1
Lingua Romanesa 1
Francisco Fernández Rei
GUÍA DOCENTE E MATERIAL DIDÁCTICO
2019/2020
FACULTADE DE FILOLOXÍA
DEPARTAMENTO DE FILOLOXÍA GALEGA
2
FACULTADE DE FILOLOXÍA. DEPARTAMENTO DE FILOLOXÍA GALEGA
AUTOR: Francisco Fernández Rei
Edición electrónica. 2019
ADVERTENCIA LEGAL: Reservados todos os dereitos. Queda prohibida a duplicación total ou parcial
desta obra, en calquera forma ou por calquera medio (electrónico, mecánico, gravación, fotocopia ou
outros) sen consentimento expreso por escrito dos autores.
3
Lingua Romanesa 1
Curso 2019-2020
1. DATOS DESCRITIVOS DA MATERIA
Denominación: Lingua Romanesa 1 – código G5041813
Descrición: curso básico de lingua romanesa vencellado ó contexto actual de ensino e
aprendizaxe de linguas do Marco Europeo Común de Referencia do Consello de
Europa, niveis A1 e A2.
Tipo: Optativa para todos os títulos de Grao da Facultade de Filoloxía. Integrada no
Módulo Optativo Lingua e literatura romanesa.
Grao: Todos os graos de Filoloxía da USC.
Curso: 3º, 1º semestre
Número de créditos: 6 ECTS
Prerrequisitos: Por ser un nivel inicial de lingua, non se presupoñen coñecementos
previos; porén, o dominio de linguas románicas (italiano e francés particularmente)
facilita a aprendizaxe da lingua romanesa, sobre todo na comprensión lectora e oral.
Profesor: Francisco Fernández Rei
Departamento: Filoloxía Galega
Área: Filoloxía Románica
Lingua docente: Galego (con matizacións en portugués, castelán, francés ou italiano)
4
Datos de contacto:
- Titorías:
1º semestre: luns, 12:00-15:00, despacho 204 do Dpto. de Filoloxía Galega da
Facultade de Filoloxía; xoves, 10:00-13:00, Sala de Cartografía do ILG
(Instituto da Lingua Galega), Praza da Universidade, 4.
2º semestre: martes, 11:00-14:00, despacho 204 do Dpto. de Fil. Galega da Fac.
de Filoloxia; mércores, 11:30-14:30, Sala de Cartografía do ILG.
As titorías personalizadas desta materia, relacionadas co sistema de créditos
europeos (ECTS), serán no 1º semestre os luns, de 13:00 a 15:00 (despacho
204).
- Teléfono: 881 811 828 (Fac. Filoloxía) e 881 812 817 (ILG).
- Correo electrónico: [email protected] (recoméndase utilizar preferentemente
este medio cando non se requira a presenza directa para calquera consulta)
- Páxina web recomendada: www.usc.es/filrom
Horario de clases:
Día: luns, martes e mércores, 10:00-11:00
Aula: A01-Laboratorio Idiomas (luns, mércores), B01(martes)
Datas oficiais de exames:
08/01/2020, ás 09:30 (D15-Seminario); 11/06/2020, ás 09:30 (D15-Seminario)
5
2. CONTEXTUALIZACIÓN E SENTIDO DA MATERIA NO PLAN
DE ESTUDOS
A materia de Lingua Romanesa 1, que é a primeira do módulo optativo Lingua
e Literatura Romanesa, permite que o alumnado adquira os coñecementos básicos da
lingua e que se introduza no marco sociocultural de Romanía. O módulo distribúese en
dous bloques, un de lingua (12 créditos) e outro de literatura (12 créditos), e consta de
catro materias (2 de lingua e 2 de literatura), cada unha de 6 créditos, que deben
comprenderse de maneira integrada por formaren un todo a lingua e a súa literatura.
Ademais, na docencia das catro materias aténdese a aspectos culturais e lingüísticos.
O módulo de Romanés intégrase na Modalidade Mixta (módulo optativo de
romanés módulo complementario), que pode cursar o alumnado de todos os Graos da
Facultade de Filoloxía da USC (Filoloxía Clásica, Lingua e Literatura Españolas,
Lingua e Literatura Galegas, Lingua e Literatura Inglesas e Linguas e Literaturas
Modernas). As materias deste módulo permiten engadir unha nova lingua e unha nova
cultura ás xa estudadas nos Graos como Maior e Minor, seguindo os propósitos do Plan
Boloña de enriquecer a formación lingüística do estudantado de Europa.
O romanés é o único idioma románico do leste europeo resultado da evolución do latín
vulgar implantado nas antigas provincias da Mesia (no sur do Danubio) e da Dacia (no norte
do Danubio) en condicións de total illamento do resto da Romania e sen ningún contacto co
latín culto dende comezos do século VII, polo que se considera que foi probablemente a
primeira lingua que se separou da matriz latina. As súas estruturas gramaticais son
fundamentalmente as das outras linguas románicas e o seu vocabulario é esencialmente latino,
por derivación directa (palabras patrimoniais) ou indirecta (empréstitos sobre todo do francés
debido á forte reoccidentalización desde o século XIX). A influencia dun adstrato plurisecular
tanto do eslavo eclesiástico coma do búlgaro deixou unha clara pegada na riqueza de
empréstitos léxicos eslavos para conceptos correntes e tamén en numerosos calcos semánticos
e en varios elementos paradigmáticos.
A lingua romanesa é oficial en Romanía (20.121.641 habitantes no censo do 2011,
sendo lingua materna do 85,4% da poboación) e é un dos idiomas oficiais da Unión Europea
da que Romanía forma parte. Tamén é oficial na República Moldova, onde se denomina co
glotónimo lingua moldova; dos 3.383.332 residentes no 2004, 2.588.355 (76,5%) declaraban
falar como lingua materna o romanés-moldovo (16,5% o romanés, 60% o moldovo). En
rexións de estados limítrofes con Romanía o estatuto do romanés é de lingua minoritaria,
sendo cooficial na rexión serbia de Voivodina. Tamén se fala en nacións dos Balcáns
afastadas de Romanía e de Moldovia.
