--..~ _ ... hwHIu btU
"-u"'~_I11"""""""'''''''''''''''''''''_bl~
...._ 1IpI:
u; • ""' _ _ ron.tou~ 110 .......... 1'atlI_ -.....l iN IatI\pO bndl..
\,ej 110 _ .."~..un ""~ III *_..11110 ..................IM', ....t IP'VW IN~_1fII1orCO'I5 ......" AId 1011.I.el """" boo /lojome H,..J ~"'_N, ..........t _beIao NjIrM letal IpUkawl .. w,1n..1Ift .............w.,._ mot "" ICotIHh.l _ ihI fuIIn aWll ZOll.
~~I bI_iedtcltl:oml<'1lfl hetolllptCMMun ihlloron! full ....... 2011 no 1I1 ..llirnplifiu not.. III krl...un IN....If ""q.,.", .ft\~nl.T ~ T1mo..ua., nudor Ajo!tula III In......,."!.. no pro_un eIlPO"'lllWPI.. ....."",,'..... htlo ...otIlnlnn.... 1M.rlMIIf1I
KtlnbtlUi _ 1It"- UM hocI hlio Jlf'DMdilnlMu ..I ,1IbJ no eflolo_ tIo oOlnivu tt.. t!etlnliM_ lM ....011\1
12
ITA AGORA IHA NE'EBE
DEZEMPENHU DEZENVOLVIMENTU
APREZENTASAUN 4DEZEMPENHU SOSIO-EKONOMIKU
OEZEMPENHU SOSIO-EKONOMIKUOOM 1-3
5/14/2016
"'-"on fII """,I. n.....~. 1 ... ,.ell I." cr'" '"...-.
'-............. IIwo"'r1........... _I
TaKili klak 41" nudar rezulti1du .nalizl! prtllmln."u
"" Mo<. "In, Ml,ld..
". "" -,... 11. -,MeU~l~
"" .... -,1.02 1
'00 1
1.07 1... ""II>'"
13
OEZEMPENHU SOSIO-EKONOMIKUOOM 4-5
5/14/2016
~ ----... -=~".I1"'"h n~ .IS D ~Ir~~.~.c_;:;~,~..~..;;;;.~..o.::..c,~"- - +-_.';:,'-+_"...=-_ ,...~... fIII1..,.tOi I_"'.'''I_.. . ... =-
1> ...
If":':·:;:-::::'o":':":;:'-"""""=-::"'-'-------------t":-:::=t-:'...:''--1--"::.--1-......-~.~III ....nt-.I'-I\."""-al ....l_.II.... 4... A.."" 17.7 ....-T-.. ..
(j) DEZEMPENHU SOSIO-EKONOMIKU~ODM 6-8 .'" M... AtlnJI M"",
OlItIllthlu.: llom_. tw/........__ ......or...1uIl
'ro...... ~11'7ul":~... 110 'M' 11·24 - '" lwl ......l.... ........0.17.
1... ld..... 0I00,.1I.. 110 ....1..1. 0.17 U
"_null 111>1'11: "M" I b. 1:... 11: ..1M I'" ......lwwu l...ekli,I<l..... ,H >0. ••" .....'11 .... l,bo,11: .""" J ... knlk 11'... "" ...'4,..."" I~I" .._- ,,-
a,..,.........II.elw""'n ".h_.........,...whoTa "' ... ••,...,......... tabl TI~_ /oolo tlOn) .., ...'...,......... l,..u TI~doo ....._ (lob DOn) .. u •~..... J' ____ I t 2m, ?,_~
~'..-........I ....hoola.r•• .. ... ••,,_...... -.,.Len,," _ ..... _""' _ ....'--.... _ ." ... ••'r__..... -.01....... _h..............",.rio .....110<.... U, ... •• ~
."........ c, e.--. "-CItrit .......Dell "",_-.._...._._..... ""_,..JOO"""l~.II ... I TI'IOIlo,"'1
14
5/14/2016
DEZEMPENHU EKONOMIKUKreslmentu Ekonomiku: atual no projesaun
PIS Tlmor-Leste: atuar no proje,aun (Z008-Z018)
,.. ,........ """....."00 ""'".... "'''',....... ...- .'".. ..'".., .'".. '-'"
0.'"2001 2OO!l 2010 2011 2012 lOU 201_ 2tl15 2O)j 2017 2011
..---
__........ JI014
DEZEMPENHU EKONOMIKUKontrlbuisaun setores ekonomiku ba PIB 2014
TNnd kontribuiuun setores ekonomlku N PIS
:~~~~-llIll' ZIllIf ZO'UI 2011 2DU lI01J lI01o&-- --_PlMk""............ _Wl'..........""_. ...-..'-------------------1.:::"".,.,_
• Kresimentu ekonomiku nebe jha kcntrlbul hosi setor bo'ot hanesan - konstru5aun(+16") no administrasaun publika (+14%). Politika "frontloading" nudar dalan bakriasaun kondisoens no ambiente ekonomlku ba iha diverstfikasaun l!:lconomlk.1.
