Date post: | 12-Mar-2016 |
Category: |
Documents |
Upload: | sofia-rama |
View: | 262 times |
Download: | 16 times |
CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL
IES FÉLIX MURIEL
CELSO EMILIO FERREIRO
SELECCIÓN POÉTICA
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
AUTOPOÉTICA
(…) A Poesía está, coma Deus, en todo tempo. Agora ben,
como o poeta –queira que non- vive no seu tempo, o quid divinum
do seu oficio consiste en saber interpretalo e ser o seu voceiro. Pero
poñendo un gran empeño en diferenciar o grao da palla, é dicir,
non confundindo a moda dun tempo co modo do seu tempo. As
modas pasan; o modo, a Poesía, queda.
Polo que se refere aos poetas galegos, se queren ser fieis a si
mesmos e á terra, teñen que fuxir da arqueoloxía estéril e do
ruralismo pedáneo. Teñen que retorcerlle o pescozo ao reiseñor do
lirismo lacrimóxeno, saudosento… Teñen que mergullarse con
desesperado esforzo no mundo social da nosa terra; nos problemas
vivos do noso tempo; nas angurias das nosas xentes. Pero con ollos
recén abertos, con palabras de hoxe… (…)
(…) Preocúpame o oficio de home e o seu destino colectivo, de aí que
a miña poesía sexa eminentemente “engagée”, contestataria ou,
como eu prefiro, belixerante… (…) Sempre e en toda época houbo
poetas que dixeron: non desairo cantar á rosa e ao amor, pero
antes quero ocuparme dos meus irmáns, os homes.
A poesía belixerante, na que tan a gosto milito, ten un aquí
e un agora para, sen descanso, compadecer (padecer con) aos que
sofren a brutal presión da historia que outros escriben. E por ser
belixerante e inconformista, tradúcese en protesta, érguese contra
da inxustiza e incluso faise revolucionaria porque pretende
conquerir a transformación dunha sociedade coa que está en
íntima controversia.
Celso Emilio Ferreiro, 1955 e 1972
OBRA POÉTICA, EN GALEGO, DE CELSO EMILIO FERREIRO
Cartafol de poesía. Ourense, 1935
O soño sulagado. Vigo, 1955
Longa noite de pedra. Vigo, 1962 (ed. Galaxia)
Viaxe ao país dos ananos. Barcelona, 1968
Cantigas de escarnio e maldicir. Arístides Silveira.Caracas, 1968
Terra de ningures. Monforte, 1969
Paco Pixiñas. Historia dun desleigado contada por el mesmo.
(Romance de Arístides Silveira cun limiar tirado dos proverbios
do Conde de Vimioso e un epílogo de Celso Emilio Ferreiro).
Osedo – Sada, 1970 (Ed. Do Castro)
Cemiterio privado. Xenevra, 1973
Onde o mundo se chama Celanova. Madrid, 1975
OBRAS ÁS QUE PERTENCEN OS POEMAS SELECCIONADOS
O soño sulagado
Longa noite de pedra
Viaxe ao país dos ananos
Cantigas de escarnio e maldicir
Onde o mundo se chama Celanova
FONTE
Celso Emilio Ferreiro. Obras completas.
Col. Arealonga
Dir. X. Alonso Montero
AKAL EDITOR. Madrid, 1975
ISBN: 84-7339-080-6
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
O NENO PREGUNTABA
¿De que lugar iñoto vén o vento
e ónde se vai o vento cando marcha?
¿Quen lle ensinou ao vento xeografía?
O neno preguntaba.
¿Dorme o vento no mar ou nas estrelas?
¿Dorme no val ou dorme na montaña?
¿Dorme no colo verde dos piñeiros?
O neno preguntaba.
¿Sabe que hai Dios o vento?
O neno preguntaba.
Ise vento que xoga cos meus rizos
¿será o anxo da garda?
¿Será o vento a voz dos que están mortos?
O neno preguntaba,
pero o vento
fuxía indiferente pola gándara.
O soño sulagado, 1955
FALARÉIVOS DE MIN
Falaréivos de min anque me doan
as escuras raíces dos meus soños.
Celso Emilio me chaman pero eu teño
outros nomes máis irtos apuntados
nun rexistro de ventos polifónicos
cun fondo musical de frauta triste.
Meus nomes sin palabras. Mainamente,
de par en par abertas sempre as portas,
espallándome vou polos camiños
co corazón aceso en cen abrentes,
nas maus a luz, nos ollos margaridas,
e unha piedá de río sin orelas.
Neno que fun e son, pésanme os anos
cangados de minutos e de días,
de beixos e de cárceres. Cadeas,
lóstregos, vermes, homes en ringleira
baixo a chuvia, isa frol nada no outono.
Lonxana primavera nunca volta,
O soño sulagado, 1955
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
que nun intre vivín de pedra ou arbre,
canle de Dios que cara o mar me leva,
xílgaro azur, ronseles do pasado,
feridas coma labres no remorso:
Andando vou, alporizado o corpo
nun latexo sin fin que me agriloa.
Eisí me chamo eu. En fume escritos
os meus nomes están. Vádeos dicindo
cun fondo musical de frauta triste,
de bágoas esbarradas
petándome decote nas pupilas.
Vádeos decindo en verbas pequeniñas
coma coitelos fríos pola gorxa.
Non me chame ninguén por outros nomes,
alcumes meus en fírgoas entrevistos,
escura voz dun soño sulagado.
O soño sulagado, 1955
SAUDADE
A silandeira sombra sin consolo
de aquil que fun, decote vai conmigo.
Lexano amor, hedra que medra e medra
dentro de min robíndome a modiño.
Aquil que fun non son, por iso estamos
xuntos os dous. Aquil que entonces era
como un río fuxiu, pero quedouse
coma o río que pasa e sempre queda.
Fecunda sementeira do pasado
espello meu, única vida viva,
tódalas cousas morren i esmorecen
somente tí, lembranza, te eternizas.
Espello meu, no que me estou ollando
ise que agora son xa non esiste
O tempo faise estatua na saudade
i eu morro de saudades cada intre.
O soño sulagado. 1955
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
MENSAXE DENDE O SILENZO
Ti ben sabes, amigo, o gran segredo
dise tempo que pasa e que nos moe
cun rodicio de sombras,
sen mañá e sen onte.
Nas nosas maus de lama nada queda,
todo se nos desfái, todo nos foxe
coma o vento que brúa,
coma a auga que corre.
Non somos máis que cousas
con diferentes nomes:
camiño, verme, folla,
estrela, arbre, home.
Cousas
que o tempo ha de pór podres.
E mentras tanto
de ningures pra lonxe,
igoal que toupas imos cegamente
furando o longo túnel dunha noite
que endexamais ten fin; sempre furando
sin máis norte que a morte.
Preguntas e preguntas e preguntas,
decote a preguntar. Ninguén responde.
O soño sulagado, 1955
ORACIÓN POLOS PARVOS
Señor Dios ten piedá dos probes parvos que non sabemos ren de xeometría i embobados na música celeste esquecemos a fórmula do binomio de Newton.
Imos andando a trancas e barrancas adeprendendo as cousas tristemente por iste mundo adiante que fixeches en sete días só, según os libros.
Eu son un pouco parvo, ben comprendo. Nunca poiden saber para qué sirven moitas cousas escuras que consintes. Humildemente quixen preguntar preguntas pequeniñas coma seixos sobre os grilos que cantan incansábeles e os amores dos peixes, pero sempre chegaban unhos homes carregados de textos e mazacotes grises sapientísimos, con datas rigurosas, datos certos, horríbelmente certos, abafantes.
O soño sulagado, 1955
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
Mais ninguén me decía dos paxaros, dos cávados, das froles, e desas nubes que pousaches, Señor, sobre o meu teito.
Perdóanos, Señor, tanta parveza e tén piedade de nós, dos probes parvos que andamos os camiños das estrelas cos ollos alcendidos na bebedeira tépeda das fábulas.
E cando chegue a hora do Xuicio á túa veira lévanos cos nenos, cos santos inocentes, cos velliños, e déixanos seguir ollando ao ceo, modelando no vento doces sonos, como Ti fas, Señor, dende o Principio.
O soño sulagado, 1955
O ASESINO
Nin cadeias nin leises o persiguen, mais nunca será libre. O seus brazos sanguentos van atados ao invisíbel cepo do remorso. Pra il son as horrendas cárceres do insono e as bágoas que levedan as angurias alucinadas de silencio e noite.
Un escuro terror vaille nas veas coma cávados mestos rebulindo, ou coma treponemas sulagados no transfondo do ser. Pra il son as olladas derradeitas que xermolan vindicta nas revoltas de tódalas estradas.
As olladas dos mortos que morreron
afogados en sangue
tremando coma bimbios.
Illado vai do mundo
envolto en ollos pasmos que o interrogan
dendo tódolos ángulos berrando. O soño sulagado, 1955
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
EU EN TI
Eu xa te busquéi
cando o mundo era unha pedra intaita.
Cando as cousas buscaban os seus nomes,
eu xa te buscaba.
Eu xa te procuréi
no comezo dos mares e das chairas.
Cando Dios procuraba compañía
eu xa te procuraba.
Eu xa te chaméi
cando soio a voz do vento soaba.
Cando o silenzo chamaba polas verbas,
eu xa te chamaba.
Eu xa te namoréi
cando o amor era unha folla branca.
Cando a lúa namoraba as outas cumes,
eu xa te namoraba.
Sempre,
dende a neve dos tempos,
eu, na túa ialma.
O soño sulagado, 1955
POEMA NUCLEAR
¡Qué ben, que bomba ven co seu rebombio!
A bomba, ¡bong!, a bomba, bon amigo
A bomba con aramios, con formigas,
con fornos pra asar meniños loiros.
A bomba ten lombrices, bombardinos,
vermes de luz, bombillas fluorescentes,
pixes de chumbo, vómitos, anémonas,
estrelas de plutonio plutocrático,
esterco de cobalto hidroxenado,
martelos, ferraduras, matarratos.
A bomba, bong, A bomba, bon amigo.
Con átomos que estoupan en cadeia
e creban as cadeias que nos atan:
Os outos edificios.
Os outos funcionarios.
Os outos fiñanceiros.
Os outos ideais.
¡Todo será borralla radioaitiva!
As estúpidas nais que pairen fillos
polvo serán, mais polvo namorado.
