3iIbao
Libreria Bilbainaz oroìtuzXabier Rintana
Aurten gertatu da. Bilboko Plaza B arriko 2. zenbakian ze-
Poen Librería Bilbaina itxi da, epe G orriti Donostiarra, hainbeste urtetan horren zu-
zendaritzan izan ondoren, jubi- latu egin delako. Zenbat urte- lan izan da hor? Egia esan, ez dakit, baina niretzat bizitza osokoa izan da, haurtzarotik beti ezaguturiko liburudenda.
Izan, liburu-saltoki baten itxiera ez da, berez, halako al- biste aipagarria. Bizkaiko hiri- buruan, gainera, liburudenda asko izan ditugu, baina bero- nek, bilbotar aslíorentzat bede- ren, aparteko esangura berezia izan du. K ontua kontu, Pepe Gorritiren denda, liburuak sal- tzeko tokia baino gehiago ere izan da luzaro: disidente politi- koen elkartokia, biltzeko beste tokirik ez zuten hainbat aber- tzale, sozialista, komunista eta anarkistaren aitorlekua, ezta- baidagune eta zurrum urrute- gia.
A rtistak eta arte munduko jendea (O teiza, Ibarrola, Sis- tiaga, G otzone E txebarria...). idazleak (G abriel Aresti, Luciano Rincón, Alfonso Iri- goien, Patxo U nzueta...), ber- tsolariak, politikariak, irakas- leak, pentsalariak (Txabi eta José E txebarrieta, Abel Mu- niategi. Abel Enbeita, G. M onreal, Angel O rtiz Alfau, Jesus Idoeta, Etxegarai, German Etxebarria, Gabi Moral, Pepón ...), profesionariak. gudari zaharrak (Trifon E txebarria ...), apezak (Karm elo Za- malloa. A ita Belda jesu ita ...), ikasleak eta beste jende ugari pasatzen zen handik, liburuak erosi edo ikusteko atxakiaz,
diktadore hilezin madarikatua- ren altzairuzko osasuna ea nonbaitetik arrakalatzen hasia ote zen entzun guraz. Bai, Librería Bilbaina, nolabait, Baro- jaren elaberrietako gezurretxa- pe horietako bat ere ba ge- nuen, eta horrek, klandestini- tate-garai hartan, aukera ede- rra ematen zigun erregimena- cen aurka geunden guztioi el- kar ezagutu eta tratatzeko, to- lerantzi giro onean.
Han bilduok Francoren us- tezko heriotza hurbilari buruz kontu-kontari iharduten ge- nuen maiz, edo greba edo m an ifestaci debekaturen batez. Halako batean, liburudendara ezezagunen bat sartzen zenean, guztiok ixildu eta apalategieta- Ko liburuei begira hasten gi- nen, ohizko liburuzaleak bacina bezala, geure konspirazio txikia ezkutatu nahirik. Behin susmagarria joan eta gero, be- rriro ekiten genion eztabaida etenari.
Ba dira matematikaz, estatis- tikaz edo ekonomiaz neurtzen diren gauzak, baina ez dira ho- riek gizarte-eragina daten ba- karrak, Don Klaudioren igan- deroko euskal mezak edo Pepe Gorritiren iiburu-txoko hura bezala. Gaur, alderdi politi- koen egoitza sozialak alkohola edateko txosna huts bilakatu zaizkigun garai ustel honetan. -ho rra hor jendeari gaur es- kaintzen diogun bazka ideolo- gikoa!-, anitzek begi malenko- niatsuekin dakusagu Plaza Barriko liburudenda zahar ho rren toki gaur hustua.
E ta eztabaida eta interes-gi- ro hori guztiori, bereziki, Pepe- ri zor A ren (garai hartako ETAren) panfleto bat, zein Za- morako apez presoen azk poli-
tika-espioia, konfidentea, la- guntzaile, eta, batez ere. per- tsona noble, ja to r e ta humore onekoa izaten jakin du. Ikasle gazteoi, misterio handiz, den- dostetik berdin ateratzen zigun PNVren liburu bat. Ruedo Ibé- ricoren argitarapenak, ETAren ^ a ra i hartako ETA ren) panfleto bat, zein Zam orako apez presoen azken eskutitza.
Mihi gaiztoek diotenez -ez dakit hau egia den, baina
edonola ere zurrum urrutzat bederen zoragarria iruditzen za it- gazteoi eskaintzen zizki- gun politikazko liburu eta pa- )er klandestinoez gain. Pepek )a zituen bestelako liburu ez- kutuak ere, adineko jendeari are ezkutuagoki eskaintze- koak, literatura berdea alegia, oraingo pornografia gogorra- ren aurrean ordukoa, maiz,
taurko haurrei ironiazko irri- arrea eragingo liekeen arren.
