PROGRAMACIÓN DE AULA
Departamento de Latín
IES. Lucus Augusti Curso 2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
2
1 INDICE
1 Contexto______________________________________________________________________________4
Características do centro
Características do alumnado
2 Introdución. Obxectivos xerais da ESO______________________________________________________5
3 Contribución da área ao desenvolvemento das competencias básicas_______________________________6
4 Contidos secuenciados e temporalizados de Latín de 4º da ESO_______________________________7
-Secuenciar e temporalizar os contidos por unidades e /ou proxectos
-Contidos, criterios de avaliación, competencias clave e estándares
-Grao mínimo de consecución
- Peso na cualificación
- Temas transversais
5 Contidos secuenciados e temporalizados de Latín 1º de BAC _________________________________14
-Secuenciar e temporalizar os contidos por unidades e /ou proxectos
-Contidos, criterios de avaliación, competencias clave e estándares
-Grao mínimo de consecución
- Peso na cualificación
- Temas transversais
6 Contidos secuenciados e temporalizados de Latín 2º de BAC_________________________________21
Secuenciar e temporalizar os contidos por unidades e /ou proxectos
-Contidos, criterios de avaliación, competencias clave e estándares
-Grao mínimo de consecución
- Peso na cualificación
- Temas transversais
7 Metodoloxía __________________________________________________________________________26
Estratexias metodolóxicas
Outras decisións metodolóxicas: agrupamentos, tempos, espazos, materias, recursos
Medidas extraordinarias
8 Avaliación ____________________________________________________________________________29
9 Atención á diversidade __________________________________________________________________32
Medidas ordinarias: Organizativas
Medidas ordinarias: Curriculares
Medidas extraordinarias: Organizativas
Medidas extraordinarias: Curriculares
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
3
10 Actividades complementarias e extraescolares ______________________________________________33
Referencia ás actividades complementarias e extraescolares recollidas na PXA.
11 Datos do departamento ________________________________________________________________34
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
4
1.- CONTEXTO.
Características do centro
Situación, Centros adscritos e características singulares.
O IES. Lucus Augusti, centro decano de ensino secundario en Galiza, forma parte dos Centros sostidos con Fondos
Públicos dependentes da Consellería de Educación. Conta cunha maioría de alumnado procedente do medio urbán e
minoritariamente do rural, principalmente dos centros adscritos : CEIP Rosalía de Castro e CEIP A Ponte. Dito
alumnado conta con servizo de transporte escolar.
O centro, cun número aproximado de 1000 alumnos e alumnas, articúlase sobre un edificio principal no que se
atopan as aulas e demais dependencias e un polideportivo exterior compartido cun centro colindante.
As ensinanzas que se imparten no réxime Xeral son as seguintes:
•ESO e PMAR
•Bacharelato
•Ensinanza de Formación Profesional Básica
•Ciclos Formativos de Grao Medio.
•Ciclo Formativo de Grao Superior
Nas ensinanzas de Réxime de Adultos impártense:
ESA, Módulos I, II, III, IV.
Bacharelato.
Características do alumnado
Temos alumnado de 4º da ESO e de 1º de BAC e de 2º de BAC.
A súa lingua dominante é o castelán e, en segundo termo, o galego.
Entre os nosos alumnos, atopamos casos que requiren de NEAE. Ante tales circunstancias, cóntase con medios e
metodoloxía axeitadas a ditas necesidades.
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
5
2. INTRODUCIÓN
OBXECTIVOS XERAIS DE EDUCACIÓN SECUNDARIA. LATÍN 4º ESO
A Educación Secundaria Obrigatoria e as materias de Cultura Clásica e Latín contribuirán a desenvolver
nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan:
a) Asumir responsablemente os seus deberes; coñecer e exercer os seus dereitos no respecto aos demais; practicar a
tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e grupos; exercitarse no diálogo afianzando os dereitos
humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade
plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.
b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo como condición necesaria
para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.
c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles.
Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou
social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera
manifestación de violencia contra a muller.
d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións cos demais e
resolver pacificamente os conflitos, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os
comportamentos sexistas.
e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información para, con sentido crítico, incorporar novos
coñecementos. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a
comunicación.
f ) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en distintas disciplinas, así como
coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas nos diversos campos do coñecemento e da experiencia.
g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza nun mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa
persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.
h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua castelá e, se a houber, na lingua
cooficial da comunidade autónoma, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, a lectura e o estudo
da literatura.
l ) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de xeito apropiado.
m) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e a historia propias e dos demais, así como o
patrimonio artístico e cultural.
n) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o dos outros, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de
coidado e saúde corporais e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento
persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar
criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio, e contribuír
así á súa conservación e mellora.
ñ )Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das distintas manifestacións artísticas, utilizando diversos
medios de expresión e representación.
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
6
3. CONTRIBUCIÓN DA ÁREA AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS. Só na ESO
A comunicación lingüística é a competencia clave que máis presenza terá na materia de Latín, xa que o estudo da
lingua latina, da súa orixe e evolución, do seu funcionamento interno, do seu léxico e dos seus textos redundará sen
dúbida nun maior coñecemento e dominio das linguas propias. No entanto, deberase ter en conta tamén o tratamento
das outras competencias.
O labor de tradución non só constitúe por si mesmo un importante exercicio intelectual, senón que ao mesmo tempo
estimula a memoria, a lóxica de pensamento e os hábitos de disciplina no estudo, mellorando o razoamento e
impulsando a competencia clave de aprender a aprender.
A competencia matemática e as competencias básicas en ciencia e tecnoloxía poden ser traballadas nos temas de
cultura e civilización latinas, nomeadamente na educación en Roma, no urbanismo e na enxeñaría romana, e as vías
de comunicación, en tanto que manifestacións da actividade humana.
A competencia dixital deberá estar presente en todo momento. A procura de información na rede, a súa selección
crítica e a súa utilización, entendidas como un proceso guiado polo/pola profesor/a, deberá servirnos para programar
traballos colaborativos e producir novos materiais para pór á disposición da comunidade educativa.
As competencias sociais e cívicas poden ser traballadas particularmente nos bloques referidos á civilización. A vida
no mundo romano, na súa dimensión político-social ou relixiosa préstase sempre á valoración e á comparación co
mundo actual, salientando semellanzas e diferenzas, e fomentando un xuízo crítico da realidade. Deste xeito, cobran
nova forza conceptos como democracia, xustiza, igualdade, cidadanía e diversidade.
A competencia en conciencia e expresión cultural está moi presente, ademais de no estudo da literatura latina, nos
contidos referidos ás artes plásticas en Roma, o urbanismo e a romanización de Hispania e da Gallaecia. Coñecer e
valorar todas estas manifestacións culturais artísticas, diferenciando xéneros e estilos, recoñecendo canons estéticos
ou tópicos literarios, lévanos a consideralas como parte do patrimonio dos pobos e a apreciar dun xeito especial
aquelas que están dentro do noso contexto, ben sexa nas páxinas dun libro, ben nun museo ou nun depósito
arqueolóxico.
A competencia que traballa o sentido da iniciativa e o espírito emprendedor estará presente sobre todo nos bloques
de contidos non lingüísticos, para aproveitar a metodoloxía do traballo en grupo de xeito responsable e proactivo.
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
7
4.- CONTIDOS SECUENCIADOS E TEMPORALIZADOS DE LATÍN 4ª DA ESO
Nº UNIDADESDIDÁCTICAS
TEMPORALIZACIÓNSESIÓNS/ MES
Probas Avaliación
1 As linguas e a súa orixe 5 Setembro/outubro x1ª
2 Marco Histórico eXeográfico
5 Outubro x
3 Política e cidadanía de Roma 6 Novembro x
4 Sociedade 6 Novembro/Decembro x
5 O urbanismo. 6 Xaneiro x 2ª
6 As etapas da vida 6 Febreiro x
7 A vida cotiá 4 Marzo x
8 Ocio e espectáculos 6 Marzo/Abril x 3ª
9 Creación artística e Literaria 8 Abril /Maio x
10 Crenzas relixiosas 6 Maio/Xuño x
Nª UNIDADES DIDÁCTICAS
CONTIDOS
1 As linguas e a súa orixe As linguas do mundo: o Indoeuropeo
As linguas romances da Península Ibérica
Soportes e sistemas de escritura
A historia do alfabeto. O Abecedario
Elementos morfolóxicos e sintácticos do Latín.
2 Marco Xeográfico Marco xeográfico da Península Itálica
Xeografía da expansión romana.
As etapas da Historia de Roma.
Historia Política de Roma. Monarquía, República e Imperio.
3 Política e cidadanía O sistema de Goberno.
Primeira declinación e verbo “sum” . Pronomes persoais.
Presente de indicativo. 1ª e 2ª conxugacións.
Relixión e sociedade. Os deuses .
Nª UNIDADES DIDÁCTICAS CONTIDOS
4 Sociedade As clases sociais. A Educación.
A segunda declinación.
Presente de indicativo. 3ª , 4ª conxugacións.
A Oración simple. Preposicións e réxime.
Relixión e sociedade. O Panteón Romano.
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
8
5 O urbanismo. A cidade romana
O foro Romano. A casa romana. Edificios públicos
Os adxectivos da primeira clase.
O imperfecto de indicativo
Análise e tradución de textos. Retroversión
6 Etapas da vida. Nacemento. Educación. Os mundos feminino e masculino
A morte e os ritos funerarios.
A 3ª declinación. Os temas en -I. Adxectivos.
O Futuro Imperfecto de Indicativo
Análise e tradución de textos. Retroversión.
7 A vida cotiá Organización do tempo e o seu cómputo
Unha xornada entre romanos. Indumentaria e estética
Costumes culinarias. As partes do día
Evolución de grupos consonánticos e vogais ao galego e español. Normasde evolución fonética.
Nª UNIDADES DIDÁCTICAS
CONTIDOS
8 Ocio e espectáculos Os Ludi Circensi. Os gladiadores. Edificios públicos
Introdución aos xéneros literarios. O teatro e representacións.
O tema de perfecto. O pretérito Perfecto de indicativo.
Análise e tradución de textos.
9 Creación artística e literaria A arquitectura . A escultura e Pintura.
Léxico: os Latinismos.
Procedementos de derivación e composición. Formación de palabras.
A terceira declinación. Temas en consoante. Adxectivos.
Análise e tradución de textos de complexidade progresiva.
10 Crenzas relixiosas As relixións na Antigüidade. O Panteón Grecorromano
Cultos e rituais en Roma. Principais festividades.
A cuarta e quinta declinacións.
Recopilación dos contidos estudados.
Exposición dos traballos anuais sobre os contidos Culturais
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
9
ASPECTOS CURRICULARES PARA CADA UNIDADE
Latín. 4º de ESO
Obx. Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias Temas
transv.