O soño sulagado, 1955
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
Os estúpidos pais, as prostitutas,
as grandes damas de beneficencia,
magnates e mangantes, grandes cruces,
altezas, excelencias, eminencias,
cabaleiros cubertos, descubertos,
nada serán meu ben, si a bomba ven,
nada o amor, e nada a morte morta
con bendiciós e plenas indulxencias.
¡Qué ben, que a bomba ven! Nun instantiño
a amable primavera faise cinza
de vagos isotopos placentarios,
de letales surrisas derretidas
baixo un arco de átomos triunfaes.
A bomba, ¡bong! A bomba co seu bombo
de setas e volutas abombadas
axiña ven, vela ahí ven, bon amigo.
¡Estános ben! ¡Está ben! ¡Está bon!
¡¡¡¡¡Booong!!!!
O soño sulagado, 1955
CANTIGA DE AMOR CICÁIS
A liberdade endexamáis se acada
e nós, os homes, nunca tivemos azas.
As nosas almas sempre están coutadas
e de xionllos rendidas. Hai espadas.
Hai mulleres e fillos. Tamén patrias.
Tamén economía. Tamén fábricas.
(Ouh, qué gozo morrer nas guerras santas
por mitos, por bandeiras, por palabras
-baixo palabra de honor- palabras sacras.)
Europa ten trescentos millóns de almas,
en cada ialma un mundo, en cada corpo un mandria.
Fusiles, bombas, cañóns, tanques, escadras
-de mar e vento- policías, gardas,
sociedades anónimas, comanditas, limitadas,
xuzgados, xefaturas, alfándegas.
As nosas maus sempre estarán atadas.
Meu corazón, ¿ónde se foi a esperanza
dos verdes anos, i aquelas brancas,
fondas, tenras, outas inquedanzas?
O soño sulagado, 1955
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
PALABRAS
Na miña gorxa agruman as palabras
que de fontes moi fondas vanme vindo
e fanse ríos longos polas veas,
rosas de luz nos ollos ou escumas.
Pero as miñas razón non son palabras
sinon cousas que eisisten elas soias,
que coma Dios eisisten arredradas
nun silenzo de estrelas fuxidivas.
Pequenas cousas, grandes coma vermes,
pechadas no silenzo, sin palabras,
pousadas sobre sí dende o principio,
indo e vindo no tempo coma peixes,
coma peixes do vento, sin palabras.
Vós nunca entenderedes estas cousas,
estas fontes tan fondas, sin palabras,
que nas palabras xurden tatexando
coma meniños nados nun hospicio.
Oramá non sepades o segredo
destas fontes tan fondas, sin palabras,
xa que sodes somente unas palabras
indo e vindo no tempo, unas palabras,
palabras e palabras e palabras.
O soño sulagado, 1955
NAI
Eu non choro por ti, pois sei que mouras
onde a fonte do tempo, alá no fondo
de todos os camiños.
Choro por min un pranto inconsolábel,
que me quedei sin ti, meu limpo espello,
coma un arbre na noute, soio e núo,
fendido polo cerne, coas reigames
sin os doces segredos das violedas.
Choro por min, por estas maus de cinza
que outrora foron pombas,
cando o meu corazón era un paxaro
e ti pasabas sempre atafegada
nun andar de formiga labourando.
Tecían as labercas os abrentes
i eu era un vagalume, unha estreliña
ateigada de luz polos camiños.
Dios estaba con nós.
Agora vou senlleiro,
orfo de beixos tépedos sin mácula.
Choro por min que xa non teño colo,
para pousarme níl coma nun niño,
miña nai imposíbel, viva e morta
no cristal dos meus ollos.
O soño sulagado, 1955
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
DEMPÓIS
¿Ti non sabes que eu teño outras preguntas
—poutas sanguentas sobre a miña gorxa—
e ninguén me contesta?
Que inda non sei por qué dioses iñotos
morreron tantos mozos que pasaban
cantando ledamente
cando o solpor durmía sobre os pinos.
Nin sei por qué non cantan ises nenos
que xogan a ser homes polas rúas
con tristura de páxaros mollados.
I esas doridas nais de doces ollos
coutados de violedas,
inda non sei por qué choran magoadas
baixo un ceo impasíbel
cheos de cinza os colos.
Non me preguntes nada.
O soño sulagado, 1955
LONGA NOITE DE PEDRA
O teito é de pedra.
De pedra son os muros
i as tebras.
De pedra o chan
i as reixas.
As portas,
as cadeas,
o aire,
as fenestras,
as olladas,
son de pedra.
Os corazós dos homes
que ao lonxe espreitan,
feitos están
tamén
de pedra.
I eu, morrendo
nesta longa noite
de pedra.
Longa noite de pedra, 1962
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
O REINO
No tempo aquil
cando os animales falaban,
decir libertá non era triste,
decir verdá era coma un río,
decir amor,
decir amigo,
era igoal que nomear a primavera.
Ninguén sabía dos aldraxes.
Cando os animales falaban
os homes cantaban nos solpores
pombas de luz e xílgaros de soños.
Decir teu e meu non se entendía,
decir espada estaba prohibido,
decir prisión somente era unha verba
sin senso, un aire que mancaba
o corazón da xente.
¿Cando,
cando se perdéu,
iste gran Reino?
Longa noite de pedra, 1962
LIBREMENTE
Nós queríamos libremente
comer o pan de cada día. Libremente
mordelo, masticalo, dixerilo sin medo,
libremente falando, cantando nas orelas
dos ríos que camiñan pra o mar libre.
Libremente, libremente,
nós queríamos somente
ser libremente homes, ser estrelas,
ser faíscas da grande fogueira do mundo,
ser formigas, paxarosminiños,
nesta arca de Noé na que bogamos.
Nós queríamos libremente surrir,
falarlle a Dios no vento que pasa
-no longo vento das chairas e dos bosques-
sin temor, sin negruras, sin cadeas,
sin pecado, libremente, libremente,
coma o aire do mencer e das escumas.
Coma o vento.
Mais iste noso amor difícil rompéuse
-vidro de soño fráxil-
nun rochedo de berros
e agora non somos máis que sombras.
Longa noite de pedra, 1962
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
TESTIMUÑA
Presento a testimuña das feridas
-mocedá derrubada,
tronzada frol de arelas-
e doume aos berros fondos dos camiños.
Ollade como estamos mutilados,
ergueitos os muñós apodrecidos
na noite interminável.
Vede que longas sombras dondas
pasan correndo, fuxindo cara a morte,
pola sede calada de aquil día
-Día da Dor sin Nome-
que ha de escribirse aínda nas estrelas.
Presento a testimuña dos aldraxes
e doume ao medo dos primeiros homes
que alcenderon lumieiras nos curutos
e creeron na libertá dos soños.
Longa noite de pedra, 1962
AIRE PURO
O aire puro da mañá procrama
o seu dereito a entrar en cada casa.
¡Ábrelle as portas, patria!
¡Dalle os teus seos, alma!
Deixa ise tufo acedo que te abafa,
esquece istas mortaxas
estiña as túas bágoas,
fala,
canta,
arrumba a desespranza,
non deixes que te aldraxen; aldraxa.
Onte non. Pensa nas albas
que han de vir, ponlle cerco ás lembranzas
que te atan.
Deixa entrar a mañá crara
na túa casa.
Longa noite de pedra, 1962
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
ESPRANZA
Erguerémola espranza
sobre ista terra escura
coma quen ergue un facho
nunha noite sin lúa.
Marcharemos cinguidos
polos duros segredos
dunha patria soñada
á que non voltaremos.
Non sabrán o camiño
que pra entón colleremos.
Longos ríos de brétema,
longos mares de tempo.
Tripulantes insomnes,
na libertá creemos.
Viva, viva, decimos
aos que están no destero
e soñan cun abrente
de bandeiras ao vento.
Adictos da saudade
que levades a luz polos vieiros.
¡Saúde a todos,
compañeiros!
Longa noite de pedra, 1962
CREDO
Eu creo que iste mundo é moi fecundo
e que hai algunhos ríos hidroeléctricos,
pero que o ventre das doridas nais
sexan montós de trigo,
nunca podréi creelo.
Creo que a lúa é aquela cousa
que está no teito da noite,
pero que o avión que pasa rum, rum,
fungando por enriba, sexa insecto,
nunca podrei creelo.
Creo que os homes pecan sete veces
por sete veces sete cada día,
creo na xeometría,
creo no átomo tan pequeniño,
pero que haxa unhos seres
capaces de leer tranquilamente os xornales
sin sentir tremer de noxo as vísceras,
nunca podrei creelo.
Cambio de tema e por exempro digo:
Elisabeth un ciclón made in U.S.A.
sementóu o Caribe de cadavres
Bombas en seta, pun e tiranías,
negro linchado en Little Rock, Arkansas,
os dereitos do home en guerra fría.
Longa noite de pedra, 1962
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
Cambio de tema e verbigratia digo:
Qué desgracia tan grande ser poeta,
oficio de chorar sin cobrar nada,
oficio de cuspir na mar inmensa
e de chantar pancartas no deserto.
(Poetas conformistas desta terra
-testicular emporio de esqueletes-
mentras o home loita, chora e sofre,
cantade a violeta, a margarida,
e desfollade a rosa reticente
dos vosos mínimos problemas...
decide sí a todo e medraredes).
Cambio de tema pra decir etcétera,
etcétera, xa sabes, en voz baixa,
con puntos suspensivos
que loitan por saírme,
que ocultan as palabras prohibidas
con fórceps de xenreira e de cabreo:
que xa me están saíndo
hai algo que está podre en Dinamarca
e fede que alcatrea dende sempre.
Dempois entonarei un gran Tedeum
laudamus optimista pra dar gracias
ao ceo poderoso
que me labróu esí como me vedes,
pedra deixada, cousa estremecida,
canle de tempo e soño. Digo, un home.
Longa noite de pedra, 1962
O CAN DANADO
Igoal que un can danado nos camiños
o terror anda solto polo mundo.
Semella un vento negro que pousase
súas azas de corvo
sobre a frente dos homes temerosos.
Un xelo de invernía en descampado
paraliza os relós, perfora as gorxas
e pon veos de anguria nas palabras.
Un grande telescopio nos vixía
coma un ollo de Cíclope
que sigue os nosos pasos
e fita sin acougo o noso rumbo,
dende tódalas fiestras,
dende tódalas torres,
dende tódalas voces que nos falan.
A noite é un micrófono impasível
que escoita o latexar do noso peito,
coma un escuro espía que espreitase
os nosos pensamentos máis segredos.
