Date post: | 17-Mar-2016 |
Category: |
Documents |
Upload: | donibaneko-emakume-feministak |
View: | 216 times |
Download: | 1 times |
munduko emakume iraultzaileak historia berreskuratuz
eva forestEvaForestnacióenelaño1928enelsenodeunafami-liaanarquista.DespuésdelaguerravivióenSueciayestudiómedicinaenMadrid.Enesaépoca,enladécadadelos50,participóendebatesycharlasquefueronmuyimportantesparasuformaciónyasuvezempezóaescribirliteratura.Enestosañosinfluenciadaporlasluchasyhuelgasquesehacíanenelestadoempezóacon-cienciarsedelasituacióndelasociedadyadquirióuncompro-misoéticoypolítico.
En1955conocióalescritorAl-fonsoSastreysecasaron.LashuelgasymovilizacionesquehabíancomenzadoenMadriddieroninicioalinterésdeEvaporlasociología.Asímismoempezóarecopilarmaterial,ahacerinvestigacionesyapubli-cartrabajos.Fueunamujeractivaenlasdiferentesmovilizacionesquesehacían.Participóenunamanifestacióndemujerescuan-dolashuelgasdelosminerosasturianosyfuedetenidajuntoasuhijareciénnacida.
Alnegarseapagarlamultalasencarcelaronalasdos.Enladécadadelos60conociólasrealidadesCubayVietnamycreócomitésdesolidaridadconambospueblos;haciendolomismoconEuskalHerriaenelaño1970aliniciodelprocesodeBurgos.En1974despuésdelamuertedelalmiranteespañolCarreroBlancoescribióellibro“Operaciónogro”conelsobre-nombredeJulenAgirre.Portodoesto,EvaForestfuedetenidaacusadadecolaboraciónconETA.Pasó3añosenlacárcelysinjuiciosalióenlibertad.Apartirdeestosañosseconvirtióenunafervientemilitanteenfavordelosderechoshumanosescribiendoli-bros,haciendoviajesyseminariosencontradelatortura.Reunidatodalafamilia,en1977vinoaEuskalHerria,aHondarribia,avi-vir.En1990creólaeditorialHIRUysiguiótrabajandolasolidaridadentrelospuebloshaciendoviajesaAmérica,aCubaoaEspaña.Murióen2007enHondarribia.
frida kalho
¿QuiénnohaoídohablarsobreFridaKahlo?Estapintoramexicananacióen1907,conascendenciagermano-húngaraymexi-cana;estabamuyorgullosadesu“mexicanidad”ysucultura.Suvidanofuenadasencilla:con6añoscontrajopoliomielitis,unaenfermedadquelelimitólamovilidad.
En1925,elañoenqueempezóaestudiartécnicasdegrabado,sufrióunacci-dentedetranvíaqueledejóterriblessecuelasydoloresfísicosparatodasuvida.Asimismo,estoleimposibi-litólamaternidad,loquelecausóunapenamuyhonda.
Aunasí,Fridaesunamujerreferenteporvariasrazo-
nes:enprimerlugar,porsucreaciónartística,enlaqueplasmasusvivencias,inquietudesysentimientosdesdeuncódigomuypropio;porlogenerosoydescarna-dodesusobras,enlasquelaartistasemuestratalycomoesycomoseviveasímisma.Ensegundolugar,porelco-rajeyenergíaconelqueseenfrentóasuslimita-ciones:cuandolagaleríadeArteContemporáneoorganizóunaexposiciónconsuobra,Fridaacu-dióenambulancia,ydesdelacamillaenqueestabainstaladadisfrutómuchísimo.
UnejemploquenosmuestralafuerzadeunamujerdispuestaaVIVIR,apesardetodo.
munduko emakume iraultzaileak historia berreskuratuz
eva forestEvaForestnacióenelaño1928enelsenodeunafami-liaanarquista.DespuésdelaguerravivióenSueciayestudiómedicinaenMadrid.Enesaépoca,enladécadadelos50,participóendebatesycharlasquefueronmuyimportantesparasuformaciónyasuvezempezóaescribirliteratura.Enestosañosinfluenciadaporlasluchasyhuelgasquesehacíanenelestadoempezóacon-cienciarsedelasituacióndelasociedadyadquirióuncompro-misoéticoypolítico.
