ANÁLISE DA SITUACIÓN
SOCIOECONÓMICA DAS MULLERES DO
NOSO PAÍS
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Mar
F. C
endó
n
Mulleres e homes no mercado laboral-Segregación horizontal e vertical
-Fenda salarial
-Eivas de xénero (teito de cristal, teito de cemento, chan
pegañento, gueto de veludo)
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
MULLERES E HOMES NO MERCADO LABORAL
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Mar
F. C
endó
n
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
A «mística da feminidade»
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
A muller durante a Ditadura
Anxo do fogar e «templo da raza»
Gardiá da familia e dos valores nacionalcatólicos: nenos, fogar, igrexa.os, hogar, iglesia
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Memoria y sexualidad de las mujeres bajo el franquismo
Proxecto de investigación dirixido por Raquel Osborne
https://www.youtube.com/watch?v=onWNHrUuWjw
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Primeiros «pasos»…
1961: Lei sobre dereitos políticos, profesionais e de traballo da muller
1975: Reforma do Código Civil
1978: Constitución
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Artigo 35.1 da Constitución española
Todos os españois teñen o deber de traballar e o dereito ao traballo, á libre elección de profesión ou oficio, á promoción a través do traballo e a unha remuneración suficiente
para satisfacer as súas necesidades e as da súa familia, sen que en ningún caso poida facerse discriminación por razón de sexo.
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Artigo 17.1 da Lei do Estauto dos traballadores
Entenderanse nulos e sen efecto os preceptos regulamentarios, as cláusulas dos convenios colectivos, os pactos individuais e
as decisións unilaterais do empresario que contellan discriminacións directas ou indirectas desfavorables por razón de idade ou discapacidade ou favorables ou adversas no emprego,
así como en materia de retribucións, xornada e demais condicións de traballo por circunstancias de sexo, orixe,
incluído o racial ou étnico, estado civil, condición social, relixión ou conviccións, ideas políticas, orientación sexual, adhesión ou non
a sindicatos e aos seus acordos, vínculos de parentesco con outros traballadores na empresa e lingua dentro do Estado español.
Estratexia 2020“
Precisaranse políticas que promovan a igualdade entre sexos co fin de incrementar a participación da poboación laboral, contribuíndo así ao crecemento e á cohesión social».
OObxectivo: 75 %
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Detrás dun gran home
sempre hai unha gran
muller
Instrumentos:• Programa comunitario para o emprego e a solidaridade
social Progress (2007-2013).• Instrumento de microfinanciación Progress (IEMP)• EURES: a rede europea para o emprego e a mobilidade
das persoas traballadoras• EUROPASS: ao servizo da mobilidade da cidadanía• Programas para a aprendizaxe mutua no ámbito do
emprego.• Observatorio europeo do emprego (OEE)• Comité de emprego.
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Estratexia para a igualdade entre mulleres e homes (2010-2015)
• Independencia económica das mulleres• Igualdade retributiva• Igualdade na toma de decisións
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
A Unión Europea di...«
Un modo de mellorar a competitividade de Europa é lograr un mellor equilibrio entre homes e mulleres en postos de toma de decisións económicas. Os estudos demostran que a diversidade de xénero é rendible e que as empresas con maior porcentaxe de mulleres nos consellos de administración obteñen mellores resultados que aquelas con consellos exclusivamente masculinos».
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Cres que a participación de mulleres e homes no mercado laboral é similar en canto a acceso a postos de responsabilidade, sectores de actividade, duración da xornada, temporalidade da contratación, retribución etc?
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Algúns datosS
Segundo os datos do Instituto Nacional de Estatística, no curso 2009-2010 un total de 198.438 persoas completaron os seus estudos universitarios. Destas, 118.952 eran mulleres, o que supuña o 59,9 % do total. Destacar que o 51,6 % das persoas que remataron os estudos fixérono con 24 anos ou menos (no caso das mulleres o 57,9 % do total).
FFonte: INE
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Algúns datos
SSegundo os resultados da Estatística da Ensinanza Universitaria no Estado español, durante o curso 2009-2010, só o 28,68 % do alumnado matriculado en estudos universitarios da área técnica foron mulleres, fronte ao 76,63 % que o fixeron en ciencias da saúde.
FFonte: Instituto da Muller
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Algúns datos
NNo ano 2009, despois de 4 anos de existencia, impartíronse 2.266 Programas Oficiais de Posgrao nos que había 83.700 persoas matriculadas. Finalizaron estes programas, no ano 2010, 36.325, das que o 56,6 % eran mulleres.