Sen estatuto de lingua minoritaria en numerosos países de Europa e noutros
continentes o romanés fálano emigrantes en situación de residentes temporais ou
naturalizados: no 2010 os romaneses (2,1 millóns) eran o segundo maior grupo de non
nacionais que vivían noutro estado da UE, sendo España o país onde vive a comunidade máis
numerosa (o 1 de xaneiro do 2012 de 5.711.040 inmigrantes 895.970 eran romaneses).
Estímase que mais de 9 millóns de romaneses viven fóra dos estados de Romanía e de
Moldavia.
6
3. OBXECTIVOS E COMPETENCIAS DA MATERIA
3.1. OBXECTIVOS
Obxectivo xeral: a) coñecer os compoñentes básicos do sistema lingüístico do
romanés (dacorromanés) actual e fomentar a capacidade de contrastar o romanés co
galego e co castelán e con outros idiomas románicos; b) obter un dominio básico da
lingua romanesa para enfrontarse a situacións comunicativas de pouca complexidade,
propias da vida cotiá, consonte co Marco Europeo de Referencia (nivel A1-A2).
Obxectivos especiais: a) obxectivo descritivo: familiarizar o alumnado coas
realizacións fónicas, as estruturas morfolóxicas, as clases de palabras, as estruturas
sintácticas e os principias campos semánticos do léxico fundamental do romanés; b)
obxectivo metodolóxico: proporcionar un punto de vista metodolóxico para poder
profundar nos estudos de fonética e fonoloxía, morfosintaxe e léxico da materia Lingua
Romanesa 2.
Obxectivos específicos: a) Coñecer o conxunto das realizacións fónicas do
romanés actual; b) recoñecer a relación entre variantes e fonemas do romanés; c)
adquirir o coñecemento básico da estrutura morfolóxica do romanés (estrutura interna
das palabras, a súa clasificación, os mecanismos de formación de palabras –
composición e derivación); d) delimitar as clases de palabras (características de cada
clase e as súas categorías gramaticais asociadas); e) adquirir elementos do vocabulario
fundamental e o seu uso nas estruturas sintácticas básicas para poder usalo en situacións
comunicativas.
3.2. COMPETENCIAS
Coñecer aspectos da historia e da situación do romanés no seu dominio
lingüístico, así como da sociedade romanesa actual e de contribucións relevantes á
cultura universal.
Adquirir coñecementos xerais e sólidos sobre as principais características do
compoñente fónico, da estrutura morfolóxica, das diversas clases de palabras, da súa
combinación en unidades sintácticas e das unidades léxicas, así como unha serie de
destrezas metodolóxicas e capacidade crítica no estudo da lingua.
As competencias xerais que se intentan alcanzar son as capacidades
comunicativas (na comunicación escrita e oral), a capacidade de análises e sínteses e a
capacidade crítica.
Competencias pragmáticas: Presentarse e saudar. Describirse fisicamente e describir
a alguén. Dicir onde se está e dicir onde están as cousas. Dar ou pedir un enderezo.
Contar números. Dar as grazas e responder un agradecemento. Dar a data. Dar e pedir a
hora. Falar do tempo. Describir actividades cotiás. Preguntar e dicir como se escribe ou
como se pronuncia unha palabra ou expresión.
7
4. CONTIDOS (TEMARIO)
1. Romanés, lingua románica
(presentación xeral)
1.1. O romanés e as súas variedades diatópicas: o dacorromanés.
1.2. Posición do romanés entre as linguas románicas
2.- Fonética e Fonoloxía
a) Clases expositivas:
2.1. As vogais do romanés (fonemas e alófonos); ditongos e tritongos. Transcrición
fonética e representación gráfica; normas de pronuncia.
2.2. As consoantes do romanés. Transcrición fonética e representación gráfica;
normas de pronuncia.
2.3. O acento.
2.4. Fonética sintáctica: asimilación e elisión e a súa representación gráfica.
2.5. A entoación.
b) Clases interactivas
2.6. Exercicios de fonética articulatoria e transcrición fonética e fonolóxica: a)
vogais e grupos vocálicos; b) consoantes e grupos consonánticos; c) estrutura
silábica.
2.7. Exercicio global de transcrición fonética.
3. Morfosintaxe
a) Clases expositivas:
3.1. O compoñente gramatical: morfoloxía.
3.1.1. Análise morfolóxica: raíz, afixo, tema e base.
3.1.2. Formación de palabras: composición e derivación.
3.2. O compoñente gramatical: clases de palabras.
3.2.1. Palabras abertas e fechadas, palabras variables e invariables.
8
3.2.2. Categorías gramaticais: xénero, número, caso, determinación, persoa,
modo e tempo.
3.2.3. Procesos: substantivación, afixación, flexión e gradación.
3.3. O compoñente gramatical: sintaxe.
3.3.1. Estruturas: sintagmas, cláusulas e oracións (simples e compostas).
3.3.2. Relacións: concordancia, coordinación e subordinación.
b) Clases interactivas
3.4. Obxectivos de formación:
3.4.1. Recoñecer os distintos compoñentes das palabras.
3.4.2. Procesos de creación léxica activa no romanés.
3.5. Tipos de prácticas:
3.5.1. Análise morfolóxica.
3.5.2. Identificación de procesos derivativos, flexivos e compositivos que
explican a formación de unidades léxicas.
