PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DE
ANATOMÍA APLICADA
CURSO 2019/20
Centro educativo: IES Maximino Romero de Lema. Baio (Zas).
Código do Centro: 15027368
Departamento de Educación Física
2
ÍNDICE
1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN.
2. CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE.
3. RELACIÓN DE ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES DA MATERIA QUE
FORMAN PARTE DOS PERFÍS COMPETENCIAIS.
4. CONCRECIÓN DE OBXECTIVOS POR CURSO.
5. CONTIDOS E CONCRECIÓN PARA CADA ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE QUE FORMAN
PARTE DOS PERFÍS COMPETENCIAIS.
5.1. TEMPORALIZACIÓN.
5.2. MÍNIMOS ESIXIBLES PARA SUPERAR A MATERIA.
5.3. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN.
6. CRITERIOS DE AVALIACIÓN.
7. INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DE ENSINO E PRÁCTICA
DOCENTE.
8. ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN
DAS MATERIAS PENDENTES.
9. DESEÑO DA VALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS INDIVIDUAIS OU COLECTIVAS A
ADOPTAR EN FUNCIÓN DOS RESULTADOS.
10. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE.
11. CONCRECIÓN DOS ELEMENTOS TRANSVERSAIS EN CADA CURSO.
12. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES DO DEPARTAMENTO.
13. MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN E
PLAN DE MELLORA.
14. CONCRECIÓNS METODOLÓXICAS
15. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS
3
1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN.
A materia Anatomía aplicada de 1º de bacharelato conta con 3 horas semanais, e será
impartida no curso 2019/20 polo profesor Adrián Levoso Fernández.
A materia de Anatomía Aplicada pretende achegar os coñecementos científicos que permitan
comprender o corpo humano e a motricidade humana en relación coas manifestacións
artísticas corporais e coa saúde.
O corpo e o movemento son medios de expresión e comunicación, polo que comprender as
estruturas e o funcionamento do corpo humano e da acción motora dotará o alumnado da
base necesaria para que, dentro dunhas marxes saudables, poida mellorar o seu rendemento
no proceso creativo e nas técnicas de execución artística, así como, en xeral, na vida. Para iso,
esta materia está integrada por coñecementos, destrezas e actitudes de diversas áreas de
coñecemento que se ocupan do estudo do corpo humano e da súa motricidade, tales como a
anatomía, a fisioloxía, a biomecánica e as ciencias da actividade física.
Anatomía Aplicada abrangue as estruturas e as funcións do corpo humano máis relacionadas
coa acción motora e o seu rendemento, como son o sistema locomotor e o cardiopulmonar, ou
os sistemas de control e regulación; afonda en como estas estruturas determinan o
comportamento motor e as técnicas expresivas que compoñen as manifestacións artísticas
corporais, e os efectos que a actividade física ten sobre elas e sobre a saúde. Na mesma liña,
abórdanse tamén nocións básicas dos sistemas de achega e utilización da enerxía, e afóndase
nas bases da conduta motora.
Esta materia estrutúrase en oito grandes bloques: "As características do movemento",
"Organización básica do corpo humano", "O sistema locomotor", "O sistema cardiopulmonar",
"O sistema de achega e utilización da enerxía", "Os sistemas de coordinación e de regulación",
"Expresión e comunicación corporal" e "Elementos comúns".
2. CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE.
As competencias clave son aquelas que todas as persoas precisan para a súa realización e o
seu desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, inclusión social e o emprego.
Son as seguintes:
1. Comunicación lingüística (CCL).
• Utilizar o vocabulario adecuado, as estruturas lingüísticas e as normas ortográficas e
gramaticais para elaborar textos escritos e orais.
• Comprender textos científicos escritos e orais.
• Expresarse oralmente con corrección e coherencia.
• Utilizar a terminoloxía axeitada na construción de textos e argumentacións con contidos
científicos.
2. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT).
4
• Coñecer e utilizar os elementos matemáticos adecuados ao seu nivel para describir procesos
naturais e para a resolución de problemas científicos.
• Representar e interpretar gráficas a partir de datos reais.
• Manexar os coñecementos sobre ciencia e tecnoloxía para solucionar problemas,
comprender o funcionamento do corpo humano e responder a preguntas.
• Resolver problemas seleccionando os datos e as estratexias axeitadas.
• Recoñecer cuestións investigables desde a ciencia: diferenciar problemas e explicacións
científicas doutras que non o son.
• Utilizar estratexias de busca de información científica de distintos tipos. Comprender e
seleccionar a información axeitada en diversas fontes.
• Recoñecer os trazos claves da investigación científica: control de variables, formular
hipóteses, deseñar experimentos, analizar e contrastar datos, detectar regularidades, realizar
cálculos e estimacións.
• Comprender principios básicos e conceptos científicos, e establecer diversas relacións entre
eles: de causalidade, de influencia, cualitativas e cuantitativas.
• Describir e explicar fenómenos cientificamente e predicir cambios. Utilizar modelos
explicativos.
• Aplicar os coñecementos da ciencia a situacións relacionadas coa vida cotiá, en particular,
coa actividade física e artística e os hábitos alimentarios saudables.
• Interpretar datos e probas científicas. Elaborar conclusións e comunicalas en distintos
formatos de forma correcta, organizada e coherente.
• Reflexionar sobre as implicacións da actividade humana e os avances científicos e
tecnolóxicos na historia da humanidade, e destacar, na actualidade, as súas implicacións na
saúde.
• Recoñecer o propio corpo e as relacións que existen entre os hábitos, as formas de vida e a
saúde.
• Argumentar a favor ou en contra das conclusións, e identificar os supostos, as probas e os
razoamentos na obtención destes.
3. Competencia dixital (CD).
• Aplicar as formas específicas que ten o traballo científico para buscar, recoller, seleccionar,
procesar e presentar a información.
• Utilizar e producir esquemas, mapas conceptuais, informes, memorias…
• Utilizar as tecnoloxías da información e a comunicación para comunicarse, solicitar
información, retroalimentala, simular e visualizar
situacións, obter e tratar datos.
• Manexar ferramentas dixitais para a construción de coñecemento.
• Empregar distintas fontes para a busca de información.
5
• Utilizar medios de comunicación audiovisual para transmitir información.
4. Aprender a aprender (CAA).
• Xerar estratexias para aprender en distintos contextos de aprendizaxe.
• Planificar os recursos necesarios e os procedementos para a aprendizaxe.
• Avaliar a consecución de obxectivos de aprendizaxe.
• Integrar os coñecementos e procedementos científicos adquiridos para comprender as
informacións provenientes da súa propia experiencia e
dos medios escritos e audiovisuais.
5. Competencias sociais e cívicas (CSC).
• Recoñecer riqueza na diversidade de opinións e ideas.
• Mostrar dispoñibilidade para a participación activa en distintos ámbitos de participación.
• Actuar conforme á propia escala de valores.
• Comprender e explicar problemas de interese social desde unha perspectiva científica.
• Aplicar o coñecemento sobre algúns debates esenciais para o avance da ciencia, para
comprender como evolucionaron as sociedades e para
analizar a sociedade actual.
• Recoñecer aquelas implicacións do desenvolvemento técnico-científico que poidan
comportar riscos para as persoas ou para o medio.
6. Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE).
• Mostrar iniciativa persoal para promover accións.
• Actuar con responsabilidade no traballo colaborativo.
• Desenvolver un espírito crítico. Enfrontarse a problemas abertos, participar na construción
tentativa de solución.
• Desenvolver a capacidade para analizar situacións valorando os factores que incidiron nelas e
as consecuencias que poden ter.
7. Conciencia e expresións culturais (CCEC).
• Apreciar os valores culturais do patrimonio natural e do pensamento científico.
• Apreciar a beleza das expresións artísticas e das manifestacións da creatividade.
• Elaborar traballos e presentacións con sentido estético.
No decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria
obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma
de Galicia, recóllese a relación entre os contidos (estruturados en 9 bloques), os criterios de
avaliación e os estándares de aprendizaxe que concretan
6
estes últimos e a súa contribución á consecución dos obxectivos xerais da etapa e á adquisición
das competencias clave por parte do alumnado.
3. RELACIÓN DE ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES DA MATERIA QUE FORMAN
PARTE DOS PERFÍS COMPETENCIAIS.
CCL:
AAB3.2.2. Identifica os ósos, as articulacións e os músculos principais implicados en
diversos movementos, utilizando a terminoloxía axeitada.
AAB8.1.2. Comunica e comparte a información coa ferramenta tecnolóxica axeitada,
para a súa discusión ou difusión.
CMCCT:
AAB1.1.1. Recoñece e enumera os elementos da acción motora e os factores que
interveñen nos mecanismos de percepción, decisión e execución de determinadas
accións motoras.
AAB1.1.2. Identifica e describe a relación entre a execución dunha acción motora e a súa
finalidade.
AAB1.2.1. Detecta as características da execución de accións motoras propias das
actividades artísticas.
AAB1.2.3. Argumenta a contribución das capacidades coordinativas ao
desenvolvemento das accións motoras.
AAB2.1.1. Diferencia os niveis de organización do corpo humano.
AAB2.1.2. Describe a organización xeral do corpo humano utilizando diagramas e
modelos.
AAB2.1.3. Especifica as funcións vitais do corpo humano, sinalando as súas
características máis salientables.
AAB2.1.4. Localiza os órganos e os sistemas, e relaciónaos coas súas funcións.
AAB3.1.1. Describe a estrutura e a función do sistema esquelético en relación coa
mobilidade do corpo humano.
AAB3.1.2. Identifica o tipo de óso vinculándoo coa súa función.
AAB3.1.3. Diferencia os tipos de articulacións en relación coa mobilidade que permiten.
AAB3.1.4. Describe a estrutura e a función do sistema muscular, identificando a súa
funcionalidade como parte activa do sistema locomotor.
AAB3.1.5. Diferencia os tipos de músculo en relación coa súa función.
AAB3.1.6. Describe a fisioloxía e o mecanismo da contracción muscular.
7
AAB3.2.1. Interpreta os principios da mecánica e da cinética, aplicándoos ao
funcionamento do aparello locomotor e ao movemento.
AAB3.2.2. Identifica os ósos, as articulacións e os músculos principais implicados en
diversos movementos, utilizando a terminoloxía axeitada.
AAB3.2.3. Relaciona a estrutura muscular coa súa función na execución dun movemento
e as forzas que actúan neste.
AAB3.2.4. Relaciona diferentes tipos de pancas coas articulacións do corpo humano e
coa participación muscular nos seus movementos.