Grao mínimo
consec.
Aval.
Bloque 1. O latín, orixe das linguas romancesfño
B1.1. Marco xeográfico da lingua.
B1.1. Coñecer e localizar en mapas o marco xeográfico da lingua latina.
LAB1.1.1. Sinala sobre un mapa o marco xeográfico no que se sitúa en distintos períodos a civilización romana, delimitando o seu ámbito de influencia e situando con precisión puntos xeográficos, cidades ou restos arqueolóxicos coñecidos pola súa relevancia histórica.
CMCCTCCECCAACDCSC
EOECD
CCT
10% 1ª
eño
B1.2. O indoeuropeo. Linguas indoeuropeas e familias lingüísticas.
B1.2. Identificar o indoeuropeo como a lingua nai da maioría das linguas faladas en Europa actualmente.
LAB.1.2.1. Define o indoeuropeo e recoñece as linguas indoeuropeas e as súas familias, delimitando nun mapa a zona de orixe e as zonas de expansión.
CDCAACMCCT
EOECD
CCT
15% 1ª
lño
B1.2. O indoeuropeo. Linguas indoeuropeas e familias lingüísticas.
B1.3. Agrupar as linguas indoeuropeas en familias lingüísticas e localizalas nun mapa.
LAB.1.3.1. Identifica as linguas que se falan actualmente en Europa, diferenciando pola súa orixe entre indoeuropeas e non indoeuropeas, clasifica as primeiras en familias lingüísticas e delimita nun mapa as zonas onde se utilizan.
CSCCAACD
EOECD
CCT
15% 1ª
lño
B1.3. Linguas de España: linguas romances e non romances.
B1.4. Coñecer as orixes das linguas faladas en España, clasificalas e localizalas nun mapa.
LAB1.4.1. Identifica as linguas que se falan en España, diferenciando pola súaorixe as romances e as non romances, edelimita nun mapa as zonas onde se utilizan.
CSCCAACD
EOECD
CCT
15% 1ª
fño
B1.4. Palabras patrimoniais, cultismos e semicultismos.
B1.5. Distinguir e identificar palabras patrimoniais, cultismos e semicultismos.
LAB.1.5.1. Identifica e diferencia palabras patrimoniais, cultismos e semicultismos, en relación co termo de orixe.
CCLCAA
EOECD
CCT
15% T
bño
B1.5. Nocións básicas de evolución fonética, morfolóxica e semántica do latín ao galego e ao castelán.
B1.6. Coñecer e aplicar as regras fundamentais da evolución fonética do latín ao galego e ao castelán, partindo dos étimos latinos.
LAB.1.6.1. Realiza evolucións de termos latinos ao galego e ao castelán aplicando as regras fonéticas de evolución.
CCLCAA
EOECD
CCT
30% T
Bloque 2. Sistema da lingua latina: elementos básicose B2.1. Orixes da
escritura. Sistemas de escritura.
B2.1. Coñecer diferentes sistemas de escritura e distinguilosdo alfabeto.
LAB2.1.1. Recoñece diferentes tipos de escritura e clasifícaos consonte a súanatureza e a súa función.
CDCCEC
CLCATICEOE
20% 1ª
e B2.2. Orixes do alfabeto latino.
B2.2. Coñecer a orixe do alfabeto nas linguas modernas e identificar os tipos de alfabeto empregados hoxe en día en Europa.
LAB2.2.1. Explica a orixe do alfabeto de diferentes linguas partindo do abecedario latino, sinala as principais adaptacións que se producen en cada unha delas, recoñece os tipos de alfabetos usados actualmente en Europa e relaciona cada un coas linguas que os empregan.
CAACD
CLCATICEOE
20% 1ª
h B2.3. Pronuncia do latín.
B2.3. Coñecer e aplicar con corrección as normas básicas de pronuncia en latín.
LAB2.3.1. Le en voz alta textos latinos de certa extensión coa pronuncia correcta.
CCL CLCATICEOE
60% T
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
10
Bloque 3. Morfoloxíab B3.1. Formantes
das palabras.B3.1. Identificar e distinguir os formantes das palabras.
LAB3.1.1. Descompón palabras nos seus formantes, sinalando e diferenciando lexemas e morfemas, e servíndose destes para identificar desinencias e explicar o concepto de flexión e paradigma.
CMCCTCCL
CLCATICEOE
10% T
e B3.2. Tipos de palabras: variables e invariables.
B3.2. Distinguir e clasificar tipos de palabras.
LAB3.2.1. Distingue palabras variablese invariables, explica os trazos quepermiten identificalas e define criteriospara clasificalas.
CAACCL
CLCATICEOE
5% T
eb
B3.3. Concepto de declinación e conxugación.
B3.3. Comprender o concepto de declinación e conxugación.
LAB3.3.1. Define o concepto de declinación e conxugación.
CAACCL
CLCATICEOE
5% 1ª
be
B3.4. Flexión nominal e pronominal: substantivos, adxectivos e pronomes.
B3.4. Coñecer as declinacións, encadraras palabras dentro da súa categoría e declinación, enuncialas e declinalas correctamente.
LAB3.4.1. Enuncia correctamente substantivos, adxectivos e pronomes enlatín, distíngueos a partir do seu enunciado e clasifícaos segundo a súa categoría e a súa declinación.
CDCCL
CLCATICEOE
10% T
LAB3.4.2. Declina palabras e sintagmas en concordancia, aplicando correctamente para cada palabra o paradigma de flexión correspondente.
CCLCAA
CLCATICEOE
10% T
be B3.5. Flexión verbal.
B3.5. Coñecer as conxugacións, encadrar os verbos dentro da súa conxugación, enuncialos e conxugalos correctamente.
LAB3.5.1. Identifica as conxugacións verbais latinas e clasifica os verbos segundo a súa conxugación a partir do seu enunciado.
CAACCL
CLCATICEOE
10% 2ª e 3ª
LAB3.5.2. Coñece e identifica as formas que compoñen o enunciado dos verbos de paradigmas regulares e recoñece a partir destas os modelos de conxugación.
CCLCAA
CLCATICEOE
10% 2ª e 3ª
ebhño
B3.5. Flexión verbal.
B3.6. Recoñecer as formas dos tempos verbais formados a partir do tema de presente e perfecto, tanto en voz activa como en voz pasiva, así como as formas non persoais do verbo:infinitivo de presente activo e participio de perfecto.
LAB3.6.1. Identifica correctamente as principais formas derivadas de cada tema verbal latino: en voz activa o modo indicativo, tanto do tema de presente como do tema de perfecto; en pasiva, o presente, o pretérito imperfecto, o futuro imperfecto e o pretérito perfecto de indicativo.
CAACCL
CLCATICEOE
10% T
LAB3.6.2. Cambia de voz as formas dos tempos verbais do presente, pretérito imperfecto, futuro imperfecto e pretérito perfecto de indicativo.
CDCCL
CLCATICEOE
10% 2ª e 3ª
LAB3.6.3. Identifica formas non persoais do verbo, como o infinitivo de presente activo e o participio de perfecto.
CAACCL
CLCATICEOE
10% 3ª
LAB3.6.4. Traduce correctamente ao galego e ao castelán diferentes formas verbais latinas.
CCL CLCATICEOE
10% T
Bloque 4. Sintaxef B4.1. Elementos
da oración.B4.1. Coñecer e analizar as funcións das palabras na oración.
LAB4.1.1. Analiza morfolóxica e sintacticamente frases e textos adaptados, identificando correctamente as categorías gramaticais presentes nas palabras con flexión e explicando as funcións na oración.
CMCCT
CLCATICEOE
25% T
h B4.2. Casos latinos.
B4.2. Coñecer os nomes dos casos latinos e identificar as súas principais funcións na oración, e saber traducir os casos
LAB4.2.1. Enumera correctamente os nomes dos casos que existen na flexiónnominal e pronominal latina, e explica as principais funcións que realizan dentro da oración.
CAACCL
CLCATICEOE
10% T
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
11
á lingua materna adecuadamente.
LAB4.2.2. Traduce correctamente á súalingua os casos latinos presentes nos textos e redacta en lingua latina pequenas frases, onde practica o seu uso.
CCL CLCATICEOE
25% T
e B4.3. Concordancia.
B4.3. Recoñecer as regras de concordancia na lingua latina e a súa correspondencia no galego e no castelán.
LAB4.3.1. Recoñece nos textos as regras e a concordancia latina, e redacta en lingua latina pequenas frases, onde practica o seu uso.
CCL CLCATICEOE
10% T
b B4.4. Oración simple: oracións atributivas e predicativas.
B4.4. Recoñecer e clasificar os tipos de oración simple.
LAB4.4.1. Compara e clasifica tipos deoracións simples, e identifica as súas características.
CMCCTCCACCL
CLCATICEOE
5% T
e B4.5. Oración composta: oracións coordinadas.
B4.5. Distinguir as oracións simples das compostas.
LAB4.5.1. Compara e clasifica tipos deoracións compostas, e diferénciaas das oracións simples.
CAACMCCTCCL
CLCATICEOE
10% T
h B4.6. Construcións de infinitivo e de participio máis transparentes.
B4.6. Identificar, distinguir e traducir correctamente as construcións de infinitivo e participio máis transparentes
LAB4.6.1. Recoñece, dentro de frases etextos sinxelos, as construcións de infinitivo e participio máis transparentes, e analízaas e tradúceas correctamente.
CCL CLCATICEOE
15% 3ª
Bloque 5. Roma: historia, cultura e civilizaciónafeñ
B5.1. Períodos dahistoria de Roma.
B5.1. Coñecer os feitos históricos das etapas da historia de Roma, encadralos no seu período correspondente e realizar eixes cronolóxicos.
LAB5.1.1. Distingue as etapas da historia de Roma e explica os seus trazos esenciais e as circunstancias que interveñen no paso de unhas a outras.
CSCCSIEECD
CLCATICEOE
10% T
LAB5.1.2. Sabe enmarcar determinados feitos históricos no período histórico correspondente.
CAACCECCSC
CLCATICEOE
5% T
LAB5.1.3. Pode elaborar eixes cronolóxicos nos que se representan fitos históricos salientables, consultando diferentes fontes.
CDCAACMCCT
CLCATICEOE
5% T
LAB5.1.4. Describe algúns dos principais fitos históricos da civilización latina, e explica a grandes liñas as circunstancias en que teñen lugar e as súas principais consecuencias.
CSCCCECCCL
CLCATICEOE
10% T
añ
B5.2. Organización política e social de Roma.
B5.2. Coñecer os trazos fundamentais da organización política e social de Roma.
