Date post: | 03-Jul-2015 |
Category: |
Education |
Upload: | rosacidgalante |
View: | 747 times |
Download: | 3 times |
OS ESPAZOS DO SECTOR PRIMARIO
TEMA 5
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 2
Espazo rural, espazo agrario, agrícola
AGRÍCOLA: son as actividades propiamente relacionadas coa agricultura.
AGRARIO: fai alusión ás actividades do sector primario.
RURAL: é o máis amplo dos tres, incluíndo calquera actividade que se desenvolve nos espazos non urbanos.
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 3
RURAL
AGRARIO
AGRICULTURA
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 4
FACTORESFÍSICOS
RELEVO CLIMA SOLOS
Elevada altitude media(70% entre 200 e 1000m)
Abundantes pendentes
Precipitacións:Escasas e irregulares
Temperaturas conSituacións extremas
Calidade mediocre
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 5
Avances tecnolóxicosEscasaTecnificación
Especialización. MercadoAutoconsumoDestino da produción
IntensivaExtensivo, rendementos baixos
Aproveitamento
Aumento das fincasPequenas e grandes propiedades
Tamaño das fincas
Escasa e envellecidaNumerosaMan de obra
Agricultura actual (1960…)Agricultura
Tradicional
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 6
Elementos da paisaxe
FincasSistema de
cultivo
Pola forma Polo tamaño Polo peche
regulares
irregulares
minifundio
latifundio
Gran explotación
openfield
bocage
Variedade Auga aproveitamento
Monocultivo
Policultivo
regadío
secaño
intensivo
extensivo
OcupaciónDo solo
contínuo
Rotación conbarbeito
Rotación bienal
Rotación trienal
Tipo decultivo
herbáceo
arbustivo
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 7
Organización social
Propiedade Réxime de posesión Costumes sociais
Privada
Colectiva
Individual
Cooperativa
Sociedade empresarial
Tribo
concellil
Estado
Directa
Indirecta
arrendamento
parcería
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 8
Transformacións demográficas A poboación descendeu de
63,3% ao 5,3%. Mínimos en Madrid e P.Vasco e
superiores en Galicia, Estremadura e Andalucía.
CAUSAS: Éxodo rural por:
Mecanización do campo Zonas industriais Emigración ao estranxeiro.
CONSECUENCIAS: Despoboamento dos pobos Envellecemento da poboación
agraria TENDENCIAS:
Contínua diminución (xubilación) Certo rexuvenecemento por
agricultores novos.
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 9
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 10
Transformacións no sistema de explotación, propiedade e tenencia Parcela/explotación Diminuíu o nº de explotacións e
aumentou o tamaño medio (29,2 ha) formada por varias parcelas 10. Dificulta a mecanización Reduce o espazo (lindes) Perdas de tempo dunha parcela a
outra. Agora, grazas á concentración
parcelaria as parcelas son maiores. Propiedade: dono da terra
Latifundio (máis de 100ha) Minifundio (menos de 10 ha)
Réxime de tenencia: Directa Indirecta:
Parcería Arrendamento
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 11
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 12
Menos de 10 haMáis de 100 haTamaño
Galicia, Norte peninsular e Valencia.
Andalucía, Estremadura, Castela a Mancha e Aragón
Predomina
10,5% e o 523/1000 prop.
50% e o 8/1000 propietarios
Superficie e propietarios
Pouca competitividade
Pouca modernización
Explotación: directa
Absentismo
Cultivo extensivo
Explotación indirecta: xornaleiros
Problemas
MinifundioLatifundio
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 13
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 14
Transformacións nas técnicas
Mecanización do campo Selección xenética de sementes e razas gandeiras Emprego de fertilizantes químicos e produtos
fitosanitarios
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 15
Poboamento
Núcleos de poboación menores de 10000 hab. Núcleos rurales os inferiores a 2000 hab. HAI QUE TER EN CONTA A ACTIVIDADE
PREDOMINANTE. Orixe: depende de:
Condicións naturais (relevo e auga) Factores económicos (recursos) Factores históricos (Reconquista)
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 16
Tipos de poboamento
PoboamentoDisperso
Poboamento concentrado
Disperso absoluto
Concentrado laso
Disperso intercalar
Lineal Apiñado
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 17
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 18
Hábitat rural: casas
Materiais Plano
Casa de pedra:Na periferia
Casa de madeira: Pais VascoSegovia e Alcarria (Guadalaxara)
Casa barro: Val do Ebro, ValenciaMurcia e campiña Guadalquivir
Casa Bloque
Casa composta
Rentes ao chan
En altura
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 19
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 20
Poboamento e Hábitat rural enGalicia
Tipoloxía de Poboamentorural
Tipoloxía de hábitatrural
Aldea
pobo
municipio
concello
comarcas
Zona centro
Sector oriental
Zona prelitoral
Entidades nucleares
Entidades polinucleares
Grupos compactos pola dureza Do relevo. ALDEAS PECHADAS
Estrutura laxa
LEI DE CONSERVACIÓN E PROMOCIÓN DO PATRIMONIOARQUITECTÓNICO RURAL
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 21
POLÍTICA AGRARIA
Dende mediados Do século XIX ataA adopción Do PAC
Política agrariacomún
Sistema de propiedadeDa terra: tratouse de
modificar
Desamortización
Reforma agraria da Segunda República
Coa política da colonización e extensiónDo regadío
Inadecuado tamaño das terras que se abordou dende
Concentración parcelaria
Lexislación sobre grandes propiedades
Proteccionismo comercial
Integración no mercado interior comunitario
Problemas
Elevados prezos
Excedentes de produtos: cotas
Esixencia dos consumidores
Despoboamento
Rexións
prexudicadas
beneficiadas
Intercambios coa UE liberallizáronse
Mercado exterior
O libre comercio europeo
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 22
Usos do espazorural
Actividade agrícola Actividade gandeira Actividade forestal Novos usos
TransformaciónsNa estrutura agrícola
Produción
Especialización
Técnicas modernas
Mecanización
Pesticidas e fertilizantes
Sementes seleccionadas
Novas técnicas : AcolchadoCultivo en area; invernadoiros;
Cultivos hidropónicos
Agricultura intensiva
Ampoliación do regadío
vantaxes
inconvenientes
Diminución do barbeito
cereais
leguminosas
Vide
Oliveira
Produtos hortofrutícolas
Floricultura
Cultivos industriais
Cultirvos forraxeiros
Transformacións
especialización
mecanización
Gandería intensiva
Escaseza de alimentos
tamaño
competencia
sanidade
Produción gandiera
bovina
ovina
porcina
avícola
especies
destino
Areas produtoras
produción
problema
Usos residenciais
Usos industriais
Usos turísticos
Usoso recreativos
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 23
Usos agrarios do espazo rural: A actividade agrícola A agricultura tradicional baséase no:
Policultivo Técnicas atrasadas Sistemas extensivos Baixos rendementos autoconsumo
A agricultura actual permitiu incrementar a produción por: Agricultura que tende a especializarse Incorporación de novas técnicas:
Sementes seleccionadas e cultivos transxénicos
Consumo de pesiticidas e fertilizantes Uso de maquinaria Técnicas novas:
Acolchado Invernadoiros Cultivo en area Cultivo hidropónico
Agricultura intensiva Dimiúe o barbeito Regadío amplíase: hainos intensivos e
extensivos e no litoral mediterráneo e peninsular. Vantaxes: económicas, sociais,
demográficas e culturais. Problemas: sobreexplotación das augas,
utilización de sistemas que perden auga, conflito pola auga, alteración ambiental.
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 24
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 25
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 26
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 27
– Subvencións a reconversión cara variedades de calidadee para o abandononas zonas sen calidade.
– Rendementosbaixos e variables.
– Castela A Mancha,Rioxa, Xerez,Montilla.
– Consumoen fresco (uva)o elaboraciónde vino.
Viñedo
– As subvenciónsComunitarias fixeron crecer a súa extensión.
– Reduciuse,salvo as das lentellas, polos baixos rendementose a difícil mecanización.
– Secaños do interiorpeninsular, onde rotancon los cereais.
– Alimentaciónhumanaou animal.
Leguminosas
– Existencia de cotas.–Redución de prezos e discreto aumento dos rendementos.