En1955conocióalescritorAl-fonsoSastreysecasaron.LashuelgasymovilizacionesquehabíancomenzadoenMadriddieroninicioalinterésdeEvaporlasociología.Asímismoempezóarecopilarmaterial,ahacerinvestigacionesyapubli-cartrabajos.Fueunamujeractivaenlasdiferentesmovilizacionesquesehacían.Participóenunamanifestacióndemujerescuan-dolashuelgasdelosminerosasturianosyfuedetenidajuntoasuhijareciénnacida.
Alnegarseapagarlamultalasencarcelaronalasdos.Enladécadadelos60conociólasrealidadesCubayVietnamycreócomitésdesolidaridadconambospueblos;haciendolomismoconEuskalHerriaenelaño1970aliniciodelprocesodeBurgos.En1974despuésdelamuertedelalmiranteespañolCarreroBlancoescribióellibro“Operaciónogro”conelsobre-nombredeJulenAgirre.Portodoesto,EvaForestfuedetenidaacusadadecolaboraciónconETA.Pasó3añosenlacárcelysinjuiciosalióenlibertad.Apartirdeestosañosseconvirtióenunafervientemilitanteenfavordelosderechoshumanosescribiendoli-bros,haciendoviajesyseminariosencontradelatortura.Reunidatodalafamilia,en1977vinoaEuskalHerria,aHondarribia,avi-vir.En1990creólaeditorialHIRUysiguiótrabajandolasolidaridadentrelospuebloshaciendoviajesaAmérica,aCubaoaEspaña.Murióen2007enHondarribia.
frida kalho
¿QuiénnohaoídohablarsobreFridaKahlo?Estapintoramexicananacióen1907,conascendenciagermano-húngaraymexi-cana;estabamuyorgullosadesu“mexicanidad”ysucultura.Suvidanofuenadasencilla:con6añoscontrajopoliomielitis,unaenfermedadquelelimitólamovilidad.
En1925,elañoenqueempezóaestudiartécnicasdegrabado,sufrióunacci-dentedetranvíaqueledejóterriblessecuelasydoloresfísicosparatodasuvida.Asimismo,estoleimposibi-litólamaternidad,loquelecausóunapenamuyhonda.
Aunasí,Fridaesunamujerreferenteporvariasrazo-
nes:enprimerlugar,porsucreaciónartística,enlaqueplasmasusvivencias,inquietudesysentimientosdesdeuncódigomuypropio;porlogenerosoydescarna-dodesusobras,enlasquelaartistasemuestratalycomoesycomoseviveasímisma.Ensegundolugar,porelco-rajeyenergíaconelqueseenfrentóasuslimita-ciones:cuandolagaleríadeArteContemporáneoorganizóunaexposiciónconsuobra,Fridaacu-dióenambulancia,ydesdelacamillaenqueestabainstaladadisfrutómuchísimo.
UnejemploquenosmuestralafuerzadeunamujerdispuestaaVIVIR,apesardetodo.
munduko emakume iraultzaileak historia berreskuratuz
munduko emakume iraultzaileak historia berreskuratuz
Maria Montessori
Nacióel31deagostoenChiaravalle,provinciadeAncona,Italia,enelsenodeunafamiliaburguesaca-tólica.Supadreeramilitardeprofesiónymuyestric-to;enesaépocaaloquemásaspirabaunamujereraasermaestra,aunqueensufamiliasereconocíaelderechoaciertaeduca-cióndelamujer.
MaríaMontessoricomenzóaestudiaringenieríaalos14años,luegoestudióbiologíayporúltimofueaceptadaenlaUniversidaddeRoma,enlaEscueladeMedicina.