LAB5.2.1. Describe os trazos esenciais que caracterizan as sucesivas formas deorganización do sistema político romano.
CSIEECSCCCL
CLCATICEOEEC
10% T
LAB5.2.2. Describe a organización da sociedade romana e explica as características das clases sociais e os papeis asignados a cada unha delas, en comparación cos actuais.
CSIEECSCCCECCCL
CLCATICEOEEC
10% 2ª
cñ
B5.3. A familia romana.
B5.3. Coñecer a composición da familia e os papeis asignados aos seus membros.
LAB5.3.1. Identifica e explica os papeis que desempeña dentro da familia cada un dos seus membros, e analiza a través deles os estereotipos culturais da época en comparación cos actuais.
CSCCCECCCL
CLCATICEOEEC
5% 2ª
ln
B5.4. Mitoloxía erelixión.
B5.4. Coñecer os principais deuses, semideuses e heroes da mitoloxía grecolatina.
LAB5.4.1. Identifica os principais deuses, semideuses e heroes da mitoloxía grecolatina, sinala os trazos que os caracterizan e establece relacións entre os deuses máis importantes.
CCECCCLCD
CLCATICEOEEC
10% 3ª
nñ B5.4. Mitoloxía e
relixión.B5.5. Coñecer os deuses, mitos e heroeslatinos, e establecer
LAB5.5.1. Recoñece e ilustra con exemplos o mantemento do mítico e dafigura do heroe na nosa cultura, e sinala
CAACCECCD
CLCATIC
5% 3ª
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
12
semellanzas e diferenzas entre os mitos e os heroes antigos e os actuais.
as semellanzas e as principais diferenzas que se observan entre ambosos tratamentos.
EOEEC
m B5.5. Vida cotiá: vivenda, alimentación e indumentaria.
B5.6. Recoñecer os tipos de vivenda empregados en Roma,as características principais da alimentación romana, os elementos da indumentaria e as normas de hixiene persoal, peiteados e cosméticos.
LAB5.6.1. Distingue e describe o modode vida en Roma no ámbito privado, analizando os tipos de vivenda, alimentación, vestimenta e coidado persoal e contrástaos cos da actualidade.
CDCCECCSCCCLCSIEECCLCAA
CLCATICEOEEC
10% 2ª
deñ
B5.6. Espectáculos públicos: teatro, circo e anfiteatro.
B5.7. Coñecer os espectáculos públicos realizados no teatro, no circo e no anfiteatro, e a súa relación co mundo actual.
LAB5.7.1. Describe as características dos tipos de espectáculos públicos celebrados no teatro, no circo e no anfiteatro, valora o seu mantemento no mundo actual e sitúa nun mapa os teatros, os circos e os anfiteatros conservados máis importante
•CSC•CSIEE•CCL•CMCCT•CCEC
CLCATICEOEEC
20% 3ª
Bloque 6. Textosh B6.1. Análise
morfolóxica e sintáctica.
B6.1. Aplicar coñecementos básicos de morfoloxía e sintaxe para iniciarse na interpretación, na tradución e na retroversión de frases de dificultade progresiva e textos adaptados.
LAB6.1.1. Utiliza adecuadamente a análise morfolóxica e sintáctica de frases de dificultade graduada e textos adaptados, para efectuar correctamente a súa tradución ou retroversión.
•CCL•CAA
CLCATICEOE
10% T
do
B6.2. Comparación das estruturas latinas coas das linguas propias.
B6.2. Comparar as estruturas latinas coas das linguas propias.
LAB6.2.1. Utiliza mecanismos de inferencia para comprender textos de forma global, relacionando estruturas latinas con outras equivalentes nas linguas que coñece.
•CCL•CAA
CLCATICEOE
10% T
hB6.3. Iniciación ás técnicas de tradución.
B6.3. Utilizar correctamente os manuais de gramática e o dicionario, recoñecendo e analizando toda a información que proporcionan.
LAB6.3.1. Utiliza correctamente os manuais e o dicionario, analizando a información que proporcionan, para traducir pequenos textos.
•CCL•CAA
CLCATICEOE
10% T
lf
B6.4. Lectura comprensiva de textos latinos orixinais, adaptados ou traducidos.
B6.4. Realizar a travésdunha lectura comprensiva a análise e o comentario do contido e a estrutura de textos latinos traducidos.
LAB6.4.1. Realiza comentarios sobre determinados aspectos culturais presentes nos textos seleccionados, aplicando para iso os coñecementos adquiridos previamente nesta ou noutras materias.
•CCEC•CCL
CLCATICEOE
10% T
LAB6.4.2. Elabora mapas conceptuais e estruturais dos textos propostos, localizando o tema principal e distinguindo as súas partes.
•CMCCT•CD•CCL
CLCATICEOE
10% T
b B6.5. Produción de pequenos textos propios en lingua latina.
B6.5. Redactar en lingua latina pequenostextos de produción propia.
LAB6.5.1. Redacta frases sinxelas ou pequenos textos en latín sobre un tema proposto.
•CCL CLCATICEOE
25% T
g B6.5. Produción de pequenos textos propios en lingua latina.
B6.6. Realizar pequenos coloquios enlatín con frases sinxelas e de dificultade progresiva.
LAB6.6.1. Mantén un sinxelo diálogo en latín sobre a base dun tema previamente acordado.
•CCL CLCATICEOE
25% T
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
13
Bloque 7. Léxicohño
B7.1. Vocabulariobásico latino: léxico transparente; palabras de maiorfrecuencia.
B7.1. Coñecer, identificar e traducir oléxico latino transparente e as palabras de maior frecuencia.
LAB7.1.1. Deduce o significado de termos latinos non estudados, partindo do contexto ou de palabras da lingua propia.
•CAA•CCL
CLCATICEOE
25% T
LAB7.1.2. Identifica e explica as palabras transparentes e de maior frecuencia.
•CD•CAA
CLCATICEOE
15% T
bño
B7.2. Composición e derivación culta: lexemas, prefixose sufixos.
B7.2. Distinguir e coñecer o significado dos principais prefixose sufixos que interveñen na composición e na derivación culta.
LAB7.2.1. Identifica e explica os principais prefixos e sufixos, analizando o seu mantemento na propialingua.
•CMCCT•CCL
CLCATICEOE
15% 3ª
lño
B7.2. Composición e derivación culta: lexemas, prefixose sufixos.
B7.3. Recoñecer os elementos léxicos latinos que permanecen nas linguas do alumnado.
LAB7.3.1. Identifica a etimoloxía de palabras de léxico común da lingua propia e explica a partir desta o seu significado.
•CCL CLCATICEOE
20% 3ª
eb
B7.3. Locucións latinas de uso actual.
B7.4. Coñecer o significado das principais locucións latinas de uso actual e saber empregalas nun contexto.
LAB7.4.1. Coñece o significado das principais locucións latinas de uso actual e sabe empregalas no seu contexto axeitado, cando se expresa na súa propia lingua.
•CD•CSC•CCEC•CCL
CLCATICEOE
25% 2ª
Sistemas de Cualificación. Instrumentos de avaliación
CONTIDOS Lingüísticos( Morfoloxía e sintaxe)
EXPOSICIÓN DE TRABALLOSE/ OU PROBAS DE LECTURA
CONTIDOS CULTURAISE DE LÉXICO
50% 20% 30%
Considérase que o alumnado supera unha avaliación cando a nota final, unha vez aplicada a ponderación a cada instrumento de avaliación, alcanza un 5.Non se sumarán as notas de lecturas e traballo de clase non tendo obtido un 50 % , isto é, un 2’5, no exame escrito sobre os contidos lingüísticos e
estándares do programa.
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
14
5. CONTIDOS SECUENCIADOS E TEMPORALIZADOS DE LATÍN DE 1º BAC
Nº UNIDADES DIDÁCTICAS TEMPORALIZACIÓNSESIÓNS/ MES
Probas Avaliación
1 Marco Histórico e Xeográfico 8 Setembro x1ª
2 A orixe das linguas 8 Outubro x
3 As orixes míticas de Roma 8 Novembro x
4 Política e cidadanía. Historia Política de Roma.
8 Novembro/Decembro x
5 A cidade no mundo antigo 6 Xaneiro x 2ª
6 As etapas da vida. A vida cotiá
6 Febreiro x
7 As etapas da vida. O cómputodo tempo
4 Marzo x
8 Organización político-social. 8 Marzo/Abril x 3ª
9 Crenzas relixiosas 8 Abril /Maio x
10 O dereito Romano. Legado deRoma.
4 Maio/Xuño x
OBXECTIVOS XERAIS DO BACHARELATO PARA LATÍN
a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable,
inspirada polos valores da Constitución Española así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade
na construción dunha sociedade xusta e equitativa.
b) Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o
seu espírito crítico. Prever e resolver pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais.
c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar criticamente as
desigualdades existentes e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas con discapacidade.
d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da
aprendizaxe, e como medio de desenvolvemento persoal.
e) Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e, no seu caso, a lingua cooficial da súa
comunidade autónoma.
f ) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.
g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e a comunicación.
h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os
principais factores da súa evolución. Participar de forma solidaria no desenvolvemento e mellóraa da súa contorna
social.
i ) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas propias da
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
15
modalidade elixida.
j ) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e
valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a
sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente.
k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza
nun mesmo e sentido crítico.
l ) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e
enriquecemento cultural.
m) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social.
n) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade vial.
Latín I. 1º BACHARELATO
Ob
Contidos Criterios deavaliación
Estándares Comp. Temastrans.
Pesocualifi.
Aval.
Bloque 1. O latín, orixe das linguas romancesIp
B1.1. Marco xeográfico da lingua.
B1.1. Coñecer e localizar en mapas o marco xeográfico da lingua latina.
LA1B1.1.1. Localiza nun mapa o marco xeográfico da lingua latina e a súa expansión, delimitando os seus ámbitos de influencia e colocando con precisión puntos xeográficos, cidades ou restos arqueolóxicos coñecidos polasúa relevancia histórica.
CMCCTCCECCSC
ECCA
10% 1ª
g B1.2. O indoeuropeo. Linguas indoeuropeas e familias lingüísticas.
B1.2. Identificar o indoeuropeo como a lingua nai da maioría das linguas faladas enEuropa hoxe en día.
LA1B1.2.1. Define o indoeuropeo e recoñece as linguas indoeuropeas e as súas familias, e delimita nun mapa a zona de orixe e as zonas de expansión.
CDCAA
EOE 10% 1ª
n B1.2. O indoeuropeo. Linguas indoeuropeas e familias lingüísticas.
B1.3. Agrupar as linguas indoeuropeas en familias lingüísticas e localizalas nun mapa.
