-
DSpace da Universidade de Santiago de Compostela
http://dspace.usc.es/
Instituto da Lingua Galega
______________________________________________________________________
María Álvarez de la Granja / Marta Negro Romero (2014): “O
proceso
de lematización no TLPGP”. III Congresso Internacional de
Dialectologia
e Sociolinguística. Londrina (Brasil), 7-10 outubro 2014
__________________________________________________________________________
You are free to copy, distribute and transmit the work under the
following conditions:
• Attribution — You must attribute the work in the manner
specified by the author or licensor (but not in any way that
suggests that they endorse you or your use of the work).
• Non commercial — You may not use this work for commercial
purposes.
http://ilg.usc.es/
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGAUniversidade de Santiago de
Compostela
SIMPÓSIO
Lexicografia dialetal na era digital: o Tesouro do Léxico
Patrimonial Galego e Português
1
María Álvarez de la Granja Marta Negro Romero
O proceso de lematización no TLPGP
A participación neste congreso foi financiada pola Secretaría
Xeral de Universidades (Xunta de Galicia – Fondo Europeo de
Desenvolvemento Rexional) ao grupo de investigación Filoloxía e
Lingüística Galega (USC)
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
Variantes no TLPGP
2
Buescu, Maria Leonor Carvalhão (1961): Monsanto. Etnografia e
linguagem. Lisboa: Centro de Estudos Filológicos; Publicações do
Centro de Estudos Filológicos – 7. [= Id. (1984): Ibid. Lisboa:
Editorial Presença]
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
3
1 Variante
3 4 9 10 13 16 Lema
17
lancheira s.f. Lugar onde há lanchos.
2.2 Buescu 1961
lancho lancheira sf
lancho s.m.
Penedo. 2.2 Buescu 1961
lancheira lancho sm
Variantes no TLPGP
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
A necesidade de lematizar
• O obxectivo do proxecto é amosar a distribución dialectal do
léxico galego e portugués.
• Pero o léxico recollido nos glosarios posúe unha gran
“diversidade formal”.
• De aí a necesidade de superar esa diversidade mediante a
introdución de lemas.
4
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
“A diversidade formal” das variantes
• Variantes con diferentes formas de presentación nas obras
:
Formas de cita canónicas: petiscar; afillado; casa; abellón
Formas de cita non canónicas: petiscando; afillada; casas
Lemas múltiplos (abreviados ou non): afillado –a; casadeira,
casadeiro; abellón, abellós
5
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
Variantes flexivas no TLPGP
6
Lema petiscar
Lema casadeiro
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
• Variantes que amosan diferentes formas ortográficas:
lage, laje ucha, hucha de cote, decote
7
“A diversidade formal” das variantes
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
Variantes ortográficas no TLPGP
8
Lema laje
Lema decote
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
• Variantes que amosan diferenzas fónicas. Por exemplo:
semana, somana moito, muito esfollar, erfollar milicroque,
bilicroque
9
“A diversidade formal” das variantes
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
Variantes fónicas no TLPGP
10
Lema esfollar
Lema semana
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
• Contrariamente, as formas que presentan diferenzas
morfolóxicas posúen lemas diferenciados:
azinho e azinheira (‘árbore’) augazada e augaceira (‘grande
cantidade de
auga’)
11
“A diversidade formal” das variantes
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
12
Lema azinho
Lema azinheira
Variantes morfolóxicas no TLPGP
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
Selección do lema
• Sempre que sexa posible, o lema debe coincidir
coa forma estándar, coa forma referendada e priorizada polos
dicionarios:
azenheira, azinhèra: azinheira alagoa, lagoa: lagoa
13
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
Fringilla coelebs
chincho (estándar)
chincheiro (non estándar)
14
Selección do lema
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
Lema chincheiro
Lema chincho
CONCLUSIÓN: O LEMA NON SEMPRE COINCIDIRÁ CUNHA FORMA ESTÁNDAR
15
Selección do lema
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
• Cando a forma encontrada non coincide cunha palabra estándar /
dicionarizada / normativa nin é unha variante fónica ou ortográfica
desta, bótase man dalgúns recursos no proceso de lematización:
familia de palabras, etimoloxía, linguas próximas etc.
16
Selección do lema
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
trovexar ‘tronar’ Nos dicionarios de referencia non se recolle
este verbo
nin unha variante fónica del. trebón e torbón son formas
estándares, pero non
trobón. No entanto, trovejar si é unha forma portuguesa
estándar, dicionarizada. Daquela, propoñemos como lema trobexar
(escrita con
, en coherencia coa familia de palabras: trebón, torbón,
treboada etc.).
17
Selección do lema
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
Se non obtemos información, ofrecemos como lema a mesma variante
que rexistramos:
investres ‘envolturas fetais’ investres arreleixar ‘tocar a
morto’ arreleixar rábade ‘comida de peixes’ rábade
18
Selección do lema
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
E nun futuro próximo…
• Conexión dos lemarios galego e portugués • Establecemento e
conexión de xeosinónimos de
referencia
19
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
Conexión de lemarios
LAJE LAXE
lage
laxe
laxa
laixa
lagem laja
laija
lages
laje
20
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
Establecemento de xeosinónimos de referencia
Fringilla coelebs
carballuda
chincheiro
chincho
chinchín
pimpín, pin pin
PIMPÍN
21
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
Establecemento de xeosinónimos de referencia
Fringilla coelebs
chapim
pardal-do-norte
patachim
pintarroxa
tentilhão, tintilhão, tinlhão
TENTILHÃO
22
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
Conexión dos xeosinónimos
carballuda pimpín pin pin
chapim
tentilhão tintilhão tinlhão
chinchín
chapim chincho
chincheiro
pintarroxa
patachim
pardal- do-norte
23
-
INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico patrimonial galego
e portugués INSTITUTO DA LINGUA GALEGA Tesouro do léxico
patrimonial galego e portugués
MUITO OBRIGADA PELA SUA ATENÇÃO!
24
Número de diapositiva 1Variantes no TLPGPNúmero de diapositiva
3A necesidade de lematizar“A diversidade formal” das
variantesVariantes flexivas no TLPGP“A diversidade formal” das
variantesVariantes ortográficas no TLPGP“A diversidade formal” das
variantesVariantes fónicas no TLPGP“A diversidade formal” das
variantesVariantes morfolóxicas no TLPGPSelección do lemaSelección
do lemaSelección do lemaNúmero de diapositiva 16Selección do
lemaNúmero de diapositiva 18E nun futuro próximo…Conexión de
lemariosEstablecemento de xeosinónimos de referenciaEstablecemento
de xeosinónimos de referenciaConexión dos xeosinónimosNúmero de
diapositiva 24portada_Marta_Maruxa.pdfYou are free to copy,
distribute and transmit the work under the following
conditions:
