22
17-1 APLIKIMET E ANALIZES FINANCIARE NE VLERESIMIN E KOMPANISE
17-1
APLIKIMET E ANALIZES FINANCIARE NE VLERESIMIN E KOMPANISE
17-2
HYRJE HYRJE
• Gjate ketij leksioni do te njiheni me:
• Perdorimin e analizes se pasqyrave financiare per te vleresuar performancen financiare te kaluar te nje kompanie,
• Menyrat e projektimit te performances financiare te ardhshme te nje kompanie,
• Perdorimin e analizes se pasqyrave financiare ne vleresimin e cilesise se kreditimit te nje investimi borxhi te mundshem,
• Shqyrtimin e aplikimeve duke pershkruar perdorimin e analizes se pasqyrave financiare ne ekzaminimin per investime te mundshme ne kapital te vet.
17-3
Aplikim:Aplikim:Vleresimi i PeVleresimi i Perrformances Financiare formances Financiare Historike Historike
• Shpesh analistet analizojne performancen financiare historike te kompanise:
• Per te krahasuar kompanite dhe per te pare efektshmerine e
vleresimit te bazuar tek vlerat e tregut, (shpesh ne vleresimin e aksioneve perdoret raporti P/E i cili eshte nje vleresim qe bazohet ne cmimin e tregut),
• Per te siguruar bazen e analizes se prognozes se kompanise, (qe shikon ne te ardhmen) ose
• Per te siguruar informacion per te vleresuar manaxhimin e kompanise.
17-4
Aplikim:Aplikim:Vleresimi i Preformances Financiare Vleresimi i Preformances Financiare HistorikeHistorike
• Vleresimi i performances historike te nje kompanie nuk tregon vetem se cfare ndodhi por gjithashtu se perse ndodhi—arsyet qe shoqerojne nje performance te caktuar dhe sesi performanca reflekton ne strategjine e kompanise.
17-5
Aplikim: Aplikim: Vleresimi i Preformances Financiare Vleresimi i Preformances Financiare HistorikeHistorike
• Disa nga pyetjet analitike celes perfshijne:
• Si kane ndryshuar per korporaten matesit e perfitueshmerise, eficences, likuiditetit dhe aftesise paguese gjate periudhes se analizuar? Pse?
• Si krahasohet niveli i trendes se perfitueshmerise, eficences, likuiditetit dhe aftesise paguese te kompanise me rezultatet korresponduese te kompanive te tjera ne te njejten industri? Si shpjegohen diferencat?
• Cilat aspekte te performances jane vendimtare qe nje kompani te konkuroje suksesshem ne industrine e saj dhe si ka performuar kompania ne lidhje me keto aspekte?
• Cilat jane modelet dhe strategjite e biznesit te nje kompanie dhe si ndikuan ato ne performancen financare te kompanise te reflektuara, per shembull, ne rritjen e shitjeve, eficencen dhe perfitueshmerine?
17-6
Aplikim:Aplikim:Vleresimi i PVleresimi i Peerformances Financiare rformances Financiare HistorikeHistorike
Te dhenat e zgjedhura per Motorolen Te dhenat e zgjedhura per Motorolen 20052005 20042004
U.S. GAAP Ne milion Ne milion
Fitimi neto 4,599 2,191
Kapitali i vet 16,676 13,331
ROE 30.7%
Te dhenat e zgjedhura per Nokia 2005 2004
IFRS Ne milion Ne milion
Fitimi neto 3,616 3,192
Kapitali i vet 12.155 14,231
ROE 27.4%
U.S. GAAP
Fitimi neto 3,582 3,343
Kapitali i vet 12,558 14,576
ROE 26.4%
17-7
Aplikim: Aplikim: Projektimi i Performaces se Ardhshme FinanciareProjektimi i Performaces se Ardhshme Financiare
Projektimet e performances se ardhshme financiare perdoren per:
1.Te percaktuar VLEREN E NJE KOMPANIE ose te komponenteve te kapitalit te saj.
2.Analizen e KREDITIMIT - Analisti duhet te percaktoje nese flukset monetare te nje kompanie do te jene te pershtatshme per te paguar interesin dhe principalet e borxhit te saj dhe per te vleresuar nese kompania do te jete ne gjendje te respektoje marreveshjet financiare qe ka bere.
17-8
Aplikim: Aplikim: Projektimi i Performaces se Ardhshme FinanciareProjektimi i Performaces se Ardhshme Financiare
• Ne disa raste vleresimi i performances se kaluar te nje kompanie siguron nje baze per parashikimin e te ardhmes.
• Te dhenat historike perbejne nje baze te vlefshme per analiza te parashikimit te se ardhmes dhe projektimet e analistit mund te bazohen ne vazhdimesine e trendave te kaluara, ndoshta me disa rregullime.