Apesardequesupadreseopusoalprincipio,segraduóen1896comolaprimeramujermédicoenItalia.FuemiembrodelaClínicaPsiquiátricaUniver-
sitariadeRoma.Mástarde,estudióAntropologíayobtu-voundoctoradoenFilosofía.
Estamujerempezoaintere-sarseporlasituaciónsocialdelasmujeres.
ParticipoendoscongresosinternacionesparamujerescomorepresentateItaliana;Berlín1896yLondres1900.Despuésdeestoempezóatrabajarconniños“ineduca-bles”.
Ellasediocuentadequepo-díadesarrollarsusaptitudes.Creíaqueesasyesosniñasyniñossemerecíanunavidamejor.Ellanocreiaqueellasyelloseranunacargasocial.EsporesoqueapartirdeesemomentoMariaempezoatrabajarenello.
simone de beauvoir
SimonedeBeauvoir(París,9deenerode1908-14deabrilde1986),novelistafrancesa,filó-sofaexistencialistayfeminista.Nacidaenunafamiliaburguesa,SimonedeBeauvoirfueeduca-dasegúnlasólidamoralcristia-navigenteenlaépoca.
Cuentaensusmemoriaslafuer-teimpresiónquelecausó,ensujuventud,descubrirelocasodelareligión:dejardecreerenDioseraasumirseplenamen-teresponsabledesupropiaselecciones.En1929,despuésdeconoceraJeanPaulSartreenlaSorbona,dondeambosestudiabanfilosofía,seunióestrechamentealfilósofoysucírculo(entreellosPaulNizan).
Coneltiempo,crearonentreambosunarelaciónquelesper-mitíacompatibilizarsulibertadindividualconlavidaencon-junto.SimonedeBeauvoirfueprofesoradefilosofíahasta.DurantelaSegundaGuerraMun-
dialylaocupaciónalemanadeParísvivióenlaciudadtomadaparticipandoenlaResisten-ciaFrancesa-.Eneseperíodoescribesuprimeranovela,Lainvitada(1943),dondeexploralosdilemasexistencialistasdelalibertad,laacciónylarespon-sabilidadindividual,temasqueabordaigualmenteennovelasposteriorescomoLasangredelosotros(1944)yLosmanda-rines(1954),novelaporlaquerecibióelPremioGoncourt.
Lastesisexistencialistas,se-gúnlascualescadaunoesresponsabledesímismo,seintroducentambiénenunaseriedeobrasautobiográficas,cuatroentotal,entrelasquedesta-canMemoriasdeunajovendebuenafamilia(tambiénconocidacomoMemoriasdeunajovenformal)(1958)yFinaldecuentas(1972).Entresusensayoses-critoscabedestacarElsegundosexo(1949),unprofundoanáli-sissobreelpapeldelasmujeresenlasociedadylaconstruccióndelrolylafiguradelamujer.
munduko emakume iraultzaileak historia berreskuratuz
munduko emakume iraultzaileak historia berreskuratuz
Maria Montessori
Nacióel31deagostoenChiaravalle,provinciadeAncona,Italia,enelsenodeunafamiliaburguesaca-tólica.Supadreeramilitardeprofesiónymuyestric-to;enesaépocaaloquemásaspirabaunamujereraasermaestra,aunqueensufamiliasereconocíaelderechoaciertaeduca-cióndelamujer.
MaríaMontessoricomenzóaestudiaringenieríaalos14años,luegoestudióbiologíayporúltimofueaceptadaenlaUniversidaddeRoma,enlaEscueladeMedicina.
Apesardequesupadreseopusoalprincipio,segraduóen1896comolaprimeramujermédicoenItalia.FuemiembrodelaClínicaPsiquiátricaUniver-
sitariadeRoma.Mástarde,estudióAntropologíayobtu-voundoctoradoenFilosofía.
Estamujerempezoaintere-sarseporlasituaciónsocialdelasmujeres.
ParticipoendoscongresosinternacionesparamujerescomorepresentateItaliana;Berlín1896yLondres1900.Despuésdeestoempezóatrabajarconniños“ineduca-bles”.