3.5.3. Identificación de sintagmas e de oracións
4. Léxico. Campos semánticos
a) Clases expositivas
4.1. Persoa:
4.1.1. Designacións xerais para o individuo.
4.1.2. Formas de relacionarse: o saúdo.
4.1.3. Características físicas.
4.1.4. Características morais.
4.2. Familia:
4.2.1. Relacións de parentesco.
4.2.3. Accións.
4.3. O corpo humano e os sentidos.
4.4. Existir e ter.
9
4.5. Territorio:
4.5.1. Terra e auga.
4.5.2. Países e adxectivos xentilicios.
4.6. Tempo cronolóxico:
4.6.1. Estacións, meses e días da semana.
4.6.2. A data e as partes do día.
4.6.3. A hora (e os numerais).
4.7. Tempo atmosférico.
4.8. Residencia:
4.8.1. Accións xerais.
4.8.2. A casa e a moblaxe.
4.9. Compras:
4.9.1. Na praza (froitas, legumes...)
4.9.2. No supermercado.
4.10. Comidas e bebidas:
4.10.1. No restaurante.
4.10.2. Na cafetaría.
4.11. Viaxar:
4.11.1. Designacións xerais.
4.11.2. Medios de transporte: viaxe en tren.
4.12. Ensino: sistema de ensinanza en Romanía.
4.13. Festas e regalos: a festa do Nadal.
4.14. Medios de comunicación e publicidade.
4.15. Outros campos semánticos.
10
b) Clases interactivas
4.16. Obxectivos de formación:
Coñecer o vocabulario básico da lingua romanesa para poder presentarse
e saudar, facer unha descrición da propia persoa e doutras persoas, pedir
a hora ou un enderezo, conversar sobre o tempo atmosférico ou sobre
algunha noticia relevante, describir accións cotiás (comprar nun mercado
ou nun comercio, xantar nun restaurante, pedir un café, acudir a unha
oficina bancaria, facer unha reserva nun hotel ou nunha axencia de
viaxes) etc.
4.17. Tipos de prácticas:
4.17.1. Audición de situacións diversas da vida cotiá (no hotel, nunha
entidade bancaria, na praza, nun restaurante, nun bar, na rúa...).
4.17.2. Diálogos entre o alumnado (ou entre alumnado e profesor) para
reproducir esas situacións cotiás.
4.17.3. Lectura (e audición de ser posible) de textos con campos
semánticos e diverso léxico fundamental do romanés actual.
4.17.4. Lectura (e comentario) de noticias de xornais e revistas dixitais.
4.17.5. Redaccións con léxico diverso dun campo semántico
determinado.
11
5. BIBLIOGRAFÍA BÁSICA E COMPLEMENTARIA
Indícase cun asterisco (*) a bibliografía recomendada, e dentro desta márcanse con
dobre asterisco (**) os manuais fundamentais ós que se fará constantemente
referencia nas unidades do apartado 9 relativo á planificación das actividades.
1. Presentación xeral
*Avram, Mioara / Sala, Marius (2007): Faceţi cunoştinţă cu limba română, Cluj:
Echinox, 2001; Ediţia a II-a revăzută, 2007. Tradución de Catalina Iliescu
Gheorghiu e Delia Ionela Prodan: Les presentamos la lengua rumana. Alicante :
Publicaciones de la Universidad de Alicante, 2013.
*González-Barros, José Damián (20042): Esquemas de rumano. Gramática y usos
lingüísticos. Madrid: Centro de Lingüística Aplicada Atenea,.
*Ionescu, Christian (1999): “O romanés. Aspectos da historia externa con especial
atención á súa situación fóra das fronteiras de Romanía”, en F. Fernández Rei /
A, Santamarina Fernández (eds.): Estudios de sociolingüística románica. Linguas
e variedades minorizadas. Santiago de Compostela: Universidade, 445-501.
*Labraña, Sabela/ Vázquez, Ignacio/ Klein, Horst G., Stegman, Tilbert D. (2009):
“Minirretrato do romanés”, en Labraña et ali: EuroComRom – As sete
peneiras: Saber ler axiña todas as linguas románicas. Aachen: Shaker Verlag,
218-230.
Lombard, Alf (1974): La langue roumaine: une présentation. Paris: Klincksieck.
*Metzeltin, Miguel (2004): “El rumano en el conjunto de las lenguas románicas”, en
M. Metzeltin: Las lenguas románicas estándar. Historia de su formación y de su
uso. Uviéu: Academia de la Llingua Asturiana, 259-267.
Pop, Ioan-Aurel (2006): Los rumanos y Rumanía. Una breve historia. Tradución do
romanés de Iulia Bobăilă. Cluj-Napoca: Instituto Cultural Rumano.
[especialmente o cap. 5 «“Nosotros procedemos de Roma”: el nacimiento del
pueblo rumano y de la lengua rumana», 41-69).
Schlösser, Rainer (2001): “Una lingua con due famiglie: il caso del rumeno”, en R.
Schlösser: Le lingue romanze. Bologna: Il Mulino, 109-117.
Rusu, Valériu (1992): Le roumain. Langue, culture, civilisation. Paris: Ophrys.
12
2. Ortografía
Academia Română Institutul de Lingvuistică “Iorgu Iordan” (1995): Îndreptar
ortografic, ortoepic şi de punctuaţie. Bucureşti: Univers Enciclopedic.
Marcu, Florin (2002): Mic dicţionar ortografic şi ortoepic al limbii române.
Bucureşti: Saeculum Vizual.
Şoşa, Elisabeta (1999): Ortografia fără taine. Bucureşti: Saeculum I. O.
3. Gramáticas (e outras monografías)
Academia Română, Institutul de Lingvistică “Iorgu Iordan – Al. Rosetti” (2005):
Gramatica limbii române (coordinadora Valeria Guţu Romalo), 2 vol.
Bucureşti: Editura Academiei Române.
Augerot, James E. (1974): Romanian Phonology: a generative phonological sketch
of the core vocabulary of standard Romanian. Bucharest / Moscow, Idaho:
Editura Academiei Republicii Socialiste România / Idaho Research Foundation,
University of Idaho.
Avram, Miora (20013): Gramatica pentru toţi. Bucureşti: Editura Humanitas.
Bejan, Dumitru (20013): Gramatica limbii române. Compendiu. Cluj: Echinox.
Dobrovie-Sorin, Carmen (1994): The Syntax of Romania: Comparative Studies in
Romance. Berlin / New York: Mouton de Gruyter.