Todo se troca en cousa inconfesável;
detrás de cada esquina unha sospeita,
unha duda detrás de cada sombra,
e medo, medo, medo,
un pozo profundísimo de medo,
espello de auga fría
no que o terror se mira eternamente.
Longa noite de pedra, 1962
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
MONÓLOGO DO VELLO TRABALLADOR
Agora tomo o sol. Pero até agora
traballéi cincoenta anos sin sosego.
Comín o pan suando día a día
nun labourar arreo.
Gastéi o tempo co xornal dos sábados,
pasóu a primavera, veu o inverno.
Dinlle ao patrón a frol do meu esforzo
i a miña mocedade. Nada teño.
O patrón está rico á miña conta,
eu, á súa, estóu vello.
Ben pensado, o patrón todo mo debe.
Eu non lle debo
nin xiquera iste sol que agora tomo.
Mentras o tomo, espero.
Longa noite de pedra, 1962
O EDIFICIO (suprimido a partir da ed. de 1967)
Enlixouse a cidá de telegramas
un lús pola mañá ás doce horas:
convocatoria urxente
defensa postulados
cotización, finanzas, dividendos.
O monstruo abriu a boca:
xa témo-lo argumento
para ofercer aos dioses novas víctimas.
Xa témo-las palabras que destruien
aos que portan a luz e van dediante:
pena de morte,
cadea perpetua,
pliego de cargos.
Postos en pé, a unha, os concentrados,
con coitelos nos ollos,
procramaron a lei do embudo cego
cun si en re maior afirmativo.
(Favorábel
cotización da Bolsa deseguida).
Rubricáronse os pactos e puxéronse
a erguer o edificio,a cárcere dos soños,
Longa noite de pedra, 1962
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
o gran pazo do medo.
En cada pedra sangue, pinga a pinga,
en cada fuste bágoas e tristuras;
a ira en capiteles,
a estupidez en arcos.
I enriba, nas outuras,
deitada sobre arelas i esperanzas,
a Cariátide xorda presidindo.
As xentes esqueceron os seus nomes
e puxéronse alcumes de combate.
Sóio se ouvía falar do lume
i os homes que interpretan o gran libro
dixeron que moi ben, que todo aquelo
estaba xa previsto i era grato
ao corazón dos dioses,
e tiña o "visto bueno" das Euménides.
Longa noite de pedra, 1962
CONSELLOS
Si foses a xantar con poderosos
coida ben a carón de quen te sentas.
Pecha a túa gula e couta os teus degaros,
ponlle portas á fame si a tiveras,
pois é pan mintireiro o pan dos ricos,
doce por fóra, por dentro amarguexa.
Afoga a túa cobiza,
non desacougues por xuntar facenda.
¿Non coidas que a riqueza non é nada,
que o vento a trai e o vento axiña a leva?
Non comas pan dun home deshonroso,
nin da fartura dil teñas envexa.
Dirache, come e bebe, meu amigo,
disfroita dos meus teres canto queiras;
mais o seu pensamento non concorda,
de boca afora serán as súas verbas,
pois o seu corazón, cativo e duro,
ten de cotío pechas
as fenestras do amor e da xusticia.
Non o esquezas.
Longa noite de pedra, 1962
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
CARTA Á MIÑA MULLER
Querida, nono esquezas, hai palabras
que é pecado decilas niste tempo.
Palabras que non debes pronuncialas,
nin xiquera pensalas, cavilalas,
tatexalas, gabalas, escribilas...
Moito menos berralas.
Esposa, toma nota e non esquezas:
non digas libertá palabra triste
con peligro de morte a calivera.
Si é certo que me queres nunca digas
esta palabra estúpida
que ten dentes e morde coma un lobo.
Non digas tan xiquera
as verbas derivadas,
por moi lonxano e vago
que sexa o parentesco etimolóxico,
como son, verbi gratia, libertino,
liborio, liberata, libre cambio.
En troques di cadea, viva, viva,
sí señor, moitas gracias, Dios llo pague.
¡Xa verás que felices imos sere!
Longa noite de pedra, 1962
DESTERRO
Abrín o grifo do baño,
saía a iauga
fungando,
fuu, fuu, fuu.
(A iauga na cidá non canta.)
-Vella amiga,
camarada
da lonxana nenez
na montaña:
-Que fas eiquí
nesta casa?
-Nunha cárcere estóu,
téñenme desterrada.
Canles de ferro negro
apréisxanme a ialma.
Debaixo da cidá,
Aa carón das cloacas,
camiña a miña noite
sin alba.
Volvoretas de outono
baixo unha chuvia maina,
¿qué foi das follas murchas
que sobre min levaba?
Longa noite de pedra, 1962
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
Espello das estrelas
e das nubes que pasan,
nos regatos cantores
tolos de escumas brancas.
¿Qué foi do ceo aquil,
do vento e das calandrias,
dos solpores calados,
dos prados e labranzas?
-Tamén eu,
irmá auga,
Teño saudades
da nativa patria,
á que un día voltaréi
nunha caixa.
Non se pode tornar
atrás. O tempo pasa
e non volve.
O mar agarda.
O mar.
A noite sin alba.
Longa noite de pedra, 1962
MARÍA SOLIÑA
Polos camiños de Cangas
a voz do vento xemía:
ai, que soliña quedache,
María Soliña.
Nos areales de Cangas,
muros de noite se erguían:
ai, que soliña quedache,
María Soliña.
As ondas do mar de Cangas
acedos ecos traguían:
ai, que soliña quedache,
María Soliña.
As gueivotas sobre Cangas
son os de medo tecían:
ai, que soliña quedache,
María Soliña.
Baixo os tellados de Cangas
anda un terror de auga fría:
ai, que soliña quedache,
María Soliña.
Longa noite de pedra, 1962
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
EIQUÍ SERÁ
Quero morrer eiquí (cando me chegue
a hora do viaxe que me agarda).
Eiquí niste silencio
de pombas arroladas,
niste vento que dorme nos piñeiros
un profundo sono de arelanzas.
Quero morrer eiquí cos ollos postos
no fumegar das tellas, na borralla
do tempo, frente a frente
de min, aberta a ialma
aos latexos das horas, nunha tarde
ateigada de arpas.
Van e veñen as nubes viaxeiras,
as anduriñas pasan.
O pandeiro da chuvia
repenica unha maina
melodía de outono,
que no roncón do río se acompasa.
Quero morrer eiquí. Ser sementado
nesta miña bisbarra.
Finar eiquí o meu cansancio acedo,
pousar eiquí pra sempre as miñas azas.
Longa noite de pedra, 1962
NON ME MIRES
Xa tódolo teño visto.
O que miréi un día
coma unha pedra pésame nas pálpebras.
Pesadume de ollar, ¡cómo me does!
Eu vin medrar os lobos,
vin nascer os cercados
e vin baixar as cinzas
por canles sanguiñentas.
Eu fun até os volcás e tiven fogo
nas maus. Vin pasar ringleiras silenciosas
de mozos feitos home de repente.
Chap. Chap, chapoteaban
as súas botas sobre a lama.
Vin condeados a norte
cunha coroa amárela envolvendo
os rostros casi caliveras.
Vin camiños ateigados de mortos
mirando cara o ceo, preguntando.
Vin a Dios encadeado. Vin a libertá xunguida.
Vin falsos paradisos
de escarnio e de inxusticia.
Vin escravos cantando.
Meus ollos firen. Nonos mires.
Longa noite de pedra, 1962
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
TI E MÁIS EU
(Non falemos dos bobos
que tódolo adeprenden nos libros.
Non falemos dos parvos
con cara de domingo;
nin dos sapientes memos,
nin dos túzaros listos,
nin do eterno mal gusto
dos probes novos ricos).
Falemos de ti e de min
xa que vivimos.
Ti i eu nos ventos
e nos solsticios.
Ti i eu nos bosques
e nos ríos.
Ti i eu, historia
de corpos nidios.
Ti i eu, saudade
de álbores íntimos.
Ti i eu sin tempo
polo tempo imos.
Ti i eu cantando,
chorando e rindo.
Longa noite de pedra, 1962
VIAXE DE VOLTA
Viñen ao val. Baixéi dende a montaña
e a fe que nada novo teño visto:
Soio os teus seos puros, primavera.
Vin os mesmos traidores,
os mesmos delatores,
os mesmos basureiros,
os mesmos usureiros,
troiteiras, cagatintas, pederastas.
Tan vello coma o mundo. Nada novo.
Soio os teus seos puros, primavera.
Quixera decir por qué sinto canseira
niste val de carneiros conformistas.
Vin morrer centos de homes,
vin parir as femias,
vin chegar a xusticia con retraso.
Vin caudalosos ríos de sangue,
vin paredes enormes de iñoranza.
Paredes de cobiza,
paredes de avareza,
paredes de hipocresía.
Paredes,
tan vellas coma o mundo.
Nada novo.
Soio os teus seos puros, primavera.
Longa noite de pedra, 1962
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
CIMENTERIO DE CIDÁ
A soberbia dos poderosos chega até os cimenterios
e trócase en mármores corintios
i en bronces propietarios.
Compre chantar no mundo esta pancarata:
Hai mortos de primeir e de segunda,
e mortos que non teñen onde caírse mortos.
O esquelete dun rico
val por tres esqueletes
dises homes sinxelos que cobran os sábados
un xornal resuado de soños i esperanzas.
Os mortos poderosos
chegan ao cementerio con boleto de palco
e métense nunha furna de mármol separatista,
pensando que as trompetas do xuicio final
tocarán para iles en escrusiva
unha fermosa diana froleada.
Un día despoxarémolos disa terra ofensiva
e faremos unha soia tumba igualitaria.
Deitaremos no mar os mármores noxentos
e os bronces orgulosos fundirémolos no lume.
Aos herdeiros dos soberbios mandarémoslles os osos
dos seus devanceiros para que os coticen na Bolsa
cos nitratos, cos ferros, co carbón e o cobre,
i eisí poidan vivir, coma sempre, de rendas.
Longa noite de pedra, 1962
SON UN PASMÓN
Son un pasmón
peatón
con opinión
decindo a verdade núa
pola rúa
nunca fun usuario
de automóvil suntuario
nin tampouco utilitario.
Camiño a pé
e por iso é polo que
vexo o mundo tal cal é.
Sei da cobiza burguesa
e do furor proletario
O pan gárdase na artesa
i a fame ronda a diario.