– En aumentoGrazas as melloras técnicas, pero tende a descender.
– Secaños do interiorpeninsular. – Arroz e millo en regadío. – En aumento grazas as melloras técnicas, pero tende a descender.
– AlimentaciónHumana ou animal.
Cereais
Efectos da PACProduciónÁreas produtorasDestinoProduto
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 28
– En aumento polo incremento da demanda gandeira.
– Norte peninsular.– Regadíos del interiorpeninsular.
– Alimentaciónanimal.
Cultivosforraxeiros
– Cotas de remolacha,Algodón y tabaco.– Redución de las axudas ó xirasol.
– En aumento:remolacha,tabaco e algodón;en retroceso: xirasol.
– Regadíos da metadeMeridional peninsulardo val do Douro(remolacha).
Transformaciónindustrial(azucre, aceite,téxtiles,cigarrillos).
Cultivosindustriais
– Ha aumentadograzasa súas favorablesperspectivasexportadoras.
– Levante,Andalucía,Baleares,Canarias.
– Consumoen frescoou industriaconserveira.
Hortofrutícolas
– Cota inferioras cifras reaisde produción.– Redución
– Crecementode la superficieoliveirae do númerode árbores.
– Campiñasandaluzase estremeñas.
– Consumoen fresco(oliva)o elaboraciónde aceite.
Olivar
Efectos da PACProduciónÁreas produtorasDestinoProduto
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 29
Usos agrarios do espazo rural: A actividade gandeira A gandería tradicional baséase en:
Na coexistencia de distintas especies gandeiras
Elevado grao de rusticidade Técnicas atrasadas Sistemas extensivos Baixos rendementos
A gandería actual caracterízase por: Tende a especializarse na
produción de carne ou leite e isto supuxo a substitución das razas nacionais por outras estranxeiras non obstante estanse a recuperar as razas autóctonas.
Aumenta a tecnificación Gaña terreo a gandería intensiva
A gandería extensiva na zona norte e penchairas asociada a razas autóctonas.
A gandería intensiva está estabulada, está preto dos centros de consumo das cidades e vai asociada a razas estranxeiras.
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 30
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 31
– Excedentes de produción que ocasionan fortes caídas dos prezos.
– Cataluña, Castela e León, e Aragón, en réxime intensivo.
– Produción de carne e ovos.
Aves
– Fortes oscilacións de prezos debidas a os excedentes e ás importacións dende países comunitarios.
– En réxime intensivo: en Cataluña.– En réxime extensivo:en Estremadura e Salamanca.
– Consumo en frescoe chacinería.
Porcino
– Persistencia de explota-cións tradicionais, con ovellas vellas e de mala calidade.
– Secaños do interior peninsular, en réxime transhumante, estante ou estabulado.
– Produción de carne y leche.
Ovino
– Cotas polos excedentes comunitarios de carne y leche.– Redución do prezo.– Competencia de países comunitarios con prezosmáis baratos.
– Bovino de aptitude leiteira: extensivo ou mixto no nortepeninsular; intensivo, nos arredores das cidades.– Bovino de aptitude cárnica: en zonas de montaña e devesas.
– Produción de carne ou de leite.
Bovino
ProblemasÁreas productorasDestinoGanado
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 32
No terreo forestal as especies principais son: Frondosas (faia, carballo, castiñeiro, chopo, eucalipto) Coníferas (piñeiro resineiro e halepensis)
Destino: madeira para uso nas industrias de construción e moble Pasta de papel Resina para disolventes Cortiña Cogomelos e fungos
Áreas: provincias no norte pensinular e Soria e Cádiz. Produción: a madeira aumentou pola expansión das árbores de rápido
crecemento pero non é suficiente e hai que importar. Sin embargo en resinas e cortiza somos excedentarios.
O PAC fomenta a repoboación e a silvicultura para incrementar a produción de madeira pero tamén fomentar outros usos do bosque dende o punto de vista ambiental.
Usos agrarios do espazo rural: A Actividade forestal
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 33
As paisaxes agrarias de España
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 34
– Agricultura:• Regadío: horticulturatemperá ao aire libre,horticultura extratemperábaixo plástico e fruticultura (mediterránea e tropical).• Secaño: área prelitoral e vale do Guadalquivir: cereais, vid., oliva e amendoeira.– Gandería bovina e porcina en Cataluña, ovina nos secaños e reses bravas nas ribeiras do Guadalquivir.