AAB3.2.5. Clasifica os principais movementos articulares en función dos planos e dos
eixes do espazo.
AAB3.2.6. Argumenta os efectos da práctica sistematizada de exercicio físico sobre os
elementos estruturais e funcionais do sistema locomotor, en relación coas actividades
artísticas e os estilos de vida.
AAB3.3.1. Identifica as alteracións máis importantes derivadas do mal uso postural e
propón alternativas saudables.
AAB3.3.2. Controla a súa postura e aplica medidas preventivas na execución de
movementos propios das actividades artísticas, e valora a súa influencia na saúde.
AAB3.4.1. Identifica as principais patoloxías e lesións relacionadas co sistema locomotor
nas actividades artísticas, e xustifica as súas causas principais.
AAB3.4.2. Analiza posturas e xestos motores das actividades artísticas, aplicando os
principios de ergonomía, e propón alternativas para traballar de forma segura e evitar
lesións.
AAB4.1.1. Describe a estrutura e a función dos pulmóns, detallando o intercambio de
gases que ten lugar neles e a dinámica de ventilación pulmonar asociada.
AAB4.1.2. Describe a estrutura e a función do sistema cardiovascular, explicando a
regulación e a integración de cada compoñente.
AAB4.1.3. Relaciona o latexo cardíaco, o volume e a capacidade pulmonar coa actividade
física asociada a actividades artísticas de diversa índole.
AAB4.2.1. Identifica os órganos respiratorios implicados na declamación e no canto.
AAB4.2.2. Identifica a estrutura anatómica do aparello de fonación, e describe as
interaccións entre as estruturas que o integran.
AAB4.2.3. Identifica as principais patoloxías que afectan o sistema cardiopulmonar en
relación coas causas máis habituais e cos seus efectos nas actividades artísticas.
AAB4.2.4. Identifica as principais patoloxías que afectan o aparello de fonación en
relación coas causas máis habituais.
8
AAB4.2.4.5. Recoñece hábitos e costumes saudables para o sistema cardiorrespiratorio
e o aparello de fonación, nas accións motoras inherentes ás actividades artísticas
corporais e na vida cotiá.
AAB5.1.1. Describe os procesos metabólicos de produción de enerxía polas vías aeróbica
e anaeróbica, e xustifica o seu rendemento enerxético e a súa relación coa intensidade
e a duración da actividade.
AAB5.1.2. Xustifica o papel do ATP como transportador da enerxía libre, asociándoo coa
subministración continua e adaptada ás necesidades do corpo humano.
AAB5.1.3. Identifica tanto os mecanismos fisiolóxicos que conducen a un estado de
fatiga física como os mecanismos de recuperación.
AAB5.2.1. Identifica a estrutura dos aparellos e dos órganos que interveñen nos
procesos de dixestión e absorción dos alimentos e nutrientes, en relación coas súas
funcións en cada etapa
AAB5.2.2. Distingue os procesos que interveñen na dixestión e na absorción dos
alimentos e dos nutrientes, vinculándoos coas estruturas orgánicas implicadas en cada
un.
AAB5.3.1. Discrimina os nutrientes enerxéticos dos non enerxéticos, en relación cunha
dieta sa e equilibrada.
AAB5.3.2. Relaciona a hidratación co mantemento dun estado saudable, calculando o
consumo de auga diario necesario en distintas circunstancias ou actividades.
AAB5.3.3. Elabora dietas equilibradas, calculando o balance enerxético entre inxestión
e actividade, e argumenta a súa influencia na saúde e no rendemento físico.
AAB5.3.4. Recoñece hábitos alimentarios saudables e prexudiciais para a saúde, e saca
conclusións para mellorar o benestar persoal.
AAB5.4.1. Identifica os principais trastornos do comportamento nutricional e argumenta
os efectos que teñen para a saúde.
AAB6.1.1. Describe a estrutura e as función dos sistemas implicados no control e na
regulación da actividade do corpo humano, establecendo a asociación entre eles.
AAB6.1.2. Recoñece as diferenzas entre os movementos reflexos e os voluntarios,
asociándoos ás estruturas nerviosas implicadas neles.
AAB6.1.3. Interpreta a fisioloxía do sistema de regulación, indicando as interaccións
entre as estruturas que o integran e a execución de actividades artísticas.
AAB6.2.1. Describe a función das hormonas e o importante papel que xogan na
actividade física.
AAB6.2.2. Analiza o proceso de termorregulación e de regulación de augas e sales en
relación coa actividade física.
9
AAB6.2.3. Valora os beneficios do mantemento dunha función hormonal para o
rendemento físico do/da artista.
AAB8.2.1. Aplica unha metodoloxía científica na formulación e na resolución de
problemas sinxelos sobre algunhas funcións importantes da actividade artística.
AAB8.2.3. Coñece e aplica métodos de investigación que permitan desenvolver
proxectos propios.
CD:
AAB8.1.1. Compila información, utilizando as tecnoloxías da información e da
comunicación, de forma sistematizada e aplicando criterios de procura que garantan o
acceso a fontes actualizadas e rigorosas na materia.
AAB8.1.2. Comunica e comparte a información coa ferramenta tecnolóxica axeitada,
para a súa discusión ou difusión.
CAA:
AAB8.1.1. Compila información, utilizando as tecnoloxías da información e da
comunicación, de forma sistematizada e aplicando criterios de procura que garantan o
acceso a fontes actualizadas e rigorosas na materia.
AAB8.2.1. Aplica unha metodoloxía científica na formulación e na resolución de
problemas sinxelos sobre algunhas funcións importantes da actividade artística.
AAB8.2.3. Coñece e aplica métodos de investigación que permitan desenvolver
proxectos propios.
AAB8.3.1. Participa na planificación das tarefas, asumindo o traballo encomendado, e
comparte as decisións tomadas en grupo.
AAB8.3.2. Valora e reforza as achegas enriquecedoras dos compañeiros e das
compañeiras, e apoia o traballo das demais persoas.
CSC:
AAB5.4.2. Recoñece os factores sociais, incluíndo os derivados do propio traballo
artístico que conducen á aparición nos trastornos do comportamento nutricional.
AAB1.2.2. Propón modificacións das características dunha execución para cambiar o seu
compoñente expresivo-comunicativo.
AAB7.1.1. Recoñece e explica o valor expresivo, comunicativo e cultural das actividades
practicadas como contribución ao desenvolvemento integral da persoa.
10
AAB7.2.2. Utiliza o corpo e o movemento como medio de expresión e de comunicación,
e valora o seu valor estético.
AAB8.3.2. Valora e reforza as achegas enriquecedoras dos compañeiros e das
compañeiras, e apoia o traballo das demais persoas.
CSIEE:
AAB8.2.3. Coñece e aplica métodos de investigación que permitan desenvolver
proxectos propios.
AAB1.2.2. Propón modificacións das características dunha execución para cambiar o seu
compoñente expresivo-comunicativo.
AAB3.2.2. Identifica os ósos, as articulacións e os músculos principais implicados en
diversos movementos, utilizando a terminoloxía axeitada.
AAB3.4.2. Analiza posturas e xestos motores das actividades artísticas, aplicando os
principios de ergonomía, e propón alternativas para traballar de forma segura e evitar
lesións.
AAB7.3.2. Aplica habilidades específicas expresivo-comunicativas para enriquecer as
posibilidades de resposta creativa.
AAB8.3.1. Participa na planificación das tarefas, asumindo o traballo encomendado, e
comparte as decisións tomadas en grupo.
CCEC:
AAB1.2.2. Propón modificacións das características dunha execución para cambiar o seu
compoñente expresivo-comunicativo.
AAB7.1.1. Recoñece e explica o valor expresivo, comunicativo e cultural das actividades
practicadas como contribución ao desenvolvemento integral da persoa.
AAB7.1.2. Recoñece e explica o valor social das actividades artísticas corporais, desde o
punto de vista tanto de practicante como de espectador.
AAB7.2.1. Identifica os elementos básicos do corpo e o movemento como recurso
expresivo e de comunicación.
AAB7.2.2. Utiliza o corpo e o movemento como medio de expresión e de comunicación,
e valora o seu valor estético.
AAB7.3.1. Conxuga a execución dos elementos técnicos das actividades de ritmo e
expresión ao servizo da intencionalidade.
AAB7.3.2. Aplica habilidades específicas expresivo-comunicativas para enriquecer as
posibilidades de resposta creativa.
11
4. CONCRECIÓN DE OBXECTIVOS POR CURSO
O bacharelato contribuirá a desenvolver no alumnado as capacidades que lle permitan:
a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia
cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española e do Estatuto de
autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade
na construcción dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade.
b) Consolidar unha madureza persoal e social que lle permita actuar de forma responsable e
autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Ser quen de prever e resolver pacificamente os
conflitos persoais, familiares e sociais.
c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar
e valorar criticamente as desigualdades e discriminacións existentes e, en particular, a
violencia contra a muller, e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por
calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con
discapacidade.
d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz
aproveitamento da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.
e) Dominar, tanto na súa expresión oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castelá.
f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.
g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación.
h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus
antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de xeito solidario
no desenvolvemento e na mellora do seu contorno social.
i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as
habilidades básicas propias da modalidade elixida.
l) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos
métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e da
tecnoloxía ao cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto
cara ao medio ambiente e a ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao
territorio galego.
m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa,
traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.
n) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de
formación e enriquecemento cultural.
ñ) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social, e
impulsar condutas e hábitos saudables.
o) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria.
p) Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribuír á súa
conservación e mellora no contexto dun mundo globalizado.
12
A materia de Anatomía Aplicada pretende achegar os coñecementos científicos que permitan
comprender o corpo humano e a motricidade humana en relación coas manifestacións
artísticas corporais e coa saúde.
Tendo en conta isto, os obxectivos da materia serán:
Analizar os mecanismos que interveñen nunha acción motora, relacionándoos coa finalidade
expresiva das actividades artísticas.
Identificar as características da execución das accións motoras propias da actividade artística, e
describir a súa achega á finalidade destas e a súa relación coas capacidades coordinativas.
Interpretar o funcionamento do corpo humano como o resultado da integración anatómica e
funcional dos elementos que conforman os seus niveis de organización e que o caracterizan
como unha unidade estrutural e funcional.
Recoñecer a estrutura e o funcionamento do sistema locomotor humano en movementos
propios das actividades artísticas, razoando as relacións funcionais que se establecen entre as
súas partes.
Analizar a execución de movementos aplicando os principios anatómicos funcionais, a
fisioloxía muscular e as bases da biomecánica, e establecendo relacións razoadas.