Gutia, Ioan (1967): Grammatica romena moderna. Roma: Mario Bulzoni.
*Ionescu, Christian: Esbozo de gramática rumana (material inédito).
Lombard, Alf (1981) Dictionnaire morphologique de la langue roumaine. Lund /
Bucureşti: Gleerup / Editura Academiei Republicii Socialiste România.
Lombard, Alf (1954-1955): Le verb roumain: étude morphologique. Lund:
Gleerup.
Pop, Liana / Moldovan, Victoria / Uricaru, Lucia (2002): Scurta gramatică
(româna ca limbă străina). Cluj: Echinox.
Pop, Sever (1948): Grammaire roumaine. Bern: Franke.
*Rauta, Aurelio (19732): Gramática rumana. Madrid: CSIC [o libro ten unha serie
de textos útiles, especialmente poesías dos principais autores romaneses].
Tomescu, Domniţa (2003): Limba română. Gramatică. Morfologiă. Bucureşti: All
Educational.
*Uricaru, Lucia / Goga, Mircea (1995): Verbes roumains / Romanian verbs / Verbe
româneşti. Cluj: Echinox.
13
Sandfeld, Kr[istian] / Olsen, Hedvid (1936-1962).: Syntaxe roumaine. París: Droz.
4. Manuais de lingua (e descricións para estranxeiros)
Brâncuş, Grigore / Ionescu, Adriana / Saramandu, Manuela (19913): Limba
română. Manual pentru studenţi străini. Bucureşti: Editura Didactică şi
Pedagogică.
Cazacu, Boris / Caragiu Marioţeanu, Matilda / Chiosa, Clara Georgeta / Guţu
Romalo, Valeria : (19814): Cours de langue roumaine. Introduction à l’ étude
du roumain à l’ usage des étudiants étrangers. Bucureşti: Editura Didactică şi
Pedagogică.
*Deletant, Dennis (19952): Colloquial Romanian. A Complete Language Course.
London / New York : Routledge [libro + 2 casetes].
Dorobăţ, Ana / Fotea, Mircea (1999): Româna de bază. Manual pentru studenţi
străini (Vol. I şi II). Iaşi: Institutul European.
Fabre, Gilbert (1991): Parlons roumain. Langue et culture. Paris / Condé-sur-
Noireau: L’Harmattan / Corlet.
*Gönczöl-Davies, Ramona / Deletant, Dennis (20023) : Colloquial Romanian. The
Complete Course for Beginners. London / New York: Routledge [libro + 2
casetes ou CDs].
*Kohn, Daniela (2009a): Puls. Manual de limba română pentru străini. Curs. Iaşi /
Bucureşti: Polirom, [libro + 2 CDs].
Kohn, Daniela (2009b): Puls. Manual de limba română pentru străini. Exerciţii.
Iaşi / Bucureşti: Polirom.
Munteanu, Dan (2006): Ghid de conversaţie român-spaniol pentru toţi. Bucureşti:
Editura Niculescu.
*Pologea, Mona (2008): Limba română pentru străini. Bucureşti: Institutul
Cultural Român [libro + 1 CD]
**Pop, Liana (19932): Le roumain avec ou sans professeur. Romanian with or
without teacher. Româna cu sau fără profesor Cluj: Echinox [libro con
explicacións e léxico en francés e inglés + estoxo con 4 casetes].
**Pop, Liana (20004): Româna cu sau fără profesor. Cluj: Echinox [edición
revisada e aumentada, libro con explicacións e léxico en en ruso e inglés +
estoxo con 4 casetes].
Ştefănescu-Drăgăneşti, Virgiliu / Murrel, Martin (1970 / 1987): Romanian.
London: Hodder and Stoghton / Kent: Sevenoaks.
14
Tarantino, Angela / Dascălu, Laurenţia (1996): La lingua rumena. Morfologia ed
esercizi. Bucureşti: Editura Fundaţie Culturale Române.
5. Textos
*Elliott, Jane / King, Colin (1999); Enciclopedie generală pentru copii. [Oradea]:
Editura Aquila ’93.
*Pop, Liana (20004): “Lecturi” en Româna cu sau fără profesor, pp. 256-287
[escolma de textos con proverbios, textos xornalísticos, contos, algunha lenda e
sobre todo textos literarios de autores clásicos dos séc. XIX e XX. A mesma
escolma en Pop (19932), pp. 212-242, onde falta un texto literario de Creangă]
Ruffini, Mario (1940): Antologia romena (testi moderni). Modena: Società
Tipografica Modenese.
6. Dicionarios (e outro material léxico)
Academia Română Institutul de Lingvistică “Iorgu Iordan” (19982): DEX
Dicţionarul Explicativ al. Limbii române. Bucureşti: Editura Univers
Enciclopedic.
Academia Română, Institutul de Lingvistică “Iorgu Iordan – Al. Rosetti” (2005):
Dicţionarul ortografic, ortoepic şi morfologic al limbii române, 2ª ed. revisada e
ampliada (coordinadora Ioana Vintila-Rădulescu). Bucureşti: Editura Univers
Enciclopedic.
*Bucurenciu, Ileana (2004): Diccionario español-rumano, rumano-español. Madrid:
Turpin.
Bursuc, Juliana / Nieto, Pablo (2000): Diccionario rumano-español y viceversa.
Dicţionar român-spaniol şi viceversa. Barcelona: Sísifo (Ed. revisada 2004)
*Calciu, Alexandru / Duhăneanu, Constantin / Munteanu, Dan (1979): Dicţionar
român-spaniol. Bucureşti: Editura Ştiinţifică şi Enciclopedica.
Calciu, Alexandru / Samharadze, Zaira: Dicţionar spaniol-român (1992); Bucureşti:
Editura Ştiinţifică.
*Cioranescu, Alejandro (1966): Diccionario etimológico rumano. La Laguna:
Universidad.