– Agricultura:• Secaño en páramos e campiñas, dedicado a cultivos extensivos, tradicionalmente, trigo en rotación con barbeito e leguminosas, e vide e oliva (a veces, asociadas).• Regadío nas veigas, tradicionalmente, en hortos para autoconsumo.Hoxe en día, con superficies máis amplas para plantas industriais, forraxeiras e de horto.– Gandería tradicional extensiva: vacún de carne en zonas montañosas, ovina en secaños e ovina, porcina o bovina en devesas.– Explotación forestal naTierra Pinariega soriana.
– Agricultura tradicional de policultivo (hortos, millo, pataca, cebada, centeo). Actualmente, especialización en horto eforraxeiras.–Gandería é a actividade principal, tradicionalmente extensiva en pequenas e medianas explotacións. Actualmente, tende a ser mixta e a aumentar o tamaño e a modernización.– Explotación forestal importante para moble opapel.
Usos do solo:– Agrícola– Gandeiro– Forestal
– Poboación tradicionalmentenumerosa.– Poboamento disperso,que tende a instalarseen núcleos concentrados.– Propiedade contrastada:minifundio en hortos,mediana en Cataluña,grande en Andalucía.
– Poboación tradicionalmente emigratoria.–Poboamento concentrado en pobos pequenos (vales do Douro e do Ebro) ou grandes (sur peninsular).– Propiedade agraria con contrastes: minifundio nos vales do Douro e do Ebro, e latifundio en Salamanca, Burgos, Castela A Mancha nos secaños aragoneses e estremeños.
– Poboación tradicionalmente numerosa e sometida a emigración.– Poboamento disperso intercalar.– Pequenas propiedades(minifundio).
Estrutura agraria:– Poboación– Poboamento– Propiedade agraria
– Relevo accidentado, chancerca da costa e algo montañoso na zona prelitoral.– Clima mediterráneo costeiro.
– Relevo de páramos, outeiros e vales.– Clima mediterráneo continentalizado.
– Relevo accidentado.– Clima oceánico.
Medio físico
– Litoral e prelitoral mediterráneo, val do Guadalquivir e Baleares.
– Ambas mesetas e depresión do Ebro.– Norte e noroeste peninsular.Zona xeográfica
ESP. MEDITERRÁNEAESPAÑA INTERIORESPAÑA HÚMIDA
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 35
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 36
– O uso agrario do solo é principalmente agrícola:• No litoral: monocultivo de regadío para a exportación (plátano, tomate, pataca extratemperá), cultivos de invernadoiro(pepino, pemento, flores) e plantacións tropicais (papaia, mango, piña, aguacate).• No interior: policultivo de secaño para o autoconsumo (vide, pataca y, secundariamente, trigo).– Gandería ovina e caprina é escasa e está asociada á agricultura.– Uso da madeira dos piñeiros e do faial- breixal e laurisilva para carboneo, construción e soporte dos cultivos.
– Agricultura no fondo dos vales (norte) ou en bancais e terrazas (sur).– Gandería extensiva bovina, ovina (norte) u ovina con transhumancia local (montaña mediterránea.– Aproveitamento da leña e da madeira.
Usos do solo:– Agrícola– Gandeiro– Forestal
– Importante retroceso da poboación rural en favor de outros sectores (terciario).– Poboamento concentrado laxo e en pobos que non solen rebaixar das 500 casas.– Contraste entre pequena propiedade das zonas medias e altas e as grandes explotacións dos regadíos costeiros.
– Baixas densidades e tendencia ao despoboamento.– Poboamento tradicionalmente disperso en pequenos núcleos no fondo dos vales.Actualmente tende a concentrarse ennúcleos maiores.– Predomino da pequena propiedade emontes e praderías municipais.
Estrutura agraria:– Poboación– Poboamento– Propiedade agraria
– Relevo volcánico accidentado.– Clima cálido todo o ano con precipitacións escasas e irregulares nas costas.