Ando sin presa,
nada altera o meu horario,
nin couta o meu comentario.
Non teño medo
do que o tempo traguerá
porque sei que tarde ou cedo
o que ha de vir chegará.
¿Noraboa ou noramá?
Longa noite de pedra, 1962
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
¡Tanto me dá!
Ogallá
me colla vivo a noticia.
¡Qué gran ledicia
ver chegar o que virá!
Pra o gran suceso
xa está aceso
acolá moi lonxe, un lume
que no mundo prenderá
e queimará
a fedente podredume.
Camiño a pé
e por iso é polo que
vexo o mundo tal cal é.
Longa noite de pedra, 1962
INVERNO
Chove, chove na casa do pobre
e no meu corazón tamén chove.
Dor da mau encallecida,
dor da xente aterecida
de frío polos camiños.
Dor dos vellos e meniños.
Dor dos homes desherdados
e dos que están aldraxados.
Mágoa da ferida allea.
Dor dos que están na cadea,
dos que sofren a inxustiza
e viven baixo a cobiza.
Mágoa e loito
por tanto pranto que escoito.
No meu peito, sulagado,
soturno, fondo, calado,
un río de amor se move.
Chove, chove na casa do pobre
e no meu corazón tamén chove.
Longa noite de pedra, 1962
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
NON
Si dixese que sí,
que todo está moi ben,
que o mundo está moi bon,
que cada quen é cada quen...
Conformidá.
Ademiración...
Calar, calar, calar,
e moita precaución.
Si dixese que acaso
as cousas son esí,
porque sí,
veleí,
e non lle demos voltas.
(Si aquíl está enriba
i aquil outro debaixo
é por culpa da vida.
Si algunhos van de porta en porta
cun saco de cinza ás costas
é porque son uns docas).
Si dixera que sí...
Entón sería o intre
de falar seriamente
da batalla de froles
nas festas do patrón.
Pero non.
Longa noite de pedra, 1962
DEITADO FRONTE AO MAR
Lingoa proletaria do meu pobo,
eu fáloa porque sí, porque me gosta,
porque me peta e quero e dame a gaña;
porque me sai de dentro, alá do fondo
dunha tristura aceda que me abrangue
ao ver tantos patufos desleigados,
pequenos mequetrefes sin raíces
que ao pór a garabata xa non saben
afirmarse no amor dos devanceiros,
falar a fala nai,
a fala dos abós que temos mortos,
e ser, co rostro erguido,
mariñeiros, labregos do lingoaxe,
remo i arado, proa e rella sempre.
Eu fáloa porque sí, porque me gosta
e quero estar cos meus, coa xente miña,
perto dos homes bos que sofren longo
unha historia contada noutra lingoa.
Non falo pra os soberbios,
non falo pra os ruís e poderosos,
non falo pra os finchados,
Longa noite de pedra, 1962
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
non falo pra os estúpidos,
non falo pra os valeiros,
que falo pra os que agoantan rexamente
mentiras e inxusticias de cotío;
pra os que súan e choran
un pranto cotidián de volvoretas,
de lume e vento sobre os ollos núos.
Eu non podo arredar as miñas verbas
de tódolos que sofren neste mundo.
E ti vives no mundo, terra miña,
berce da miña estirpe,
Galicia, doce mágoa das Españas,
deitada rente ao mar, ise camiño...
Longa noite de pedra, 1962
NENO ORFO CON CABALOS AO FONDO
Pasaron os cabalos da noite
e veu a ialba.
Madre,
iste é o país do pranto.
Pasaron os cabalos da noite
agallopando.
Madre,
iste é o país do pranto.
Coma un vagalume senlleiro,
estar quixera
cheo de luz nos carreiros.
Pasaron os cabalos da noite
coma un vento mouro.
Madre,
os cabalos deixáronme orfo.
Longa noite de pedra, 1962
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
O MEU REINADO
Eu son o rei de min mesmo;
goberno o corazón
na libertá do vento e dos camiños.
Eu obedezo ás miñas propias leises
i os meus decretos sigo ao pé da letra.
Un cetro de solpores,
unha croa de nubes viaxeiras,
un manto abermellado
de soños i esperanzas
no limpo alborexar de cada día,
dame o poder lexítimo do pobo.
Represento aos calados,
interpreto aos que foron
voces de terra nai
nos antergos concellos da saudade.
Eu son un rei.
Un labrego do tempo dos sputniks.
Longa noite de pedra, 1962
A POESÍA É A VERDADE
Un procura a verdade
por tódolos camiños, baixo as pedras,
nas raigames escuras das olladas,
máis alá das escumas i os solpores.
Busco a verdade en ti, rexa poesía
dos homes que labouran,
taito real das cousas
que están e son, anque ninguún as vexa.
Home total,
que vas e ves sin sombra polas rúas
e tes a túa verdade nos curutos
do mundo, no profundo da historia,
na esperiencia de un día calisquera,
e non ves os paxaros nin as nubes
nin as lonxíncoas maus do vento dondo
que acariñan o mundo dende sempre.
Investiga a verdade do teu tempo
i alcontrarás a túa poesía.
Longa noite de pedra, 1962
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
ROMANCE INCOMPLETO
Fuco Pérez sin segundo,
veciño de Gargamala,
viudo, maior de edade,
propietario dunha cabra
e dun terrón que produce
cinco ducias de patacas.
Fuco Pérez sin segundo,
furibundo iconoclasta,
pai dun neno engaranido
chantado diante a cabana.
Por teimoso inconformista
téñente fichado os gardas;
por herexe e descreído
póñenche a figa as beatas.
Fuco Pérez sin segundo
ninguén sabe o que che pasa.
Tes o o día, tes a noite,
tes os paxaros da ialba,
tes as estrelas do ceo,
tes as rúas i as estradas.
Fuco Pérez sin segundo
¿qué che falta?...
Longa noite de pedra, 1962
IRMAUS
Camiñan ao meu rente moitos homes.
Non os coñezo. Sonme estranos.
Pero ti, que te alcontras alá lonxe,
máis alá das sabanas e das illas,
coma un irmáu che falo.
Si é túa a miña noite,
si choran os meus ollos o teu pranto,
si os nosos berros son igoales,
coma un irmáu che falo.
Anque as nosas palabras sean distintas,
e ti negro i eu branco,
si temos semellantes as feridas,
coma un irmáu che falo.
Por enriba de tódalas fronteiras,
por enriba de muros e valados,
si os nosos sonos son igoales,
coma un irmáu che falo.
Común temos a patria,
común a loita, ambos.
A miña mau che dou,
coma un irmáu che falo.
Longa noite de pedra, 1962
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
UN PROBE POLA RÚA DA CIDADE
Estendéu a súa nai para darme
unha esmola de chuvia e vento frío.
Non pedía, daba.
Seus ollos pousáronse lentamente
na miña garabata.
Pasaban correndo os automóviles
cuspindo o seu rosmar de besta cega.
Outavoces, anuncios luminosos
polos camiños negros da noite
como paxaros vivos un só intre
en un só intre mortos sobre o xelo.
Estendéu a súa mau temerosa,
a súa mau apenas humá,
tímidamente aberta coma un aza
que quixera voar e non poidera.
Non pedía, daba.
Daba as súas razós, as máis antigas:
a inxusticia da fame, a tristura,
a absoluta soedá dos rochedos.
O aire é teu e meu, decía
sin voz, falando coas pupilas
que se pousaron de novo lentamente /na miña garabata.
Sentín vergoña das miñas maus limpas
e nascéume, de pronto, nos zapatos
coma un pudor de solas impermeáveles
que me rubíu polas veas, foi rubindo
-hedra de alba, albre da noite-
até esconderse nos meus soños para sempre.
Longa noite de pedra, 1962
MENTRAS IMOS ANDANDO
O tempo cheira a estación ferroviaria
no arrabaldo do amencer,
cando os trens agallopan xemendo
por túneles de noite
e brilan luces misteriosas
nos bosques profundos
e no perfil confuso das cidades lonxanas.
Mentras imos andando.
O tempo soa a frauta melancólica
de pastor isolado; a birimbao de vento
nas marelas acacias ao caír a tardiña.
Un soar monocorde
que ven baixando a tombos dos curutos,
chega até o val e trócase en paxaro.
Mentras imos andando.
O tempo ten a cor dos prados, pero ás veces
ponse gafas vermellas e reloce,
-esmacelado e fondo, aluarado-
coma un Sahara de augas movedizas,
auga de area, chuvia de area,
sobre mares de area interminábeles.
Mentras imos andando.
O tempo leva grímpolas de berros pendurados
dun aramio de espiño; leva fírgoas de luz;
leva farrapos de esperanzas ergueitas
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
sobre mastros de soños; e leva as derradeiras
palabras dos soldados descoñecidos
que morreron nas guerras polas patrias inútiles.
Mentras imos andando.
O tempo é unha cousa que está e que esbara
coma cóbrega longa rastreando
o corazón dos homes, ises vermes
que están tamén e van tamén pasando,
matinando furar un rexo muro de soidades,
pedra de escuros dioses que couta a súa sombra.
Mentras imos andando.
Mentras imos andando o tempo ten un nome,
un alcume de neve que ninguén o pronuncia,
un alcume que esbagoa nos vidros do inverno
e nos segredos xardís de acibos mergullados.
Mentras imos andando pregunto polos mortos,
pregunto polas cores das froles que amaban,
pregunto polas mornas mañás que gozaron,
pregunto polas ondas do mar. Eu pregunto.
Mentras imos andando.
Longa noite de pedra, 1962
NUNCA PODEREI ESQUECELO
Polo aire chegóu a triste nova
e isto pasóu: Eu era un puro sono
pero veu un abrente a espertarme
reducíndome a número sumando
con dous tacós de aceiro nos zapatos
que tripaban o pranto dos humildes.
Entón adeprendín o que era sangue,
o que era crueldá e zooloxía.
Adeprendín metafísica nos montes
e física do medo polas chairas.
Levaba ferros fríos diante os ollos
baixo unha torva brétema de vermes.
Isto pasóu e casi non me lembro,
-mais nunca podréi esquecelo-.
Soio sei, iso sí, que os tamboriles
chamaron, plan, plan, rataplán,
e xa nunca voltéi a sere sono.
Longa noite de pedra, 1962
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
SPIRITUAL
Cicais mañá
cando a miña mirada
non abrolle na luz
como cativa mapoula de auga,
veña a soedade.