Comşulea, Elena / Teiuş, Sabina / Şerban, Valentina (1998): Dicţionar de expresii şi
locuţioni. Chişinău: Editorial-Poligrafică Ştiinţa.
*Diaconescu, Ana Maria (2005): Léxico para situaciones. Español / Rumano
Român / Spaniol. Madrid: Centro de Lingüística Aplicada Atenea, 2005.
15
Dumistrăcel, Stelian (2001): Dicţionar de expresii româneşti. Iaşi: Institutul
European.
*Ghiţescu, Micaela (2005): Dicţionar român-spaniol – spaniol-român de uz şcolar.
Bucureşti: Lucman.
Hanes, Gheorghina (19812): Dicţionar francez-român român-francez. Bucureşti:
Editura Ştiinţifică şi Enciclopedica.
Mocanu, Angela / Mocanu, Pavel (2000): Dicţionar portughez-român şi român-
portughez. Bucureşti: Teora [18.000 entradas ca. de portugués e 30.000 ca. de
romanés].
Neagu, Valeria (2000): Dicţionar român-spaniol. Bucureşti: Niculescu, [16.000
entradas].
Neagu, Valeria (2000): Dicţionar spaniol-român. Bucureşti: Niculescu [16.000
entradas].
Nedelcu, Carmen / Iliescu, Maria / Scurtu, Gabriela / Neagu, Valeria / Costăchescu
(2001): Dicţionar poliglot. Română. Engleză. Franceză. Germană. Italiană.
Spaniolă. Bucureşti: Teora.
*Nieto, Pablo (2000): Diccionario rumano-español español-rumano. Barcelona:
Sísifo.
*Protopopescu, Ion (1959): Dicţionar român-spaniol. Madrid: Editura Carpaţii.
Samharadze, Zaira/ Calciu, Alexandru (20052): Dicţionar spaniol-român. Bucureşti:
Univers Enciclopedia.
Dicionarios na rede
*http:/www.dexonline.ro
[o mellor dicionario explicativo do romanés é dexonline, un conxunto de 24
dicionarios que incorpora cinco grandes dicionarios, xunto con outros de
sinónimos e antónimos, o etimolóxico de Cioranescu, o ortográfico, o de
pronuncia e morfolóxico, o de neoloxismos, da lingua dos séc. XVI-XVIII etc.]
http://www.dictionare.com/english/dictionary.htm
[vocabulario romanés-inglés e inglés-romanés e dicionario de verbos
conxugados romaneses e ingleses]
http://www.dictionar.ro
[vocabulario plurilingüe romanés, inglés, francés, alemán, español e italiano]
16
6. METODOLOXÍA E RECURSOS
Corresponden a esta materia 45 clases durante 15 semanas, repartidas en 25
clases expositivas e 18 clases interactivas.
Nas clases expositivas preséntanse mediante o método comparativo os elementos
máis importantes de cada unidade con material didáctico ofrecido polo profesor, que se
poderá completar con actividades complementarias.
Nas clases interactivas trabállanse as competencias lingüísticas con exercicios
prácticos, escritos e orais. Realízanse exercicios relacionados cos temas explicados na
aula ou analízanse pequenos traballos elaborados fóra do horario de clases, en grupo o
individualmente, como transcrición fonética e fonolóxica de textos romaneses, análise
de estruturas silábicas, análise de estruturas morfolóxicas e clases de palabras, análise
de estruturas sintácticas e identificación e composición de campos semánticos.
Nas clases interactivas tamén se fan exercicios orais consistentes en recrear
situacións da vida diaria, como pode ser a compra no supermercado, pedir un café nun
bar ou de comer nun restaurante, reservar un cuarto nun hotel ou comprar un billete de
tren ou doutro medio de transporte.
A materia consta de 6 créditos ECTS, equivalentes a 150 horas de traballo do
alumno, coa seguinte distribución para poder superala:
Actividades formativas co seu contido en horas para o alumnado
Actividades presenciales Horas Actividades non presenciais Horas
Sesións expositivas 25 Estudo e preparación de
actividades programadas na
clase
60
Sesións interactivas (clases e
/ou laboratorio de idiomas) 18
Realización de traballos de
diverso tipo 30
Sesiones de titoría programadas 2 Lecturas
Sesións de avaliación Preparación do traballo final 15
Outras actividades Outras actividades
(especificar)
Total de horas de actividade
Presencial 45
Total de horas de actividade
non presencial 105
17
7. SISTEMA DE AVALIACIÓN
1ª oportunidade (xaneiro)
Segundo a normatia é imprescindible a asistencia regular ás clases e a
participación activa de todo o alumnado na discusión dos diversos puntos do programa.
Farase un seguimento continuado do labor realizado por cada estudante, polo
que se require a asistencia obrigatoria (como mínimo, nun 80% do total de horas
previstas) tanto ás clases expositivas como ás interactivas, nas que se valorará a
implicación e a participación activa. O alumnado fará as actividades non presenciais que
se lle vaian encargando e un traballo final individual escrito sobre algún apartado do
temario.
Na avaliación final a porcentaxe correspondente a cada actividade é a seguinte:
a) un 25% para a asistencia regular e participación activa nas aulas;
b) un 25% no dominio dos contidos teóricos e prácticos sobre
comentarios específicos preparados polo profesor;
c) un 25% para pequenos traballos non presenciais preparados por cada
estudante, que exporá nas aulas;
d) un 25% para o traballo final individual escrito.
Alumnado con dispensa de asistencia
O estudante que non poida participar nas actividades previstas, xustificadas
consonte co previsto na Normativa de asistencia a clase nas ensinanzas adaptadas ao
Espazo Europeo de Educación Superior, que o Consello de Goberno da USC aprobou
en sesión do 25 de marzo do 2010, realizará dous traballos escritos (40% + 40%) sobre
os contidos teóricos e prácticos establecidos polo profesor e unha proba oral (20%).