– Relevo de elevada altitude e fortes pendentes.– Clima frío con precipitación nival en inverno
Medio físico
Illas CanariasAlta montañaZona xeográfica
CANARIASMONTAÑA
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 37
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 38
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 39
As dinámicas recentes do mundo rural:Os novos usos do espazo rural Causas que favoreceron novos usos:
Percepción positiva do rural: neorruralismo Tendencia a descentralizar a residencia, produción e servizos buscando menores custos.
Novos usos: Residenciais: vivendas secundarias Usos industriais: polígonos ou parques empresariais. Usos terciarios: grandes superficies comerciais… Usos paisaxísticos
Consecuencias: Positivas:
Distribución máis equilibrada da poboación Integración territorial Recuperación da economía rural
Negativas: Perda da identidade Degradación ambiental Contrastes territoriais
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 40
As dinámicas recentes do mundo rural: Políticas rurales No mundo rural español interveñen tres institucións:
Unión Europea: formula directrices xerais (FEADER) Estado español: a través do MARM CC.AA elaboran programas de desenvolvemento.
Problemas demográficos Diminución e envellecemento da poboación Escasa cualificación da man de obra.
Problemas económicos: porque hai que diversificar a actividade e non centrala na agraria fomentando a artesanía, turismo, agroturismo…Tamén é insuficiente a tecnoloxía. Procurar seguir as directrices do PAC en formación do agricultor en canto a seguridade, sanidade, benestar do animal.
Problemas sociais: falta de calidade de vida Problemas ambientais: porque a actividade agraria xera alteracións diversas como gases,
olores, acuíferos, perda de vexetación para isofoméntase a agricultura ecolóxica descontaminando os solos durante dous anos e usando fertilizantes orgánicos. Como a agricultura tende a especializarse produce unha redución da biodiversidade pois reduce as especies vexetais e animais. O despoboamento tamén é un problema xa que ameaza a superviviencia de paisaxes rurales tradicionais.
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 41
A ACTIVIDADE PESQUEIRA
Destino: consumo e conserva
Rexións pesqueiras
Pesca desembarcada
Frota Pesqueira
Incorporación á UE (PPC)
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 42
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 43
Crise e problemasDa actividade
pesqueira
Os problemas doscaladoiros
Problemas demográficos
Problemas económicos
Caladoirosnacionais
Caladoiros comunitarios
ASUNTO COTAS
Recusos da Plataforma
escasos
Sobreexplotación
Restricións nos caladoirosinternacionais
Poboación activa
diminúe
envellecida
Frota excesiva
Problemas sociais
Redución
Renovación
Escasa diversificación
Déficit de telecomuncacións
Mellorar a comercialización
SeguridadeSanidadecalidade
Problemas ambientais
sobreexplotación
Contaminación
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 44
Política pesqueira
Regulación doAcceso aoscaladoiros
Reconversión e Axuste estrutural
Política fronte ósProblemas ambientais
Redución do tamañoe nº de embarcacións
Traspaso de barcosA empresas pesqueiras
Renovacióne modernización
Concesión de axudas ásRexións afectadas pola
reconversión
DesenvolvementoDo cultivo mariño
Establecementocotas
Restrición de artesDe pesca
RecuperaciónDos caladorios
nacionais
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 45
Acuicultura
Definición: é a cría de especies vexetais e animais acuáticas, mariñas ou de auga doce.
Tipos: Acuicultura mariña
Extensiva: so intervén nalgunhas fases de produción como a reprodución e alimentación
Intensiva: intervén en todo o proceso vital da especie. Acuicultura continental
Problemas: Elevados custos das instalacións Enfermidades Contaminación das augas.
Solución impulsada pola UE e por España concedendo Fondos para mellorar instalacións, investigar, evitar a contaminación…
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 46
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 47
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 48
XQuenlla
XX X Sardiña
X XX XPeixe Espada
X X Palometa
XX XX Xurel
XXX XX Cabala
X XX Boqueron
X XX XAlbacora
X XXX XAtún
PalangreCercoAnzóCurricánAlmadrabaArrastreXabelgaDerivaEspecie
IES Universidade Laboral Xeografía 2º de Bacharelato 49
Artes de pesca