Valorar a corrección postural e identificar os malos hábitos posturais, co fin de traballar de
forma segura e evitar lesións.
Identificar as lesións máis comúns do aparello locomotor nas actividades artísticas, en relación
coas súas causas fundamentais.
Identificar o papel do sistema cardiopulmonar no rendemento das actividades artísticas
corporais.
Relacionar o sistema cardiopulmonar coa saúde, recoñecendo hábitos e costumes saudables
para o sistema cardiorrespiratorio e o aparello de fonación, nas accións motoras inherentes ás
actividades artísticas corporais e na vida cotiá.
Argumentar os mecanismos enerxéticos que interveñen nunha acción motora, co fin de
xestionar a enerxía e mellorar a eficiencia da acción.
Recoñecer os procesos de dixestión e absorción de alimentos e nutrientes, e explicar as
estruturas orgánicas implicadas en cada un.
Valorar os hábitos nutricionais que inciden favorablemente na saúde e no rendemento das
actividades artísticas corporais.
Identificar os trastornos do comportamento nutricional máis comúns e os efectos que teñen
sobre a saúde.
Recoñecer os sistemas de coordinación e regulación do corpo humano, especificando a súa
estrutura e función.
Identificar o papel do sistema neuroendócrino na actividade física, recoñecendo a relación
entre todos os sistemas do organismo humano.
13
Recoñecer as características principais da motricidade humana e o seu papel no
desenvolvemento persoal e da sociedade.
Identificar as accións que lle permiten ao ser humano ser capaz de expresarse corporalmente e
de relacionarse co seu ámbito.
Diversificar e desenvolver as súas habilidades motoras específicas con fluidez, precisión e
control, aplicándoas a distintos contextos de práctica artística.
Utilizar as tecnoloxías da información e da comunicación para mellorar o seu proceso de
aprendizaxe, procurando fontes de información axeitadas e participando en ámbitos
colaborativos con intereses comúns.
Aplicar destrezas de investigación experimentais sinxelas coherentes cos procedementos da
ciencia, utilizándoas na resolución de problemas que traten do funcionamento do corpo
humano, a saúde e a motricidade humana.
Demostrar de xeito activo motivación, interese e capacidade para o traballo en grupo e para a
asunción de tarefas e responsabilidades.
14
5. CONTIDOS E CONCRECIÓN PARA CADA ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE QUE FORMAN PARTE DOS PERFÍS COMPETENCIAIS.
5.1. Temporalización
Os contidos correspondentes ao Bloque 8, “Elementos comúns”, desenvolveranse ao longo de todo o curso como complemento imprescindible para a
aprendizaxe. Así, en cada un dos outros bloques presentarase e a metodoloxía científica específica que corresponda e planificaranse proxectos de
investigación sinxelos ou desenvolveranse prácticas e daráselle unha especial relevancia ao traballo en grupo. Os contidos e estándares de aprendizaxe dos
restantes bloques, distribuídos por avaliacións, recóllense nas seguintes táboas:
1ª AVALIACIÓN:
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
Bloque 1. As características do movemento
▪ d
▪ i
▪ l
▪ n
▪ B1.1. Elementos da acción motora. Mecanismos de percepción, decisión e execución.
▪ B1.2. O movemento humano como ferramenta artístico-expresiva. Conciencia corporal e estados psicofísicos.
▪ B1.1. Analizar os mecanismos que interveñen nunha acción motora, relacionándoos coa finalidade expresiva das actividades artísticas.
▪ AAB1.1.1. Recoñece e enumera os elementos da acción motora e os factores que interveñen nos mecanismos de percepción, decisión e execución de determinadas accións motoras.
▪ CMCCT
▪ AAB1.1.2. Identifica e describe a relación entre a execución dunha acción motora e a súa finalidade.
▪ CMCCT
▪ d
▪ i
▪ l
▪ n
▪ B1.3. Características da execución das accións motoras propias da actividade artística.
▪ B1.4. Relación corporal coa gravidade e graos de tensión muscular.
▪ B1.5. Capacidades coordinativas como compoñentes cualitativos das accións motoras.
▪ B1.2. Identificar as características da execución das accións motoras propias da actividade artística, e describir a súa achega á finalidade destas e a súa relación coas capacidades coordinativas.
▪ AAB1.2.1. Detecta as características da execución de accións motoras propias das actividades artísticas.
▪ CMCCT
▪ AAB1.2.2. Propón modificacións das características dunha execución para cambiar o seu compoñente expresivo-comunicativo.
▪ CCEC
▪ CSIEE
▪ AAB1.2.3. Argumenta a contribución das capacidades coordinativas ao desenvolvemento das accións motoras.
▪ CMCCT
15
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
Bloque 2. Organización básica do corpo humano
▪ d
▪ i
▪ l
▪ B2.1. Niveis de organización do corpo humano.
▪ B2.2. Funcións vitais.
▪ B2.3. Órganos e sistemas do corpo humano. Localización e funcións básicas.
▪ B2.1. Interpretar o funcionamento do corpo humano como o resultado da integración anatómica e funcional dos elementos que conforman os seus niveis de organización e que o caracterizan como unha unidade estrutural e funcional.
▪ AAB2.1.1. Diferencia os niveis de organización do corpo humano.
▪ CMCCT
▪ AAB2.1.2. Describe a organización xeral do corpo humano utilizando diagramas e modelos.
▪ CMCCT
▪ AAB2.1.3. Especifica as funcións vitais do corpo humano, sinalando as súas características máis salientables.
▪ CMCCT
▪ AAB2.1.4. Localiza os órganos e os sistemas, e relaciónaos coas súas funcións.
▪ CMCCT
Bloque 3. O sistema locomotor
▪ d
▪ i
▪ l
▪ B3.1. Estrutura e funcionamento do sistema locomotor.
▪ B3.2. Tipos de ósos, músculos e articulacións. Funcionamento nos movementos propios das actividades artísticas.
▪ B3.1. Recoñecer a estrutura e o funcionamento do sistema locomotor humano en movementos propios das actividades artísticas, razoando as relacións funcionais que se establecen entre as súas partes.
▪ AAB3.1.1. Describe a estrutura e a función do sistema esquelético en relación coa mobilidade do corpo humano.
▪ CMCCT
▪ AAB3.1.2. Identifica o tipo de óso vinculándoo coa súa función.
▪ CMCCT
▪ AAB3.1.3. Diferencia os tipos de articulacións en relación coa mobilidade que permiten.
▪ CMCCT
▪ AAB3.1.4. Describe a estrutura e a función do sistema muscular, identificando a súa funcionalidade como parte activa do sistema locomotor.
▪ CMCCT
16
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
▪ AAB3.1.5. Diferencia os tipos de músculo en relación coa súa función.
▪ CMCCT
▪ AAB3.1.6. Describe a fisioloxía e o mecanismo da contracción muscular.
▪ CMCCT
▪ d
▪ i
▪ l
▪ B3.4. Anatomía funcional.
▪ B3.5. Fisioloxía muscular
▪ B3.6. Biomecánica do movemento humano. Aplicación aos xestos motores das actividades artísticas.
▪ B3.7. Adaptacións que se producen no sistema locomotor como resultado da práctica sistematizada de actividade física e de actividades artísticas.
▪ B3.2. Analizar a execución de movementos aplicando os principios anatómicos funcionais, a fisioloxía muscular e as bases da biomecánica, e establecendo relacións razoadas.
▪ AAB3.2.1. Interpreta os principios da mecánica e da cinética, aplicándoos ao funcionamento do aparello locomotor e ao movemento.
▪ CMCCT
▪ AAB3.2.2. Identifica os ósos, as articulacións e os músculos principais implicados en diversos movementos, utilizando a terminoloxía axeitada.
▪ CCL
▪ CMCCT
▪ AAB3.2.3. Relaciona a estrutura muscular coa súa función na execución dun movemento e as forzas que actúan neste.
▪ CMCCT
▪ AAB3.2.4. Relaciona diferentes tipos de pancas coas articulacións do corpo humano e coa participación muscular nos seus movementos.
▪ CMCCT
▪ AAB3.2.5. Clasifica os principais movementos articulares en función dos planos e dos eixes do espazo.
▪ CMCCT
▪ AAB3.2.6. Argumenta os efectos da práctica sistematizada de exercicio físico sobre os elementos estruturais e funcionais do sistema locomotor, en relación coas actividades artísticas e os estilos de vida.
▪ CMCCT
▪ d ▪ B3.8. Alteracións posturais: identificación, causas e corrección.
▪ B3.3. Valorar a corrección postural e identificar os malos hábitos posturais, co fin de traballar de forma segura e evitar
▪ AAB3.3.1. Identifica as alteracións máis importantes derivadas do mal uso postural e propón alternativas
▪ CMCCT
17
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
▪ i
▪ l
▪ B3.9. Hábitos saudables de hixiene postural na práctica das actividades artísticas.
lesións. saudables.
▪ AAB3.3.2. Controla a súa postura e aplica medidas preventivas na execución de movementos propios das actividades artísticas, e valora a súa influencia na saúde.
▪ CMCCT
▪ CSIEE
▪ d
▪ i
▪ l
▪ B3.10. Lesións do aparello locomotor nas actividades artísticas. Hábitos saudables e prevención de lesións.
▪ B3.11. Importancia do quecemento e da volta á calma na práctica de actividades artísticas.
▪ B3.4. Identificar as lesións máis comúns do aparello locomotor nas actividades artísticas, en relación coas súas causas fundamentais.
▪ AAB3.4.1. Identifica as principais patoloxías e lesións relacionadas co sistema locomotor nas actividades artísticas, e xustifica as súas causas principais.
▪ CMCCT
▪ AAB3.4.2. Analiza posturas e xestos motores das actividades artísticas, aplicando os principios de ergonomía, e propón alternativas para traballar de forma segura e evitar lesións.
▪ CMCCT
▪ CSIEE
Bloque 6. Os sistemas de coordinación e de regulación
▪ d
▪ i
▪ l
▪ B6.1. Sistema nervioso: características, estrutura e funcións. Movementos reflexos e voluntarios.
▪ B6.2. Sistema endócrino: características, estrutura e funcións.
▪ B6.3. Fisioloxía do sistema de regulación na práctica das actividades artísticas.
▪ B6.1. Recoñecer os sistemas de coordinación e regulación do corpo humano, especificando a súa estrutura e función.
▪ AAB6.1.1. Describe a estrutura e as función dos sistemas implicados no control e na regulación da actividade do corpo humano, establecendo a asociación entre eles.