Exame final
O estudante que asista con regularidade e non acade a nota mínima de 5 na
avaliación final (50% do total), e o estudante con dispensa de asistencia que non obteña
esa nota mínima, ten que realizar un exame final cunha parte práctica e outra teórica na
data que establece a Facultade de Filoloxía da USC.
18
2ª oportunidade (xuño)
A avaliación farase exclusivamente a través dun exame escrito, que suporá o
100% da nota e que incluirá cuestións teóricas e prácticas sobre os contidos do
programa. O exame realizarase na data oficial.
8. OUTRAS INFORMACIÓNS DE UTILIDADE
Procurarase organizar actividades extraacadémicas diversas (ciclo de cinema
romanés, audicións musicais, conferencias e outras actividades culturais) para quen
estea interesado na lingua e cultura romanesas e na actual situación sociocultural de
Romanía e de Moldavia, así como na situación das minorías de lingua romanesa de fóra
destes países.
19
9. PLANIFICACIÓN DAS ACTIVIDADES
O estudantado ten que reservar semanalmente as horas necesarias para distribuír
o traballo que debe realizar para a participación nas clases expositivas e / ou interactivas
ou para posibles comentarios ou exercicios. Debe ter en conta que na derradeira semana
lectiva se fará un exercicio escrito final (vid. apartado 7):
Nos primeiros días de clases o profesor fará unha introdución xeral á lingua
romanesa e unha presentación do marco sociocultural de Romanía (unidades 1 e 2), á
vez que se fará audición e tradución dalgún texto romanés; nas seguintes clases o
profesor realizará unha exposición inicial pero procurará que o alumnado vaia
participando, especialmente na parte práctica, tratando de que aumente a participación
do alumnado a medida que vaia avanzando o semestre.
A seguir preséntase a relación de unidades do curso, co seu contido teórico e
práctico e coa bibliografía esencial, ben para a preparación das clases polo profesor, ben
como material fundamental para axuda da preparación da materia polo estudantado. As
referencias completas das obras sinálanse con asterisco no apartado 5 desta guía:
Unidade 1
Introdución xeral á lingua romanesa
1. Dominio lingüístico e modalidades do romanés
Ionescu (1999), Avram/Sala (2007: 15-23, 2013: 13-19)
2. Minirretrato da lingua romanesa: trazos principais
Avram/Sala (2007: 23-28, 2013: 19-24), Labraña (2009)
- Práctica: Audición e tradución do texto “Castelao”, de Luceafărul. Săptămânal
de literatură 42 (noiembrie 1996)
Unidade 2
Marco sociocultural romanés. Contribución á cultura europea moderna
1. Música: Porumbescu e Enescu
2. Belas Artes: Grigorescu e Brâncuşi
3. Literatura:
-Grandes clásicos (1866-1886): Eminescu, Creangă, Slavici e Caragiale.
-Etapa interbélica: Rebreanu, Eliade, Blaga, Arghezi, Tzara…
- Práctica:
1º) audicións musicais e proxección de vídeos culturais.
2º) lectura e tradución do texto xornalístico “Castelul Bran a fost restituit
proprietarului de drept”, da BBC Romanian.com (26 Mai 2006)
20
Unidade 3
Ortografía, fonética e entoación
“Pronunţarea şi ortografia” en Avram/Sala (2007: 95-107, 2013: 79-89).
1. Alfabeto
Pop (2000: 16), Pologea (2008: 13)
2. Grupos de letras
Pop (2000: 19), Pologea (2008: 14)
3. Fonética: vogais, ditongos e consoantes
Deletant (1995: 6-8, 13-15, 23-24,33-34)
González-Barrros (2004: 7-8)
Kohn (2009a: CD1, pistas 20-21: vogais; pistas 22-26: consoantes)
Pop (1993: 0-1), Pop (2000: 14-15), Pologea (2008: 15, 18, 26)
4. Fonética sintáctica: asimilación e elisión e a súa representación gráfica.
Deletant (1995: 111-112)
5. Entoación
Deletant (1995: 8-9), Kohn (2009a: 19 e CD1, pistas 27-28)
- Práctica:
1º) Lectura e comentario de “Un scurt text românesc standard însoţit de
transcrierea lui fonetică” de Avram/Sala (2007: 155-156, 2013: 129-130)
2º) Exercicios de ortografía e transcrición fonética a partir de exercicios
da bibliografía citada
Unidade 4
Formas de saudar. Países e nacionalidades
1. Saudar e presentarse
Kohn (2009a: 8-12), Pologea (2008: 15-17)
Pop (1993: 4-5), Pop (2000: 20-21)
Avram/Sala (pronomes de cortesía 2017: 165-166; 2013: 140; fórmulas
de cortesía 2007: 166-172, 2013: 140-146; fórmulas de presentarse
2007: 172-173, 2013: 146-147)
2. Profesións, países e nacionalidades
Kohn (2009a: 14-16), Pologea (2008: 22)
Pop (1993: 8-11), Pop (2000: 26-29)
- Práctica: texto “Europa” da Enciclopedie de Elliot (1999: 34-35).
Unidade 5
Os números e a idade
1. Numerais cardinais
González-Barrros (2004: 33-34), Kohn (2009a: 17)
Pop (1993: 3, 7), Pop (2000: 19, 23),
21
Avram/Sala (2007: 115-116, 2013: 96-97)
2. A idade
Kohn (2009a: 18)
3. Gramática:
3.1. Presente indicativo de a fi e a avea
3.2. Substantivo masculino e feminino
González-Barrros (2004: 9-11). Kohn (2009a: 21)
Pop (1993: 9, 27), Pop (2000: 27, 47),
Avram/Sala (xénero e caso do subst. 2007: 110-112; 2013: 92-93)
- Práctica:
o 1º) cifras, datas históricas relevantes, idade
o 2º) audición de noticias da TV romanesa.