Pepek liburuetatik bizitzea, benefizioa baino gehiago, ofi- zioa zuen. Azken denboretan, konkurrentzia handiagoa iza- tean, beste liburudenda batzu pixkanaka, papertegi, aldizka- ri-saltoki edo eskoTa-liburuen banatzaile bilakatzen ari ziren bitartean, berak, duintasun handiz, liburu-salmenta hu- tsean iraun nahi izan zuen. Dendan ginelarik, zenbat aldiz ez ote dugu ikusi etxeko andre burugalduren bat hara sartzen, ez dakit nongo ikastetxetarako bigarren ikasturteko matemati- ka-liburua, borragom a edo karpeta bat eskatzeko. H orre- lakoetan, Gorriti jaunak, bere bibliografi saindutegi hartara norbait txitxarroak edo torlo- juak crosterà sartu izan bali- tzaio bezalako atsekabe-aurpe- »i etsiaz, begikotasunaz baina, peti gauza berbera erantzuten zuen: «Ez andrea, hau LIBU- RU D EN D A bat da. H em en ez dugu lapitzik, paperik eta ho- rrelakorik saltzen, baina begira, hemendik irten eta ezkerre- tara bazoaz, hantxe aurkituko duzu...»
Gabriel Aresti poeta bilbota- rak bere poema batetan zioe- nez, galduz doaz, bai, gauza zaharrak, Bizkaiko foruak, Basurtuko andre potrodunak eta oraingoan. Bi bo Zaharreko Librería Bilbaina bera ere bai, Plaza Barriko behialako elkar- lekua.
Noizko, ordea, Peperekin harén lagun guztiok afari-ome- naldi sonatua egingo? G ure Pepe bihotzekoak, gutxien-gu- txienez, horrenbeste merezi duelakoan nago. Lehen harria bota dut, horrekin neure arima bekataria salbatuko ote dudan ez badakit ere.
Amnesty InternationalEl grupo de Aministía Inter
nacional de Bilbao aprovecha la oportunidad para saludaros y de paso hacer algunos comentarios sobre aquello que es su objeto: participar en la defensa de los D erechos Humanos. H emos presenciado recientem ente, en junio de 1993. una Conferencia M undial de D erechos Humanos. La verdadera prueba de lo que se ha logrado se verá en los actos de los gobiernos una vez concluida la misma. El rasero para evaluar la conferencia mundial va a ser las acciones para detener violaciones de derechos humanos, no las palabras. Si bien es conocido que mientras se celebraba la Conferencia se ha seguido trabajando en las cámaras de to rtura , se ha seguido asesinando a los ciudadanos en sus domicilios y en la calle, y los sistemas judiciales corruptos han seguido
encarcelando presos de conciencia. La Conferencia Mundial decidió rem itir a la Asam blea General, para su consideración, la propuesta de crear un Alto Comisionado de D erechos Humanos. Existen espe-
ranzas de que se cree esta figura. Se trataría de alguien con autoridad y recursos para actuar con respecto a las violaciones de derechos humanos ocurran donde ocurran e intervenir con la prem ura necesaria para
im pedir que los problem as se conviertan en graves crisis. Todos los gobiernos deberían colocar los derechos hum anos en un puesto im portante en su agenda de política exterior y deberían presionar a otros go-
Vd. pu»ó»añCÉdk$untmbi»alaleboiá»Awmfylnl»mahe- net puêà» haem» aoeta/a d» h oiga^tacfdn, unán* al gnipo hetá mà» jpfUmo, «nvtar un donOViw o «paffet mmMm tono- mtmiot peMelpando tn Oguna d» to» mOm d» eetaboiadom . U h Wem qu* fMtanor Mto Seta y »n\iahaala dhmeelón qut
é amnesty, international
N O M H W *L iX 3 0 (
DMCeON lOOHO*© »»ONO
^ ^a rte d o 8 0 3 • 48060 B H t»o:C a |a U b o ra l P op u la r/L a n K id« A u rru W a • C ta. 73*0.0017874
M « M W 0 0 « M M C M U O fOeW DOftUM:
«■wrieflaM« AlOJlOtW WBWIWI.HIHI» ipij Km AXOJwe nwwtii wewaa>ao»gQnaaafln
flSCMOto noKitf « dt 6.000 pis-. V >0 iMuMa. pamiiuJtta»i>*laauivcowO9«.M00c«aD.
OuM cgiobwa «n«iBuna(i) a» wtoi i«dM («mcMaM PO'•AWd nCnwio 4» oc0onw gu* OMO ct iriM «n ooaa eaw):
. Im d* A0«BnH UigtMM
. Md di AedBfiM oi Nra d» MMnt
. Itod d* AedonM tMKMÿwMi d» tana «■•MMrttpoítai
. • * de. tMdi «odonMUMcoi
. Mad di MdOTNi MgMm
. MM 0» AcdOnM AMeCi
. IM dl Accttrai dt
. Md dt AcaonM Moom
biernos para que m ejoren su actuación en el campo de los derechos humanos. No se trata de prom ocionar unos derechos en perjuicio de otros, no es un problem a de elección, por ejemplo, entre el ham bre o el
fin de la tortura, ambos son inaceptables. Existen formas de presionar a favor de los derechos humanos. Es im portante que los gobiernos ratifiquen los convenios internacionales que protegen estos derechos, ya que estos actos se convierten en instrum entos para quienes luchan por estos derechos dentro del país. En lo que concierne a Amnistía Internacional, seguirá ejerciendo presión, mientras se propone increm entar la colaboración con organizaciones de derechos hum anos locales. El verdadero cambio viene desde dentro. Si tú también quieres participar en este proyecto, aním ate y hazte socio.
20 * f 'j