15
S/14/2016
DEZEMPENHU EKONOMIKUInflasaun no Deflasaun
• 11 lU,
-•
.,
Deflasaun Iha Tl kontribui haJi fatoresesternal hanesan mudansa IMa presuaiMan, presu min. no apresiasaundolar
O@f1asaun Ihl Tl maskontribul nos! fltordomestiQ. tiu liu rezolwprobielN "bottle neck'"
1---........~~---- ...._---- Ul (hadla infuJestrutura no,.. .. encrafamentu ina portul. ~
:L__~ ~::::~:~~~l~t---t---,,,-,,-,,:,,--,,,,,,-----,,~ .;~ ,i~ ~l ,,'" ~.,. '/',~ ;+ ". , ••/' ," "," - '1 __
"llli _ ..DI '100 _
DEZEMPENHU EKONOMIKUBalansu Komersiu
Deflslt Komerslu, 2009-2015 (BOP)
o.-ntIty (KG) ~ ($US)
•
lxpo~un~.2014-201S
•
•••100 .101$
-,.----.......---...... _-- -.-
•1,000 .l,.lllO
-.....'UOO .1"IIlll
-....-.- :':::~:::::-:::=-'--'-""'<11.- .,,_ .......,___OII__T_Oef\<Il:
TImor dezempenha diak iha seter kafe IMa 2015 ho kuantidade exponansaunkafe doupla ate 88% entre tinan 2014·2015 maibe presu internasional ne'ebetun, hamenus receitas exportasaun ba delt +10%
"
16
{~DEZEMPENHU EKONOMIKU
~Investimentu iha Timor-Leste
""Irweltlmentu Ihii nmor-lelte nudar" host PIli ,...1IUIun petrollferu,
Z009-2019
""" .._---
/"-. ""
"" .'
It '\. .'""
... - -/. "-_.,-
"" /,
"" .'...,...... 4 •.'- ..,........... - - "" '.n "" "" "" "" "" m, "" ""-- -- -,.·nmor·l~nla nlYel i!'N'eStlmentu Q'e desde 2007, setar publlku sal nudar setor principal00"_ -_ding'_• Investlmentu setar Prtvadu nudar" !'loS! PIB naul'! petrolhru entre 2008-2014 ho media6%. Malbe projesaun hatudu katfk set sae slknlflkadu depois 2019 tamba kriasaun ambiente~~~~ Ida kcl'lduslvu kosi polltika "Frontloodmg"
---- ------
5/14/2016
DEZEMPENHU SOSIO-EKONOMIKUForsa Trabalho no Empregu
Rezultadu prellmlnarlu Censu 2015: Populaslun TImor-lest!!! hamutukmilaun 1.18ldade Produtlvu (tlnan 1~) hlmutuk rihun 696,2ldade Prodlltfvu Ii partislpa Iha Forsa Traballu hamutuk rlhun 483rdade ProdutlvlJ partlsipa Iha 10rsa Trabaltu ema h.1mublk rihun 213,2
:E=======~=""+--------------1 -C-.--§",g..~..~~ -~,,.. ~
Partkipuaun for'Sll trabalhu Taxa DezemprtlU 'dlde produtivu II partlslpafor1iI tnIbaliu
Fonte: MoF, LFS 2013
17
J
•5/14/2016
...,
Emprqu Setor Formal· 2013-- --..----•
,,,....,.