▪ CMCCT
▪ AAB6.1.2. Recoñece as diferenzas entre os movementos reflexos e os voluntarios, asociándoos ás estruturas nerviosas implicadas neles.
▪ CMCCT
▪ AAB6.1.3. Interpreta a fisioloxía do sistema de regulación, indicando as interaccións entre as estruturas que o integran e a execución de actividades artísticas.
▪ CMCCT
18
2ª AVALIACIÓN:
Bloque 4. O sistema cardiopulmonar
▪ d
▪ i
▪ l
▪ B4.1. Sistema respiratorio: características, estrutura e funcións.
▪ B4.2. Fisioloxía da respiración.
▪ B4.3. Coordinación da respiración co movemento corporal e a súa intensidade.
▪ B4.4. Sistema cardiovascular: características, estrutura e funcións.
▪ B4.5. Fisioloxía cardíaca e da circulación.
▪ B4.6. Parámetros de saúde cardiovascular. Análise de hábitos e costumes saudables.
▪ B4.7. Principios de acondicionamento cardiopulmonar para a mellora do rendemento en actividades artísticas que requiran de traballo físico.
▪ B4.1. Identificar o papel do sistema cardiopulmonar no rendemento das actividades artísticas corporais.
▪ AAB4.1.1. Describe a estrutura e a función dos pulmóns, detallando o intercambio de gases que ten lugar neles e a dinámica de ventilación pulmonar asociada.
▪ CMCCT
▪ AAB4.1.2. Describe a estrutura e a función do sistema cardiovascular, explicando a regulación e a integración de cada compoñente.
▪ CMCCT
▪ AAB4.1.3. Relaciona o latexo cardíaco, o volume e a capacidade pulmonar coa actividade física asociada a actividades artísticas de diversa índole.
▪ CMCCT
▪ d
▪ i
▪ l
▪ B4.8. Características, estrutura e funcións do aparello fonador.
▪ B4.9. Principais patoloxías do sistema cardiopulmonar e as súas causas.
▪ B4.10. Principais patoloxías que afectan o aparello fonador e as súas causas.
▪ B4.11. Pautas e costumes saudables para o sistema cardiorrespiratorio e o aparello de fonación.
▪ B4.2. Relacionar o sistema cardiopulmonar coa saúde, recoñecendo hábitos e costumes saudables para o sistema cardiorrespiratorio e o aparello de fonación, nas accións motoras inherentes ás actividades artísticas corporais e na vida cotiá.
▪ AAB4.2.1. Identifica os órganos respiratorios implicados na declamación e no canto.
▪ CMCCT
▪ AAB4.2.2. Identifica a estrutura anatómica do aparello de fonación, e describe as interaccións entre as estruturas que o integran.
▪ CMCCT
▪ AAB4.2.3. Identifica as principais patoloxías que afectan o sistema cardiopulmonar en relación coas causas máis habituais e cos seus efectos nas actividades artísticas.
▪ CMCCT
▪ AAB4.2.4. Identifica as principais patoloxías que afectan o aparello de fonación en relación coas causas máis
▪ CMCCT
19
habituais.
▪ AAB4.2.4.5. Recoñece hábitos e costumes saudables para o sistema cardiorrespiratorio e o aparello de fonación, nas accións motoras inherentes ás actividades artísticas corporais e na vida cotiá.
▪ CMCCT
Bloque 5. O sistema de achega e utilización da enerxía
▪ d
▪ i
▪ l
▪ B5.1. Metabolismo humano.
▪ B5.2. Principais vías metabólicas de obtención de enerxía. Metabolismo aeróbico e anaeróbico.
▪ B5.3. Metabolismo enerxético e actividade física. Mecanismos para a mellora da eficiencia de acción.
▪ B5.4. Mecanismos fisiolóxicos presentes na aparición da fatiga e no proceso de recuperación.
▪ B5.1. Argumentar os mecanismos enerxéticos que interveñen nunha acción motora, co fin de xestionar a enerxía e mellorar a eficiencia da acción.
▪ AAB5.1.1. Describe os procesos metabólicos de produción de enerxía polas vías aeróbica e anaeróbica, e xustifica o seu rendemento enerxético e a súa relación coa intensidade e a duración da actividade.
▪ CMCCT
▪ AAB5.1.2. Xustifica o papel do ATP como transportador da enerxía libre, asociándoo coa subministración continua e adaptada ás necesidades do corpo humano.
▪ CMCCT
▪ AAB5.1.3. Identifica tanto os mecanismos fisiolóxicos que conducen a un estado de fatiga física como os mecanismos de recuperación.
▪ CMCCT
▪ d
▪ i
▪ l
▪ B5.5. Sistema dixestivo: características, estrutura e funcións.
▪ B5.6. Fisioloxía do proceso dixestivo.
▪ B5.7. Alimentación e nutrición. Tipos de nutrientes.
▪ B5.2. Recoñecer os procesos de dixestión e absorción de alimentos e nutrientes, e explicar as estruturas orgánicas implicadas en cada un.
▪ AAB5.2.1. Identifica a estrutura dos aparellos e dos órganos que interveñen nos procesos de dixestión e absorción dos alimentos e nutrientes, en relación coas súas funcións en cada etapa
▪ CMCCT
▪ AAB5.2.2. Distingue os procesos que interveñen na dixestión e na absorción dos alimentos e dos nutrientes, vinculándoos coas estruturas orgánicas implicadas en cada un.
▪ CMCCT
▪ d ▪ B5.8. Dieta equilibrada e a súa relación coa saúde. ▪ B5.3. Valorar os hábitos nutricionais que inciden ▪ AAB5.3.1. Discrimina os nutrientes enerxéticos dos non ▪ CMCCT
20
▪ i
▪ l
Tipos de alimentos. Balance enerxético.
▪ B5.9. Necesidades de alimentación en función da actividade realizada.
▪ B5.10. Hidratación. Pautas saudables de consumo en función da actividade realizada.
favorablemente na saúde e no rendemento das actividades artísticas corporais.
enerxéticos, en relación cunha dieta sa e equilibrada.
▪ AAB5.3.2. Relaciona a hidratación co mantemento dun estado saudable, calculando o consumo de auga diario necesario en distintas circunstancias ou actividades.
▪ CMCCT
▪ AAB5.3.3. Elabora dietas equilibradas, calculando o balance enerxético entre inxestión e actividade, e argumenta a súa influencia na saúde e no rendemento físico.
▪ CMCCT
▪ AAB5.3.4. Recoñece hábitos alimentarios saudables e prexudiciais para a saúde, e saca conclusións para mellorar o benestar persoal.
▪ CMCCT
▪ b
▪ d
▪ i
▪ l
▪ B5.11. Trastornos do comportamento nutricional: dietas restritivas, anorexia e bulimia. Efectos sobre a saúde.
▪ B5.12. Factores sociais e derivados da propia actividade artística que conducen á aparición de distintos tipos de trastorno do comportamento nutricional.
▪ B5.4. Identificar os trastornos do comportamento nutricional máis comúns e os efectos que teñen sobre a saúde.
▪ AAB5.4.1. Identifica os principais trastornos do comportamento nutricional e argumenta os efectos que teñen para a saúde.
▪ CMCCT
▪ AAB5.4.2. Recoñece os factores sociais, incluíndo os derivados do propio traballo artístico que conducen á aparición nos trastornos do comportamento nutricional.
▪ CSC
3ª AVALIACIÓN:
Bloque 6. Os sistemas de coordinación e de regulación
▪ d ▪ B6.4. A función hormonal na actividade física. ▪ B6.2. Identificar o papel do sistema neuroendócrino na actividade física, recoñecendo a relación entre todos os
▪ AAB6.2.1. Describe a función das hormonas e o importante papel que xogan na actividade física.
▪ CMCCT
21
▪ i
▪ l
▪ B6.5. Equilibrio hídrico, osmorregulación e termoregulación no corpo humano: mecanismos de acción.
▪ B6.6. Relación dos sistemas de regulación do organismo coa actividade física e coas actividades artísticas.
sistemas do organismo humano. ▪ AAB6.2.2. Analiza o proceso de termorregulación e de
regulación de augas e sales en relación coa actividade física.
▪ CMCCT
▪ AAB6.2.3. Valora os beneficios do mantemento dunha función hormonal para o rendemento físico do/da artista.
▪ CMCCT
Bloque 7. Expresión e comunicación corporal
▪ b
▪ d
▪ h
▪ n
▪ B7.1. Posibilidades artístico-expresivas e de comunicación do corpo e do movemento.
▪ B7.2. Achegas das actividades artísticas corporais no desenvolvemento persoal do/da artista e da sociedade.
▪ B7.1. Recoñecer as características principais da motricidade humana e o seu papel no desenvolvemento persoal e da sociedade.
▪ AAB7.1.1. Recoñece e explica o valor expresivo, comunicativo e cultural das actividades practicadas como contribución ao desenvolvemento integral da persoa.
▪ CSC
▪ CCEC
▪ AAB7.1.2. Recoñece e explica o valor social das actividades artísticas corporais, desde o punto de vista tanto de practicante como de espectador.
▪ CSC
▪ CCEC
▪ d
▪ h
▪ n
▪ B7.4. Danza, teatro físico e outras manifestacións artísticas que lle permiten ao ser humano expresarse corporalmente.
▪ B7.2. Identificar as accións que lle permiten ao ser humano ser capaz de expresarse corporalmente e de relacionarse co seu ámbito.
▪ AAB7.2.1. Identifica os elementos básicos do corpo e o movemento como recurso expresivo e de comunicación.
▪ CCEC
▪ AAB7.2.2. Utiliza o corpo e o movemento como medio de expresión e de comunicación, e valora o seu valor estético.
▪ CSC
▪ CCEC
▪ d
▪ h
▪ m
▪ n
▪ B7.4. Toma de conciencia do corpo e do espazo. Elementos rítmicos. Focos expresivos do corpo.
▪ B7.5. A linguaxe corporal como fonte de desenvolvemento creativo.
▪ B7.3. Diversificar e desenvolver as súas habilidades motoras específicas con fluidez, precisión e control, aplicándoas a distintos contextos de práctica artística.
▪ AAB7.3.1. Conxuga a execución dos elementos técnicos das actividades de ritmo e expresión ao servizo da intencionalidade.
▪ CCEC
▪ AAB7.3.2. Aplica habilidades específicas expresivo-comunicativas para enriquecer as posibilidades de resposta creativa.