Ellasediocuentadequepo-díadesarrollarsusaptitudes.Creíaqueesasyesosniñasyniñossemerecíanunavidamejor.Ellanocreiaqueellasyelloseranunacargasocial.EsporesoqueapartirdeesemomentoMariaempezoatrabajarenello.
simone de beauvoir
SimonedeBeauvoir(París,9deenerode1908-14deabrilde1986),novelistafrancesa,filó-sofaexistencialistayfeminista.Nacidaenunafamiliaburguesa,SimonedeBeauvoirfueeduca-dasegúnlasólidamoralcristia-navigenteenlaépoca.
Cuentaensusmemoriaslafuer-teimpresiónquelecausó,ensujuventud,descubrirelocasodelareligión:dejardecreerenDioseraasumirseplenamen-teresponsabledesupropiaselecciones.En1929,despuésdeconoceraJeanPaulSartreenlaSorbona,dondeambosestudiabanfilosofía,seunióestrechamentealfilósofoysucírculo(entreellosPaulNizan).
Coneltiempo,crearonentreambosunarelaciónquelesper-mitíacompatibilizarsulibertadindividualconlavidaencon-junto.SimonedeBeauvoirfueprofesoradefilosofíahasta.DurantelaSegundaGuerraMun-
dialylaocupaciónalemanadeParísvivióenlaciudadtomadaparticipandoenlaResisten-ciaFrancesa-.Eneseperíodoescribesuprimeranovela,Lainvitada(1943),dondeexploralosdilemasexistencialistasdelalibertad,laacciónylarespon-sabilidadindividual,temasqueabordaigualmenteennovelasposteriorescomoLasangredelosotros(1944)yLosmanda-rines(1954),novelaporlaquerecibióelPremioGoncourt.
Lastesisexistencialistas,se-gúnlascualescadaunoesresponsabledesímismo,seintroducentambiénenunaseriedeobrasautobiográficas,cuatroentotal,entrelasquedesta-canMemoriasdeunajovendebuenafamilia(tambiénconocidacomoMemoriasdeunajovenformal)(1958)yFinaldecuentas(1972).Entresusensayoses-critoscabedestacarElsegundosexo(1949),unprofundoanáli-sissobreelpapeldelasmujeresenlasociedadylaconstruccióndelrolylafiguradelamujer.
munduko emakume iraultzaileak historia berreskuratuz
munduko emakume iraultzaileak historia berreskuratuz
VANDANA SHIVA
VandanaShivanacióel5denoviembrede1952enDehradu(India).Sumadresiendoagriculto-ra,supadreconservadordebosquesysuhermanamedico,empezóatenerconcienciapolíticayecoló-gica.
Latrayectoriadeestamu-jereslarga:Haparticipadoenmuchosmovimientos,hainvestigadomuchosproble-mas,esescritora…Entretodoslomovimientosenlosquehaparticipado,hayqueremarcarelmovi-miento“chipko”enladéca-dadelos70yelmovimien-to“Navdanya”(quequieredecir,nuevesemillas)en1991.Estosdosmovimien-tosestabanformadospormujeresyelprimeroeraparanopermitirlataladeárbolesyelsegundo,paraprotegerlassemillasde
India.Asípues,Vandanahalu-chadomuchoporlasylosagricultoresdesupaísdefendiendolaagriculturaecológicaotradicionalydenunciandolaindustrialtachándoladebélica.
Conestaluchaempezómasfuerteaúnen1984cuandoenBhopalenunasolano-che,murieron3000perso-nasacausadeunderramede42toneladasdeisociana-todemetiloenunafabrica.Deaquí,laasociacióndelaagriculturaindustrialybéli-ca.
Porultimo,decirqueShivasedescribecomounaper-sona,pacifista,física,ecoló-gica,feministayseguidoradeGandhi.