LA1B1.3.1. Identifica as linguas que sefalan actualmente en Europa, diferenciando pola súa orixe entre indoeuropeas e non indoeuropeas, clasifica as primeiras en familias lingüísticas e delimita nun mapa as zonas onde se utilizan.
CSCCCEC
EOE 10% 1ª
np
B1.3. Linguas de España: linguas romances e non romances.
B1.4. Coñecer as orixes das linguas faladas en España, clasificalas e localizalas nun mapa, e delimitar o marco xeográfico das linguas romances faladas no mundo, recoñecendo as súas características.
LA1B1.4.1. Identifica as linguas que sefalan en España, diferenciando pola súa orixe romances e non romances, localiza nun mapa as zonas onde se utilizan, delimita o marco xeográfico das linguas romances faladas no mundo e recoñece as súas características.
CSCCCEC
EOE 20% 1ª
dgph
B1.4. Orixe, evolucióne etapas do latín. Palabras patrimoniais, cultismos e semicultismos.
B1.5. Distinguir as principais etapas na evolución do latín e recoñecer e identificarpalabras patrimoniais,cultismos e semicultismos.
LA1B1.5.1. Distingue e delimita as etapas do latín, recoñece e distingue a partir do étimo latino cultismos, semicultismos e termos patrimoniais, e explica as evolucións que se producen nun caso e no outro.
CCLCAA
CMCCT
CLEOE
20% T
LA1B1.5.2. Coñece exemplos de termos latinos que deron orixe tanto a unha palabra patrimonial como a un cultismo, e sinala as diferenzas de uso e significado entre ambos.
CCL CLEOE
10% T
LA1B1.5.3. Demostra a presenza do latín no século XXI en campos como a ciencia, a cultura, a publicidade, os medios de comunicación, internet e as
CMCCTCD
CCE
CLEOE
10% T
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
16
redes sociais.dpn
B1.5. Nocións básicas de evolución fonética, morfolóxica e semántica do latín ao galego e ao castelán.
B1.6. Coñecer e aplicar as regras fundamentais da evolución fonética, e recoñecer os procesosde evolución semántica do latín ao galego e ao castelán partindo dos étimo.
LA1B1.6.1. Realiza evolucións de termos latinos ao galego e ao castelán, aplicando as regras fonéticas de evolución, e recoñece palabras da súa lingua que sufriron procesos de evolución semántica.
CCLCAA
CLEOE
10% T
Bloque 2. Sistema de lingua latina: elementos básicosg B2.1. Orixes da
escritura. Sistemas de escritura.
B2.1. Recoñecer sistemas de escritura e distinguilos do alfabeto.
LAT1B2.1.1. Recoñece tipos de escritura e clasifícaos consonte a súa natureza e a súa función, e describe os trazos que distinguen uns dos outros.
CDCCEC
EOECL
30% 1ª
g B2.2. Orixe e evolución do alfabeto latino.
B2.2. Distinguir as fases da evolución do alfabeto latino, desde a súa orixe ata o alfabeto da época clásica.
LAT1B2.2.1. Explica a orixe do alfabeto latino, e a evolución e a adaptación dos signos do alfabeto grego.
CAACMCCT
EOECL
20% 1ª
g B2.2. Orixe e evolución do alfabeto latino.
B2.3. Coñecer a orixedo alfabeto nas linguas modernas.
LAT1B2.3.1. Explica a orixe do alfabeto de diferentes linguas partindo do alfabeto latino, así como a súa evolución, sinala as adaptacións que se producen en cada unha e recoñece os tipos de alfabeto usados actualmente enEuropa, en relación coas linguas que osempregan.
CSCCCL
CCEC
EOECL
30% 1ª
e B2.3. Pronuncia do latín: tipos.
B2.4. Coñecer e aplicar con correcciónas normas básicas da pronuncia en latín e distinguir os seus tipos.
LAT1B2.4.1. Le con pronuncia e acentuación correctas textos latinos, identificando e reproducindo exemplosde diferentes tipos de pronuncia.
CCL EOECL
20% 1ª
Bloque 3. Morfoloxíad B3.1. Formantes das
palabras.B3.1. Coñecer, identificar e distinguiros formantes das palabras.
LA1B3.1.1. Descompón palabras nos seus formantes, sinalando e diferenciando lexemas e morfemas, e servíndose destes para identificar desinencias e explicar o concepto de flexión e paradigma.
CMCCTCCL
EOE 5% T
g B3.2. Tipos de palabras: variables e invariables.
B3.2. Distinguir os tipos de palabras a partir do seu enunciado.
LA1B3.2.1. Distingue palabras variables e invariables, explica os trazos que permiten identificalas e define criterios para clasificalas.
CAACCL
EOE 5% T
il
B3.3. Concepto de declinación e conxugación.
B3.3. Comprender o concepto de declinación e conxugación.
LA1B3.3.1. Declina e/ou conxuga correctamente palabras propostas segundo a súa categoría, explicando e ilustrando con exemplos as características que diferencian os conceptos de declinación e conxugación
CAACCLCD
EOE 10% 1ª
gd
B3.4. Flexión nominale pronominal: substantivos, adxectivos e pronomes.
B3.4. Coñecer as declinacións, encadraras palabras dentro da súa categoría e declinación, enuncialas e declinalas correctamente.
LA1B3.4.1. Enuncia e declina correctamente substantivos, adxectivose pronomes en latín, distinguíndoos a partir do seu enunciado e clasificándoos segundo a súa categoría e a súa declinación.
CCL EOE 10% 1ª
LA1B3.4.2. Declina palabras e sintagmas en concordancia, aplicando correctamente para cada palabra o paradigma de flexión correspondente.
CCL EOE 10% 1ª
dg
B3.5. Flexión verbal. B3.5. Coñecer as conxugacións, encadrar os verbos dentro da súa conxugación, enuncialos e conxugalos
LA1B3.5.1. Clasifica verbos segundo asúa conxugación partindo do seu enunciado e describe os trazos polos que se recoñecen os modelos de flexión verbal.
CAACCL
EOE 5% T
LA1B3.5.2. Coñece e identifica as CCL EOE 5% T
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
17
correctamente. formas que compoñen o enunciado dosverbos de paradigmas regulares e recoñece a partir destas os modelos de conxugación.LA1B3.5.3. Conxuga os tempos verbais máis frecuentes en voz activa e pasiva, aplicando correctamente os paradigmas correspondentes.
CCL EOE 10% T
ld
B3.5. Flexión verbal. B3.6. Analizar o funcionamento dos temas verbais latinos de presente e de perfecto, e recoñecer as formas dos tempos verbais formados a partir deles, tanto en voz activa como en voz pasiva.
LA1B3.6.1. Explica o uso dos temas verbais latinos, identificando correctamente as formas derivadas de cada un.
CAACCL
EOE 10% T
LA1B3.6.2. Cambia de voz as formas verbais identificando e manexando conseguridade os formantes que expresan este accidente verbal.
CDCCL
EOE 10 % T
g B3.5. Flexión verbal. B3.7. Diferenciar formas persoais e nonpersoais do verbo, e recoñecer as categorías gramaticaispresentes en cada unha.
LA1B3.7.1. Distingue formas persoais e non persoais dos verbos, explica os trazos que permiten identificalas e define criterios para clasificalas.
CAACCL
EOE 10% T
edp
B3.5. Flexión verbal. B3.8. Traducir ao galego e ao castelán as formas verbais latinas, e comparar ossistemas verbais.
LA1B3.8.1. Traduce correctamente ao galego e ao castelán formas verbais latinas, e compara os tempos e os modos verbais presentes no latín cos do galego e os do castelán.
CCLCAA
EOE 10% T
Bloque 4. Sintaxei B4.1. Elementos da
oración.B4.1. Coñecer e analizar as funcións das palabras na oración.
LA1B4.1.1. Analiza morfoloxicamentee sintacticamente frases e textos de dificultade graduada, identificando correctamente as categorías gramaticais presentes nas palabras con flexión e explicando as funcións que realizan na oración.
CMCCTCCL
CLEOE
20% T
e B4.2. Casos latinos. B4.2. Coñecer os nomes dos casos latinos, identificar as principais funcións que realizan na oración e saber traducir os casos á lingua materna adecuadamente.
LA1B4.2.1. Enumera correctamente osnomes dos casos que existen na flexiónnominal e pronominal latina, explica assúas funcións dentro da oración e ilustra con exemplos a forma axeitada de traducilos.
CAACCL
CLEOE
10% 1ª
g B4.3. Concordancia. B4.3. Recoñecer as regras de concordancia na lingua latina e a súa correspondencia no galego e no castelán.
LA1B4.3.1. Recoñece nos textos as regras e a concordancia latina, e redacta en lingua latina pequenas frases, onde practica o seu uso.
CCL CLEOE
10% T
d B4.4. Oración simple: oracións atributivas e predicativas.
B4.4. Recoñecer e clasificar os tipos de oración simple.
LA1B4.4.1. Compara e clasifica tipos de oracións simples, e identifica e explica en cada caso as súas características.
CMCCTCCL
CLEOE
10% T
B4.5. Oración composta: coordinación e subordinación.
B4.5. Distinguir as oracións simples das compostas e, dentro destas últimas, as coordinadas das subordinadas.
LA1B4.5.1. Distingue as oracións simples das compostas e, dentro destas últimas, as coordinadas das subordinadas, os seus tipos e os nexos que as caracterizan, e sinala exemplos que expliquen en cada caso as súas características.
CAACCL
CLEOE
10% T
e B4.6. Construcións de infinitivo e de participio.
B4.6. Coñecer as funcións das formas non persoais nas oracións: infinitivo e participio.
LA1B4.6.1. Identifica as funcións que realizan as formas non persoais (infinitivo e participio) dentro da oración e compara exemplos do seu uso.
CAACCL
EOE 20% 3ª
e B4.6. Construcións de infinitivo e de
B4.7. Identificar, distinguir e traducir
LA1B4.7.1. Recoñece, analiza e traduce correctamente as construcións
CCL CLEOE
20% 3ª
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
18
participio. correctamente as construcións de infinitivo e participio máis frecuentes.
de infinitivo e participio máis frecuentes, en relación con construcións análogas noutras linguas que coñece.
Bloque 5. Roma: historia, cultura, arte e civilizaciónailgp
B5.1. Períodos da historia de Roma.
B5.1. Coñecer os feitos históricos das etapas da historia de Roma, encadralos no seu período correspondente e realizar eixes cronolóxicos.
LA1B5.1.1. Describe o marco históricoen que xorde e se desenvolve a civilización romana, sinala períodos dentro del e identifica en cada un as conexións máis importantes que presentan con outras civilizacións
CCECCCLCSC
ECCACL
10% 1ª
LA1B5.1.2. Distingue as etapas da historia de Roma, explicando os seus trazos esenciais e as circunstancias queinterveñen no paso de unhas a outras.