Pero hoxe canto en libertá
e mentras canto
non estou isolado,
que o corazón vai comigo
e con il falo.
Beberei a paisaxe
nun amencer de lirios.
As campanas do mar
nos ventos fuxidíos.
Cada intre un paxaro,
cada pulso un latexo.
Unha espada de chuvia
cortando a frol do vento.
Nin as olladas torvas,
nin os beizos esquivos,
nin as voces nemigas
nin os homes cativos.
Vivirei coma o lume
alcendido na noite.
Terei cumios de estrelas,
cantarei para os homes.
Estou comigo mesmo.
O corazón é quen manda,
i eu obedezo.
Longa noite de pedra, 1962
CANTIGA DE AMIGO PARA JOAN MIRÓ
Saúdo a Xoán Miró
que me puxo nos ollos as longas sombras
de doces cornamusas melancólicas
que estaban diante min sin eu sabelo
frolecidas de outonos dende sempre,
cantando seu cantar dende o principio.
Saúdo a Xoán Miró
que me insinou a ollar o intrascendido,
o que está baixo as pedras i as raigames
e nos doridos soños da adoescenza,
alí onde se xuntan as palabras
en acios de preguntas inconcretas.
Saúdo a Xoán Miró
que sabe conciliar a luz contraria
e sumar as eternas forzas tristes
que empuxan as mareas e os solsticios,
fan medrar os carballos e promoven
o pranto dos meniños perdidos nas cidades.
Saúdo a Xoán Miró
alxebraico e saudoso solitario
tecedor de imposíbeles contornos,
que garda tempo en ánforas de vento,
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
reuto, curvo, dourado, metafísico,
cunha camelia moza nas pupilas.
Dende esta orela envolta en neboeiros
de peneirada luz cuasi caricia,
onde o mar faise río e beixa o dolmen
das vellas paganías, mando apertas
para ti, Xoán Miró. Teño morriña
do teu sul, senlleira craridade
da escuma ao meiodía, azul distante
do teu país natal, esauto e forte.
Longa noite de pedra, 1962
UNHA VEZ
Unha vez houbo un home
que nunca dixo, meu.
Petou nas portas do mundo,
chamou no meu corazón.
Falaba con palabras
que semellaban pombas.
As cousas á súa beira
púñanse brancas.
Nascíalle nos ollos un abrente
coma un río de luz,
ou coma un mar lonxano de gueivotas.
Un bálsamo de amor
tiña aquil home
pra ista miña dor
sin nome.
Longa noite de pedra, 1962
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
TEMPO DE CHORAR
Hei de chorar sin bágoas duro pranto
polas pombas de luz aferrolladas,
polo esprito vencido baixo a noite
da libertá prostituída.
As espadas penduran silandeiras
coma unha chuvia fría diante os ollos
e teño que chorar na sombra fuxidía
diste pútrido vento
que arromba a lealtá e pon cadeas
no corazón dos homes xenerosos.
Pois que somente os ollos me deixaron
para chorar por iles longos ríos,
hei navegar periplos, descubertas
por tempos que han de vir cheos de escumas,
por onde o día nasce,
alí onde xermola o mundo novo.
Pois que o que chora vive, iremos indo;
indo, chorando, andando,
salvaxe voz que ha de trocarse en ira,
en coitelo de berros i alboradas
para rubir ao cumio dos aldraxes.
E pois que cada tempo ten seu tempo,
iste é o tempo de chorar.
Longa noite de pedra, 1962
LIMIAR
A xeito de S.O.S
falo na madrugada:
Pechái tódalas portas
e que xa ninguén saia.
Sin a seiva nutricia
esmorecen as gallas.
Arbre antigo, Galicia,
fendérono ás machadas.
Unha ponla no mundo,
outra ponla na casa.
A ponla de alén mar
é soio unha metáfora.
O povo quere terra
como Anteo na fábula.
A terra quere povo
para ser fecundada.
Nunca virá de fora
remedio ou esperanza.
Si o noso povo morre
quedámonos sin patria,
pois patria e povo son
o mesmo en dúas palabras.
Pechái tódalas portas
e que xa ninguén saia.
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Primeira parte
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
1
Eu, Gulliver Ferreiro, bon galego,
solemnemente digo:
Esilado na miña propia Terra,
canso de ollar as mesmas torres sempre,
farto de ver as mesmas caliveras
–fasquía de vivir pecho nun sótano–
quixen seguir o rumbo do meu pobo,
o ésodo sin fin dos emigrantes.
Troquéi os lares patrios
polos eidos alleos
e percorrín o mundo coma un nómada
compañeiro do vento e das estrelas.
Camiñéi á ventura,
naveguéi día e noite, mar adentro,
paséi as illas páledas,
vin o peixe voador i os arroaces,
deixéi á esquerda as augas dos Sargazos,
cheguéi ás moles praias do mar quente,
do eterno vrau vestido de bikini,
choutando pola area.
(Veda Woodlake decía quedamente:
“O mar non é un camiño innumerábel;
é un gran corazón abandoado”.)
Non quixen escoitar
teus cantos de sereia,
Veda Woodlake. Buscaba
aos meu irmáus perdidos. Rosalía
choróu por iles bágoas de esperanza.
Curros berróu os seus trenos inmorrentes
i eu mesmo un día dixen (malia a hora!)
que os nosos emigrantes
“erguen seus urros ceibos e labouran
cos músculos encheitos de esperanzas
lonxe da patria”.
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Primeira parte
3
Probe de min. A terra prometida,
a Galicia emigrada que eu buscaba,
era somente un pozo de residuos,
unha corte de ovellas resiñadas:
emporio de logreiros,
caverna de usureiros,
buraco de tendeiros,
guarida de comprades basureiros.
O País dos Ananos,
poboado de petisos
comestos da iñorancia,
mandados pola enveza i a cobiza.
¡ Qué sórdida paisaxe !
Galicia xaz eiquí morta de anguria,
crucificada en sombras, sepultada
baixo as nádegas porcas dos badocos,
dos pequenos burgueses desertores,
alugados ao esterco,
vendidos ás letrinas,
sin outro afán nin fin que o dasme-douche,
o merco-vendo, okey, pago ó contado.
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Primeira parte
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
5
No País dos Ananos
veñen e van, fon, fon, os automóviles,
coma bestas fuxindo,
non se sabe,
bulindo escuramente polas rúas,
camiño de ningures,
non importa
con tal de ser veloces.
Velocidade,
ise Moloch de agora, aluciado,
queimando gasolina,
roda, roda,
hai que chegar axiña, non sei ónde,
ou non chegar xamáis, o caso é ire
nas catro rodas, ire e dempóis vire,
coa brincadeira a punto.
O asunto
está no ire-vire,
chegar, logo marchar,
adéus que teño presa,
que teño moita presa,
presa, presa,
que teño moita presa de ter presa...
semáforo bermello, mala sorte,
de novo a camiñar, fon, fon,
as bestas sobre rodas,
veñen e van, fon, fon,
e non se sabe. Viaxe ao país dos ananos, 1968. Primeira parte
8
Eiquí, entre istes homes pequeniños,
penso na patria, e síntome un xigante.
Penso en Galicia e vexo un lume aceso
nás pálpebras azúes da paisaxe.
Vexo a mañá pechada sobre os boscos
sulagados no mar. Escoito as voces
misteriosas das nais cantando tristes
cántigas que cheiran a mazás nas arcas.
Digo Galicia e sinto un arrepío,
unha esperanza ergueita,
unha ferida
que non estiña nunca.
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Primeira parte
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
13
Teño o corazón senlleiro
e orfo na noite fría.
Non importa, agardaréi
polo albor do novo día.
Teño lobos, teño sombras,
teño a sorte fuxidía.
Non importa, agardaréi
polo albor do novo día.
Está mudo o reixiñol
que outrora cantar solía.
Non importa, agardaréi
polo albor do novo día.
Que está comigo a esperanza,
fiando, fía que fía…
Ela fía i eu confío
no albor do novo día.
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Primeira parte
14
Cicais mañá
cando a miña mirada
non abrolle na luz
veña a soedá.
Pero hoxe canto á libertá
e mentras canto
non estóu isolado,
que o corazón me leva
e con il vou falando.
Bebo a diario paisaxe
nos amenceres líricos.
As campanas do mar
están feitas de lirios.
O soño é un paxaro,
que aniña nos latexos.
A chuvia é unha bandeira
pendurada do vento.
Non importan as verbas
que berran os nemigos,
nin as torvas olladas
dos batracios cativos.
Vivo ledo no lume
diante da porta da noite.
Teño cumios de estrelas,
e canto para os homes.
Lévame o corazón
Por unha longa estrada.
E nos meus pulsos van
Dúas pequenas mapoulas de auga.
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Primeira parte
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
15
Viaxeiro, que vés de lonxe
e vas de paso.
Coa palabras máis viva
de meu linguaxe, falo.
Repudio as inxusticias
i a liberdá procramo.
Digo a miña verdade
e no pobo descanso.
Viaxeiro, que vés de lonxe
e vas de paso.
Teño a luz dos abrentes
i as estrelas reparto.
Estóu cos sofridores,
vivo cos desheredados.
Pelexo contra a noite
e non creo nos anxos.
Viaxeiro, que vés de lonxe
e vas de paso:
dilles aos irmáus da Terra
que é moi trite o País dos Ananos.
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Primeira parte
10
Eu vou andando
coa procesión por dentro
moi cabreado.
Uns ofrécenme rodas de muiño,
outros crávanme cravos.
Ninguén se compadece
do meu andar tan canso.
Chove noite no mundo,
a libertá morréu fai moitos anos.
Son rebelde,
danme noxo os homes mansos,
os pequenos tendeiros do tedio
que viven coma sapos.
Durmo sobre un xergón de neve
i estóu descalzo.
Sofrín a lei do embudo
e son moi mal pensado.
Creo nos homes puros
que non son educados
que non teñen modales esquisitos
nin saben comportarse coma fámulos.
Son un hiperestésico
E padezo do bazo
ao ver tódolos días
pasar os mesmos lobos e rebaños.
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
subasto cen arelas malogradas
i alugo gratis cen amigos falsos.
Adevirto aos homes serios que me bulro
do seu aire paiaso,
e téñolle xenreira
aos solenes estúpidos i ós parvos.
Palabras prohibidas
pronuncio sin descanso
e vounas traducindo
encheito de entusiasmo.
Agardo un telegrama
que chegará un sábado
coas aves do amencer:
“Por fin o home foi decapitado”.