▪ CCEC
▪ CSIEE
22
5.2. Mínimos esixibles para superar a materia
Para superar a materia, o alumnado debera acadar o seguinte nivel nos estándares de
aprendizaxe:
ESTÁNDAR MÍNIMO ESIXIBLE
AAB1.1.1. Recoñece e enumera os elementos da acción motora e os factores que interveñen nos mecanismos de percepción, decisión e execución de determinadas accións motoras.
Recoñece e enumera os elementos da acción motora e os factores que interveñen nos mecanismos de percepción, decisión e execución.
AAB1.1.2. Identifica e describe a relación entre a execución dunha acción motora e a súa finalidade.
Identifica e describe a relación entre a execución dunha acción motora e a súa finalidade.
AAB1.2.1. Detecta as características da execución de accións motoras propias das actividades artísticas.
Detecta as características da execución de accións motoras propias das actividades artísticas.
AAB1.2.2. Propón modificacións das características dunha execución para cambiar o seu compoñente expresivo-comunicativo.
Propón modificacións das características dunha execución para cambiar o seu compoñente expresivo-comunicativo.
AAB1.2.3. Argumenta a contribución das capacidades coordinativas ao desenvolvemento das accións motoras.
Argumenta a contribución das capacidades coordinativas ao desenvolvemento das accións motoras.
AAB2.1.1. Diferencia os niveis de organización do corpo humano.
Diferencia os niveis de organización do corpo humano.
AAB2.1.2. Describe a organización xeral do corpo humano utilizando diagramas e modelos.
Describe a organización xeral do corpo humano utilizando diagramas e modelos.
AAB2.1.3. Especifica as funcións vitais do corpo humano, sinalando as súas características máis salientables.
Describe as funcións vitais do corpo humano.
AAB2.1.4. Localiza os órganos e os sistemas, e relaciónaos coas súas funcións.
Localiza os órganos e os sistemas en esquemas do corpo humano e relaciónaos coas súas funcións.
AAB3.1.1. Describe a estrutura e a función do sistema esquelético en relación coa mobilidade do corpo humano.
Describe a estrutura e a función do sistema esquelético en relación coa mobilidade do corpo humano.
AAB3.1.2. Identifica o tipo de óso vinculándoo coa súa función.
Diferencia os distintos tipos de ósos vinculándoos coa súa función.
AAB3.1.3. Diferencia os tipos de articulacións en relación coa mobilidade que permiten.
Diferencia os tipos de articulacións en relación coa mobilidade que permiten.
AAB3.1.4. Describe a estrutura e a función do sistema muscular, identificando a súa funcionalidade como parte activa do sistema locomotor.
Describe a estrutura e a función do sistema muscular.
AAB3.1.5. Diferencia os tipos de músculo en relación coa súa función.
Diferencia os tipos de músculo en relación coa súa función.
AAB3.1.6. Describe a fisioloxía e o mecanismo da contracción muscular.
Describe a fisioloxía e o mecanismo da contracción muscular.
AAB3.2.1. Interpreta os principios da mecánica e da cinética, aplicándoos ao funcionamento do aparello locomotor e ao movemento.
Interpreta os principios da mecánica e da cinética, aplicándoos ao funcionamento do aparello locomotor e ao movemento.
AAB3.2.2. Identifica os ósos, as articulacións e os músculos principais implicados en diversos movementos, utilizando a terminoloxía axeitada.
Identifica os ósos, as articulacións e os músculos principais implicados en movementos sinxelos.
23
AAB3.2.3. Relaciona a estrutura muscular coa súa función na execución dun movemento e as forzas que actúan neste.
Relaciona a estrutura muscular coa súa función na execución dun movemento e as forzas que actúan neste.
AAB3.2.5. Clasifica os principais movementos articulares en función dos planos e dos eixes do espazo.
Clasifica os principais movementos articulares en función dos planos e dos eixes do espazo.
AAB3.2.6. Argumenta os efectos da práctica sistematizada de exercicio físico sobre os elementos estruturais e funcionais do sistema locomotor, en relación coas actividades artísticas e os estilos de vida.
Coñece os efectos da práctica sistematizada de exercicio físico sobre os elementos estruturais e funcionais do sistema locomotor.
AAB3.3.1. Identifica as alteracións máis importantes derivadas do mal uso postural e propón alternativas saudables.
Identifica as alteracións máis importantes derivadas do mal uso postural e coñece alternativas saudables.
AAB3.3.2. Controla a súa postura e aplica medidas preventivas na execución de movementos propios das actividades artísticas, e valora a súa influencia na saúde.
Controla a súa postura e aplica algunhas medidas preventivas na execución de movementos propios das actividades artísticas, e valora a súa influencia na saúde.
AAB3.4.1. Identifica as principais patoloxías e lesións relacionadas co sistema locomotor nas actividades artísticas, e xustifica as súas causas principais.
Identifica as principais patoloxías e lesións relacionadas co sistema locomotor nas actividades artísticas.
AAB3.4.2. Analiza posturas e xestos motores das actividades artísticas, aplicando os principios de ergonomía, e propón alternativas para traballar de forma segura e evitar lesións.
Coñece posturas e xestos motores que permitan evitar lesións.
AAB4.1.1. Describe a estrutura e a función dos pulmóns, detallando o intercambio de gases que ten lugar neles e a dinámica de ventilación pulmonar asociada.
Describe a estrutura e a función dos pulmóns, detallando o intercambio de gases que ten lugar neles e a dinámica de ventilación pulmonar asociada.
AAB4.1.2. Describe a estrutura e a función do sistema cardiovascular, explicando a regulación e a integración de cada compoñente.
Describe a estrutura e a función do sistema cardiovascular, explicando a regulación e a integración de cada compoñente.
AAB4.1.3. Relaciona o latexo cardíaco, o volume e a capacidade pulmonar coa actividade física asociada a actividades artísticas de diversa índole.
Relaciona o latexo cardíaco, o volume e a capacidade pulmonar coa actividade física.
AAB4.2.1. Identifica os órganos respiratorios implicados na declamación e no canto.
Identifica os órganos respiratorios implicados na declamación e no canto.
AAB4.2.2. Identifica a estrutura anatómica do aparello de fonación, e describe as interaccións entre as estruturas que o integran.
Identifica a estrutura anatómica do aparello de fonación.
AAB4.2.3. Identifica as principais patoloxías que afectan o sistema cardiopulmonar en relación coas causas máis habituais e cos seus efectos nas actividades artísticas.
Identifica as principais patoloxías que afectan o sistema cardiopulmonar en relación coas causas máis habituais.
AAB4.2.4. Identifica as principais patoloxías que afectan o aparello de fonación en relación coas causas máis habituais.
Identifica as principais patoloxías que afectan o aparello de fonación en relación coas causas máis habituais.
AAB4.2.5. Recoñece hábitos e costumes saudables para o sistema cardiorrespiratorio e o aparello de fonación, nas accións motoras inherentes ás actividades artísticas
Coñece hábitos e costumes saudables para o sistema cardiorrespiratorio e o aparello de fonación.
24
corporais e na vida cotiá.
AAB5.1.1. Describe os procesos metabólicos de produción de enerxía polas vías aeróbica e anaeróbica, e xustifica o seu rendemento enerxético e a súa relación coa intensidade e a duración da actividade.
Describe os procesos metabólicos de produción de enerxía polas vías aeróbica e anaeróbica, e xustifica o seu rendemento enerxético e a súa relación coa intensidade e a duración da actividade.
AAB5.1.2. Xustifica o papel do ATP como transportador da enerxía libre, asociándoo coa subministración continua e adaptada ás necesidades do corpo humano.
Coñece o papel do ATP como transportador da enerxía libre.
AAB5.1.3. Identifica tanto os mecanismos fisiolóxicos que conducen a un estado de fatiga física como os mecanismos de recuperación.
Identifica tanto os mecanismos fisiolóxicos que conducen a un estado de fatiga física como os mecanismos de recuperación.
AAB5.2.1. Identifica a estrutura dos aparellos e dos órganos que interveñen nos procesos de dixestión e absorción dos alimentos e nutrientes, en relación coas súas funcións en cada etapa
AAB5.2.1. Identifica a estrutura dos aparellos e dos órganos que interveñen nos procesos de dixestión e absorción dos alimentos e nutrientes, en relación coas súas funcións en cada etapa
AAB5.2.2. Distingue os procesos que interveñen na dixestión e na absorción dos alimentos e dos nutrientes, vinculándoos coas estruturas orgánicas implicadas en cada un.
Distingue os procesos que interveñen na dixestión e na absorción dos alimentos e dos nutrientes, vinculándoos coas estruturas orgánicas implicadas en cada un.
AAB5.3.1. Discrimina os nutrientes enerxéticos dos non enerxéticos, en relación cunha dieta sa e equilibrada.
Discrimina os nutrientes enerxéticos dos non enerxéticos, en relación cunha dieta sa e equilibrada.
AAB5.3.2. Relaciona a hidratación co mantemento dun estado saudable, calculando o consumo de auga diario necesario en distintas circunstancias ou actividades.
Relaciona a hidratación co mantemento dun estado saudable.
AAB5.3.3. Elabora dietas equilibradas, calculando o balance enerxético entre inxestión e actividade, e argumenta a súa influencia na saúde e no rendemento físico.
Elabora dietas equilibradas, calculando o balance enerxético entre inxestión e actividade, e argumenta a súa influencia na saúde e no rendemento físico.
AAB5.3.4. Recoñece hábitos alimentarios saudables e prexudiciais para a saúde, e saca conclusións para mellorar o benestar persoal.
. Recoñece hábitos alimentarios saudables e prexudiciais para a saúde.
AAB5.4.1. Identifica os principais trastornos do comportamento nutricional e argumenta os efectos que teñen para a saúde.
Identifica os principais trastornos do comportamento nutricional.
AAB5.4.2. Recoñece os factores sociais, incluíndo os derivados do propio traballo artístico que conducen á aparición nos trastornos do comportamento nutricional.
Recoñece os factores sociais que conducen á aparición nos trastornos do comportamento nutricional.
AAB6.1.1. Describe a estrutura e as función dos sistemas implicados no control e na regulación da actividade do corpo humano, establecendo a asociación entre eles.
Describe a estrutura e as función dos sistemas implicados no control e na regulación da actividade do corpo humano, establecendo a asociación entre eles.
AAB6.1.2. Recoñece as diferenzas entre os movementos reflexos e os voluntarios, asociándoos ás estruturas nerviosas implicadas neles.
Recoñece as diferenzas entre os movementos reflexos e os voluntarios, asociándoos ás estruturas nerviosas implicadas neles.
AAB6.1.3. Interpreta a fisioloxía do sistema de regulación, indicando as interaccións entre as estruturas que o integran e a execución de actividades artísticas.