DEZEMPENHU SOSIO-EKONOMIKUEmpregu Informal no Formal
10 1btaI1m~kMa M10f OrDnomlkuz:: 4U.6
1=) ..• u n.7
I"•o --"" '"136,600
I(7~l·mill
Imp,... ..itI. IoItOrInformal .. --ITA AGORA IHA NE'EBE
DEZEMPENHU POLITIKA FISKAL
APREZENTASAUN 5JESTAUN FUNDU PETROLIFERU
& PANORAMA ORSAMENTU
18
5/14/2016
1,
DEZEMPENHU POLlTIKA FISKALENKUADRAMENTU FI5KALTIMOR-LE5TE
.......r~'--
1
.undu PetroNfeto
rl..-
DEZEMPENHU POLlTIKA FISKALo Evs Volatilidade Presu Minarai
.undu Petrolifero....... countercyclical Fiscal Policy
r· _..----
_.. _.. _.. _.*Procydlcfl Fisc-I Polk:y
•
19
5/14/2016
DEZEMPENHU POllTIKA FISKALBalansu no Reseitas Fundu Petrolfferu
---~ -_._-""
-....-- .....
ItMeltu, RetorTu 1m."~~hutll'l'......ut.d 200I.M., 101'.... '.....
I-.- }-L---
AJokuaunAtlvus FP: Mar 20 I'
•
DEZEMPENHU POLITIKA FISKALEvolusaun Balansu & Retornu Investimentu (") Fundu Petroliferu'
I----:.;~...............----".16,539 16 218 16,578
14,952 •
9,310......,197
5,377
1.0U>.016
371
"'" """ ,." "'" ,.. lOU> lOU lOU lOU lO" lOU Q12016
--- - ............o.t ....- , -.- . -.- l-• .-J.- ;/ - •.-
'• I.- ./ I,- •.- - -.- ....", - _. - - "" "" "" •••• ",. "" ."
20
•
DEZEMPENHU POLfTIKA FISKALMisaun Atual
5/14/2016
P,..lmbuluLalfunduPetn>I..",
Atu SOl Fundu JdoM'~ tulun if'sfoun dlOk bo rtS~ltos mmoral hod;to~u ba }f!fOst1Un ogara no~rosounfuturo.Fundu~ t2ttk/ sol instTllrMtJtu hodJ Itontnbui bo poIltika {Iskolida diok. hodi to ltDnsitkrosoun beI~ Mmpu-noruk Timor oanSlfa nJan.---------------'
Enkuad1'llmentuAktual
Rtko~tH
neselldlde hod!,. I I(u
"SUltlntMl" .•. tUlr RSE
Horllont. TtmpuN.rukTeb.,
AE.A AN,.I Kombinasaun l!ntn! kresrmentu (40% iha ISOtns) no protesaU~ kapital(60% 11\1 titules) hodf at:iT1i objetivu~ rea .
DEZEMPENHU POLlTIKA FISKALPerfil risku "Asoens" no ·'titulus"
Asoen_ / Equity.....I ......"-I ......110 00'Il
I·...•1000•............, " 5 '7 • " " ,& 17 ""..,
Titulu. I Bonds
'''''' "an,--~1IItIe ~."..-Mldllll _15ll'1-pefc..,tft_....
------21
DEZEMPENHU POLITIKA FISKALAtual Levantamentu husi FP - Sustentavell...
5/14/2016
.........
-
~_._r____------_..-
~.
Ii-~ II- i--
~)Z\:~
-fr~Ii'~
I I-----_ ..... __ ......
Rejlstu rlsku,....... ....... ""-- .........-------~-_ .._---_._---_.-...-..-10__.............-
DEZEMPENHU POLITIKA FISKALReseitas no levantamentu FP no projesaun ba oin I
US'm
,'00
,000
_1It__ __ 1I__ mln_
_ ...,_ '~"'f __• _tlI_<lO(fInIIMOoUII)
_1It...._ ..ju (p<GjaMun) lIt lM ......_~....I\)
......·~_.. _'un....~n) _ n..o.p-Tl-on__......o..-.. _Lev<on_.. 'u......
.00
,000
.00
----1It•• ..--1••. "I'
,000
usoo
1.000...o
'00'..00
~ ,, ~ ~ ~"""'~
, ~ , , ,~~~~~~~
, , , , ~ ,~~~~~~~~
, , ,~ ""~ ", , , ~
III i ' , ~ " ~ "2010 2015 2020 2025 2030 20U
...._........- ----_ _--
22
5/14/2016
DEZEMPENHU POLlTIKA FISKALlevantamento sel halo PF nia balansu tu'un
at • • • • • •
..
----_.·
--_..•--_..·
--_..
..-
....-_.... ..-_.... ..--- ..--... ..--_.... ..- .... -- ..',··x·....,··......•
IL;::-:",.,.... .,~ .. ,
,• • • • • • II
•
...