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Primeira parte
A ESTRELA
Na serán remota
tódolos camiños morren
na noite pecha.
Pero alá lonxe,
no confín dos touzales,
un espello de luz palpabrexante
anuncia a gran estrela
que a de traguer o fin da vervidumbre
i a libertá dos soños coma un vento.
Eu agardo sereo pola estrela
e pídolle aos meus fillos me disculpen
esta longa esperanza
ardéndome nos ollos coma un lume,
valla a palabra.
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Segunda parte
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
NENOS NUN RANCHO DE CARACAS
Meniño negro,
meniña branca,
decide se o sabedes:
¿Cándo derubarémolas estatuas?
¿Cándo aforcarémola inxusticia?
¿Até cando as coutadas?
¿Nunca deixarán que os nenos todos,
os homes todos e tódalas espranzas
teñan un só color,
unha soa bandeira ao vento alzada?
Meniños brancos, negros:
a norte está pousada
sobre cumios de berros e de sangue
sin distinción de razas.
Amargo mar, deixa a túa amargura.
Volcán, apaga
o lume que te queima.
Vento, descansa.
Río, agarda.
Tempo, pasa.
Ponlle un só color aos homes,
esperanza. Viaxe ao país dos ananos, 1968. Segunda parte
EL HERMOSO ROSTRO DEL PAÍS
(Titular de Faro de Vigo)
A miña terra é doce coma o mel,
abondosos e gasalleiros os seus froitos.
Na primavera agroman os touzales
e o cuco canta.
Xermola a natureza
baixo a fecunda codia das labranzas.
Alédanse os boscos
i as noites son infindas i estreladas.
Sí.
A miña terra é doce coma o mel,
pro, a carón de tanta fermosura,
a miseria labróulle
un túnel amarguísimo na historia.
A miña terra é soave, solermiña
polo vrau, cando as anduriñas tecen
os seus voos de soños. Os grilos poñen
axóuxeres vibrátiles na serán lenta.
Os reisiñoles cantan ás portas do mencer,
e os ríos pasan en romería.
Sí.
A miña terra é soave, solermiña,
pro, nos ollos dos meniños
que van á escola nas mañás frías,
hai unha tristura antiga.
A miña terra é aquelada coma unha mazá
polo outono, cando os arbres son de ouro
e a brisa acariña coma un beixo.
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Segunda parte
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
Nácenlle á paisaxe camiños novos
con merlos chifradores baixo as parras.
Farturentas colleitas,
dondos acios, cántigas de ceifa e de vendima.
Ateigadas de graus fican as tullas.
Sí.
A miña terra é aquelada coma unha mazá,
pro a inxusticia, proterva, dura, fonda,
vai furando
o corazón dos homes coma un verme.
A miña terra é íntima e tenra
coma un colo de nai polo inverno
rente ao lume do lar.
Húmedos e verdes, os campos
expónxanse na brétema, os vales
dormen brandamente, as cumes branquenexan
baixo un vento fungón que ven no norde.
As vacas muxen nos cortellos
e o fume das lareiras
arromeda pantasmas nos tellados.
Sí.
A miña terra é íntima e tenra,
pro, a mocedá fuxe dela
en busca de outra terra
onde o pan
se pode comer sin bágoas.
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Segunda parte
CANCIÓN
O vello cantaba
unha lembranza.
O mozo cantaba
unha esperanza.
O neno cantaba
unha louvanza.
Pobo meu: pois que cantas,
érguete i anda.
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Segunda parte
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
PRÁ MOCEDADE
Tedes que alcender un facho
de baril inconformismo.
Non, non, diredes decote
aos profesores de mitos,
que queren de contrabando
pasar falsos paradisos.
Non, non, diredes arreo
aos que van no seu machiño
cabalgando moi contentos
entre nubes de outimismo.
Non, non, debedes decir
aos que minten por oficio.
A verdá, soio a verdá
da terra na que vivimos,
labrada en berros de lume,
nascida en berce cativo.
A verdá, soio a verdá
da terra na que nascimos,
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Segunda parte
A LEUCIÓN
Adeprender a vida é tan difícil
ou máis que resolver un crucigrama.
Tan difícil ou máis que unha pregunta
que houbera que facer na madrugada
cando tódolos arbres choran noite
i os galos cantan.
Adeprender a vida é moi difícil
i ademáis cansa.
Cando tes a leución medio sabida
non che sirve pra nada.
As cousas son así: imos e vimos,
sin enterarnos nunca do que pasa.
Pra saber a leución dámoslle voltas,
cando acaso mellor era non darllas.
Unha mazá, un verme,
unha chuvia caíndo, terca e mansa,
un discurso do alcalde,
unha vinganza,
unha muller parindo,
unha bomba de nápalm.
Dámoslle voltas
sin enterarnos nunca do que pasa.
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Segunda parte
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
O VASO
O meu vaso é pequeno
pro nel bebín a máis moura amargura
do mundo.
Chégame abondo.
Non preciso outro vaso
nin o quero.
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Segunda parte
A NENA AFOGADA
Un bruar de cidade sulagada
metéuselle nos ollos
e baixóu pola ialba
coma un lonxano fume de gueivotas
do derradeiro rumbo das chalanas.
A nena está durmindo
un sono longuísimo.
Berros na luz. Campanas nas escumas,
labres de sal e vento. Na boca
unha branda dozura.
As outas nubes
tornasolan alá lonxe as dunas.
A nena está durmindo
un sono longuísimo.
Púxose azul o mar. O vento verde
levaba nas súas maus escuras meles
de boscos e pinares
e de seves.
A nena está durmindo
un sono longuísimo.
Fíxose o ceo mar e na distancia
nacéu a noite
coma unha frol doente e vaga.
A nena está durmindo
un sono longuísimo
sobre a paisaxe verde.
Que ninguén a desperte.
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Segunda parte
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
UN DÍA
Eu sei que un día dobraréi unha esquina
e xa non voltaréi atrás.
Colleréi unha rúa de auga infinda
feita de noite e de cristal.
Pasarán silenciosos carros
e xentes que nada me dirán.
Camiñaréi perdido definitivamente
e nunca máis voltaréi aomeu fogar.
Entón, non tendo outra cousa ue facer,
seguramente poréime a pensar
que a vida é un motor moi complicado
i a norte unha solemne imbecilidá.
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Segunda parte
DIGO VIET NAM E BASTA
Digo bomba de fósforo.
Apenas digo nada.
Digo lombriga e larva
de carne podrecida.
Digo nenos de napalm,
terror de noite e selva,
fedor de cidade e cloaca.
Fame, suor, aldraxe,
pugas de aceiro, antropofaxia.
Digo guerra bestial,
tremor de terra, crime, lume, lava,
estoupido, verdugo
e mortandade en masa.
Digo gas abafante.
Apenas digo nada.
Digo yanqui invasor,
depredador de patrias.
Digo plutonio, pentágono,
esterco bursátil, palanca.
Presidente, gadoupa,
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Segunda parte
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
chuvia, amargura, baba.
Digo petróleo, ferro,
mineral, trampa,
lobo, caimán, polaris, cóbrega,
miseria, diplomacia.
Digo devastación que USA, usa.
Apenas digo nada.
Digo Viet Nam i está xa dito todo
cunha soIa palabra.
Para abranguer a vergonza do mundo,
digo Viet Nam e basta.
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Segunda parte
TEORÍA DO ARBRE
O berce foi antes arbre,
Berce do arbre é o vento.
O arbre fillo da terra,
danos sombra i alimento.
Arbre, a porta da casa,
Arbre, o estrado i o teito,
Arbre, o carro i a mesa,
Arbre, a chuvia no vento,
Arbre, a caixa do morto,
Arbre, a fiestra i o asento.
Arbre, o bosco, i a barca,
no medio soio silencio
A nosa casa é un arbre.
Casa do arbre é o vento
que pasa peleriñando,
con ledos paxaros dentro.
O mundo semella un arbre
prantado no firmamento
que pasa peleriñando
con ledos paxaros dentro.
O arbre danos de todo:
barca, teito, enterramento.
O mundo semella un arbre
Prantado no firmamento.
A vida parece un arbre,
no medio tan soio o vento. Viaxe ao país dos ananos, 1968.
Segunda parte
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
COMPROMISO
Estóu entre vós
e de vós falo, homes.
Non me importan
as derradeiras modas
nin os modos snob
dos poetisos
que procraman o estrume por divisa.
Eu canto dende dentro do meu pobo.
Tido,
metido,
prometido,
comprometido
cos homes, meus irmáus,
meus camaradas na loita
pola libertá.
Non me importa
o que digan mañá
os aduaneiros da poesía.
Si un intre só
conquiro darvos folgos
co meu canto,
ficaréi moi contente
e non perciso
máis
nada.
Viaxe ao país dos ananos, 1968. Segunda parte
PORTA
O fel de ter que vivir
entre badulaques tantos,
fixo nacer istes cantos
de escarnio e de maldecir.
Neles, sin ningún aliño,
pro con moito ritintín,
chámolle, tal como os vin,
pan ó pan, i o viño, viño.
Istes versos ó tuntún,
irmáu das horas acerbas,
levan pra ti unhas verbas
de amor na Patria común.
Irmáu meu na emigración,
galego peregrinante,
ergue a testa, mira adiante,
camiña con decisión.
Aprende a decirlle non
ó paisano denigrante,
ó logreiro, ó negociante
da túa triste condición.
De que despertes é hora,
dilles que non, logo berra
que eres bon fillo da Terra,
que estás coa Nai e Señora.
Cantigas de escarnio e de maldecir, Arístides Silveira, 1968
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
CONVERSA ENCOL DUN BOI
- Disque, na súa tenra xuventú,
iste boi que ós galegos estercola
foi en Galicia á escola
i adeprendéu el soio a decir Múu.
- Non sexas, meu amigo, fabulista
e faime a gracia de facer memoria:
aquél que dixo múu na nosa historia
non era un boi, que era un burro flautista.
- O conto que che conto é a verdá
e ninguén torcerá a miña pauta:
o boi que dixo múu tería unha flauta
que soar poido por casualidá.
- En vista de que falas con firmeza
conveño en que o eu boi é mitolóxico;
un especimen raro fisiolóxico,
mixto de burro e boi na mesma peza.
Un estrano animal
que co seu múu asnal e corifeo
ampliou o solfeo
cunha moderna nota musical.