. Interpreta a fisioloxía do sistema de regulación.
25
AAB6.2.1. Describe a función das hormonas e o importante papel que xogan na actividade física.
Describe a función das hormonas e o importante papel que xogan na actividade física.
AAB6.2.2. Analiza o proceso de termorregulación e de regulación de augas e sales en relación coa actividade física.
Analiza o proceso de termorregulación e de regulación de augas e sales en relación coa actividade física.
AAB6.2.3. Valora os beneficios do mantemento dunha función hormonal para o rendemento físico do/da artista.
Valora os beneficios do mantemento dunha función hormonal.
AAB7.1.1. Recoñece e explica o valor expresivo, comunicativo e cultural das actividades practicadas como contribución ao desenvolvemento integral da persoa.
. Recoñece e explica o valor expresivo, comunicativo e cultural das actividades practicadas como contribución ao desenvolvemento integral da persoa.
AAB7.1.2. Recoñece e explica o valor social das actividades artísticas corporais, desde o punto de vista tanto de practicante como de espectador.
Recoñece e explica o valor social das actividades artísticas corporais, desde o punto de vista tanto de practicante como de espectador.
AAB7.2.1. Identifica os elementos básicos do corpo e o movemento como recurso expresivo e de comunicación.
Identifica os elementos básicos do corpo e o movemento como recurso expresivo e de comunicación.
AAB7.2.2. Utiliza o corpo e o movemento como medio de expresión e de comunicación, e valora o seu valor estético.
Utiliza o corpo e o movemento como medio de expresión e de comunicación, e valora o seu valor estético.
AAB7.3.1. Conxuga a execución dos elementos técnicos das actividades de ritmo e expresión ao servizo da intencionalidade.
Conxuga a execución dos elementos técnicos das actividades de ritmo e expresión ao servizo da intencionalidade.
AAB7.3.2. Aplica habilidades específicas expresivo-comunicativas para enriquecer as posibilidades de resposta creativa.
Aplica habilidades específicas expresivo-comunicativas.
AAB8.1.1. Compila información, utilizando as tecnoloxías da información e da comunicación, de forma sistematizada e aplicando criterios de procura que garantan o acceso a fontes actualizadas e rigorosas na materia.
Compila información, utilizando as tecnoloxías da información e da comunicación.
AAB8.1.2. Comunica e comparte a información coa ferramenta tecnolóxica axeitada, para a súa discusión ou difusión.
Comunica e comparte a información coa ferramenta tecnolóxica axeitada.
AAB8.2.1. Aplica unha metodoloxía científica na formulación e na resolución de problemas sinxelos sobre algunhas funcións importantes da actividade artística.
Aplica unha metodoloxía científica.
AAB8.2.2. Amosa curiosidade, creatividade, actividade indagadora e espírito crítico, e recoñece que son trazos importantes para aprender a aprender.
Amosa curiosidade e espírito crítico.
AAB8.2.3. Coñece e aplica métodos de investigación que permitan desenvolver proxectos propios.
Coñece métodos de investigación.
AAB8.3.1. Participa na planificación das tarefas, asumindo o traballo encomendado, e comparte as decisións tomadas en grupo.
Participa na planificación das tarefas, asumindo o traballo encomendado, e comparte as decisións tomadas en grupo.
AAB8.3.2. Valora e reforza as achegas enriquecedoras dos compañeiros e das compañeiras, e apoia o traballo das demais persoas.
Valora e reforza as achegas enriquecedoras dos compañeiros e das compañeiras, e apoia o traballo das demais persoas.
26
5.3. Procedementos e instrumentos de avaliación
Para poder realizar unha avaliación continua e formativa é necesario empregar e combinar
distintos instrumentos de avaliación así como diferentes procedementos de recollida de
información.
Os procedementos de avaliación basearanse fundamentalmente en:
1. A observación directa do traballo diario.
2. A análise e valoración de tarefas especialmente creadas para a avaliación, tanto da
adquisición de contidos como de competencias clave.
Para elo, empregaremos os seguintes instrumentos de avaliación:
1.Traballo na clase: Terase constancia do esforzo diario a través de preguntas orais, traballos
presentados, participación en debates e revisión de cadernos de clase. Toda esta información
será recollida en listas de control no caderno do profesor ou profesora.
2. Emprego de rúbricas como elemento de diagnose.
3. Actividades que o alumnado realizará tanto na clase coma na casa.
4. Traballos de investigación que o alumno ou alumna deberá elaborar e expoñer tanto
individualmente coma en grupo.
5. A súa actitude cara a materia, valorando o interese, motivación, actitude científica e técnica
sobre os temas, os hábitos de respecto pola natureza, comportamento, asistencia, respecto
polas normas de convivencia...
6. Experiencias prácticas. Avaliaranse aspectos específicos como os hábitos de manexo de
materiais e instrumentos, orde e limpeza, capacidade interpretativa dos fenómenos, traballo en
grupo... Tamén poderán formularse cuestións orais e escritas que deberán ser entregadas polos
alumnos e alumnas.
*No caso de que a persoa avaliada non acade o aprobado na avaliación correspondente cos
anteriores procedementos e instrumentos, optarase por un exame individualizado que integre
os estándares que non foron acadados cun grado mínimo esixible.
6. CRITERIOS DE AVALIACIÓN
En cada trimestre, cada estándar avaliado terá unha ponderación da nota, de forma que a
suma total sea 10.
Ademáis, de acadar o 5, para aprobar a avaliación deberáse conseguir o grado mínimo esixible
de polo menos un 70% dos estándares avaliados en dito trimestre.
A continuación, exponse mediante táboas a ponderación de cada estándar en cada avaliación.
1ª AVALIACIÓN:
ESTÁNDAR PONDERACIÓN (SOBRE 10)
AAB1.1.1. Recoñece e enumera os elementos da acción motora e os factores que interveñen nos mecanismos de percepción, decisión e execución de determinadas accións motoras. 0,1
27
AAB1.1.2. Identifica e describe a relación entre a execución dunha acción motora e a súa finalidade. 0,1
AAB1.2.1. Detecta as características da execución de accións motoras propias das actividades artísticas. 0,1
AAB1.2.2. Propón modificacións das características dunha execución para cambiar o seu compoñente expresivo-comunicativo. 0,1
AAB1.2.3. Argumenta a contribución das capacidades coordinativas ao desenvolvemento das accións motoras. 0,1
AAB2.1.1. Diferencia os niveis de organización do corpo humano. 0,1
AAB2.1.2. Describe a organización xeral do corpo humano utilizando diagramas e modelos. 0,1
AAB2.1.3. Especifica as funcións vitais do corpo humano, sinalando as súas características máis salientables. 0,1
AAB2.1.4. Localiza os órganos e os sistemas, e relaciónaos coas súas funcións. 0,1
AAB3.1.1. Describe a estrutura e a función do sistema esquelético en relación coa mobilidade do corpo humano. 0,1
AAB3.1.2. Identifica o tipo de óso vinculándoo coa súa función. 0,2
AAB3.1.3. Diferencia os tipos de articulacións en relación coa mobilidade que permiten. 0,2
AAB3.1.4. Describe a estrutura e a función do sistema muscular, identificando a súa funcionalidade como parte activa do sistema locomotor.
0,2
AAB3.1.5. Diferencia os tipos de músculo en relación coa súa función.
0,2
AAB3.1.6. Describe a fisioloxía e o mecanismo da contracción muscular.
0,2
AAB3.2.1. Interpreta os principios da mecánica e da cinética, aplicándoos ao funcionamento do aparello locomotor e ao movemento. 0,2
AAB3.2.2. Identifica os ósos, as articulacións e os músculos principais implicados en diversos movementos, utilizando a terminoloxía axeitada.
1
AAB3.2.3. Relaciona a estrutura muscular coa súa función na execución dun movemento e as forzas que actúan neste.