Unidade 6:
Orientación, direccións e locais nunha cidade
1. Orientación
Kohn (2009a: 22-23 ), Pop (1993: 24), Pop (2000: 44)
2. Direccións (á dereita / á esquerda, dereito, cerca…)
Kohn (2009a: 24), Pop (1993: 20, 30), Pop (2000: 42, 52)
3. Enderezo e procedencia
Kohn (2009a: 25), Pop (1993: 20, 24), Pop (2000: 42, 44 )
4. Gramática:
4.1. Preposicións
González-Barros (2004: 91-92)
4.2. Preposicións în / la, din / de la
Pop (1993: 21, 23), Pop (2000: 31, 45)
4.3. Preposicións pe, sub, lângă
Pop (1993: 25), Pop (2000: 45)
-Práctica: lectura e tradución do texto xornalístico “În căutarea noilor 7 Minuni
ale Lumii”, da BBC Romanian.com (02 Ianuarie, 2006).
Unidade 7
Saída pola cidade: a expresión da hora
1. Que hora é?
Kohn (2009a: 26-27), Pop (1993: 14-15), Pop (2000: 34-35)
2. Viaxe en taxi na cidade
Kohn (2009a: 28)
3. Cambio de moeda estranxeira
Gönczöl-Davies (2002: 80), Kohn (2009a: 29), Pop (2000: 40)
4. Gramática:
4.1. Presente indicativo de a merge, a face, a sta e a lua
22
Kohn (2009a: 31)
4.2. O artigo
González-Barros (2004: 19-21)
Kohn (2009a: 31), Pop (1993: 5, 7, 19), Pop (2000: 21, 23, 39),
Avram/Sala (2007: 112-114, 2013: 94-95)
- Práctica: moedas e billetes de Romanía
Unidade 8:
A data e as estacións do ano
Kohn (2009a: 32-33, 80-83 e no CD2 na pista 4 as estacións)
Pop (1993: 16-17), Pop (2000: 36-37),
Avram/Sala (unidades de tempo 2007: 162-164, 2013: 137-138)
1. Que día é hoxe? Días da semana
2. Que data é hoxe? Meses do ano
3. As estacións
4. Gramática:
4.1. Presente indicativo dos verbos regulares en –a, –e, -ea, –i, -î
González-Barros (2004: 67-68)
4.2. Presente indicativo de verbos irregulares
Kohn (2009a: 40), Pop (1993: 33-35), Pop (2000: 55, 57, 59)
- Práctica: textos “Schimbarea anotimpurilor” e “Anotimpurile” da Enciclopedie
de Elliott (1999: 14-15)
Unidade 9
Situacións diversas (I): restaurante, hotel, banco
1. No restaurante
Gönczöl-Davies (2002: 51-52, 54), Kohn (2009a: 35)
Pologea (2008 : 73), Pop (1993: 32), Pop (2000: 54, 56, 66)
2. No hotel
Kohn (2009a: 36-37), Pologea (2008: 107),
Pop (1993: 28, 30), Pop (2000: 50, 52),
3. No banco
Kohn (2009a: 36-37)
4. Gramática:
Substantivo en singular cos artigos
González-Barros (2004: 19-21) [en sg. e pl., indet. e determ.]
Kohn (2009a: 41), Pop (1993: 5, 7), Pop (2000: 21, 23)
[Pop (1993: 37), Pop (2000: 61) subst. en sg. e pl. co art. determinado]
- Práctica: texto “La restaurant”, de Eugen Ionescu (en Pop 2000: 74)
23
Unidade 10
Situacións diversas (II): correos, fronteira, tren e outros medios de transporte
1. En correos
Gönczöl-Davies (2002: 77-78), Pop (1993: 80, 82, 84),
Pop (2000: 114, 116, 118)
2. Na fronteira
Gönczöl-Davies (2002: 14), Pop (2000: 46)
3. Medios de transporte: o tren
Gönczöl-Davies (2002: 39-40, 116-117), Pologea (2008: 47),
Pop (1993: 56, 58), Pop (2000 : 86, 88, 90)
4. Gramática:
Plural dos substantivos
González-Barros (2004: 12-16)
Kohn (2009a: 41), Pop (1993: 13 masc., 27 fem. e neutro),
Pop (2000: 33 masc., 49 fem. e neutro),
- Práctica: texto “Traversarea Americii in căruţe” da Enciclopedie de Elliott
(1999: 14-15)
Unidade 11
De compras (praza e supermercado). Na cafetaría
1. Na praza: froitas, legumes…
Gönczöl-Davies (2002: 95), Kohn (2009a: 43-44, CD1 pista 52),
Pologea (2008: 40, froitas e legumes 78-79),
Pop (1993: 64), Pop (2000: 94)
2. No supermercado
Kohn (2009a: 45, CD1 pistas 55-56)
3. Na cafetaria
Kohn (2009a: 47, CD1 pista 57)
4. Gramática
4.1. Pronome e adxectivo pronominal posesivo
González-Barros (2004: 23 art. xenit. pos.; 56 pron. poses. con al, a...)
Kohn (2009a: 41), Pop (1993: 159), Pop (2000: 209)
4.2. Adxectivo e pronome posesivo
González-Barros (2004: 55-56), Kohn (2009a: 115)
Pop (1993: 101), Pop (2000: 135)
4.3. Adxectivo e pronome demostrativo
González-Barros (2004: 51-53), Kohn (2009a: 41, 59)
Pop (1993: 127), Pop (2000: 173)
- Práctica: textos “Hrana şi preparea ei” e “Hrana zilnică” da Enciclopedie de
Elliott (1999: 76-77)
24
Unidade 12
A vivenda e a moblaxe
(Kohn 2009a: 52-55, 58)
´
1. Accións a locui, a muta
2. A casa
3. As cores
4. A moblaxe
5. Gramática
5.1. Adxectivo cualificativo
González-Barros (2004: 25-29), Kohn (2009a: 59)
Pop (1993: 29, 77), Pop (2000: 51, 111)
5.2 Graos de comparación
González-Barros (2004: 31-32), Kohn (2009a: 79)
Pop (1993: 65, 149), Pop (2000: 95,199)
5.3.Presente de subxuntivo
González-Barros (2004: 77-78), Kohn (2009a: 59, 68)
Pop (1993: 45, 59, 87), Pop (2000: 71, 89, 119, 121, 125)
[exercicio de uso do presente de subx. en Pop (1993: 92-93), Pop (2000:
126-127)]
- Practica: textos de envases de alimentos e bebidas, textos publicitarios.
