Tema 3.- As actividades do sector primario.
Sector consiste en actividades
Primario
Sector económico que abrangue as actividades relacionadas coa
obtención e produción de alimentos para o consumo humano e
animal, e materias primas para a industria.
agricultura
gandaría
pesca
silvicultura
Secundario
Sector económico que comprende os procesos e técnicas que
transforman as materias primas en produtos elaborados (destinados
ao consumo directo) ou produtos semielaborados (destinados a un
novo proceso de transformación), utilizando unha fonte de enerxía.
industria
minaría
produción de enerxía
construción
Terciario
Rama das actividades económicas que se encarga de distribuír os
bens materiais obtidos nos sectores primario e secundario, e de
producir os bens non materiais demandados pola sociedade
(servizos).
comercio
transportes
sanidade
educación
comunicación…
terciario banal
comprende traballos que esixen pouca preparación e están
mal remunerados. Os profesionais deste sector non
precisan de moita formación.
servizos domésticos
servizos de limpeza
venda ambulante
terciario superior
ou cuaternario
comprende actividades relacionadas coa xestión e
distribución da información, investigación, innovación
económica, social e cultural. Os profesionais deben ter un
alto nivel de formación e reciben salarios elevados.
biotecnoloxía
microelectrónica
TIC
I+D+i
Poboación activa por sectores económicos no mundo en 2009
Poboación activa no sector primario no ano 2009
1.- A agricultura.
2.- As paisaxes agrarias
agricultura.
paisaxe de campos abertos (openfield)
paisaxe de campos pechados (bocage)
policultivo
monocultivo
secaño
regadío
agricultura extensiva
agricultura intensiva
poboamento concentrado
poboamento disperso
3.- Paisaxes agrarias da Terra.
Paisaxes agrarias tradicionais
ou agricultura de subsistencia
Paisaxes agrarias evolucionadas
ou agricultura de mercado
A produción oriéntase ao autoconsumo predominio do
policultivo
A produción oriéntase ao mercado predominio do
monocultivo
Técnicas agrarias rudimentarias e pouco eficaces: pau
cavador, sacha, arado, fertilizante orgánico, enerxía
humana ou animal...
Utiliza as máis modernas técnicas agrarias, moi eficaces:
maquinaria, fertilizantes químicos, produtos
fitosanitarios, selección xenética...
Os labores agrícolas non están mecanizados Os labores agrícolas están completamente mecanizados
Emprega moito traballo e abundante man de obra Emprega moi pouca man de obra
Produtividade moi baixa Produtividade moi alta: obtención do máximo beneficio
Carece de especialización Moi especializada en produtos de elevada calidade e
variedade
Uso extensivo do espazo (agás a ricicultura) Uso intensivo do espazo agrario
Forte dependencia dos factores físicos (secas,
inundacións, pragas...)
Supera as limitacións dos factores físicos mediante a
tecnoloxía
Carece de medios económicos, polo que inviste pouco
capital
Dispón de abundantes recursos, polo que inviste moito
capital
Paisaxes propias de espazos con baixo nivel de
desenvolvemento
Paisaxes propias de espazos con alto nivel de
desenvolvemento
Agricultura itinerante por queima ou agricultura de rozas
Agricultura extensiva de secaño
Agricultura irrigada monzónica
Agricultura cerealista extensiva (dos países novos)
Agricultura de plantación
Agricultura mediterránea moderna
As paisaxes agrarias tradicionais: a agricultura de subsistencia
3.1.- A agricultura itinerante por cremación.
sorgo mijo
mandioca batata
ñame cacahuete
3.2.- A agricultura extensiva de secaño.
3.3.- A agricultura irrigada monzónica.
As paisaxes agrarias evolucionadas: a agricultura de mercado
3.4- A agricultura mediterránea.
A agricultura mediterránea moderna.
3.5.- A agricultura de plantación.
A agricultura de plantación.
3.6.- A agricultura ceralista extensiva (dos “países novos”).
