Unidade Didáctica 5

A industria e a enerxía

Introdución

• O sector secundario agrupa as actividades baseadas na extracción e transformación de materias primas noutros produtos.

• O desenvolvemento da industria creou moitos postos de traballo, pero na actualidade a crecente automatización dos procesos provocou a diminución do emprego industrial.

• Algunhas empresas industriais multiplicaron os seus establecementos ou fábricas e espalláronos por diversos países. Estas empresas multinacionais ou globalizadas atenden un mercado de ámbito mundial.

05

1. As materias primas1.1. As materias primas naturais

• As materias primas naturais son necesarias para elaborar un produto industrial.

• Atópanse na natureza e, debidamente transformadas nas industrias, convértense en produtos utilizables.

• As materias primas naturais pódense clasificar en: materias de orixe animal, vexetal e mineral.

05

1.2. A minaría

• A minaría é o conxunto de procesos que permite extraer os minerais, a maioría dos cales se atopan no subsolo.

• As explotacións mineiras ou minas poden ser de dous tipos: a ceo aberto ou subterráneas.

Ver Superman III: 1h 49min

05

Principais países produtores de recursos minerais non enerxéticos 05

1.3. Produción e consumo de minerais

• Os países industriais consomen moitos recursos minerais de xeito que, ás veces, a súa produción é insuficiente. Noutras ocasións carecen de minerais necesarios para a industria.

• Estes países mércanlles os minerais que precisan a grandes empresas nacionais ou internacionais que explotan ou comercializan os minerais que se extraen noutros países.

05

2. As fontes de enerxía tradicionais

2.1. Clasificación das fontes de enerxía

2.2. As fontes de enerxía tradicionais

05

2. As fontes de enerxía tradicionais2.1. Clasificación das fontes de enerxía

• As fontes de enerxía son recursos naturais a partir dos cales é posible obter formas de enerxía necesarias para o funcionamento de industrias, transportes e para usos domésticos.

• As fontes de enerxía pódense clasificar en dous grupos:

• Segundo a posibilidade de que se esgoten, as fontes de enerxía poden ser renovables e non renovables.

• En función da súa importancia económica, as fontes de enerxía clasifícanse en tradicionais e alternativas.

05

2.2. As fontes de enerxía tradicionais

• O carbón. Na actualidade, emprégase principalmente como combustible para a produción de enerxía térmica.

• O petróleo. É a fonte de enerxía máis utilizada, xa que posúe un gran poder calorífico, e é doado de extraer e de transportar.

• Gas natural. Emprégase como combustible ou como materia prima na industria química. O seu consumo é cada vez maior.

• Enerxía hidráulica. É a enerxía da auga acumulada nos encoros, que se utiliza para obter electricidade.

• Enerxía nuclear. Os combustibles nucleares son unha fonte de enerxía. Nas centrais nucleares, un reactor xera a calor necesaria para obter electricidade.

05

3. Localización das fontes de enerxía tradicionais3.1. Unha desigual distribución dos recursos enerxéticos

• O carbón é un combustible moi abundante na natureza. Salientan pola súa produción China, Estados Unidos e os países da Unión Europea.

• O petróleo. Os principais depósitos localízanse en Oriente Medio. Séguenos Estados Unidos, Rusia, Venezuela e Brasil.

• O gas natural concéntrase nos países do Golfo Pérsico e, tamén, en Estados Unidos, Rusia e Canadá.

• Os principais produtores de enerxía nuclear son Canadá e Estados Unidos.

• Salientan pola súa produción de hidroelectricidade Canadá, China, Estados Unidos, Noruega e Xapón.

05

Distribución dos recursos enerxéticos no mundo05

4. As fontes de enerxía alternativas

4.1. Buscando fontes alternativas de enerxía

4.2. A enerxía solar ou fotovoltaica

4.3. A enerxía eólica

05

4.1. Buscando fontes alternativas de enerxía

• O esgotamento das enerxías tradicionais non renovables como o carbón ou o petróleo e a contaminación que xeran fan desexable a súa substitución por outras fontes de enerxía.

• Na actualidade hai un grande interese por desenvolver fontes de enerxía alternativas que son, polo xeral, renovables e pouco contaminantes.

• As fontes de enerxía alternativas máis desenvoltas son a enerxía solar e a enerxía eólica.

05

4.2. A enerxía solar ou fotovoltaica

• A enerxía solar é abundante, inesgotable e non contamina, pero a intensidade da radiación solar non é igual en todas as zonas da Terra. Existen variacións ao longo do día e do ano.

• As aplicacións da enerxía solar son tanto industriais coma domésticas. Utilízase sobre todo para obter auga quente e electricidade.