RosaLuxemburgoRózaLuksemburg,másconocidaporsunombrecastellanizadoRosaLuxemburgo(Zamosc,Polonia,5demarzode1870ó1871–Berlín,Alemania,15deenerode1919),fueunateóricamar-xistadeorigenjudío.Nacióconundefectoenelcrecimientoqueladiscapacitófísicamentetodasuvida,perosuscapacidadesliterariaseintelectualesfueronextraordinarias.En1889,contansolo18años,tuvoquecru-zarlafronteraclandestinamentepararefugiarseenZurichporsuactividadpolítica.
MilitóactivamenteenelPartidoSocialdemócratadeAlemania(SPD),hastaqueen1914seopusoradicalmentealapartici-pacióndelossocialdemócratasenlaIGuerraMundial,porconsi-derarlaun“enfrentamientoentreimperialistas”.Integróentonceselgrupointernacionalqueen1916seconvirtióenLigaEspar-taquista,grupomarxistarevolu-
cionarioqueseríaelorigendelPartidoComunistadeAlemania(KPD).AlterminarlaguerrafundóelperiódicoLaBanderaRoja,juntoconeltambiénjudíoKarlLiebknecht.Suslibrosmásconocidos,publi-cadosencastellano,sonRefor-maoRevolución(1900),Huelgademasas,partidoysindicato(1906),LaAcumulacióndelCapital(1913)yLarevoluciónrusa(1918),enelcualcriticaconstructivamentealamismaysostienequelaformasoviéticadehacerlarevoluciónnopuedeseruniversalizadaparatodaslaslatitudes.
Tomóparteenlafrustradare-voluciónde1919enBerlín,auncuandoestelevantamientotuvolugarencontradesusconsejos.Larevueltafuesofocadaconlaintervencióndelejércitomonár-quicoylaactuacióndelosCuer-posLibres(oFreikorps,gruposdemercenariosnacionalistasdederecha),yasutérminocientosdepersonas,entreellasRosaLuxemburgo,fueronencarcela-das,torturadasyasesinadas.
RoSa LuXeNbUrG
munduko emakume iraultzaileak historia berreskuratuz
munduko emakume iraultzaileak historia berreskuratuz
VANDANA SHIVA
VandanaShivanacióel5denoviembrede1952enDehradu(India).Sumadresiendoagriculto-ra,supadreconservadordebosquesysuhermanamedico,empezóatenerconcienciapolíticayecoló-gica.
Latrayectoriadeestamu-jereslarga:Haparticipadoenmuchosmovimientos,hainvestigadomuchosproble-mas,esescritora…Entretodoslomovimientosenlosquehaparticipado,hayqueremarcarelmovi-miento“chipko”enladéca-dadelos70yelmovimien-to“Navdanya”(quequieredecir,nuevesemillas)en1991.Estosdosmovimien-tosestabanformadospormujeresyelprimeroeraparanopermitirlataladeárbolesyelsegundo,paraprotegerlassemillasde
India.Asípues,Vandanahalu-chadomuchoporlasylosagricultoresdesupaísdefendiendolaagriculturaecológicaotradicionalydenunciandolaindustrialtachándoladebélica.
Conestaluchaempezómasfuerteaúnen1984cuandoenBhopalenunasolano-che,murieron3000perso-nasacausadeunderramede42toneladasdeisociana-todemetiloenunafabrica.Deaquí,laasociacióndelaagriculturaindustrialybéli-ca.
Porultimo,decirqueShivasedescribecomounaper-sona,pacifista,física,ecoló-gica,feministayseguidoradeGandhi.
RosaLuxemburgoRózaLuksemburg,másconocidaporsunombrecastellanizadoRosaLuxemburgo(Zamosc,Polonia,5demarzode1870ó1871–Berlín,Alemania,15deenerode1919),fueunateóricamar-xistadeorigenjudío.Nacióconundefectoenelcrecimientoqueladiscapacitófísicamentetodasuvida,perosuscapacidadesliterariaseintelectualesfueronextraordinarias.En1889,contansolo18años,tuvoquecru-zarlafronteraclandestinamentepararefugiarseenZurichporsuactividadpolítica.