Os “belt” agrarios dos Estados Unidos.
A agricultura cerealista extensiva.
Agricultura ceralista extensiva.
Paisaxe agraria AGRICULTURA DE SUBSISTENCIA AGRICULTURA DE MERCADO
Trazos básicos agricultura itinerante agricultura extensiva de secaño agricultura irrigada monzónica agricultura mediterránea agricultura de plantación agricultura dos “países novos”
Clima asociado ecuatorial e tropical húmido
(selva e sabana)
tropical seco con dúas
estacións (sabana)
tropical monzónico mediterráneo tropical húmido climas temperados
Localízase en...
África (conca do Congo)
América do Sur (conca do
Amazonas)
focos illados de Asia
(Indochina, Indonesia)
África subsahariana
Centroamérica
focos de América do Sur
focos de Asia
Sur e sueste de Asia países que bordean o mar
Mediterráneo
California e Chile central
rexión de O Cabo (S. África)
SO de Australia
zonas costeiras de:
África oriental e occidental
América central e do Sur
SE de Asia
L de Australia
Estados Unidos, Canadá
Arxentina, Uruguai
Australia, Nova Celandia
Parcelas irregulares, en torno ao
poboado
dúas partes: hortas + terras de
cultivo ao redor da aldea
pequenas e regulares nos
vales, irregulares nas ladeiras
irregulares no secaño
regulares no regadío
grandes dimensións e regulares regulares e de grandes
dimensións
Nivel tecnolóxico
técnicas e útiles moi primitivos baixo: fertilizantes de orixe
animal ou humana
tradicional: escasa
mecanización
elevado: difusión de novas
técnicas (irrigación,
fertilizantes...)
alto nivel de investimento e
tecnoloxía
alto nivel tecnolóxico
Produtividade moi baixa baixa Extraordinaria por superficie,
pero baixa por campesiño
baixa no secaño
alta no regadío
moi elevada: máximo beneficio
ao mínimo custo
moi alta
Sis
tem
a de cult
ivo
variedade
de cultivos
policultivo policultivo de subsistencia monocultivo policultivo monocultivo especializado monocultivo en cintos agrícolas
continuos (belts)
cultivos
máis
importantes
cereais: sorgo, paínzo, millo
tubérculos: ñame, mandioca...
leguminosas: cacahuete, faba
algodón...
hortalizas
cereais: paínzo, millo…
leguminosas: cacahuetes,
feixóns...
tubérculos
case exclusivamente o arroz,
fonte principal de
alimentación da poboación
secaño: trigo, vide, oliveira
regadío: froitas e hortalizas
invernadoiro: piñas, mangos,
aguacates...
alimentación: banana, piña,
te, café, cacao, cana de
azucre...
industria: caucho, algodón,
aceite de palma...
trigo, millo, tabaco, algodón
froitas, produtos de horta
aproveitamento
do solo
cultivo extensivo cultivo extensivo cultivo intensivo: máximo
rendemento, sen descanso
extensivo no secaño
intensivo no regadío
moi intensivo: o obxectivo é
acadar o máximo rendemento
extensivo, intensivo e mixto
necesidade
de auga
secaño secaño regadío secaño
regadío
secaño basicamente secaño, pero
zonas de regadío
outros
trazos:
propiedade,
poboamento,
man de obra,
problemas...