CSCCSIEECCEC
ECCACL
5% 1ª
LA1B5.1.3. Sabe enmarcar determinados feitos históricos na civilización e no período histórico correspondente, ponos en contexto e relaciónaos con outras circunstancias contemporáneas.
CAACSC
ECCACL
5% T
LA1B5.1.4. Pode elaborar eixes cronolóxicos nos que se representan fitos históricos salientables, consultando diferentes fontes de información
CDCMCCT
ECCACL
5% T
LA1B5.1.5. Describe os principais fitos históricos e os aspectos máis significativos da civilización latina, e analiza a súa influencia no devir histórico posterior.
CSCCSIEECCL
ECCACL
5% T
hap
B5.2. Romanización de Hispania e Gallaecia.
B5.2. Coñecer os feitos históricos principais da romanización de Hispania e da Gallaecia, e realizar eixes cronolóxicos.
LA1B5.2.1. Explica a romanización deHispania e da Gallaecia, describe as súas causas e delimita as súas fases.
CMCCTCCLCSC
CCEE
ECCA
5% 3ª
LA1B5.2.2. Enumera, explica e ilustra con exemplos os aspectos fundamentais que caracterizan o proceso da romanización de Hispania eda Gallaecia, e sinala a súa influencia na historia posterior.
CSCCD
CCL
EOECA
5% 3ª
np
B5.2. Romanización de Hispania e da Gallaecia.
B5.3. Recoñecer as pegadas da romanización nos principais depósitos arqueolóxicos e museos.
LA1B5.3.1. Identifica e sinala nun mapa os restos arqueolóxicos máis salientables da romanización de Hispania e da Gallaecia, e descobre e relaciona as pezas arqueolóxicas romanas dos museos cos coñecementosadquiridos.
CAACMCCT
CDCCEC
CD
EOECAEC
5% T
ac
B5.3. Organización política e social de Roma.
B5.4. Coñecer a organización política e social de Roma e recoñecer o seu mantemento actual.
LA1B5.4.1. Describe os elementos quecaracterizan as sucesivas formas de organización do sistema político romano.
CSIEECSC
EOECACL
10% 2ª
LA1B5.4.2. Describe a organización e a evolución da sociedade romana, explicando as características das clases sociais e os papeis asignados a cada unha, relacionando estes aspectos cos valores cívicos existentes na época e comparándoos cos actuais.
CSIEECDCSCCCL
EOECACL
5% 2ª
n B5.4. Mitoloxía e relixión. Ritos funerarios.
B5.5. Coñecer os principais deuses, semideuses e heroes da mitoloxía grecolatina.
LA1B5.5.1. Identifica os principais deuses, semideuses e heroes da mitoloxía grecolatina, sinalando trazos característicos, atributos e ámbito de influencia, explica a súa xenealoxía e establece relacións entre os deuses.
CCECCD
TICEOECLCA
5% 2ª
LA1B5.5.2. Identifica deuses, semideuses e heroes dentro do imaxinario mítico, e explica os principais aspectos que diferencian unsdos outros.
CCECCD
CCL
TICCLCA
EOE
5% 2ª
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
19
nhp
B5.4. Mitoloxía e relixión. Ritos funerarios.
B5.6. Coñecer os deuses, os mitos, os heroes e as lendas latinas principais, e establecer semellanzas e diferenzas entre os mitos e os heroes antigos e os actuais.
LA1B5.6.1. Recoñece e ilustra con exemplos o mantemento do mítico e dafigura do heroe na nosa cultura, analizando a influencia da tradición clásica neste fenómeno, sinalando as semellanzas e as principais diferenzas entre ambos tratamentos, e asociándoasa outros trazos culturais propios de cada época.
CCECCCLCSC
CSIEE
TICCLCA
5% 2ª
LA1B5.6.2. Sinala semellanzas e diferenzas entre os mitos e as lendas daantigüidade clásica e os pertencentes a outras culturas, comparando o seu tratamento na literatura ou na tradición relixiosa, e valorando a súa influenza na arte e na literatura posterior .
CAACCECCCL
CLCA
EOETIC
5% T
nB5.4. Mitoloxía e relixión. Ritos funerarios.
B5.7. Coñecer e comparar coas actuaisas características da relixiosidade e da relixión latinas, os cultos privados e os ritos funerarios.
LA1B5.7.1. Distingue a relixión oficialde Roma dos cultos privados, explicando os trazos que lles son propios, e describe as principais características dos ritos funerarios romanos, distinguindo as semellanzas eas diferenzas que presentan cos de hoxe en día.
CSCCMCCT
CCLCCEC
PVTICCLCA
EOE
5% T
nB5.5. Arte romana.
B5.8. Coñecer as características fundamentais da arte romana e describir algunhas das súas manifestacións máis importantes.
LA1B5.8.1. Describe as principais manifestacións escultóricas e pictóricasda arte romana, identificando a partir de elementos concretos o seu estilo e a súa cronoloxía aproximada.
CCECCD
EMPTICCLCA
5% 3ª
idp
B5.6. Obras públicas eurbanismo.
B5.9. Identificar os trazos máis destacados das edificacións públicas e do urbanismo romano, e sinalar a súa presenza dentro do patrimonio histórico de España e Europa.
LA1B5.9.1. Describe as características,os principais elementos e a función dasgrandes obras públicas romanas, explicando e ilustrando con exemplos asúa importancia para o desenvolvemento do Imperio e a súa influencia en modelos urbanísticos posteriores.
CDCSC
CMCCTC
EMPTICCLCA
EOE
5% T
LA1B5.9.2. Localiza nun mapa os principais exemplos de edificacións públicas romanas que forman parte do patrimonio español e europeo, identificando a partir de elementos concretos o seu estilo e a cronoloxía aproximada.
CMCCTCD
CAA
EMPCLCA
EOETIC
5% T
aB5.7. O exército.
B5.10. Describir a estrutura e o funcionamento do exército romano, e distinguir as etapas nasúa evolución.
LA1B5.10.1. Enumera os elementos que compoñen a estrutura do exército romano e explica o seu funcionamento,atendendo á súa evolución ao longo dos períodos históricos
CSCCMCCT
EMPCLCATICEOE
5% 3ª
Bloque 6. Textose
B6.1. Análise fonética,morfolóxica, sintácticae semántica.
B6.1. Coñecer e aplicar os coñecementos fonolóxicos, morfolóxicos, sintácticos e léxicos da lingua latina para ainterpretación, a tradución e a retroversión de textos de dificultade progresiva.
LA1B6.1.1. Utiliza adecuadamente a análise fonética, morfolóxica, sintáctica e semántica de textos de dificultade graduada, para efectuar correctamente a súa tradución ou retroversión.
CCLCAA
TICCLCA
EOE
20% T
dp
B6.2. Comparación das estruturas latinas coas das linguas propias.
B6.2. Comparar as estruturas latinas coasdas linguas propias.
LA1B6.2.1. Utiliza mecanismos de inferencia para comprender textos de xeito global, relacionando estruturas latinas con outras equivalentes nas
CAACCL
TICCLEOE
CACL
20% T
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
20
linguas que coñece.di
B6.3. Iniciación ás técnicas de tradución.
B6.3.Utilizar correctamente manuais e dicionarios, recoñecendo e analizando toda a información que proporcionan.
LA1B6.3.1. Utiliza correctamente o dicionario, analizando e valorando correctamente a información gramatical incluída nos seus manuais e nas súas entradas, e localiza o significado de palabras que entrañen dificultade, identificando entre varias acepcións o sentido máis axeitado para a tradución do texto.
CAACCL
TICEOECACL
20% T
de
B6.4. Lectura comprensiva e comentario de textos latinos orixinais, adaptados ou traducidos.
B6.5. Lectura comparada e comentario de textos en lingua latina e lingua propia.
B6.4. Realizar a través dunha lectura comprensiva a análisee o comentario do contido e da estrutura de textos latinos orixinais, adaptados ou traducidos.
LA1B6.4.1. Realiza comentarios sobre os principais trazos dos textos seleccionados e sobre os aspectos culturais presentes neles, aplicando para iso os coñecementos adquiridos previamente nesta ou noutras materias.
CSCCCECCAA
TIC EOECA
10% T
LA1B6.4.2. Elabora mapas conceptuais e estruturais dos textos propostos, localizando o tema principale distinguindo as súas partes.
CMCCTCCL
CAEOETIC
10% T
i B6.6. Produción de pequenos textos en lingua latina.
B6.5. Redactar en lingua latina pequenos textos de produción propia.
LA1B6.5.1. Redacta frases sinxelas ou pequenos textos en latín sobre un tema proposto.
CCL CAEOE
10% 3ª
i B6.6. Produción de pequenos textos en lingua latina.
B6.6. Realizar pequenos coloquios en latín con frases sinxelas e de dificultade progresiva.
LA1B6.6.1. Mantén un sinxelo diálogoen latín sobre a base dun tema previamente acordado.
CCL CAEOE
10% 3ª
Bloque 7. Léxicoe B7.1. Vocabulario
básico latino: léxico transparente; palabras de maior frecuencia.
B7.1. Coñecer, identificar e traducir oléxico latino transparente e as palabras de maior frecuencia.
LA1B7.1.1. Deduce o significado de termos latinos non estudados partindo do contexto ou de palabras da lingua propia ou doutras que coñece.
CAACCL
CLEOE
10% T
LA1B7.1.2. Identifica e explica as palabras transparentes e de maior frecuencia.
CDCCL
CLEOE
10% T
dp
B7.2. Composición e derivación culta. Lexemas, prefixos e sufixos.
B7.2. Distinguir e coñecer o significado de prefixos e sufixos que interveñen na composición e na derivación culta.
LA1B7.2.1. Identifica e explica os principais prefixos e sufixos, analizando o seu mantemento na propialingua.
CMCCTCCL
CLEOETIC
10% T
dp
B7.3. Mantemento de elementos lingüísticos latinos.
B7.3. Establecer relacións existentes entre determinados étimos latinos e os derivados en linguas romances.
LAT1B7.3.1. Deduce o significado das palabras das linguas de España a partir dos étimos latinos.
CAACCL
CLEOE
10% T
e
pB7.3. Mantemento de elementos lingüísticos latinos.
B7.4. Identificar e explicar os elementos léxicos latinos que permanecen nas linguas dos/das estudantes.
LA1B7.4.1. Identifica a etimoloxía de palabras de léxico común da lingua propia e explica a partir desta o seu significado.
CCL 30% T
LA1B7.4.2. Relaciona palabras da mesma familia etimolóxica ou semántica.
CAACD
CCL
CLEOE
10% T
ge
B7.4. Locucións latinas de uso actual.