• Os paneis solares fotovoltaicos permiten converter a enerxía solar en eléctrica.

05

4.3. A enerxía eólica

• Obtense a partir do aproveitamento da forza do vento para a obtención de enerxía eléctrica.

• Este tipo de enerxía é renovable e non contamina a atmosfera, aínda que está moi localizada e non é regular, xa que a forza do vento non é constante.

http://erenovable.com/energia-eolica/

05

5. A industria: un pouco de historia

- O traballo artesanal. Con anterioridade á industria, os artesáns elaboraban os seus produtos manualmente, aínda que se axudaban das ferramentas propias do seu oficio.- Os inicios da industrialización. No século XVIII substitúense o traballo manual e as ferramentas pola máquina-ferramenta. As máquinas aumentaron a produtividade.- As máquinas instaláronse en fábricas ou factorías situadas nas cidades ao utilizar o carbón como fonte de enerxía.- A industria actual. Caracterízase pola automatización e sofisticación dos seus procesos, a redución de man de obra e a fabricación de produtos cada vez máis diversos.

05

6. Clasificación das industrias. A empresa industrial6.1. Tipos de industrias

• As industrias presentan características diversas e admiten numerosas clasificacións. Un criterio de división é segundo o destino dos produtos fabricados. Pódense distinguir:

● Industrias de bens de produción. Elaboran produtos que non se consomen directamente senón que son produtos semielaborados, que serven como materia prima doutras industrias. Adoita chamarse tamén industria pesada.

● Industrias de bens de uso e consumo. Producen artigos que van destinados directamente ao mercado e aos consumidores. Adoitan denominarse tamén industrias lixeiras.

05

6.2. Clasificación das industrias: As industrias punta

• As industrias pódense clasificar segundo o seu nivel técnico. Denomínanse industrias punta aquelas que utilizan as tecnoloxías máis avanzadas e recentes como a microelectrónica, as telecomunicacións, a informática, etc.

• Caracterízanse porque requiren un persoal moi preparado e especializado, e por manter equipos de investigación numerosos que implican investir moito capital.

05

6.3. A clasificación da empresa industrial

• A unidade básica da actividade industrial é a empresa. As empresas pódense clasificar das seguintes formas:

• Clasificación segundo o tamaño. Poden ser pequenas empresas, medianas ou grandes empresas.

• Clasificación segundo a organización. Poden ser sociedades limitadas ou sociedades anónimas.

• Clasificación segundo a procedencia do capital. Poden ser públicas ou privadas.

05

6.4. Clasificación das industrias. A concentración da empresa industrial

• A concentración da empresa industrial pode ser horizontal ou vertical.

● Concentración horizontal. Únense varias empresas dun mesmo sector, como por exemplo a agrupación de empresas que explotan o carbón ou o petróleo.

● Concentración vertical. Agrúpanse empresas que fabrican distintos produtos dun mesmo sector. Por exemplo, no sector téxtil agrúpanse empresas de fiados, confección, etc.

• Asociacións de empresas: Cartel, Trust, Holding

05

7. O proceso e o traballo industrial7.1. Elementos do proceso industrial

• O proceso industrial combina unha serie de elementos cuxa finalidade é obter un produto industrial. Os principais elementos do proceso son:

● As materias primas e as fontes de enerxía.

● A forza de traballo.

● O capital.

● A tecnoloxía.

● A organización da empresa.

05

7.2. A división técnica e social do traballo

• Unha industria precisa duns traballadores que realicen un traballo indispensable para obter o produto final, pero tamén unhas persoas que realicen traballos de mantemento das máquinas, administración, vendas, etc.

• Esta división técnica do traballo impide que o traballador poida comezar e rematar o proceso produtivo por si só.

• A división técnica do traballo na empresa industrial implica ao mesmo tempo unha división social do traballo.

05

8.1. Factores de localización industrial

• As industrias actuais sitúanse nos lugares que lles ofrecen as condicións que máis lles conveñen:

• Algunhas industrias manteñen a súa localización tradicional, xa que dispoñen de boas infraestruturas, de industrias complementarias e de servizos técnicos de todo tipo.

• As industrias que precisan moita man de obra pouco especializada sitúanse frecuentemente en países con man de obra barata.

• As industrias que precisan tecnoloxía e investigación instálanse nos países con man de obra especializada, preto de universidades ou en parques tecnolóxicos.

05

8.2. Rexións industriais

• As rexións industriais máis importantes sitúanse en Europa, nos Estados Unidos e no Xapón. Tamén hai centros industriais na China, Corea do Sur, México ou no Brasil.

05