Por elo chegarán futuras datas
en que todos veredes
carteles coma iste nas paredes:
“Concerto en múu maior a catro patas.”
Cantigas de escarnio e de maldecir, Arístides Silveira, 1968
O VICE-HOME
O rostro de vilán, mondo lirondo,
remata nunha cúspide careca
i-a sua torva imaxen de boleca
esconde un can hidrófobo no fondo.
No seu paísnatal, todo o redondo,
é de sobra sonado iste babieca,
i o seu rodar, de estrada e de cuneta,
noutro tempo, conócese de abondo.
Gargallo delator, sapo fedondo,
Asesiño e ladrón de entrana seca.
Cantigas de escarnio e de maldecir,
Arístides Silveira, 1968
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
OS HERDEIROS
Pasan mudos e xordos,
valeiras de canciós as súas vidas.
Teñen as bocas murchas
de pronunciar palabras fratricidas.
Pasan coas almas turbias
I os corazós de pedra.
Teñen os ollos de auga
e polos veas rúbelles unha hedra.
Son os carcundas fósiles,
desendentes dos monos paleolíticos.
Son fillos de Caín e de Tricornia.
Son os herdogardalíticos.
Cantigas de escarnio e de maldecir,
Arístides Silveira, 1968
O NETO DO CAGARRÁN
Cando o vello zoqueiro remendón
-chamado por mal nome Cagarrá -
soupo que un neto seu, o máis pasmón,
fora eleito Reitor da Sociedá,
ficóu meditabundo,
co rostro asaz pasmado
e alá na escura cova do ultramundo
onde está dando malvas o coitado,
púxose con paciencia
a escribir os palotes dunha carta
modelo de sabencia:
Meu neto: que mal raio non me parta
si comprendo iste choio.
A ti sempre te tiven por un burro
de testa periforme, duro croio
inxertado na ialma dun cazurro.
¿Cómo é posible entón
que o galego avisado e intelixente,
elixira un papón
pra Presidente?
Por máis que o meu caletre torpe escarbo
non poido comprender estas matracas.
Cantigas de escarnio e de maldecir, Arístides Silveira, 1968
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
¿É que se puxo parvo,
de sópeto, o galego de Caracas?
¿Acaso o teu cerebre, envase hidrópico,
armado en argamasa, duro bloque,
tornóuse luz solar no quente trópico
por arte da presión birli-birloque?
¿Qué pasóu pra que os fillos de Galicia
nombrasen un patrón que ten albarda?
Ó saber a noticia
da túa reitoría de alpabarda
sentín no peito o peso dunha lousa
e nos ollos o pranto,
pois nunca a Terra foi tan pouca cousa,
nin ti poideches nunca medrar tanto.
Cantigas de escarnio e de maldecir, Arístides Silveira, 1968
UN TAL ARCO
Arco de ferradura e basureiro,
friso vulgar, cacumen da impudicia,
que esconde, baixo o nome de Galicia,
ó sapo, ó desleigado i ó logreiro.
Un volumen servil de hortera arteiro,
un gonoco inxerto en inmundicia,
un envase fecal, unha ictericia,
un lercho cagallón palanganeiro.
Un ripio asnal, un fillo de malato,
un puto de burdel, un tahur lato,
un caco de feirón, un lendia prea.
Ista e a imaxen fiel do arco paleto,
doctor “honoris causa” analfabeto,
asombro da gavilla filistea.
Cantigas de escarnio e de maldecir, Arístides Silveira, 1968
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
UN SEGREDARIO SIN SEGREDO
Arranxa un nazi burrón de triste historia,
mistúralle fusil e metralleta,
engádelle algún morto na cuneta,
dibúxalle nariz supositoria,
ponlle cara de alcuza con escoria,
fabrícalle un cerebre de penedo,
revólvelle alquitrán e leite acedo,
invéntalle unha ollada xesuita
faille unha voz que lembre a dunha pita
i ahí tés un segredario sin segredo.
Cantigas de escarnio e de maldecir, Arístides Silveira, 1968
LENDO CERTO PERÍODO MENSTRUAL
Olla meu irmáu honrado
o que acontez con Daniel:
os que o tiñan desterrado
agora falan ben del.
O palurdo de alma lerda,
o tendeiro desertor,
o vinculeiro da merda,
disfrazado de señor.
O lurdo carca refrito,
o monifate de entroido,
o aprendiz de señorito,
marqués de quero e non poido.
O badoco endomingado,
o franquista pousafol,
o forricas desleigado,
o pequeno burgués mol.
O devoto do onanismo,
o feligrés de pesebre,
o tolleito de cinismo
o que dá gato por lebre.
Cantigas de escarnio e de maldecir,
Arístides Silveira, 1968
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
O rateiro de peirao,
o refugallo incivil,
válense de Castelao
pra esconder a caste vil.
Escoita puto nefando,
criado na servidume:
non pasará o contrabando
dise teu noxento estrume.
Grotesco escriba sandéu,
inxertado nun raposo.
Castelao nunca foi teu,
porque Castelao é noso.
I anque a ti che importa un pito,
sabrás que é cousa sabida,
que estás incurso en delito
de apropiación indebida.
Cantigas de escarnio e de maldecir,
Arístides Silveira, 1968
UN BÍPEDO RONZAL
Portuga, non. Resulta moi ridículo
que o nome dunha pátria benemérita
se enlixe apelidando a iste pedículo
parásito ronzal de alma pretérita.
Non digas Portugal, di portugálico
pois gálico rezuga o rostro estólido
diste pimpín pasmón microcefálico
que ten un non sei qué de peido sólido.
Chámalle ao tal, memez enciclopédica,
acólito sandéu, mula ortopédica,
bípedo insólito, orneo asnal.
Pero non Portugal, que iso dá pábulo
a que a xente confunda ao probe rábulo
co gran país de Antero de Quental.
Cantigas de escarnio e de maldecir, Arístides Silveira, 1968
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
OS FILLOS DA CIZAÑA
O ácrata, burgués de via estreita,
sementóu istes eidos de cizañas,
prantóu sebes de insidias e patrañas
i agora nós cargamos coa colleita:
Gandules ezquerdistas de dereita,
farsantes con careta de esilados,
lobis-homes de ovellas disfrazados,
carcundas, maricós de especies mil,
pasan con seu triste andar incivil
todos xuntos, revoltos, misturados…
En impúdico pauto amalgamados,
o pícaro, o bribón, o proxeneta,
o sórdido truán que os alcahueta,
o matador i os fillos dos matados.
Todos tolleitos, todos emporcados
na mesma zarrumalla i amasixo,
todos coa mesma faz de carapixo
falando oc astelán do cagatinta,
velos ehí van coa súa innobre pinta,
fillos da nai que os deu i o pai que os fixo.
Cantigas de escarnio e de maldecir, Arístides Silveira, 1968
MODESTIA FORA
Nacín (modestia fora)
nun lugar onde o mundo
se chama Celanova.
Moitas vegadas
a miña nai contóumo.
O día que ti naciche
houbo estranas sinales no ceo.
Outo era entón o vento de xaneiro,
as pombas do solpor tornaban lentas
na serán sosegada.
Arpas invisíbeles,
penduradas das torres centinelas,
mentían un rumor de frautas doces.
Cando chegóu a noite envolta en nardos
coutóu a derradeira luz do día
que aguniaba alá lonxe
como brasa mortiza dun rescaldo.
(Como brasa mortiza
ten sido a miña vida,
como brasa mortiza dun rescaldo.
Por eso vivo coa angueira
de non saber si son lume
ou si son somente fume
dunha remota fogueira.)
Onde o mundo se chama Celanova, 1975
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
TERRA
Todo o meu ser está leigado á terra,
Sábeme a terra todo na memoria,
Terra o camiño, terra a miña historia,
Terra esta voz que no deserto berra.
Onde o mundo se chama Celanova, 1975
PROCRAMA ÓS MEUS VECIÑOS
Ouro vello de outono e prata fina
a lúa embaixo, o sol enriba.
Nesa surrisa túa, Celanova,
pola que pasa o vento,
hai unha triste historia non contada
feita de amor e troquelada en ferro.
Longos días de pranto e de cinza,
a lúa embaixo, o sol enriba.
Por ise rostro craro,
no que se miran todas as estrelas,
pasan sulcos de luz estremecida,
cantigas de mencer, noites de pedra.
Escumas de saudades sempre vivas,
a lúa embaixo, o sol enriba.
Cando surrís, libéraste. Só saben
surrir aqués que levan a esperanza.
Quen espera non morre
i o que sabe surrir é quen se salva.
Afía o teu lecer, a espada afía,
a lúa embaixo, o sol enriba.
Onde o mundo se chama Celanova, 1975
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
EIQUÍ SERÁ
Quero morrer eiquí (cando me chegue
a hora da viaxe que me agarda).
Eiquí niste silencio
de pombas arroladas,
niste vento que dorme nos piñeiros
un profundo sono de arelanzas.
Quero morrer eiquí cos ollos postos
no fumegar das tellas, na borralla
do tempo, frente a frente
de min, aberta a ialma
aos latexos das horas, nunha tarde
ateigada de arpas.
Van e veñen as nubes viaxeiras,
as anduriñas pasan.
O pandeiro da chuvia
repenica unha maina
melodía de outono,
que no roncón do río se acompasa.
Quero morrer eiquí. Ser sementado
nesta miña bisbarra.
Finar eiquí o meu cansancio acedo,
pousar eiquí pra sempre as miñas azas.
Onde o mundo se chama Celanova, 1975
CANTIGA PARA DURMIR A UN NENO
Celanova ten un vento,
Celanova un vento ten,
un vento peleriñante,
un vento que vai e ven.
Un vento que máis que vento
é un teimoso roncón
fungando polos tellados
con grave e tristeiro son.
Iste vento vagamundo,
vai coa lúa, ven co sol,
vai cos mozos, ven cos vellos,
vai coa neve, ven coa frol.
Vai coas nubes viaixeiras
por camiños de romaxe.
Ven co pandeiro da chuvia
repenicando a paisaxe.
De día vai cos paxaros
i anda a brincar polas hortas.
De noite ven cos morcegos
i anda a petar polas portas.
Onde o mundo se chama Celanova, 1975
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
Meu neno, no teñas medo,
que iste vento é meu amigo
i anque rosma polas rúas
non te levará consigo.
Vento que vas á ventura,
¿non ollas cómo che aceno?
Vaite deiquí paseniño,
deixa dormir ó meu neno.