B7.5. Coñecer o significado das principais locucións latinas de uso actual esaber empregalas.
LA1B7.5.1. Coñece o significado das principais locucións latinas de uso actual e sabe empregalas no seu contexto adecuado cando se expresa nasúa propia lingua.
CCLCCL
CLEOE
20%
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
21
Sistemas de Cualificación. Instrumentos de avaliación
PROBA ESCRITA( Morfoloxía e Sintaxe)
LÉXICO E LEGADO LECTURAS E/ OU EXPOSICIÓN ORAL DETRABALLOS
50% 30% 20%
Considérase que o alumnado supera unha avaliación cando a nota final, unha vez aplicada a ponderación a cada instrumento de avaliación, alcanza un 5. Na proba escrita sobre Morfoloxía e Sintaxe ha de obterse polo menos un 2,5 para poder sumar a puntuación obtida no resto de instrumentos.
O alumando que non supere algunha das tres partes en que se divide a materia, deberá presentarse con elas ao exame oficial de final de curso.
6.- CONTIDOS SECUENCIADOS E TEMPORALIZADOS DE LATÍN DE 2º BAC
NOTA: A temporalización, e o peso da cualificación nas materias de 2º de BAC teñen un carácter orientativo tendo en conta que se traballarán os aspectos máis relevantes enfocados cara a realización das probas ABAU.
LATÍN 2 º BACHARELATOObx Contidos Criterios de
avaliaciónEstándares Comp. Temas
trans.Grao Mínimo Aval.
Bloque 1. O latín, orixe das linguas romances
dp
B1.1. Mantemento de elementos lingüísticos latinosnas linguas modernas: palabraspatrimoniais,cultismos e semicultismos
B1.1. Distinguir e identificar palabras patrimoniais,cultismos e semicultismos
LA2B1.1.1.Recoñece e distingue a partir do étimo latinotermos patrimoniais, semicultismos e cultismos, e explicaas evolucións que se producen nun e noutro caso
CCLCAACCEC
EOECL
Recoñece palabraspatrimoniais, cultismos e semicultismos
1ª
d
g
p
B1.2.Evolución fonética, morfolóxica e semánticado latín ao galego eao castelán
B1.2.Coñecer e aplicar as regras da evolución fonética erecoñecer os procesosde evolución semántica do latín aogalego e ao castelán, partindo dos étimos latinos
LA2B1.2.1. Realiza evolucións de termos latinos aogalego e ao castelán, aplicando as regras fonéticas deevolución, e recoñece palabras da súa lingua quesufriron procesos de evolución semántica, valorando arelación co significado orixinal do étimo latino.LA2B1.2.1. Explica o proceso de evolución de termoslatinos ás linguas romances, sinalando cambios fonéticoscomúns a distintas linguas dunha mesma familia, eilustralo con exemplo.
CCLCMCCTCCLCCEC
CDCCLCAA
EOECL
Coñece regras de evolución de vogais e ditongos do latín ao galego e castelán
1ª
Bloque 2. Morfoloxíai
B2.1. Morfoloxía nominal e pronominal
B2.1.Coñecer as categorías gramaticais.
LAT2B2.1.1. Nomea e describe as categorías. Sinala os trazos que a distinguen.
CAACCLCCEC
EOECL
Coñece e identifica categorías gramaticais
1ª
dB2.1. Morfoloxía nominal e pronominal
B2.2.. Coñecer, identificar e distinguiros formantes das palabras.
LAT2B2.2.1. Identifica e distingue as palabras e os seus formantes diferenciando lexemas e morfemas e procurando exemplos nos que estean presentes.
CMCCTCCL
EOECL
Coñece e identifica categorías gramaticais, formantes de palabras e analiza morfoloxicamente
1ª
dB2.1. Morfoloxía nominal e pronominal
B2.3. Realizar a análise morfolóxica das palabras dun
LAT2B2.3.1. Analiza Morfoloxicamente palabras presentes no texto latino, identifica os formantes
CMCCTCCL EOE
CLid.
1ª
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
22
texto. e sinala o seu enunciado.
id B2.2. Morfoloxía
nominal e pronominal
B2.5. identificar, conxugar, traducir e efectuar aretroversión de todas as formas verbais
LAT2B2.5.1. Identifica con seguridade e axudándose codicionario calquera tipo de formas verbais, conxúgaas esinala o seu equivalente en galego e en castelá
CDCAACCL
EOECL
Identifica, conxuga e traduce coa axuda do dicionario as formas verbais estudadas.
1ª
ig
LAT2B2.5.2. plica os seus coñecementos da morfoloxíaverbal latina para realizar traducións e retroversións,axudándose do dicionario.
CCLCAACD
EOECL
id.
T
Bloque 3. Sintaxe.e B3.1.Estudo
pormenorizado da sintaxe nominal epronominal
B3.1. Coñecer e aplicar os coñecementos da sintaxenominal e pronominalpara a tradución de textos latinos.
LA2B3.1.1. Utiliza axeitadamente a análise da sintaxenominal e pronominal dun texto para efectuarcorrectamente a súa tradución
CAACCL EOE
Analiza e traduce correctamente os casos latinos T
e B3.2. Tipos de oracións e construcións sintácticas.
B3.2.Recoñecer e clasificar as oracións e as construciónssintácticas latinas.
LA2B3.2.1. Recoñece, distingue e clasifica os tipos deoracións e as construcións sintácticas latinas, erelaciónaas con construcións análogas existentesnoutras linguas que coñeza
CAACCL EOE
Recoñece as estructuras sintácticas latinas, tradúceas e pode relacionalas cas das outras linguas.
T
ep
B3.3. Tipos de oracións e construcións sintácticas
B3.3. Relacionar e aplicar coñecementos sobre elementose construcións sintácticas en interpretación e tradución detextos latinos.
LA2B3.3.1. Identifica na análise de frases e textos dedificultade graduada elementos sintácticos propios dalingua latina, e relaciónaos para traducilos cos seusequivalentes en galego e en castelán.
CAACCL
EOE
id.
1ª
dB3.4. Oracións compostas: coordinación e subordinación,
B3.4. Definir, comprender e recoñecer os diferentes tiposde oracións compostas coordinadas e subordinadas.
LA2B3.4.1. Define e comprende os conceptos de oracióncomposta, coordinación e subordinación, sinalaexemplos nos textos e recoñece os tipos de oraciónscompostas, tanto coordinadas como subordinadas, asícomo os nexos que as caracterizan
CCLCAA EOE Diferencia os tipos
de oración composta, coordinadas e subordinadas
1ª
eB3.5. Construcións de infinitivo, participio, xerundio,xerundivo e supino.
B3.5.Coñecer as funcións das formas non persoais doverbo: infinitivo, participio, xerundio, xerundivo e supino
LA2B3.5.1. Identifica formas non persoais do verbo enfrases e textos, tradúceas correctamentee explica assúas funcións.
CAACCL EOE Analiza e traduce
correctamente construcións de infinitivo e participios
T
Bloque 4. Literatura Latinah
B4.1.Transmisión literaria e xéneros literarioslatinos: épica, historiografía, lírica, oratoria, comediae fábula
B4.1. Enumerar os principais factores da transmisión daliteratura latina ao longo dos períodos históricos, e describiros soportes da escritura na Antigüidade e a súa evolución
LA2B4.1.1. Nomea os aspectos máis salientablesreferentes á transmisión dos textos clásicos ao longo dotempo.
CMCCTCCEC
CLEOE
Coñece os principais fitos na transmisión da literatura Clásica
T
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
23
nB4.2. Transmisión literaria e xéneros literarioslatinos: épica, historiografía, lírica, oratoria, comediae fábula.
B4.2.Coñecer as características dos xéneros literarioslatinos, os seus autores, as obras máisrepresentativas eas súas influencias na literatura posterior.
LA2B4.2.1. Describe as características esenciais dosxéneros literarios latinos, e identifica e sinala a súapresenza en textos propostos.
CAACCLCCEC
CLEOE
id.
1ª
Ig B4.3. Transmisión
literaria e xéneros literarioslatinos: épica, historiografía, lírica, oratoria, comediae fábula
B4.3. Coñecer os fitosesenciais da literatura latina comobase literaria da literatura e da cultura europea eoccidental.
LA2B4.3.1.Realiza eixes cronolóxicos e sitúa nelesautores, obras e outros aspectos relacionados coaliteratura latina
LA2B4.3.2. Nomea autores representativos da literaturalatina, encádraos no seu contexto cultural, e cita eexplica as súas obras máis coñecidas
CCECCMCCT
CDCCL
CLEOE
id.
T
d B4.4.Transmisión literaria e xéneros literarioslatinos: épica, historiografía, lírica, oratoria, comediae fábula
B4.4. Analizar, interpretar e situar no tempo textosmediante lectura comprensiva, distinguindo xénero, época,características e estrutura, se a extensión da pasaxe opermite.
LA2B4.4.1. Realiza comentarios de textos latinos esitúaos no tempo, explicando a súa estrutura, se aextensión da pasaxe o permite, e as súas característicasesenciais, e identifica o xénero ao que pertencen.
CSCCCLCCEC
CLEOE
id.
T
nhp
B4.5. Transmisión literaria e xéneros literarioslatinos: épica, historiografía, lírica, oratoria, comediae fábula
B4.5. Establecer relacións e paralelismos entre a literaturaclásica e a posterior
LA2B4.5.1. Analiza o diferente uso que se fixo dos textoslatinos, explorando o mantemento dos xéneros e ostemas da literatura latina mediante exemplos da literaturacontemporánea.
LA2B4.5.12.Recoñece a través de motivos, temas oupersonaxes a influencia da tradición grecolatina en textosde autores/as contemporáneos/as, e sérvese deles paracomprender e explicar o mantemento dos xéneros e dostemas procedentes da cultura grecolatina, describindo osseus aspectos esenciais e os tratamentos que reciben
CSCCDCCL
CSCCCLCD
CLEOE
id.
T
Bloque 5. Textos
eB5.1. Tradución e interpretación de textos latinos
B5.1. Realizar a tradución e interpretación de textos latinosorixinais.
LA2B5.1.1. Utiliza adecuadamente a análise morfolóxicae sintáctica de textos latinos para efectuar correctamentea súa tradución.
CCLCAA
TICCACL
Emprega a análisemorfosintáctica para traducir correctamente textos latinos.
1ª
d
B5.2.Tradución e interpretación de textos latinos
B5.2. Utilizar odicionario, analizare valorarcorrectamente
LA2B5.2.1.Utiliza con seguridade e autonomía odicionario, analizando e valorando correctamente a
CAACCLCD
ECCA
id.