..
..
..
..
..
DEZEMPENHU POLITIKA FISKALMudansa ba iha misaun Fundo Petrolifero
fill' " 110 1
RbJw "-tInrezutlldu,.,Ilgdu-Muda estratejia invest!mentu hodi hamenusJredUs risku deminuisaun bo'ot lha val6r
carteira/portDfollo (alokasaun barak llu ba tftulos).
Espestflkam@ntefomese suporta ba fluxos de catxas lha tln;lIn ruma niit Iaran (cash/lowmatching).
23
DEZEMPENHU POLITIKA FISKAL1. Introdus Nlocked box"
5/14/2016
Determina uluk balansu mlnlmuIdl,ljemplu - $12 blloens
Walnhlrl atlnJI onl balansumlnlmu ne'e, I~ntamentum'slmu z. RSE.tjemplu ba balansu mfnlmu $12b,RSE= S360m
Despeza Governu nian limlta baRSE + reseitas domestikas.
T
"
.....
I , •
•
DEZEMPENHU POLlTIKA FISKAL2. Rev~ Estratejia Investimentu
1 I' A
•~n J: lllOll'''' dlu::...::....,
...... L- --l
• • , t.-
., ..
24
S/14/2016
DEZEMPENHU POLlTIKA FISKAL3. Amend. RSE
Futuro
Alu.,• Vu Fundo PetroliferoIlmplesllu, tambala prtslZlhalo projtkSlun bI rtMltls
x3". mlnlr.1 sjre Ih' futuru,
+RSE
x",· • PMtodu ,ktuII hamosu
RSE"lrontJoodint"bI_.~,. M'e. ItIIeki.ukhttln.
X • JtS( blH mudl mau'.,wainh1rllh. mudansl rum.- bllh'lIUmSll,ln 51,.M..... - f'e'!.S40n. restl~s mlnlt1lll.M.....
800
""
DEZEMPENHU POllTIKA FISKALDespezas bazeia ba Fundu
8udpt Atu,l ludlRt Atu,l 81K11et At....1 'ud~ Atu.1 .lIdpt Atu.121)11 lOU 20U lOU IOU lOU 2014 2014 2015 201$
• ern. • FOOl n _ l,.lMn
2S
S/14/2016
DEZEMPENHU POLITIKA FISKAlDespezas Orsamentu no Aktual: 2011-2015 .
.... ~ lOa .... _I:lOU IwoIp'l ..... 1011 ~ ,tlNI1}CU. Iudpt Al:..120UlOU lOU :lOU 20lA 11011
DEZEMPENHU POLITIKA FISKAlDes ezas ba Setores
.2012 .2013 2014 .2015
('
_ ____ _ ~& _ e-- __
s.w.. "w.er _ c-. _
26
5/14/2016
OecUIH CaprtJl
bill
• n era
•
••
PANORAMA ORSAMENTUDespezas Rekorente
...
....-
Oupeus ,.n~ ent,. 201.....2016 kun.~w fbbl tt. 06puaS kaplt81 hltadu.I'Yb itiznIun bI pstus rekoI'ente lmpolUnu"SU8SIDlU I(()NSUM'TMr fouR 011 .umerrta selll kot'l~era ihI OJ[ 2011
• Sal.ry. Willes I Goods &servk8 Transfers _I. oecusseca~1
I ....
....- .• --DEZEMPENHU POLlTIKA FISKAL
KomprimisU5 Prinsipais (Exizente)
TOldl $149
.11lIlWll\
"
•u
u"
•••
•
,•
••
••
~Plrtldu
IIIwku Ink. l'f<IOS
..........-----SIfII.... cadi....
~..."".SEPFOH
......n "" .lmoNt be Ploltn\II
SlKA IlO~ be ICIrlIkI
~blIl't""l'I:lItlbI-_."-......... b.TItul, ",-",m. 01
$OIlIflblllu.."" 11'1\.
<Wo............-~ ...
...-..,.,....- ~'-'-'-......_--4-, .