0,2
AAB3.2.5. Clasifica os principais movementos articulares en función dos planos e dos eixes do espazo. 0,2
AAB3.2.6. Argumenta os efectos da práctica sistematizada de exercicio físico sobre os elementos estruturais e funcionais do sistema locomotor, en relación coas actividades artísticas e os estilos de vida. 1
AAB3.3.1. Identifica as alteracións máis importantes derivadas do mal uso postural e propón alternativas saudables. 0,3
AAB3.3.2. Controla a súa postura e aplica medidas preventivas na execución de movementos propios das actividades artísticas, e valora a súa influencia na saúde. 1
AAB3.4.1. Identifica as principais patoloxías e lesións relacionadas co sistema locomotor nas actividades artísticas, e xustifica as súas causas principais. 0,5
28
AAB3.4.2. Analiza posturas e xestos motores das actividades artísticas, aplicando os principios de ergonomía, e propón alternativas para traballar de forma segura e evitar lesións. 0,5
AAB6.1.1. Describe a estrutura e as función dos sistemas implicados no control e na regulación da actividade do corpo humano, establecendo a asociación entre eles. 0,2
AAB6.1.2. Recoñece as diferenzas entre os movementos reflexos e os voluntarios, asociándoos ás estruturas nerviosas implicadas neles. 0,2
AAB6.1.3. Interpreta a fisioloxía do sistema de regulación, indicando as interaccións entre as estruturas que o integran e a execución de actividades artísticas. 1
AAB8.1.1. Compila información, utilizando as tecnoloxías da información e da comunicación, de forma sistematizada e aplicando criterios de procura que garantan o acceso a fontes actualizadas e rigorosas na materia. 0,2
AAB8.1.2. Comunica e comparte a información coa ferramenta tecnolóxica axeitada, para a súa discusión ou difusión. 0,2
AAB8.2.1. Aplica unha metodoloxía científica na formulación e na resolución de problemas sinxelos sobre algunhas funcións importantes da actividade artística. 0,2
AAB8.2.2. Amosa curiosidade, creatividade, actividade indagadora e espírito crítico, e recoñece que son trazos importantes para aprender a aprender. 0,5
AAB8.2.3. Coñece e aplica métodos de investigación que permitan desenvolver proxectos propios. 0,2
AAB8.3.1. Participa na planificación das tarefas, asumindo o traballo encomendado, e comparte as decisións tomadas en grupo. 0,3
AAB8.3.2. Valora e reforza as achegas enriquecedoras dos compañeiros e das compañeiras, e apoia o traballo das demais persoas. 0,1
2ª AVALIACIÓN:
ESTÁNDAR PONDERACIÓN (SOBRE 10)
AAB4.1.1. Describe a estrutura e a función dos pulmóns, detallando o intercambio de gases que ten lugar neles e a dinámica de ventilación pulmonar asociada. 0,2
AAB4.1.2. Describe a estrutura e a función do sistema cardiovascular, explicando a regulación e a integración de cada compoñente. 0,2
AAB4.1.3. Relaciona o latexo cardíaco, o volume e a capacidade pulmonar coa actividade física asociada a actividades artísticas de diversa índole. 1
AAB4.2.1. Identifica os órganos respiratorios implicados na declamación e no canto. 0,1
AAB4.2.2. Identifica a estrutura anatómica do aparello de fonación, e describe as interaccións entre as estruturas que o integran. 0,1
AAB4.2.3. Identifica as principais patoloxías que afectan o sistema cardiopulmonar en relación coas causas máis habituais e cos seus efectos nas actividades artísticas. 0,5
AAB4.2.4. Identifica as principais patoloxías que afectan o aparello de fonación en relación coas causas máis habituais. 0,1
AAB4.2.5. Recoñece hábitos e costumes saudables para o sistema cardiorrespiratorio e o aparello de fonación, nas accións motoras inherentes ás actividades artísticas corporais e na vida cotiá. 1,2
29
AAB5.1.1. Describe os procesos metabólicos de produción de enerxía polas vías aeróbica e anaeróbica, e xustifica o seu rendemento enerxético e a súa relación coa intensidade e a duración da actividade. 0,3
AAB5.1.2. Xustifica o papel do ATP como transportador da enerxía libre, asociándoo coa subministración continua e adaptada ás necesidades do corpo humano. 0,3
AAB5.1.3. Identifica tanto os mecanismos fisiolóxicos que conducen a un estado de fatiga física como os mecanismos de recuperación. 0,3
AAB5.2.1. Identifica a estrutura dos aparellos e dos órganos que interveñen nos procesos de dixestión e absorción dos alimentos e nutrientes, en relación coas súas funcións en cada etapa 0,2
AAB5.2.2. Distingue os procesos que interveñen na dixestión e na absorción dos alimentos e dos nutrientes, vinculándoos coas estruturas orgánicas implicadas en cada un. 0,2
AAB5.3.1. Discrimina os nutrientes enerxéticos dos non enerxéticos, en relación cunha dieta sa e equilibrada. 0,3
AAB5.3.2. Relaciona a hidratación co mantemento dun estado saudable, calculando o consumo de auga diario necesario en distintas circunstancias ou actividades. 0,2
AAB5.3.3. Elabora dietas equilibradas, calculando o balance enerxético entre inxestión e actividade, e argumenta a súa influencia na saúde e no rendemento físico. 1
AAB5.3.4. Recoñece hábitos alimentarios saudables e prexudiciais para a saúde, e saca conclusións para mellorar o benestar persoal. 0,5
AAB5.4.1. Identifica os principais trastornos do comportamento nutricional e argumenta os efectos que teñen para a saúde. 0,3
AAB5.4.2. Recoñece os factores sociais, incluíndo os derivados do propio traballo artístico que conducen á aparición nos trastornos do comportamento nutricional. 0,2
AAB8.1.1. Compila información, utilizando as tecnoloxías da información e da comunicación, de forma sistematizada e aplicando criterios de procura que garantan o acceso a fontes actualizadas e rigorosas na materia. 0,3
AAB8.1.2. Comunica e comparte a información coa ferramenta tecnolóxica axeitada, para a súa discusión ou difusión. 0,3
AAB8.2.1. Aplica unha metodoloxía científica na formulación e na resolución de problemas sinxelos sobre algunhas funcións importantes da actividade artística. 0,3
AAB8.2.2. Amosa curiosidade, creatividade, actividade indagadora e espírito crítico, e recoñece que son trazos importantes para aprender a aprender. 1
AAB8.2.3. Coñece e aplica métodos de investigación que permitan desenvolver proxectos propios. 0,3
AAB8.3.1. Participa na planificación das tarefas, asumindo o traballo encomendado, e comparte as decisións tomadas en grupo. 0,3
AAB8.3.2. Valora e reforza as achegas enriquecedoras dos compañeiros e das compañeiras, e apoia o traballo das demais persoas. 0,3
3ª AVALIACIÓN:
ESTÁNDAR PONDERACIÓN (SOBRE 10)
30
AAB6.2.1. Describe a función das hormonas e o importante papel que xogan na actividade física. 0,5
AAB6.2.2. Analiza o proceso de termorregulación e de regulación de augas e sales en relación coa actividade física. 0,5
AAB6.2.3. Valora os beneficios do mantemento dunha función hormonal para o rendemento físico do/da artista. 0,5
AAB7.1.1. Recoñece e explica o valor expresivo, comunicativo e cultural das actividades practicadas como contribución ao desenvolvemento integral da persoa. 0,3
AAB7.1.2. Recoñece e explica o valor social das actividades artísticas corporais, desde o punto de vista tanto de practicante como de espectador. 0,3
AAB7.2.1. Identifica os elementos básicos do corpo e o movemento como recurso expresivo e de comunicación. 0,3
AAB7.2.2. Utiliza o corpo e o movemento como medio de expresión e de comunicación, e valora o seu valor estético. 1
AAB7.3.1. Conxuga a execución dos elementos técnicos das actividades de ritmo e expresión ao servizo da intencionalidade. 1
AAB7.3.2. Aplica habilidades específicas expresivo-comunicativas para enriquecer as posibilidades de resposta creativa. 1
AAB8.1.1. Compila información, utilizando as tecnoloxías da información e da comunicación, de forma sistematizada e aplicando criterios de procura que garantan o acceso a fontes actualizadas e rigorosas na materia. 0,6
AAB8.1.2. Comunica e comparte a información coa ferramenta tecnolóxica axeitada, para a súa discusión ou difusión. 0,6
AAB8.2.1. Aplica unha metodoloxía científica na formulación e na resolución de problemas sinxelos sobre algunhas funcións importantes da actividade artística. 0,6
AAB8.2.2. Amosa curiosidade, creatividade, actividade indagadora e espírito crítico, e recoñece que son trazos importantes para aprender a aprender. 1
AAB8.2.3. Coñece e aplica métodos de investigación que permitan desenvolver proxectos propios. 0,6
AAB8.3.1. Participa na planificación das tarefas, asumindo o traballo encomendado, e comparte as decisións tomadas en grupo. 0,6
AAB8.3.2. Valora e reforza as achegas enriquecedoras dos compañeiros e das compañeiras, e apoia o traballo das demais persoas. 0,6
7. INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DE ENSINO E PRÁCTICA DOCENTE.
A reflexión sobre a propia práctica docente é a mellor vía posible de formación permanente,
especialmente, cando se fai con rigor e coa axuda de instrumentos válidos.
Neste sentido, no departamento de Educación Física utilizaranse os seguintes indicadores para
avaliar o proceso do ensino e da práctica do profesorado da materia:
31
A.-Preparación do ensino da materia
A.1.- Domina os contidos da materia e o marco curricular.
A.2.- Coñece as características, coñecementos e experiencias do alumnado.
A.3.- Domina a didáctica da materia.
A.4.- Organiza os contidos e os estándares de aprendizaxe de maneira coherente co marco
curricular e as particularidades do alumnado.
A.5.- As estratexias de avaliación son coherentes cos estándares de aprendizaxe, e permiten
demostrar a todo o alumnado o aprendido.
B.- Creación dun ambiente propicio para a aprendizaxe
B.1.- Establece un clima de relacións de aceptación, equidade, confianza, solidariedade e
respecto.
B.2.- Manifesta altas expectativas sobre as posibilidades de aprendizaxe e desenvolvemento de
todos os seus alumnos.
B.3.- Establece e mantén formas consistentes de convivencia na aula.
B.4.- Establece un ambiente organizado de traballo e dispón os espazos e recursos en función
das aprendizaxes.
C.- Ensino para a aprendizaxe de todo o alumnado
C.1.- Comunica de forma clara e precisa os obxectivos e contidos da materia
C.2.- As estratexias de ensino son coherentes, motivadoras e significativas para o alumnado
C.3.- O contido da clase é tratado con rigorosidade conceptual e é comprensible para o
alumnado.
C.4.- Utiliza metodoloxías baseadas nas TIC.
C.5.- Optimiza o tempo dispoñible para o ensino.
C.6.- Promove o desenvolvemento do pensamento.
C.7.- Avalía e recolle o proceso de comprensión e ampliación dos contidos por parte do
alumnado.
D.- Responsabilidades profesionais como profesor
D.1.- O profesor reflexiona sistematicamente sobre a súa práctica.
D.2.- Constrúe relacións profesionais e de equipo cos seus compañeiros.
D.3.- Asume responsabilidades na orientación do seu alumnado.
D.4.- Propicia relacións de colaboración e respecto cos pais.
D.5.- Manexa información actualizada sobre a súa profesión, o sistema educativo e normativa
vixente.
D.6.- Participa e comprométese con Proxecto Educativo do centro.
32
D.7.- Organiza e participa nas actividades colectivas do centro.
Os instrumentos para avaliar os anteriores indicadores poderían ser algúns dos seguintes,
segundo o caso:
Autorreflexión do profesorado sobre a súa práctica docente.
Análise do cumprimento dos diversos aspectos da programación (obxectivos, contidos,
metodoloxía,...).
Análise dos resultados académicos.
Reunións entre o profesorado.
Enquisas persoais ou anónimas ao alumnado sobre diferentes aspectos.
8. ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DAS
MATERIAS PENDENTES.
Non hai alumnado coa materia pendente.
9.DESEÑO DA AVALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS INDIVIDUAIS OU COLECTIVAS A ADOPTAR EN
FUNCIÓN DOS RESULTADOS.
Ao iniciar cada unha das unidades didácticas, levarase a cabo unha avaliación inicial a través dun
intercambio de ideas cos alumnos/as; facendo preguntas, chuvia de ideas, visionado de vídeos,
observación de fotografías ou lectura de artigos de xornal relacionados coa materia a explicar na
unidade, coa fin de determinar os seus coñecementos previos e as concepcións erróneas.
Nos primeiros días do curso, realizarase unha avaliación inicial tendente a coñecer as
características do alumnado do grupo e detectar posibles problemas de aprendizaxe nalgún
alumno ou alumna que requiran a toma de medidas de atención á diversidade.
Para esta avaliación observaranse o alumnos e alumnas na clase: o seu grao de atención e
participación, a realización das tarefas que se propoñan, a súa actitude cara a materia, a súa
relación cos compañeiros e compañeiras, e calquera outro dato que poida dar información
relevante. Poderase, se a profesora o cre conveniente, realizar unha proba escrita que permita
afondar nos coñecementos previos e nas competencias de cada alumno/a.