3ª
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
24
a información gramatical que proporciona e procurar otermo máis acaído na lingua propia para a tradución dotexto
información gramatical que proporciona, e identifica encada caso o termo máis acaído na lingua propia, enfunción do contexto e do estilo empregado polo autor,para unha correcta tradución do texto
b B5.2. Comentario eanálise histórica, lingüística eliteraria de textos latinos orixinais.
B5.3. Realizar comentarios lingüísticos, históricos eliterarios de textos de autores latinos.
LA2B5.3.1. Aplica os coñecementos adquiridos pararealizar comentarios lingüísticos, históricos e literarios detextos
CAACSCCCECCCL
EOECAEC
Fai comentarios lingüísticos, históricos e literarios dos textos.
T
a B5.3. Coñecementodo contexto social, cultural ehistórico dos textostraducidos.
B5.4. Coñecer o contexto social, cultural e histórico dos textos traducidos.
LA2B5.4.1. Identifica o contexto social, cultural ehistórico dos textos propostos partindo de referenciastomadas dos propios textos e asociándoas concoñecementos adquiridos previamente.
CCECCCLCSC
EOECACL
Coñece o contextohistórico, social e cultural dos textostraducidos
2ª
hB5.4. Identificacióndas características formais dostextos.
B5.5. Identificacióndas características formais dos textos.
B5.5. Identificar as características formais dos textos
LA2B5.5.1. Recoñece e explica a partirde elementos formais o xénero e o propósito do texto.
CCLCCEC
EOECACL id.
T
Bloque 6. Léxico.
Ep
B6.1. Ampliación do vocabulario básico: léxico literario, científico y filosófico.
B6.1.Coñecer, identificar e traducir termos latinospertencentes ao vocabulario especializado: léxico literario,científico e filosófico.
LA2B6.1.1. dentifica e explica termosdo léxico literario,científico e filosófico, e tradúceos correctamente aogalego e ao castelán.
CCLCDCMCCT
TICCLCAEOE
Coñece léxico latino literario e tradúceo.
T
dgp
B6.2. Etimoloxía e orixe das palabras
B6.2. Recoñecer os elementos léxicos latinos quepermanecen nas linguas dos/das estudantes.
LA2B6.2.1.Deduce o significado de palabras eexpresións latinas non estudadas a partir do contexto, oude palabras ou expresións da súa linguaou doutraslinguas que coñeza.
CAACCLCD
TICCLEOECA
Deduce o significado de palabras latinas a partir das linguas propias e identifica a etimoloxía.
T
hB6.3. Locucións e expresións latinas.
B6.3. Coñecer o significado das principais locucións latinasde uso actual e saber empregalas nun contexto axeitado.
LA2B6.3.1.Identifica a etimoloxía e coñece o significadode palabras de léxico común e especializado do galego edo castelán.
CCLCD
TICEOECACL
Coñece e empregaas locución latinas
T
dp
B6.4. Composición e derivación culta: lexemas, prefixos esufixos de orixe
B6.4. Recoñecer a presenza de latinismos e helenismos nalinguaxe científica e
LA2B6.4.1. Comprende, explica e emprega na linguapropia e no contexto axeitado locucións e expresiónslatinas que se mantiveron na linguaxe
CSCCCECCAACD
TIC EOECA
Coñece e explica o significado de helenismos e
T
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
25
latina. na fala culta, e deducir o seusignificado a partir dos correspondentes termos latinos egregos
literaria, xurídica,filosófica, técnica, relixiosa, médica e científica.
CCL latinismos máis frecuentes en galego e castelán
LA2B6.4.2. Recoñece e explica o significado doshelenismos e dos latinismos máis frecuentes utilizadosno léxico das linguas faladas en España, e explica o seusignificado a partir do termo de orixe
CCECCCL
CAEOETIC
id.T
Sistemas de Cualificación. Instrumentos de avaliación Latín de 2º BAC
TEXTOS MORFOLOXÍA ESINTAXE
LITERATURA LÉXICO E LINGUASROMÁNICAS
60% 10% 15% 15%
Considérase que o alumnado supera unha avaliación cando a nota final, unha vez aplicada a ponderación a cada instrumentode avaliación, acada un 5. Na proba escrita, nos apartados de “TEXTOS” e de “MORFOLOXIA E SINTAXE” ha de obterse,alomenos, un 50% da cualificación no apartado , isto é, un 3.5, para poder sumar o resto de puntuación acadada nos apartadosLITERATURA E LÉXICO e LINGUAS ROMÁNICAS. O alumnado que presente dificultades na materia será atendidoindividualmente a fin de reforzar os contidos e de solventar as dúbidas. Será levado un rexistro de asistencia as sesións asícomo dos traballos entregados voluntariamentea fin de computar estes elementos para cualificar se é preciso. Os criterios e instrumentos de Avaliación atéñense ao establecido pola CIUG. O grao mínimo de consecución dos contidosvirá expresado cualitativamente na nosa programación posto que as porcentaxes dos instrumentos de avaliación veñenmarcados polas esixencias das ABAU. Aqueles alumnos que non se presenten a ditas probas, terán que atinguirse, en todocaso, a estes mesmos criterios.Todo o alumnado poderá presentarse ao exame final oficial de fin de curso para subir a cualificación. Este exame constará detodos os apartados descritos no sistema de cualificación.
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
26
7.- METODOLOXÍA
1.- Estratexias metodolóxicas
Aspectos xerais
O profesor debe guiar ao alumno coas mínimas explicacións, e este, por si mesmo e mediante labor personal
de análise, pode atopar a explicación a cada un dos elementos explicados.
O maior reto que se lle presenta ao profesor é tratar a materia de xeito integrador achegando sempre a antigüidade ó
mundo dos alumnos e conxugando os aspectos lingüísticos e históricos.
Estratexias metodolóxicas
a. Un clima de diálogo e participación é fundamental. Tamén aquí ten a súa parte a aprendizaxe significativa, pois a
postura favorable ou non do alumno depende en parte de que o que aprende de novo se asente sobre o xa coñecido.
b. A observación atenta e a atención a cada alumno, o diario de clase no que se anotará todo o que poida ser útil para a
marcha de cada un e do grupo, as entrevistas persoais en casos oportunos e o respecto mutuo serán outros tantos
medios para consegui-los obxectivos.
c. A propia actuación ha de estar integrada no proxecto global do equipo docente e na planificación conxunta das
actividades. No noso caso concreto, parécenos imprescindible a coordinación cos departamentos de Grego e das
demais linguas.
d. No desenvolvemento de cada unidade entrarán, nos contidos de carácter lingüístico, a morfoloxía, a sintaxe e o
léxico, así como os comentarios de tipo cultural para os que dean pé os textos.
e. O vocabulario que os alumnos han de memorizar incluirá a comparación coas nosas linguas, as familias de
palabras, a etimoloxía e todo o que evite a monotonía e a memorización por si mesma, que se procurará que sexa
sempre comprensiva. Darase unha importancia especial ás palabras relacionadas coas materias do Bacharelato. f. En
cada unidade didáctica partirase dun texto base que se adecuará, se é posible, ó contido lingüístico e ó cultural. g. De
cada texto que se traduza ou que se dea traducido sacarase o maior proveito posible: ademais dos aspectos citados no
apartado d., teranse en conta os da permanencia no mundo de hoxe e a reflexión sobre actitudes e valores, suscitando
o debate e a comunicación. h. As traducións faranse individual ou colectivamente, en pequeno ou grande grupo, para
maior variedade e proveito.
2.- Outras decisións metodolóxicas
1.- Agrupamentos
Os grupos son pequenos polo que a dinámica non vai variar de ningún xeito xa que se traballará individualmente, por
parellas e en común dependendo das actividades e da temática das mesmas.
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
27
2.- Tempos
Danse uns minutos nas horas de clase para realizar as tarefas que son corrixidas inmediatamente despois por parte da
profesora nalgúns casos e por parte do alumnado noutros (voluntarios ou non).
3.- Espazos.
Durante este cursos, as sesión impartiranse na aula de Latín ( Departamento de Latín e Grego, no terceiro andar), na
sala de Informática do terceiro andar, na aula de referencia de 2º de BAC ( aula 11) e na Biblioteca do centro.
4.- Materiais e 5.- Recursos didácticos.
Complemento dos criterios metodolóxicos son os recursos que o profesor porá a disposición dos alumnos.
Para o noso caso pensamos nos seguintes:
- Textos fotocopiados, segundo o tema tratado.
- Material elaborado polo Departamento.
- Material e exercicios interactivos.
- Consulta do Blog da materia.
http://www.culturaclasica.com
http://www.culturaclasica.com/lingualatina/index.htm
http://alerce.pntic.mec.es/~rmarti41
http://recursos.cnice.mec.es/latingriego/Palladium/_comun/eshome.php
http://www.chironweb.org/
https://archive.org/details/lingualatinaperseillustrataparsifamiliaromana-150907013549-lva1-app6892
http://www.luduslitterarius.net/
http://www.blogoteca.com/clasicando/index.php
- Dicionario(s). Dicionarios on- line. Aplicacións varias.
- Mapas, postais, láminas, planos urbáns.
- Vídeos, folletos informativos de rutas arqueolóxicas.
- Diapositivas que faciliten o desenvolvemento da programación.
- Historietas, novelas e calquera obra de literatura relacionada coa vida cultural do pobo romano. Libros que se
consideren útiles.
- Aplicacións informáticas varias e elementos de audio.
Non se esixirá ningún manual ou libro de texto específico senón que empregamos recursos en rede e material
elaborado polo Departamento. En ningún caso os manuais que poidan ser recomendados son libros obrigatorios.
As lecturas de cada avaliación serán escollidas libremente dunha lista ofertada pola profesora e contando cos fondos
do propio centro. Darase conta das obras escollidas no libro de actas do Departamento .
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
28
3.- MEDIDAS EXTRAORDINARIAS
A) ORGANIZATIVAS
a) Canto alumnado recibe apoio por profesorado especialista en PT/AL?UN ALUMNO DE 1º BAC
b) Existe algún grupo de adquisición das linguas (para alumnado estranxeiro)?NON
c) Existe algún grupo de adaptación da competencia curricular ( Al. estranxeiro)?NON
d) Existe algunha outra medida organizativa: escolarización domiciliaria, escolarizacióncombinada, etc.?NON
B) CURRICULARES
a) Existe algunha Adaptación Curricular na materia? ¿Cantas?NON NESTE ANO LECTIVO POIS NON É PRECISA
b) Foi autorizado para a materia algún agrupamento flexible/específico?NON
c) Existe algún Programa de Mellora do Aprendizaxe e Rendemento (PMAR)?Si, pero non nos corresponde a docencia do mesmo
d) Flexibilizouse para algún alumno/a o período de escolarización?NON
e) Describir o protocolo de coordinación co profesorado que comparte co titular da materia, os reforzos, apoios, adaptación, etc. (Coordinación cos PT/AL/Outro profesorado deapoio/profesorado agrupamento/ etc.NINGÚN
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
29
8.- AVALIACIÓN. Inicial, continua, final, extraordinaria. Pendentes
1.- Procedemento de avaliación inicial
En que data se realizará?