FFonte: INE.
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Segregación horizontal
As mulleres concentrámonos en certos sectores de actividade e en certas ocupacións e os homes noutras distintas. Esta división ten un valor social desigual.
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Segregación vertical
Desigual proporción de mulleres e homes na escala xerárquica de todos os sectores de emprego.
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Eivas de xénero: o «teito de cristal»
Concepto metafórico que xorde na década de 1970.Barreira intanxible que moitas mulleres se atopan ao ascender no ámbito laboral.Está conformada polos prexuizos e estereótipos de xénero organizativos e polos límites autoimpostos («teito de cemento»).
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Eivas de xénero: o «teito de cristal»
Algúns exemplos:«as mulleres temen ocupar posicións de poder»«ás mulleres non lles interesa ocupar postos de responsabilidade»«as mulleres non poden enfrontar situacións difíciles que requiran autoridade e poder»
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Eivas de xénero: o «muro ou parede de cristal»Representa as áreas (dentro dunha empresa, actividade ou profesión) reservadas ou exclusivas para o xénero masculino das que as mulleres quedamos excluídas.
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Que elementos forman esa «barreira»?
Factor cultural: presupoñémonos autoimposicións e unha tendencia a aceptar e conformarnos con «algúns logros» Tradición da actividade («parede ou muro de cristal») Rol familiar asignado
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Eivas de xénero: o «chan pegañento»
Forzas que manteñen as mulleres na base da pirámide económica.
Son as responsabilidades e cargas afectivas e emocionais que no ámbito doméstico recaen sobre as mulleres, atrapándoas cos lazos de seda dos afectos que dificultan ou impiden a súa saida e realización personal alén do ámbito familiar.
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Eivas de xénero: o «gueto de veludo»
Sectores profesionais e laborais que se feminizan o que inmediatamente conleva unha redución salarial, empeoramento das condicións laborais e dificultades de ascenso..
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Cres que a participación de mulleres e homes é igualitaria no mercado de traballo?, cres que lles afecta por igual o desemprego? Coñeces alguén que nunha entrevista de traballo lle preguntasen polo seu estado civil ou se ten fillas e fillos?, preguntáronllelo máis a mulleres ou a homes?, cres que estas preguntas son necesarias ou discriminatorias?
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Características do mercado laboral:Menor taxa de actividade das mulleres
Maior taxa de desemprego das mulleres
Maior número de contratos a tempo parcial para as mulleres
Maior subemprego feminino
Maior sobrecualificación das mulleres
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Características do mercado laboral:Segregación horizontal
Segregación vertical
Doble xornada laboral das mulleres
Maior participación das mulleres na economía sumerxida
Existencia dunha fenda salarial de xénero
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
AudioEntrevista de traballo
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Ano 2012
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Taxa de actividade
Taxa de paro
Taxa de emprego
Mulleres 53,42% 26,55% 39,24%
Homes 66,52% 25,58% 49,51%
Fonte: INE-Enquisa de poboación activa 4º trimestre de 2012
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Fonte: Comisión Europea
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Portada do diario La Razón (2 de outubro de 2011)
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Taxa de actividade por tramos de idade e sexo
Fonte: INE-Enquisa de poboación activa 4º trimestre de 2012
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Taxa de actividade por tramos de idade e sexo
Fonte: INE-Enquisa de poboación activa 4º trimestre de 2012
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Taxa de actividade por tramos de idade e sexo ♀ ♂
Fonte: INE-Enquisa de poboación activa 4º trimestre de 2012
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Tipos de contrato por temporalidade, idade e sexo
Fonte: INE-Enquisa de poboación activa 4º trimestre de 2012
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Peso dos contratos a tempo parcial na poboación ocupada feminina
Fonte: INE-Enquisa de poboación activa 4º trimestre de 2012
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Poboación ocupada a tempo parcial e motivo da xornada a tempo parcial
Fonte: INE-Enquisa de poboación activa 4º trimestre de 2012
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Taxas de paro por nivel de formación alcanzado e sexo en 2012
Fonte: INE-Enquisa de poboación activa 4º trimestre de 2012
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Poboación ocupada por sexo e situación profesional
Fonte: INE-Enquisa de poboación activa 4º trimestre de 2012
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Poboación feminina ocupada nos distintos sectores económicos (expresado en porcentaxe).)