Unidade 13
Viaxes e excursións por Romanía
(Kohn 2009a: 60-66)
1.Viaxe en coche
2. Viaxe en tren
3. Excursión ó monte
4. Excursión ó mar
5. Gramática:
5.1. Futuro “popular” e futuro “literario”
González-Barros (2004: 75-76), Kohn (2009a: 69, 123)
Pop (1993: 89), Pop (2000: 123)
5.2. Condicional-optativo
González-Barros (2004: 79), Kohn (2009a: 69)
Pop (1993: 157), Pop (2000: 207, 212)
- Práctica: diálogo sobre excursión ó monte, Kohn (2009a: 65)
25
Unidade 14
A persoa. O corpo humano e os sentidos
1. Xeneralidades: home / muller, mozo / moza /, neno /nena…
2. Formas de relacionarse: casar, amar, namorar, odiar…
3. Partes do corpo
Kohn (2009a: 74)
4. Accións: oír, escoitar, andar, ir, correr, abrazarse, xesticular..
5. Adxectivos para caracterización física e moral
6. Gramática:
4.1. Pronome persoal en acusativo
González-Barros (2004: 44), Kohn (2009a: 79)
Pop (1993: 107, 111, 133), Pop (2000: 141, 149, 179)
4.2. Imperativo ( e imperativo +pronome persoal)
González-Barros (2004: 80), Kohn (2009a: 79)
Pop (1993: 117, 119), Pop (2000: 157-159)
4.3. Conxuncións coordinantes e locucións conxuntivas
Avram/Sala (2007:129-130, 2013: 109), González-Barros (2004: 93-94)
Pop (2000: copulativas 225, 241; adversativas 54, 80, 82, 88, 174, 196,
202, 204, 215; disxuntivas 54, 190: conclusivas 75, 251)
- Práctica: texto sobre problemas de saúde, Kohn (2009a: 77)
Unidade 15
Festas e regalos
1. Festa de Nadal
Kohn (2009a: 84-85, CD2 pistas 8-9)
2. Regalos
Kohn (2009a: 87, CD2 pista 10)
3. Gramática
….3.1. Substantivo en xenitivo e dativo
González-Barros (2004: 17-18), Kohn (2009a: 89)
Pop (1993: 65, 81), Pop (2000: 95, 115, 172 )
3.3. Pronome persoal en dativo
González-Barros (2004: 46), Kohn (2009a: 89)
Pop (1993: 39, 43, 83, 99), Pop (2000: 65, 69, 107, 117, 133)
3.4. Adverbios: o adverbio de modo
González-Barros (2004: 89-90),
Avram/Sala (2007: 124-125, 2013: 104-105)
- Práctica: texto “Oua de Paşte”, de Kohn (2009a: 86)
26
Unidade 16
Medios de comunicación
Kohn (2009a: 100-105)
1. Programas de TV
2. Noticias da radio
3. Prensa escrita
4.Gramática:
4.1. Pronome reflexivo en acusativo e dativo
González-Barros (2004: 48-49), Kohn (2009a: 99)
Pop (1993: 99, 111), Pop (2000: 133, 149)
4.2. Participio
González-Barros (2004: 81), Kohn (2009a: 99)
Pop (1993: 63 ), Pop (2000: 93)
4.3. Perfecto composto
González-Barros (2004: 72), Kohn (2009a: 79, 107)
Pop (1993: 65), Pop (2000: 95)
4.4. Supino
González-Barros (2004: 82), Kohn (2009a: 107)
Pop (1993: 69, 151, 179), Pop (2000: 103, 201)
- Práctica: texto “Palme d’Or pentru Cristian Mungiu”, Kohn (2009a: 104)
Unidade 17
Familia e parentesco
1. Álbum de familia
Gönczöl-Davies (2002: 35, 110-111),
Kohn (2009a: 108-110, 114), Pologea (2008: 86),
2. A voda: casar (xeral), casar (o home, a muller), divorciarse..
Kohn (2009a: 112-113)
3. Gramática
3.1.Pronomes interrogativos-relativos
González-Barros (2004: 57-59), Kohn (2009a: 123)
Pop (1993: 83, 104, 137, 203),
Pop (2000: 26, 28, 65, 117, 145, 185, 231, 249)
3.1. Pronomes indefinidos
González-Barros (2004: 61-63), Kohn (2009a: 123)
Pop (1993: 59, 83, 90, 112, 143, 149, 159, 173, 183),
Pop (2000: 117, 144, 147, 150, 185, 193, 209, 220)
3.3.Imperfecto de indicativo
González-Barros (2004: 71), Kohn (2009a: 115)
Pop (1993: 145-147), Pop (2000: 195)
27
3.4. Conxuncións subordinantes e locucións
Avram/Sala (2007:129-130, 2013:109)
González-Barros (2004: 93-94), Kohn (2009a: 999, 123),
Pop (2000: causais 97, 208, 216, 227, 250, 233, 234, temporais 151,
227; concesivas 215, 251; condicionais 211, 215, 217; finais 131,
150, 215, 249; dubitativas 81, 172)
- Práctica: textos “Ambarcaţiuni”, en Enciclopedie de Elliott (1999: 110-111)
10. ORGANIGRAMA ESTIMADO DO CURSO Estímase o seguinte desenvolvemento do programa:
- Unidades 1-4, clases de setembro. - Unidades 5-9, clases de outubro. - Unidades 10-15, clases de novembro. -Unidades16-17, clases en decembro.
Nas últimas sesións de novembro e nalgúnhas de decembro repasaranse aspectos
fundamentais da gramática e do léxico do romanés, e posteriormente o exercicio final.