PERJASHTIM BEJNE:
• Rastet e bashkimeve ose ndarjeve te medha, ose ne rastet e kompanive te reja, ose kompanive qe operojne ne industri te paqendrueshme, performancat e shkuara mund te mos jene te pershtatshme per parashikimin e performances se ardhshme.
17-9
Projektimi i Performances Afat shkurter Projektimi i Performances Afat shkurter
• Projektimet e performances afat shkurter te nje kompanie mund te perdoren si nje input per vleresimin e bazuar ne treg (nje vleresim i bazuar ne raportin baze P/E). Projektime te tilla mund te perfshijne :
• Projektimin e shitjeve te vitit te ardhshem dhe
• Perdorimin e pasqyrave financiare te matjes se thjeshte per te projektuar zerat kryesore te shpenzimeve ose marzhet e vecanta mbi shitjet (p.sh marzhi i fitimit bruto ose marzhi i fitimit operativ).
17-10
Projektimi i Performances Afat Gjate Projektimi i Performances Afat Gjate
• Projektimet e performances se ardhshme financiare per disa
periudha jane te nevojshme ne modelet e vleresimit qe percaktojne vleren e brendshme te nje kompanie ose te kapitalit te vet duke skontuar flukset e ardhshme monetare.
• Vlera e brendshme e nje kompanie ose vlera e brendshme e kapitalit te saj ne kete menyre mund te krahasohet me cmimin e tregut me qellim marrjen e vendimeve te investimit.
• Projektimet e performances se ardhshme perdoren gjithashtu per analizat e kreditit. Ne keto raste perfundimet perfshijne nje vleresim te aftesise se huamarresit per te paguar interesat dhe principalet e obligacioneve te borxhit.
17-11
Aplikim: Aplikim: Vleresimi i Riskut Vleresimi i Riskut tte Kredie Kredisese
• Risku i kredise eshte risku i humbjes se shkaktuar nga deshtimi i nje pale tjeter ose i debitorit per te bere nje pagese te premtuar.
• Analiza e kredise eshte vleresimi i riskut te kredise. Analiza e kredise mund te mund te jete e lidhur me:
1.Riskun e nje kredie (obligacioni) te vecante ose 2.Te besueshmerise se pergjithshme te nje kredimarresi .
• Ne vleresimin e besueshmerise se pergjithshme te nje kredimaresi , nje menyre e zakonshme eshte credit scoring, nje analize statistikore e elementeve kryesore qe percaktoje aftesine paguese dhe mundesite e mosplotesimit te detyrimeve.
17-12
Aplikim: Aplikim: Vleresimi i Riskut Vleresimi i Riskut tte Kredie Kredisese
Analiza e kredise zakonisht perqendrohet ne flukset e parase dhe jo ne fitimet neto.
Zakonisht analistet e kredise perdorin matesa te cilat kane lidhje me flukset operuese te parase, sepse ato perfaqesojne parate e gjeneruara nga brenda, te cilat jane ne dispozicion per te paguar kreditoret.
Kater grupet e faktoreve sasiore ne analizen e kredise te nje industrie te vecante jane:
Ekonomia e shkalles dhe diversifikimi, Toleranca ndaj leves fianciare, Stabiliteti operativ dhe Stabiliteti i marxheve.
17-13
Aplikim: Aplikim: Vleresimi i Riskut e Kreditit Vleresimi i Riskut e Kreditit
Faktori i Gjere Nenfaktoret Pesha e nenfaktorit Pesha e faktorit te plote
Ekonomia e shkalles dhe diversifikimi
Te ardhurat vjetore mesatare
6.00 15
Divesifikimi i segmentit
4.50
Diversifikimi gjeografik
4.50
Politikat financiare(toleranca per levenfinanciare)
Flukset monetare te mbajtura (RCF)/ Borxh total
11.0 55
(RCF – Shpenzime kapitali) / Borxh total
11.0
Borxh total / EBIDTA 11.0
(EBIDTA – Shpenzime kapitali) / Interes
11.0
EBITDA/Interes 11.0
Eficenca operative Integrimi vertikal 5.25 15
Marzhi EBITDA 5.25
EBITDA / aktivet mesatare
4.50
Stabiliteti i marzhit Ndryshimi i perqindjes mesatare ne marzhin EBITDA
15.00 15
Totali 100.00 100
17-14
Aplikim: Aplikim: Vleresimi i Riskut e Kreditit Vleresimi i Riskut e Kreditit
1. Cilat jane disa arsye se perse Moody mund te kete zgjedhur keta kater faktore te gjere si te rendesishem per te percaktuar vleresimin e kredise?
2. Perse politikat financiare mund te kene nje peshe kaq te madhe?
17-15
Aplikim: Aplikim: Vleresimi i Riskut e Kreditit Vleresimi i Riskut e Kreditit
Pergjigje 1.Ekonomia e Shkalles dhe diversifikimi:
Nese nje kompani ka nje ekonomi shkalle te larte, mund te rezultoje ne fuqi blerese mbi furnizuesit, e cila con ne kursime nga kostot. Diversifikimi i produktit dhe diversifikimi gjeografik duhet te ule riskun.