Segundo o calendario escolar establecido, a avaliación inicial realizarase nas primeiras semanas de curso. Para esta data xa teremos realizadas as probas pertinentes a fin de ofrecer un diagnóstico previo sobre o alumnado.
En que consistirá? ( proba tipo test, preguntas e respostas, confección de mapas, gráficas, etc relacionados cos
estándares?
As probas realizadas nos diferentes grupos terán carácter de controis elaborados a base de preguntas curtas e tipo test
e versarán sobre os contidos dados ata ese momento ou no curso inmediatamente anterior. A avaliación farase en
función dos estándares de aprendizaxe correspondentes a ditos contidos.
Como se informará á familia?
As notas serán comunicadas a cada un dos alumnos na revisión de exames e na hora de titoría transmitiranse aos pais
e nais que soliciten dita información.
Cales serán as consecuencias dos resultados?
Se os resultados son positivos entenderase que se pode seguir coa mesma metodoloxía e nivel de esixencia. Se os
resultados son negativos procederase á comunicación de dito aspecto tanto ao alumnado implicado como ás familias.
Deste xeito, agardamos ter un cambio na actitude e hábitos de estudo posto que, en función dos resultados, advírtese
que non se está a tomar o camiño axeitado. É, polo tanto, momento de rectificar y esta rectificación será o
resultado inmediato da avaliación inicial.
2.- Acreditación de coñecementos previos (2º BAC) [Se procede]
Que procedemento se seguirá: (Subliñar) a) Matrícula como pendente b) Proba
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
30
De optar pola PROBA:
Que tipo de proba? Escrita. Como se avaliará?A proba será relativa aos contidos do curso anterior e terá que ser preparado e entregado un caderno cos mesmos aspectos especificados como contidos no curriculum en cada avaliación antes das probas.
3.- Procedemento avaliación continua
A principio de cada avaliación, os profesores de cada curso pasaremos un calendario que será cuberto coas datas de
cada exame. Cada docente pedirá o número de exames que considere oportuno e serán organizados no calendario de
maneira que haxa un por día. Este sistema será empregado en cada avaliación, ao inicio da mesma e en canto se teñan
establecido as datas e despois de un período para posibles modificacións, todas as datas serán postas en coñecemento
do alumnado.
En principio, procuraremos facer, alomenos, un par de probas por materia, en función das posibilidades. Acordaranse
as datas cos alumnos preferiblemente evitando a acumulación de máis de tres probas por semana.
Os criterios de ponderación a aplicar serán os establecidos na presente programación; para o redondeo, serán
empregadas as notas de clases e os elementos actitudinais que se observaran no alumnado.
As materias de Latín e Cultura Clásica en todos os niveis seguen un sistema de avaliación continua polo que non se
farán recuperacións. Enténdese que un alumno ou alumna supera as asignaturas sempre que a media das tres
avaliacións sexa dun 5.
Aquel alumnado de BAC que supere o número de faltas permitido pola lei, será excluído da realización das probas
periódicas dentro da Avaliación continua, isto é: terá dereito a presentarse ao exame final pero non ás probas
periódicas relativas á avaliación continua.
Na ESO o alumnado poderá presentarse a todas as probas establecidas no curso pero non está exento de recibir
apercibimento e apertura dun protocolo de absentismo se supera o número de faltas máximas establecido.
4.- Procedemento avaliación final
Farase media sempre e cando o alumnado non teña menos dun 4 nalgunha das avaliacións.
Para a materia de 4º da ESO, faremos probas de recuperación sobre os contidos vistos na avaliación de que se trate . A
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
31
nota final será a media das tres avaliacións.
Os estándares avaliables serán aqueles que figuran na programación e que veñen establecidos pola lexislación vixente.
A porcentaxe do peso destes estándares ven, igualmente, especificada neste documento.
5.- Procedemento de aval. extraordinaria
Nas probas de Setembro han de ser superados os contidos mínimos que figuran na programación para cada materia e
non se obterá máis dun 5 na cualificación da avaliación extraordinaria, sexa cal sexa a nota do exame.
As probas contarán con estes contidos mínimos e a súa estrutura será a mesma que a establecida e empregada nos
exames feitos durante o curso en cuestión.
6.- Procedemento de recuperación e av. de pendentes
Como xa se especificou, as materias de Latín e Grego seguen o sistema de Avaliación Continua polo que non haberá
recuperación. Considérase unha avaliación aprobada cando a subseguinte está superada. Do mesmo xeito, unha
avaliación suspensa final supón o suspenso final na materia por este mesmo motivo.
Para a materia de Latín de 4º da ESO, faremos probas de recuperación das avaliacións pendentes sobre os contidos
vistos na avaliación de que se trate . A nota final será a media das tres avaliacións.
Para a avaliación de pendentes, entregarase un caderno de traballo a cada alumno que deberá ser
cumprimentado ao final de cada trimestre de cara a obter unha valoración. Nas horas de titoría procederase á
atención destes alumnos e alumnas para o control da súa actividade na materia. Haberá unha proba establecida
no calendario escolar para que o alumnado de pendentes poda presentarse.
A cualificación final será de 5 como valor máximo.
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
32
9- ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
Medidas ordinarias de atención á diversidade no presente curso
A) ORGANIZATIVAS
Adecuouse a estrutura organizativa do centro e/ou da aula para algún alumno/a ou grupo? Temos un alumno con problemas motrices que conta cunha cadeira motorizada e un equipamento de apoio así como cunha coidadora e máis unha PT que lle prestan axuda. A nivel de aula non supón ningunha alteración que non sexa estritamente metodolóxica, para o cal aplicaremos as medidas oportunas a fin de que o alumno poida traballar a materia e acadar os obxectivos precisos sen dificultades - sempre na medida das nosas posibilidades.
a) Agrupamentos diferenciados para alumnos/as ou grupos? NON
b) Tempos diferenciado, horarios específicos, etc..: NON
c) Espazos diferenciados?Contamos con desdobres de grupos para as nosas materias.En cada caso concreto trabállase de diferente maneira dependendo das necesidades do alumnado adaptando os tempos,a metodoloxía, os contidos ou o enfoque que se ha de proxectar sobre ditos contidos. É “a priori” marcar unha pauta estrita sendo o máis apropiado ver a casuística concreta e por cursos.Todos os alumnos que o precisen teñen á súa disposición o Departamento de Orientación do centro para calquera cuestión sobre organización e planificación do traballo así como para o asesoramento e apoio.Para o alumno enviado á aula de convivencia, o relativo a aplicación do protocolo a seguir neste apartado, estará recollido no Plan de Convivencia dos centros.
B) CURRICULARES
a) Faise algunha adaptación metodolóxica para algún alumno/grupo como traballo colaborativo en grupos heteroxéneos, titoría entre iguais, aprendizaxe por proxectos, etc.? NON
b) Adáptanse os tempos e/ou os instrumentos de avaliación para algún alumno/a? Sempre que sexa preciso para o curso 4º da ESO.
Medidas extraordinarias de atención á diversidade no presente curso
A) ORGANIZATIVASAdecuouse a estrutura organizativa do centro e/ou da aula para algún alumno/a ou grupo?
a) Canto alumnado recibe apoio por profesorado especialista en PT/AL? PT. Xa especificado.
b) Existe algún grupo de adquisición das linguas (para alumnado estranxeiro)? NON nos nosos grupos
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
33
c) Existe algún grupo de adaptación da competencia curricular ( Al. Estranxeiro)? NON
d) Existe algunha outra medida organizativa: escolarización domiciliaria, escolarización combinada, etc.? NON
B) CURRICULARES
a) Existe algunha Adaptación Curricular na materia? ¿Cantas? NON
b) Foi autorizado para a materia algún agrupamento flexible/específico? NON
c) Existe algún Programa de Mellora do Aprendizaxe e Rendemento (PMAR)? NON nos nosos grupos.
d) Flexibilizouse para algún alumno/a o período de escolarización? NON
e) Describir o protocolo de coordinación co profesorado que comparte co titular da materia, os reforzos, apoios,
adaptación, etc. (Coordinación cos PT/AL/Outro profesorado de apoio/profesorado agrupamento/ etc.
10.- ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES.
Un aspecto que procuraremos non deixar de lado - contando coCentro e sen esquecer a coordinación cos profesores
das materias afíns- é o de facer algunha visita a lugares nos que a romanización aínda é un feito visible: as actividades
concretas que supoñan un desprazamento serán planeadas en colaboración con outros departamentos implicados e
observando o procedemento previsto para poder desenvolvelas. Este ano repetiremos a actividade do ano anterior
asistindo ao Festival de Teatro Grecolatino celebrado en Lugo ; visitaremos o Museo Provincial , as Termas, a Ponte
e Calzada Romanas se é posible.
Participarán o Departamento Latín e Grego. Os aspectos relativos a estas actividades e a cantas outras puideran
desenvolverse, serán especificados e comunicados á Subdirección do Centro. As actividades extraescolares estarán
dirixidas ao alumnado de BAC e ESO. Prestarémonos, tamén, para facilitar a tarefa ante actividades que se
desenvolvan no centro, concretamente, as relativas á conmemoración do día das Letras Galegas, e demais datas
sinaladas no calendario lectivo.
Os alumnos e alumnas que non observen as normas de conducta axeitadas e manteñan unha conduta disruptiva
continuada na aula, venranse excluídos e excluídas das actividades programadas por este Departamento.
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020
Programación de Latín. Curso 2019-2020 Departamento de Latín
34
ANEXOS A documentación relativa á FOLLA 2 ( “Conceptos clave da LOMCE) e FOLLA 8 (Avaliación da práctica
docente e Avaliación da propia Programación), terase en conta para a elaboración da memoria de final de
curso, non sendo incluídos ditos apartados no presente programa.
11.- DATOS do Departamento.O Departamento de Latín é unipersoal. As sesións de reunión están marcadas para os xoves, de 11.45 a 12:35 h e
celebraranse mensualmente. Darase conta da sesión no libro de actas.
NOTAS:
As notacións 1ª,2ª 3ª e T nos cadros do curriculum refírense ás avaliacións en que se darán ditos contidos (1ª, 2ª ,3ª e
T= todas respectivamente)
A Xefa de Departamento:
Lugo, 30 de Setembro de 2019.
IES. LUCUS AUGUSTI -LUGO2019-2020