Esta proba escrita ou oral sobre os contidos de cada tema correspondente a cada sistema do
corpo humano permitirá desenvolver os contidos en función dos coñecementos do alumnado:
No caso de que para un tema o alumnado teña unha base de coñecementos teóricos de dito
33
sistema do corpo humano, afondaremos máis na parte práctica en torno a prevención e
tratamento das enfermedades relacionadas con ese sitema. En caso contrario, dedicarase máis
tempo a parte teórica sobre a anatomía e fisioloxía de cada sistema do corpo humano.
10.MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
A atención á diversidade fai necesario un repertorio de actividades que conteñan unha
organización con diferentes graos de dificultade. Haberá un gran bloque de propostas de traballo
que se lles presentará a todos os alumnos e alumnas, ben individualmente, ben en grupo.
Atoparemos alumnos/as que teñen dificultades para progresar dentro do grupo e outros/as que
poderían aburrirse polo lento que se lles fai o traballo. Proporei actividades máis sinxelas para
os que teñen dificultade (reforzo) e outras máis complexas para os máis avanzados (ampliación).
O reforzo educativo farémolo dentro do grupo, salvo deficiencias graves que puidesen aconsellar
algún período curto de tempo fóra da aula.
Para o alumnado que requira unha atención educativa diferente á ordinaria, por presentar
necesidades educativas especiais, por dificultades específicas de aprendizaxe, trastorno por
déficit de atención e hiperactividade (TDAH), polas súas altas capacidades intelectuais, por se
incorporar tarde ao sistema educativo ou por condicións persoais ou de historia escolar,
estableceranse as medidas curriculares e organizativas necesarias co fin de que poida alcanzar o
máximo desenvolvemento das súas capacidades persoais e os obxectivos e competencias
establecidas en cada etapa para todo o alumnado.
Entre estas medidas estableceranse aquelas que garantan que as condicións de realización das
avaliacións se adapten ás necesidades do alumnado con necesidades específicas de apoio
educativo.
Dentro das medidas de atención á diversidade poderán adoptarse as seguintes:
1. Adaptacións de acceso ao currículo, tanto de acceso físico como de acceso á comunicación.
2. Adaptacións significativas, con modificacións de elementos do currículo: obxectivos, contidos,
criterios de avaliación, e estándares de aprendizaxe.
3. Adaptacións non significativas, con modificacións da temporalización, actividades,
metodoloxía, técnicas e instrumentos de avaliación.
Estas medidas citadas anteriormente adoptaranse tanto a principio de curso, en caso de ter sido
detectadas previamente, ou ben a medida que vaian xurdindo, sempre en colaboración e
contacto continuo coa Xefatura de Estudos e o departamento de Orientación.
En todo caso, propoñeranse de xeito habitual actividades de reforzo e/ou ampliación.
11.CONCRECIÓN DOS ELEMENTOS TRANSVERSAIS EN CADA CURSO.
34
• Comprensión lectora e expresión oral e escrita, a través de textos científicos.
• Comunicación audiovisual e tecnoloxías da información e da comunicación.
• Emprendemento e educación cívica e constitucional. Dados os contidos específicos deste
curso, farase fincapé especialmente na toma de conciencia ante os problemas relacionados cos
hábitos alimentarios e os seus transtornos e cos estereotipos de imaxe corporal que nos impón
a sociedade. Preténdese dotar ao alumnado de capacidade crítica que o afaste do risco de
padecer transtornos alimentarios e de verse sometido aos ditados da moda; así como de
converterse en transmisor destes estereotipos.
• Desenvolvemento da igualdade efectiva entre homes e mulleres. Nos ámbitos do traballo
científico, da actividade física e das artes, presentarase a muller en situacións iguais ás do home.
Tanto a linguaxe como as imaxes e textos excluirán calquera discriminación por razón de sexo.
Esta situación debe servir como punto de partida e base para realizar unha educación para a
igualdade de oportunidades que se estenda non só á contorna científica, deportiva e artística,
senón a todos os aspectos da vida cotiá.
• Prevención e resolución pacífica de conflitos, en especial prevención da violencia de xénero,
da violencia contra as persoas con discapacidade e de calquera forma de violencia, racismo ou
xenofobia. A través de diversos procedementos e actitudes como participación en debates sobre
cuestión de actualidade e realización de traballos en equipo, nos que se valorarán en especial as
actitudes abertas e dialogantes diante das opinións alleas e o respecto ás diferencias individuais
e á diversidade.
12.ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES DO DEPARTAMENTO.
DATA ACTIVIDADE
Final da 2ª avaliación
Celebración dos días da Actividade Física (6 de abril) e da Saúde (7 de abril) con actividades de divulgación como charlas e recomendacións sobre estilos de vida saudable e medicións da condición física saudable e da postura organizadas polo alumnado de Anatomía aplicada para toda a comunidade educativa (alumnado, persoal docente e non docente e familias).
Todo o curso
Programa Aliméntate Ben: con actividades como charlas, mantemento da horta escolar, etc.
Ademais, terase en conta a participación en concursos, programas e actividades relacionadas cos
contidos que vaian xurdindo ao longo do curso.
35
13.MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN E PLAN DE
MELLORA.
É imprescindible ter en conta que todo é susceptible de modificación, xa que a exposición teórica
da programación ten que verse contrastada coa posta en práctica. Por elo, debemos contar con
mecanismos que permitan revisar, avaliar e mesmo modificar a programación. Durante a
explicación de cada unidade, tratarase de detectar o grado no que os alumnos/as adquiren os
contidos e competencias e os posibles fallos ou defectos da programación (desmotivación,
significatividade da aprendizaxe, interese por outros aspectos menos tratados...). Todos estes
son factores que hai que ter en conta á hora de avaliar a programación, co fin de mantela,
mellorala e, en todo caso, reformala e adecuala para a completa consecución dos obxectivos.
Serán obxecto de avaliación: os obxectivos, contidos, metodoloxía, recursos e materiais, criterios
de avaliación, procedementos e instrumentos de avaliación, etc..Para que o proceso de
avaliación da programación sexa máis completo, débese ter en conta tamén a opinión do
alumnado.
Nas reunións de departamento terá prioridade o seguimento da programación, de xeito que
mensualmente se rexistrarán nunha acta os temas explicados en cada materia, os resultados dos
parciais, as dificultades que poidan xurdir, as prácticas de laboratorio etc.
Ao rematar o curso recollerase todo o seguimento da programación na Memoria final do
departamento onde se recollerán os seguintes puntos en relación a esta materia:
A) Porcentaxe do cumprimento da programación.
B) Xustificacións da parte da programación non impartida.
C) Modificacións introducidas durante o curso en relación coa programación didáctica.
D) Motivos das modificación feitas.
E) Propostas de melloras para a programación didáctica do próximo curso.
F) Análise dos resultados das avaliacións do alumnado en relación cos cursos anteriores.
14. CONCRECIÓNS METODOLÓXICAS
Como establece a Orde ECD/65/2015, utilizarei metodoloxías activas (procesos interactivos
basados na comunicación que potencia a implicación responsable do alumnado e conleva a
satisfacción e enriquecimiento de docentes e estudantes), contextualizadas (adaptadas ao
contexto social, facilitando a adquisición e o uso de coñecementos en situaciones reais),
integradas (permitindo alcanzar os resultados de aprendizaxe de máis dunha competencia á vez)
e apoiadas en estructuras de aprendizaxe cooperativo (coñecer as estratexias usadas por todos
os membros do grupo e aplicalas a situacións similares e compartir e construir colectivamente
36
o coñecemento). Para elo, llevaranse a cabo estratexias concretas de organización en pequenos
grupos, responsabilizandoos do seu aprendizaxe para alcanzar metas grupais, e en especial, a
aprendizaxe por proxectos (realización de un proxecto para resolver un problema mediante a
planificación, diseño e realización dunha serie de actividades). Empregaranse métodos
directivos máis ocasionalmente cando se observen deficiencias xerais na execución de certas
tareas.
O deseño de actividades constitúe un dos factores de maior relevancia na actuación do
profesorado no proceso de ensino-aprendizaxe. É necesario para facilitar o proceso deseñar
actividades que poidan cumprir unha función de diagnóstico, de reforzo ou ampliación, de
resumo, de avaliación e de desenvolvemento e aprendizaxe. Devanditas actividades deben
cumprir os seguintes criterios básicos:
• Permitir que o alumno aprecie o seu grao inicial de competencia nos contidos de
aprendizaxe.
• Facilitar a autorregulación do ritmo de execución e aprendizaxe como tratamento específico
á diversidade dos alumnos.
• Presentar unha coherencia interna capaz de ser apreciada polo alumno.
• Posibilitar que o alumno poida construír novas aprendizaxes sobre a base ou superación dos
seus coñecementos previos.
• Desenvolver os distintos tipos de contidos da área dun xeito interrelacionado.
• Agrupar aos alumnos de múltiples formas que faciliten o traballo cooperativo.
• Implicar a posibilidade de gozar con aprendizaxes funcionais motivadoras para os alumnos.
• Familiarizar ao alumno coa informacion e coas profesións da saúde, e promover hábitos
saudables basados no coñecemento científico da anatomía e a fisioloxía.
O obxectivo primordial deste departamento é lograr que os alumnos e alumnas descubran a
importancia da saúde na sociedade actual, sexan capaces de incorporar á súa vida habitual algún
tipo hábitos saudables e comprendan a importancia do coñecemento científico sobre anatomía
e fisioloxía para previr enfermidades.
Para iso, fomentarase o diálogo e debate na clase, así como a realización de presentacións por
parte do alumnado, co obxectivo tamén de que afiancen a súa confianza ao falar en público.
37
15. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS
Para impartir a materia deberemos ter en conta diferentes recursos ó noso alcance:
Materiais xerais: Apuntes e presenatcións na aula virtual do centro, biblioteca escolar. Non
usamos libro de texto nin apuntes en papel, xa que as novas tecnoloxias facilitan
enormemente a elaboración por parte do profesor dos seus propios materiais, adaptados á
realidade inmediata do grupo, utilizando diversas fontes informativas.
As clases levaranse a cabo principalmente na aula co PC e proxector con conexión a Internet,
e nalgunha ocasión na Aula de ordenadores, para a elaboración de traballos, e no ximnasio,
para a realización de prácticas co material do departamento de EF (por exemplo, o boneco
de RCP).
O xefe do departamento de Educación Física: Adrián Levoso Fernández
En Baio, a 26 de setembro de 2019