Politikat financiare:Politikat e forta financiare duhet te jene te lidhura me aftesine qe kane kompanite qe te gjenerojne flukset monetare per te shlyer borxhin.
Eficenca operative:Kompanite me nje eficence te larte operative duhet te kene kosto me te ulta dhe marzhe me te larta dhe te jene ne gjendje ti perballojne me lehte reniet.
Stabiliteti i marzhit:Qendrueshmeria e marzheve do te nenkuptonte risk me te ulet te lidhur me kushtet ekonomike.
17-16
Aplikim: Aplikim: Vleresimi i Riskut e KredititVleresimi i Riskut e Kreditit
Pergjigje 2.
Niveli i borxhit i lidhur me fitimet dhe flukset monetare eshte nje faktor kritik ne vleresimin e besueshmerise. Sa me i larte te jete niveli aktual i borxhit, aq me i larte do te jete risku i mosplotesimit te zotimeve.
17-17
Aplikim: Vleresimi i Riskut e KredititAplikim: Vleresimi i Riskut e Kreditit
International Paper Louisiana PacificRCF/ Borxh 8.2% 59.1%
(RCF – Shpenzime kapitali)/Borxh 0.2% 39.8%
Borxh / EBIDTA 5.6x 1.0x
(EBIDTA – Shpenzime kapitali)/Interes 1.7x 8.1x
EBITDA/Interes 3.1x 10.0x
17-18
Aplikim: Aplikim: Ekzaminimi per Investime Potenciale Ekzaminimi per Investime Potenciale ne Aksione ne Aksione
Per kete lloj analize eshte e rendesishme:
• Zgjedhja e matesave qe do te perdoren si ekzaminues,
• Sa matesa do te perfshihen,
• Cilat vlera te ketyre matesave do te perdoren si pika nderprerje dhe
• Cfare rendesie do ti jepet cdo matesi.
17-19
Aplikim: Aplikim: Ekzaminimi per Investime Potenciale Ekzaminimi per Investime Potenciale ne Aksione ne Aksione
Shembull i nje ekzaminimi te thjeshte aksionesh mund te bazohet ne kriteret e meposhtme:
Raporti i vleresimit cmim mbi shitje me pak sesa nje vlere e specifikuar;
Nje raport i aftesise paguese qe mat leven financiare (aktive totale mbi kapital te vet) pa e kaluar nje vlere te percaktuar (specifike);
Pagesat e dividenteve dhe
Parashikimet pozitive nje vjecare te EPS
17-20
Disa kritere sherbejne si analiza per interpretimin e kritereve te tjera.
Ne kete shembull te supozuar, kriteri i pare zgjedh aksionet qe vleresohen me lire.
Megjithate, aksionet mund te jene te lira per nje arsye te forte si per shembull, perfitueshmeri e ulet ose leve financiare e tepert. Pra, vendosja e kritereve qe kerkojne qe parashikimi i EPS dhe i dividenteve te jete pozitiv sherbejne si analiza per perfitueshmerine, dhe kriteret qe kufizojne leven financiare sherbejne si nje analize per riskun financiar.
Aplikim: Aplikim: Ekzaminimi per Investime Potenciale Ekzaminimi per Investime Potenciale ne Aksione ne Aksione
17-21
Aplikim: Aplikim: Ekzaminimi per Investime Potenciale Ekzaminimi per Investime Potenciale ne Aksione ne Aksione
Aksionet qe plotesojne kriteretNumri Perqindja e totalit
Cmimi per aksion / Shitjet per aksion < 1.5
1,560 37.1%
Aktive totale / kapital te vet ≤ 2.0 2,123 50.5%Dividentet > 0 2,497 59.4%Parashikimi i pergjithshem i EPS > 0
2,956 70.3%
I plotesojne te kater kriteret njekohesisht
473 11.3%
17-22
Aplikim: Aplikim: Ekzaminimi per Investime Potenciale Ekzaminimi per Investime Potenciale ne Aksione ne Aksione
• Nese te gjithe kriteret do te ishin komplet te pavarur nga njeri-tjetri, grupi i aksioneve qe do ti plotesonte te kater kriteret do te ishte 329, i barabarte me 4,203 * 7.8%.
• ku 7.8% = 0.0371 x 0.505 x 0.594 x 0.703. Sic tregohet nga ekzaminimi, shpesh kriteret nuk jane te pavarur dhe rezultati eshte qe me shume letra me vlere kalojne ne ekzaminim. Nje shembull i mungeses se pavaresise se kritereve ne kete rast eshte, statusi i pagimit te dividenteve ka shume mundesi te jete i lidhur pozitivisht me aftesine per te gjeneruar fitime pozitive.