MilitóactivamenteenelPartidoSocialdemócratadeAlemania(SPD),hastaqueen1914seopusoradicalmentealapartici-pacióndelossocialdemócratasenlaIGuerraMundial,porconsi-derarlaun“enfrentamientoentreimperialistas”.Integróentonceselgrupointernacionalqueen1916seconvirtióenLigaEspar-taquista,grupomarxistarevolu-
cionarioqueseríaelorigendelPartidoComunistadeAlemania(KPD).AlterminarlaguerrafundóelperiódicoLaBanderaRoja,juntoconeltambiénjudíoKarlLiebknecht.Suslibrosmásconocidos,publi-cadosencastellano,sonRefor-maoRevolución(1900),Huelgademasas,partidoysindicato(1906),LaAcumulacióndelCapital(1913)yLarevoluciónrusa(1918),enelcualcriticaconstructivamentealamismaysostienequelaformasoviéticadehacerlarevoluciónnopuedeseruniversalizadaparatodaslaslatitudes.
Tomóparteenlafrustradare-voluciónde1919enBerlín,auncuandoestelevantamientotuvolugarencontradesusconsejos.Larevueltafuesofocadaconlaintervencióndelejércitomonár-quicoylaactuacióndelosCuer-posLibres(oFreikorps,gruposdemercenariosnacionalistasdederecha),yasutérminocientosdepersonas,entreellasRosaLuxemburgo,fueronencarcela-das,torturadasyasesinadas.
RoSa LuXeNbUrG
munduko emakume iraultzaileak historia berreskuratuz
munduko emakume iraultzaileak historia berreskuratuz
WangariMutaMaathai(nacidael1deabrilde1940enNyieri,Kenia)esunaactivistapolíticayecologistakeniana.
MaathaifundóelGreenBeltMovement(oMovimientodelCinturónVerde)en1977.Estemovimiento,conducidoporyparamujeresruraleskenianascomenzóconlaplantacióndeunaspocassemillasdeárbolesparaluegocrecertransforman-doelpaisajepolíticodeKeniayelmundo.Maathaientrenóamilesdemujeresendiferentesámbitos,desdelaconservacióndelaguahastaelliderazgocivily,hastalafecha,llevanplan-tados35millonesdeárbolesenvvunpaísdevastadoporladeforestación.Depaso,tambiénayudaronaderrocarunadicta-dura.
“Lascuestionesylosproblemasquelagenteestabaplanteandoeranlossíntomasdeproblemasquenecesitabanatacarsederaíz.Yasícontinuéyendomásymáshacialaraíz.Empecétratandolapolítica,lademocra-
cia,losconflictos,losderechosdelosvulnerables,demujeresyniños”.
ElactivismodeMaathaiempezóahacerolasenlapolíticadelpaís,loqueamenudolapusoaella,yasusseguidores,enpeligro.EnlamiradeldictadorkenianoDanielarapMoi,fueregularmentearrestadayencarcelada,inclusosevioforzadaaunexiliotempo-ral.Duranteunamanifestación,lapolicíalagolpeóhastadejarlainconsciente.
Esemismoaño,Maathaisepos-tulóparaelParlamentokeniano,yganósubancaconel98porcientodelosvotos.Alañosiguiente,fuedesignadaViceministradeMedioambienteyRecursosNaturalesyen2004recibióelpremionobeldelapaz.
Wangari Muta Maathai
Cómic:HazienbidaiakEditorial:Saure.
JosebaGómezyJóseManuelCarrasco
Viideo:TakingRoot:TheVitsionofWan-
gariMaathai(“Echandoraíces:lavisión
deWangariMaathai”)
“Defiende tu derecho a pensar, porque incluso pensar de manera errónea, es mejor que no pensar”.
Hypatíaaprendiómatemáti-cas,geometría,astronomíayfilosofía.Inventó,entreotrascosas,elplanisferio,elidómetro,eldestiladordeagua,diseñóelastrolabioplano(emplea-doparamedirlaposicióndelasestrellas,losplanetasyelsol);escribiómásdecua-rentalibrosyllegóadirigirelMuseofundadoporPtolo-meo,sucesordeAlejandroMagno.
Enelaño415,cuandoHypatíatenía45años,fueacusadadeconspirarcon-traCirilo,patriarcacristiano
deAlejandría,quienmandóincendiarelMuseo,conlocualseperdieronconoci-mientos,instrumentalesylibros.Supielfuecortadaconcaracoleshastasumuerte.Hypatía,admiradaporlosintelectualesynoblesdelaciudad,murióvíctimadeunamultitudenardecidadefanáticos.
Aúnhoy,enelaño2008seaplicanlosconocimientosdeestamujerquedesafióaunasociedadysuépoca;hadejadoalahumanidadunlegadodeinventosyense-ñanzas.EspocoloquepodemosllegarasabersobreHypa-tia,sobretodoporqueporserunamujertanbrillantenoapareceenloslibrosdehistoriayfilosofiaqueesténalalcancedecualquiera.
HYPATIA
munduko emakume iraultzaileak historia berreskuratuz
munduko emakume iraultzaileak historia berreskuratuz
WangariMutaMaathai(nacidael1deabrilde1940enNyieri,Kenia)esunaactivistapolíticayecologistakeniana.
MaathaifundóelGreenBeltMovement(oMovimientodelCinturónVerde)en1977.Estemovimiento,conducidoporyparamujeresruraleskenianascomenzóconlaplantacióndeunaspocassemillasdeárbolesparaluegocrecertransforman-doelpaisajepolíticodeKeniayelmundo.Maathaientrenóamilesdemujeresendiferentesámbitos,desdelaconservacióndelaguahastaelliderazgocivily,hastalafecha,llevanplan-tados35millonesdeárbolesenvvunpaísdevastadoporladeforestación.Depaso,tambiénayudaronaderrocarunadicta-dura.
“Lascuestionesylosproblemasquelagenteestabaplanteandoeranlossíntomasdeproblemasquenecesitabanatacarsederaíz.Yasícontinuéyendomásymáshacialaraíz.Empecétratandolapolítica,lademocra-
cia,losconflictos,losderechosdelosvulnerables,demujeresyniños”.
ElactivismodeMaathaiempezóahacerolasenlapolíticadelpaís,loqueamenudolapusoaella,yasusseguidores,enpeligro.EnlamiradeldictadorkenianoDanielarapMoi,fueregularmentearrestadayencarcelada,inclusosevioforzadaaunexiliotempo-ral.Duranteunamanifestación,lapolicíalagolpeóhastadejarlainconsciente.
Esemismoaño,Maathaisepos-tulóparaelParlamentokeniano,yganósubancaconel98porcientodelosvotos.Alañosiguiente,fuedesignadaViceministradeMedioambienteyRecursosNaturalesyen2004recibióelpremionobeldelapaz.
Wangari Muta Maathai
Cómic:HazienbidaiakEditorial:Saure.
JosebaGómezyJóseManuelCarrasco
Viideo:TakingRoot:TheVitsionofWan-
gariMaathai(“Echandoraíces:lavisión
deWangariMaathai”)
“Defiende tu derecho a pensar, porque incluso pensar de manera errónea, es mejor que no pensar”.
Hypatíaaprendiómatemáti-cas,geometría,astronomíayfilosofía.Inventó,entreotrascosas,elplanisferio,elidómetro,eldestiladordeagua,diseñóelastrolabioplano(emplea-doparamedirlaposicióndelasestrellas,losplanetasyelsol);escribiómásdecua-rentalibrosyllegóadirigirelMuseofundadoporPtolo-meo,sucesordeAlejandroMagno.
Enelaño415,cuandoHypatíatenía45años,fueacusadadeconspirarcon-traCirilo,patriarcacristiano
deAlejandría,quienmandóincendiarelMuseo,conlocualseperdieronconoci-mientos,instrumentalesylibros.Supielfuecortadaconcaracoleshastasumuerte.Hypatía,admiradaporlosintelectualesynoblesdelaciudad,murióvíctimadeunamultitudenardecidadefanáticos.