¿Onde se marchóu mi padre
o ventiño reiseñol,
ventiño de doce gaita,
ónde se foi co seu fol?
O vento atópase canso
do seu constante bulir.
Deitóuse nos piñeirales,
coma nun berce, a dormir.
I o vento que rebulía,
Celanova xa o non ten.
O meu neno está durmido
i o vento dormíu tamén.
Onde o mundo se chama Celanova, 1975
A PALABRA
A realidá existe
porque existe a palabra.
Si non sabes decir longa é a noite
tampouco saberás que existe a alba.
Para ser libre o home
ten que saber decir creo na esperanza.
Onde o mundo se chama Celanova, 1975
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
DIANTE DUNHA FOTOGRAFÍA DA MIÑA PRIMEIRA
COMUNIÓN
Pergúntome anguriado,
que diría de min, si é que me vira,
iste neno que fun fai tantos anos.
Onde o mundo se chama Celanova, 1975
PROIEUTOS
O meu programa é iste:
procramar o dereito
á espranza infundada
i ó imperativo categórico
do porvir imperfeuto.
Afirmaréi
a propiedá horizontal do vento,
a anatomía das horas ateigadas,
a tendencia centrífuga i a noria
dos asneiros, propicios moedores
para o reino burgués
do home satisfeito.
Construiréi
o movimiento inmóvil
baseado na estadística
inserta na cultura do per capita,
sin esquecer que unha cigoña pode
crear un laberinto
cando a máquina ven, cando o motor,
cando o berro astrevido i a anestesia
emporcallan os muros co seu gómito.
Onde o mundo se chama Celanova, 1975
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
Eu quero ser
xente empadroada,
trocarme nun cangrexo
e dividir por sete
os estamentos dóciles,
para saber sin retesía
a distancia entre río e cementerio.
Porque estóu convencido
de que hai cero á esquerda
e que o verao foi feito
para que o inverno mostre o túnel
de vías paralelas
que marchan soparadas
pro que ó final atópanse.
Onde o mundo se chama Celanova, 1975
XULIO 1972
Dixo Moraima:
nunca poiden enxergar
que por ser fillo do vento
que namora á libertá,
ti teñas que ser á forza
un perigoso elemento,
sospeitoso e pecadento.
Ti non podes enxergalo,
Moraima, pro eu fai tempo,
fai moito tempo que o enxergo.
Onde o mundo se chama Celanova, 1975
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
XANEIRO 1972, II
Cando quero vivir
digo Moraima.
Digo Moraima
cando semento a espranza.
Digo Moraima
e ponse azul a alba.
Cando quero soñar
digo Moraima.
Digo Moraima
cando a noite é pechada.
Digo Moraima
e ponse a luz en marcha.
Cando quero chorar
digo Moraima.
Digo Moraima
cando a anguria me abafa.
Digo Moraima
e ponse a mar en calma.
Cando quero surrir
digo Moraima.
Digo Moraima
cando a mañá é crara.
Digo Moraima
e ponse a tarde mansa.
Cando quero morrer
non digo nada.
E mátame o silencio
de non decir Moraima. Onde o mundo se chama Celanova, 1975
O CONDADO
Esta terra, ¿de quén é?
Canto dende eiquí se ve
e outro tanto que se esconde
é do meu señor o conde.
O mar é seu,
súa é a terra i o vento.
No mar ten barcos,
na terra, ríos hidroeléctricos.
Mais o aire
non lle produz dividendos
porque a xente, tan falta de principios;
respira o seu alento
coma si o aire fosse un ben de todos,
algo así coma un aire mostrenco.
Non hai concencia. O pobo
xa non sinte respeto
pola santa propiedade
nin polos sagros dereitos.
Reprime, conde meu, iste asoballo,
ponlle ponto final ó desenfreno.
Instala axiña un contador eólico
no espacio intercostal dereito
de cada cidadán diste condado.
Rixe o país a xeito,
impón a lei e medra os teus haberes,
que a paz e o orde voltarán ó reino. Onde o mundo se chama Celanova, 1975
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
MAIO 1972, II
Dicen
que a vida é
unha estrela fugazzzzzz
que cruza oceo
na noite.
Pro ti e mais eu
cruzámolo
collidos
da mau
coma dous namorados.
Non foi
tan fugaz
o nosso paso,
anque foi moi escura
a noite
que nos tocou em sorte.
Onde o mundo se chama Celanova, 1975
ZEJEL PARA CASTELAO
Si Castelao nos guiara,
fillo do povo que il era,
outro galo nos cantara
no amencer que nos espera.
Nin badúas sabidores
nin raposos mintireiros
nin fámulos de terceiros
nin lobos depredadores
nin escondidos treidores
nin doutores tirteafuera
nin zumezugas sin cara
nas nosas ringlas houbera
si Castelao nos guiara,
fillo do povo que il era.
Fillo do povo que il era
ó povo respondería
i o noso tempo sería
un tempo de primavera,
un tempo de epifanía
no que o povo falaría
coa súa voz limpa e crara,
si Castelao non morrera
outro galo nos cantara
no amencer que nos espera.
Oito homenaxes. Obra completa, 1975
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
NUNHA FOXA COMÚN
Aldraxados por séculos
mallados e feridos,
asoballados sempre,
decote desvividos,
pergunto qué fixeron,
contesto que fuxiron
da terra malpocada,
sin pelexar, vencidos,
abandonado o campo
á furia do nemigo.
Soio unhos cantos bravos
a proba resistiron.
Garda, matria, un loureiro
prá frente distes fillos.
Cimenterio privado, 1973
O MÁRTIR
Non che diréi que imos a vingarte,
amigo morto polo ferro airado.
Porque pasaron tantos anos,
tantos treidores e desleigados
e días de tristura, tantos,
que xa non saberíamos
en quén vingarnos.
Diréiche tan só
que te lembramos
e procuramos
seguirche os pasos,
mais por outros camiños que non leven
ás bosques dos coitelos afiados.
Cimenterio privado, 1973
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
DECÍA O MALPOCADO QUE XAZ EIQUÍ ENTERRADO
Non trunfan na historia
os pobos sumisos.
Augas represadas
non moven muíños.
Nunca serán libres
os pobos sofridos.
Con augas paradas
non roda o rodicio.
O HINCHA
A felicidá, en resume,
era pra il berrar gol
nos partidos de fútbol
entre a mesta moitedume.
Mais deulle tal torozón
cando quedóu campeón
o odiado equipo contrario,
que por dous goles a un
xace na foxa común
iste badoco gregario.
Cimenterio privado, 1973
UN PERIGROSO ELEMENTO
Morréu sin entender
que por namorar ó vento
que namora á libertá,
(vento do pobo que xime
por coñecer a verdá);
que por rirse a gargalladas
da necia solenidá,
tivera que ser á forza
un perigroso elemento,
subversivo e pecadento.
Nunca o entendéu, mais agora,
dempóis de morrer, enténdeo.
Cimenterio privado, 1973
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
XUSTIFICACIÓN
As computadores arqueolóxicas
do ano dous mil quinientos
alcontrarán eiquí,
niste meu cimenterio privado,
un gran depósito de esqueletes.
O Carbono-14 dirá que son da nosa época
i o seleutor eleutrónico clasificará os restos:
Homes de lápiza na orella,
homes cazadores de homes,
homes corruptores da cencia,
homes torturadores de homes,
homes derrubadores de conciencias,
homes furtadores do traballo dos homes,
homes vendedores das patrias dos homes,
homes de ben, bos e xenerosos ( soio unhos poucos).
Serán desenterrados outros restos
que non poderán ser identificados
por acharse en estado gaseoso.
Suporase que foron víctimas do napalm
nunha guerra que houbo séculos denantes
nun país que xa non estará no mapa.
Cimenterio privado, 1973
CARTA A FUCO BUXÁN
Fuco Buxán esfarrapado,
fillo da fame e neto de labregos.
Fuco Buxán, que vives de prestado,
comesto o corazón, os ollos cegos.
Fuco Buxán, compadre da miseria,
curmán das inxusticias i os aldraxes.
Fuco Buxán ¿non sintes que na Iberia
feden a podre os homes i as paisaxes?
Fuco Buxán, na noite estrelecida,
hai un río de luz que ven de lexos.
Fuco Buxán da testa decaída,
hai un río de luz pra os homes rexos.
Fuco Buxán, aprinde a andar ergueito,
Fuco Buxán, aprinde a falar forte.
Fuco Buxán, aprinde de tal xeito
que nunca máis esquezas o teu norte.
Fuco Buxán, que fozas de cotío
na terra que te manda e non te deixa.
Fuco Buxán, que tes un largasío
anoitecer na ialma que te apreixa.
FucoBuxán, de sol a sol, esterco,
Fuco Buxán, de sol a sol, eixada,
Fuco Buxán, coutado por un cerco,
Fuco Buxán, máis vale non ter nada.
Mentras o tempo da patria non chega,
mentras non pase o tempo que denigra,
deixa .ise escuro afán que te atafega,
Fuco Buxán, ¡emigra!. Poema solto
SELECCIÓN POÉTICA CELSO EMILIO FERREIRO
ENDL, IES FÉLIX MURIEL
POLA LONGA LONXANÍA
Pola longa lonxania
vou camiñando sen présa.
Na noite escura está acesa
unha luz que anúncia ó dia.
Aquelo que eu ben queria,
liberdade, nunca voltou.
Cuberto de noite vou
pola longa lonxania.
O vento lurpio non cesa
de oubear sobre o meu povo.
Como non lle temo ao lobo
vou camiñando sen présa.
Vida errante, noite espesa,
negrura embaixo e enriba.
Mais a miña esperanza altiva
na noite escura está acesa.
Aquelo que eu preferia,
revolución, canto tarda.
Mais o meu anceio agarda
unha luz que anúncia ó dia.
O DEDO NA CHAGA
Estas palabras que digo
abróllanme dende o fondo
porque eu endexamáis escondo
a canción que vai conmigo.
Cos meus cantares consigo
ser coma o vento lixeiro,
ninguén me marca o sendeiro,
ninguén me dicta a canción,
teño limpo o corazón
pra vivir ceibe e senlleiro.
Meu canto rudo e sinceiro
co badoco non se avén.
Desprezo a todo o que ten
alma servil de logreiro
sen outro Deus que o diñeiro.
Meu canto a ninguén falaga,
ninguén por cantar me paga,
soio o povo, meu irmán,
aplaude o meu canto chan,
se poño o dedo na chaga.