27
DEZEMPENHU POLITIKA FISKALAnalize Despezas Rekorrentes: Salarius no Vensimentus
5/14/2016
"'""'""'"SOl<
'"""'""'"""
Mlnlsterlu ho alokasaun boot ba salarlu novenslmentu5 (% husl total orsamentu)
n
DEZEMPENHU POLlTIKA FISKALAnalize despezas rekorrentes: Bens no Servisus
Bens & servlsul(lWm): Orsamentu \IS AtUII (2015)
"'"
NB: InkJul.fteruaun
"" .. ".. ... "" ... """""""""''''''"'""'""'"""
Ganus Exeslvus:135% ba vla)en estraJeiru
• 105% ba manutensaun veikulu
Ganus Menus lIu:15% gasta ba tradusaun sira
• 55% ba manutensaun ba eklpamentu
28
DEZEMPENHU POllTIKA FISKALKualidade Despezas: Dezempei'lu Ezekusaun
S!14!Z016
""" "'"".I,lOO ...I,lOO ......., ,..
"'" ...l.OOO ""- ...
""
""
NotiJ: Omrnentu bI 2012 2016 inklul em restimus
DEZEMPENHU POLlTlKA FISKALTaxa Ezekusaun 2015
Top SLM/1E
I:... -... ... ...... ...
,~ ... ... ... ...~ ...~
...~
II ...» •• II•• •• ......,. ~ - - - - ... - M
Bottom 5 LM/IE - -- -I: ... ......
""... ... ...» ..." ...w
...""•• •• ""-- -- ..
"""' ~ "~,.....
NB: lnldullltt:ruaun Fonte: Transparency Porul
29
DEZEMPENHU POLlTIKA FISKALEzekusaun kada kategoria (2015)
i: """... ...'" ......
""... .. ...... 110 171 ...,.. ""41 IS un- - ".-' _. _00.... .... - -- - D' "a._It CoiilllllidM
_~ _AIIIloM -EztfwHn Nil: lha kategoria Transferenslas Publikas no 5alariu$ & VenslmentusEzekuHun I01k: iha kategoria Kapital Dezenvolvimentu no Kapital Minor
S/14/2016
DEZEMPENHU POLlTIKA FISKALEzekusaun bazeia ba Tempu: 2015-2016
• hillY I. WlpS • Goods I. Services Minor CJpltJl • capital and Development. Transfers
I:t-- _
-t--------------_. t----------------t-----------=-----t------ 1- - 1- 1-
.. l
•/// 1''' ~ ~//////// I'
, 2015 • +-- 2016 --+
30
5/14/2016
.................... ·1'I)Q1 lem.
....
..w •..... ""
--~~----,.,..---r:-=====
.ft
DEZEMPENHU POLlTIKA FISKALEzekusaun OlE 2016 (5-5-2016)
...
• __0lIl
................:i::
DEZEMPENHU POLlTIKA FISKALDezaflus (1): Orsamentu boot lIu Envelope Fiskal
""Aktuat to'o 5Melu2016
''''
".....
f'" 1,570 ""',600
""U<Xl
""'"..600
"""'"
31
5/14/2016
DEZEMPENHU POLlTIKA FISKALDezafius hasoru iha prosesu orsamentu .,
• Orsamentu sempre boot liu kompara hoproposta tetu fiskal (2012-15)
• Submisaun husi LM/IE balun la kumpri Tetufiskal nebe defini, nomos la tuir tempu
• Sempre iha proposta adisional boot liu Tetuhusi LM/IE
,,>0.
111.
"
-15U "" •
W ".•
" "O. ••• u
"u.,..."."nn...u
Dezafius (2): Submisaun husi LM/IE boot liuPakote FiskalInklul UW,orias SilI.tiII. Stns. KIlPIQI Minor no TI'1IMft~iIl.
I(M 110 TP blI deit lll'1lneebe Inklullh. p.koW flskal.
~~~~
Lelenda :
32
ITA ATU HALO SAIDA
APREZENTASAUN 6SUSTENTABILIDADE FISKAL
&
PAKOTE FISKAL
SUSTENTABILIDADE FISKAL
•
5/14/2016
Sustentabilldade Fiskal =Despezas S Reseitas• Despezas:
- Rekorente
- Kapila;
• Reseitas- Reseitas Domestika (Impostus no Taxas)
- Rendimentu Sustentavel Estimadu (RSE)
33
Sustentabilidade Fiskal:Enkuadramentu Sustentabilidade Fiskal
5/14/2016
_ OolTHllrtlc RIIWIl'lut
..... 1--...."
...,
,,,.
ESI -'!btl! Expenditure -ESI + Oomutlc Revel'lut
I LSenariu La Sustentavel
.Petrol.um Fund wlthollt FIscII ~rm Pttroltum fund with ,"""I Reform
.Total Expenditure Oom.stlc~n\.lt
..... 1 "".....