agricultura de rozas: corta e
queima da vexetación, cuxas
cinzas fertilizan os campos
agricultura itinerante: cando o
solo se esgota o poboado
debe desprazarse
a propiedade e o traballo da
terra son colectivos
problemas:
require un longo descanso
das terras
esixe grandes extensións
de terreo
só permite baixas
densidades de poboación
deforestación e
esgotamento do solo
poboación concentrada en
pequenas aldeas
propiedade comunal das
terras
rotación trienal con barbeito:
non esgota o solo
permite densidades de
poboación máis altas
estreita asociación coa
gandería: os animais fertilizan
o solo e proporcionan forza
de traballo, alimento e abono
o aumento da poboación
esixe aumentar a produción
⇒ non se respecta o barbeito
⇒ o solo esgótase ⇒ falta de
alimentos e desertización
densidade de poboación moi
elevada
cultivase toda a superficie
dispoñible, mesmo as ladeiras
mediante socalcos
propiedade individual da terra
necesita moita man de obra
revolución verde: variedades
de arroz de crecemento
rápido + herbicidas +
mecanización + obras
hidráulicas ⇒ aumento da
produción
agricultura tradicional que
tivo que adoptar novas
técnicas para incrementar a
produción e a produtividade
estas innovacións permiten
cultivar plantas tropicais ou
subtropicais
propiedade da terra: grandes
empresas multinacionais, que
controlan a produción, os
prezos e o mercado
necesita abundante man de
obra barata
agricultura especulativa:
obter a máxima produción ao
menor prezo, para vendela no
mercado internacional, e
obter os máximos beneficios
aproveitando as oscilacións
de prezos
causa graves problemas:
baixo nivel de vida dos
traballadores
esgotamento do solo
baixa densidade de poboación
escasa man de obra
propiedade da terra: grandes
sociedades capitalistas +
agricultores moi preparados
problemas:
superprodución
caída dos prezos
esgotamento do solo
4.- A gandaría.
gandaría tradicional ou gandaría de subsistencia
Este tipo de gandaría é un complemento da agricultura, xa que os
animais serven para traballar no campo e procurar fertilizantes.
O agricultor conta con pequenos rabaños (bovino, ovino...) que se
alimentan cos restos das colleitas e pastan nos barbeitos e montes
próximos.
Practícase en rexións intertropicais (destacan as zonas monzónicas), e
nalgunhas áreas mediterráneas.
gandaría comercial extensiva
Practícase en lugares que dispoñen de grandes pastos para alimentar rabaños moi numerosos (O de EUA,
Pampa ou Patagonia, Australia, Sudáfrica…)
Precisa moi pouca man de obra, xa que os rabaños pastan libremente (pastos naturais).
Require importantes capitais para sumar moitas cabezas de gando (bovino, ovino) e dispoñer de boas
estruturas comerciais.
gandaría comercial intensiva.
Practícase en explotacións especializadas (granxa)
Destina grandes investimentos en instalacións, alimentos para o gando e
técnicas para aumentar a produción
Alta produtividade por superficie: obtén moitos exemplares nun espazo
reducido.
Os animais críanse en cortes ou granxas, en réxime de estabulación ou
semiestabulación (combina a alimentación en granxa cos pastos).
Dedícase preferentemente ao gando bovino e á avicultura
5.- A actividade pesqueira.
As capturas son máis abundantes nos caladoiros. Adoitan situarse nas:
zonas onde a plataforma continental é extensa: as augas son pouco fondas, están axitadas por correntes
mariñas e teñen temperaturas favorables para a vida dos peixes. Ex.: mar do Norte, mar do Xapón...
zonas de contacto entre correntes mariñas frías e cálidas: nelas mestúranse especies de augas frías e
especies de auga cálida. Ex.: o mar de Xapón e as costas de Terranova.
zonas costeiras próximas ás correntes mariñas frías: a auga ten moito plancto vexetal e animal, que serve
que alimento a moitos animais mariños. Ex: costas do N de Chile e S do Perú (corrente fría de Humboldt) e
costas do SO de África (corrente fría de Benguela).
Zonas Países que desembarcan máis pesca
1 Pacífico Noroeste [NO] China - Xapón - Rusia - Corea do Sur
2 Pacífico Sueste [SL] Perú - Chile
3 Pacífico Nordeste [NL] Estados Unidos - México
4 Atlántico Nordeste [NL] Islandia - Noruega - Rusia
5 Pacífico Centro-Oeste [CO] Tailandia - Indonesia - Filipinas - Vietnam - Malaisia
6 Índico Oriental [L] India - Indonesia