Fonte: INE-Enquisa de poboación activa 4º trimestre de 2012
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Categorías profesionais e retribución salarial
Fonte: INE-Enquisa de poboación activa 4º trimestre de 2012
Respecto as diferenzas en canto aos postos de traballo que desenvolven mulleres e homes:
o 61,78 % da man de obra que está a levar a cabo traballos non cualificados son mulleres
o 59,73 % dos empregos no sector servizos (restauración e atención persoal) son ocupados por mulleres
así como o 65,27% dos postos de traballo administrativos.
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Postos de traballo
Fonte: INE-Enquisa de poboación activa 4º trimestre de 2012
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Soldos medios anuais por sector de produción e sexo
Fonte: INE. Enquisa anual de estrutura salarial 2010. Instituto Nacional de Estatística
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Soldos medios por hora e por sector de produción e sexo
Fonte: INE. Enquisa anual de estrutura salarial 2010. Instituto Nacional de Estatística
Precariedade laboral• Contratación temporal• Contratación a tempo
parcial
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Homes Mulleres0
500000
1000000
1500000
2000000
2500000
Poboación galega
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Poboación total: 2.795.422
Homes: 1.349.591
Mulleres: 1.445.831
(2011)
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Ocupación e paro por sexo. Taxas de actividade e paro (Galiza, setembro de 2012)
Fonte: EPA.
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Total Menores 25 Maiores 25
Total Homes 125.687 10.632 115.055
Mulleres 133.686 9.041 124.645
Agro Homes 4.790 299 4.491
Mulleres 2.070 73 1.997
Industria Homes 20.892 1.248 19.644
Mulleres 16.999 320 16.679
Táboa de persoas en paro por sectores, sexo e idade. Galiza, setembro de 2012.
Construción Homes 38.665 1.742 36.923
Mulleres 3.708 71 3.637
Servizos Homes 53.800 3.807 49.993
Mulleres 94.743 5.197 89.546
Sen emprego anterior
Homes 7.540 3.536 4.004
Mulleres 16.166 3.380 12.786Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Artigo 28 da Lei do Estauto dos traballadores
O empresario está obrigado a pagar pola prestación de un traballo de igual valor a mesma retribución, satisfeita
directa ou indirectamente, e calquera que sexa a natureza desta, salarial ou extrasalarial, sen que poida producirse discriminación algunha por razón de sexo en ningún dos
elementos ou condicións de aquela.
Fenda salarial de xéneroDiferenza relativa que existe na media dos ingresos brutos por hora, de mulleres e homes, en todos os sectores da economía.
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Causas:• Discriminación directa• Infravaloración do
traballo das mulleres• Segregación no
mercado laboral• Tradicións e
estereotipos de xénero
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
En resumo:As mulleres desde o inicio dos tempos traballarmos dentro e fóra do fogar aínda que esta fose una realidade invisibilizada.As mulleres estamos integradas no mercado laboral pero seguimos mantendo o rol de coidadoras.A situación das mulleres non resulta equitativa dentro do mercado laboral.A triple axenda das mulleres: vida laboral, vida familiar e vida social/persoal. Conciliáción con «M» de muller.
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
«O peor inimigo das mulleres é a súa abnegación».
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Betty Friedan(1921-2006)
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
«É corrente presupor que unha diagnose da crise
realizado dende a perspectiva feminista
vai consistir nun discurso vitimista do
estilo “canto peor están as mulleres!”. A
potencia que nos dá […] é outra ben
distinta» Amaia Pérez Orozco
Pensar o mundo dende a sostenibilidade
O sostemento da vida no centro dos problemas económicos.
Ampliar o concepto de economía.
Recoñecer o xénero como unha estrutura que organiza o sistema económico.
A crise é estrutural.
Alonxar os coidados da lóxica do capital.
Simplificar o discurso económico
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Veredes o día que fagamos
unha folga xeral...
«O crecemento económico que o modelo masculino de progreso vendeu é o crecemento dos cartos e do capital sobre a base da destrución doutros tipos de riqueza como a pruducida pola natureza e as mulleres».
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Vandana Shiva(Dehra Dun, Uttarakhand, India, 1952)
Asociación de Mulleres de Cooperativas Agro-Alimentarias de España, (AMCAE)
Organizar, articular e defender a integración e a coordinación das mulleres asociadas en cooperativas, de forma que se impulse o liderado político, económico e sociocultural das mulleres que residen no medio rural.
Agrupoa a representantes de cooperativas de Galicia, Asturias, Cataluña, Extremadura, Valencia, Baleares, Castela A Mancha e Aragón.
Políticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional
Asociación de Mulleres de Cooperativas Agro-Alimentarias de España, (AMCAE), presidida por
Jerónima Bonafé Ramis