Aúnhoy,enelaño2008seaplicanlosconocimientosdeestamujerquedesafióaunasociedadysuépoca;hadejadoalahumanidadunlegadodeinventosyense-ñanzas.EspocoloquepodemosllegarasabersobreHypa-tia,sobretodoporqueporserunamujertanbrillantenoapareceenloslibrosdehistoriayfilosofiaqueesténalalcancedecualquiera.
HYPATIA
Bartolina SisaApaza,otragrangerreraAymara.AmbassontorturadasyvejadaspúblicamenteporlascallesdeLaPaz.Bartolinaesahorcadaydescuartizada,paradejarcadaunadesusextremidadesenloslugaresdondeellacomandólastropasindígenas.SucabezafuecolgadaenlalocalidaddeJayu-jayu(provinciadeLaPaz).Asísepretendióamedrentaralosayma-rasyquechuasquelosseguíanparaterminarconlosatropellosyabusosdelosespañoles.
Paralosaymarasyparalosque-chuasactuales,Bartolinanohamuerto,puestoquesufigurasim-bolizalasinnumerablesbatallasquelibraronylibranencontradelascausasinjustas.
Lostiemposhancambiado,perolasBartolinasdehoy,inmersasenunmundoglobalizado,siguenluchandopormejorarsuscondi-cionesdevidaydesuspueblos,luchandocontraunsistemaeconómicobrutalquearrasaconpueblosenteros.Luchandocon-traelracismoyladiscriminaciónaúnpresentes.
Un5deseptiembrede1782,unamujerindígenamuerecruel-mentetorturada.EnsuhonorseeligióconmemoraresafechacomoelDíaInternacionaldelaMujerIndígena.EsamujersellamabaBartolinaSisa.Bartolina,comomuchasjóvenes,crecióensuaylluyeratejedoraehilande-radecaitohastaquecotnoceaTupacKatari,conquiendespuéssecasaría.JuntoaTupacKatari,enlazonadelaPazyTupacAmaruyMicaelaBastidas,enelCuzco,Perú,organizanalosquechuasyaymarasensuluchacontraelyugoespañol.
Bartolinanoeraunalídermás,sinoquecomandabalosejérci-tosquechua-aymarascongranéxito.Esafuerzaytesóndeestagranluchadoraaymaraeslaquehatrascendidolahistoria.Sinembargo,enelmesdejuliode1781,BartolinaSisaesapre-sadayun5deseptiembrede1782essentenciadaamuertejuntoasucuñadaGregoria
HISTORIA BERRESKURATUZ
Laherramientaquetienesentusmanos,eslaprimeraherramientaquehasurgidoentrelasmujeresfeministasdeDonibane.Viendolanecesidaddejuntarnoslasvecinasdelbarrio,enlaprimaveradelañopasado,empezamosunareflexiónsobrelanuestrarealidadcuestionandolacuestióndegéneroentodoslosámbitosparatrabajarloenlavidadelbarrioycrearunespaciodeencuen-troyconstrucciónfeministaenDonibane. Deesareflexiónhemosencontradomu-choshilos,tirandodeunhilohemosrecogidoloquecontieneestecuaderno.Elejedeviolenciamachistadelaestructuradelsistemacapitalistapatriarcal,oprimelosderechosdelamujerentodoslosámbitosdelasociedad.Nosniegan,determinanycondi-cionannuestrosderechos,ytambiénnuestrascapacidadesparaaportaryparticiparenámbitossocialesyculturales.
Lavisiónandocéntricahaconstruídoelsiste-madesdelaúnicamiradadelhombre,tam-biénhaconstruídoasílaHistoria.Apartedeconocerlasdiferentesvidasdeestasmujerestandiferentes,hayalgomuysignificantequeuneatodasellasqueesdevitalimportanciaparadesarrollarytrasladaratodaslasrealidadescadaunadenosotras.
kontrazala