/~..,
....."'"u."
.'" I ., V ..,
"'1 "'"... .... i ..,
.'" 1I ..
~,..I.• •
2016 2011 2020 :lO.U 11124 2026 lOU 2OlO lOU 2l»t 2OJ6 2031 lOo'O 2042 2DI4 2046
34
S/14/2016
SUSTENTABILIDADE FISKALPolitika Fiskal Front/ooding ba TL
SUSTENTABILIDADE FISKALDespezas Atual no Projesaun
DeSpeUI Kaplml So'at
201.1 lOlA lOU 2011
+-- Rezultadu Atu.1---+ , •»17 1011 J01J
llVN OJE 2016
• Oespeus RtIl:onntePfes~ mlntllln lhl$900mlloens
• PriorttlzJ noefislen$ilInvtstlmlntu
3S
5/14/2016
SUSTENTABILIDADE FISKALPolitika Fiskal Front/aodlng: Planu levantamentu hosi FP .,
• TotiIl Withdrawals from PF • [Sj
Ido nl'l SustlntIVll kllol?
• Rezultadu AtuaJ t _ 2016 Budj:et Book----.
SUSTENTABILIDADE FISKALPortofolio no Ezekusaun Emprestimus
--[mpr'$tlIdor Emp~stlmu Villor Totll (Sm):
PeJiodude Perlodu Stlu fall ~JUl'\l1Go"
ADB 7 178 5.4 20.5 1.57%WB 2 40 6.5 20.0 1.96%JICA 1 ¥5,278 ($63J 10.0 20.0 0.61%
EXIM China 1 50 5.0 15.0 2._
BO -j 70 35"
1 60 "'"50 25"40 20"30 15"20 101010 5"
0102012 2013 2014 2015
.Budget _., -Execution Rate
36
• •
S/14/2016
SUSTENTABILIDADE FISKALSelu Divida pur komponente
Papmentu jurus: Media I'losl $2.9 mtloens ada tiNn entl'l: 2012 no 2044, ho maldmu$7.2 miloens 11\1 2021.
....•1 It...- -iii iii i I Iii i I I I i I I I • iii I I i I I Iii i I.Re""'4'cofPmclpel .!foterat~ Ottwo......,.
,
u
SUSTENTABILIDADE FISKALEmprestimu no kapasidade atu selu fali
Fatores konsidera Iha politika emprestimu: Kustu baratu. ba investimentu,kapasidade institulsional, aumenta konfiansa, no bele selu iha futuru.Kapasldade Timor leste atu selu emprestimu depende ba konseitu fatoresrUiI:- KontroJa utl1lzasaun rekursus fl~nsefru (lnldul FP)- Montante emprestimu
_PF~lill'lce _Oebt5t:lXk Netb.lance
~.~ ]u....
I
-IS,GOO "
37
5/14/2016
5U5TENTABIlIDADE FI5KALKomparasaun kustu emprestimu ho eksesu levantamentu •
Dlvida $331.2 mllaens...1,000
Emprestlmu konsenslonal 900
1.3" taxa }urus, durasaun selu filo foil 800tlnon 20, tinan 5 bo grace period
PoupansaTotal pagamentu $428 miloens 700
600
Levantamentu Fundu Petrollferu soo3.9" retornu (media hitorikol) '"Total pagamentu $914 miloens
'00
Poupans3 =$486 miloens entre200
2017-2044 ($18 mlloons kldl 100
tlnln) 0lwIntlmem:u ImpreJtlmu
Fundu Pw'oIiftfu koM'lI$io~
n
SUSTENTABILIDADE FISKALLimitasaun Em restimu .' '"
Karik Timor-Leste manteln nivel sustentavel fiska! ($1.3bn inklulemprestimu), bele foti emprestimu faun to'o montante $1.3 bilaun antesto'o ni'Vel threshold ba Divida:Reseitas (200%).
- $440m kada tinan entre 2017·2019 (tinan 3), depolsla lha empretlmu foun
- Media hasl taxa funan 2% lea menus liu
- Reforma Fisleal sei hasa'e reseltas -Ida ne'e reduz rlsku wainhira empresta
Valor Presente hasl Dlvlda ba Reseltas
""-=-------~~2012 201.( 2016 loa 2020 2022 2024 2026 2028 2030 2012 2030' 2036 2038 2G40 2CM2 20M
""""..""" Empte .,.
Faun,-"'"
I
l38