Date post: | 09-Feb-2017 |
Category: |
Education |
Upload: | agrela-elvixeo |
View: | 226 times |
Download: | 5 times |
UNIDADE 10. ESPAÑA EN DEMOCRACIA
1975-ACTUALIDADE
1976 manifestación contra a carestía da vida que se transformou nunha manifestación a favor da liberdade de e a amnistía.
Introdución
• Trala morte de Franco iníciase a transición democrática que culmina coa Constitución de 1978.
• As principais forzas políticas practicaron unha política moderada e de consenso que converteu a transición española nun modelo a imitar.
• Xoán Carlos I asumiu o papel de monarca constitucional, facilitando e potenciando a democratización de España.
• O 23-F de 1981 foi un intento involucionista de golpe de Estado que pretendía retornar ó pasado dictatorial.
• Importantes cambios políticos, sociais, económicos e culturais permiten que España se consolide como un países democrático e se integre na UE.
• UCD, PSOE e PP foron gobernos que se alternaron no poder durante a democracia.
• Nace o Estado das Autonomías como consecuencia do desenvolvemento do título VIII da Constitución.
1. A transición democrática1975-1977
1. Proclamación e coroación do rei Xoán Carlos I.
2. O primeiro goberno da monarquía.3. Inicio das reformas. Suárez e a Lei de
reforma política.4. As primeiras eleccións democráticas.
1. A transición democrática1975-1977
1. Introdución• Entre 1975 (morte de Franco) e 1977 (Lei para a Reforma
Política) transcorre a transición democrática. • Algúns historiadores a rematan en 1978 (Constitución), 1982
(triunfo do PSOE), ou 1986 (ingreso na CEE e referendo da OTAN).
• O consenso logrado por Adolfo Suárez con outras forzas políticas foi decisivo para lograr a transición da ditadura á democracia de forma ordenada, só alterada polo extremismo terrorista dos dous lados (extrema dereita: Hijos de Cristo Rey apoiado politicamente por Fuerza Nueva de Blas Piñar e outros grupos de extrema dereita afíns á falanxe. Extrema esquerda: GRAPO, FRAP e ETA.
• O ano 1977 foi un dos máis dramáticos na actuación destes grupos (ver a película Sete días de xaneiro de Bardem)).
1. A transición democrática1975-1977
1. Introdución• En 1977 celebráronse as primeiras eleccións libres e democráticas tras
41 anos. O período caracterízase por:• Proceso graduado no tempo. Desvinculación do sistema ditatorial,
constitución formal da democracia, control civil do exército, reforma económica, normalización do funcionamento das institucións e mecanismos democráticos.
• Equilibrio reforma-ruptura que permitiu a desaparición, desde a legalidade, das institucións franquistas sen ter que recorrer á ruptura revolucionaria. (ver documento seguinte). Aclaración de termos búnker, reforma e ruptura democrática. Reforma parcial e ruptura pactada. Comparar co modelo portugués.
• Consenso. Protagonismo de todos.• Lexitimados mediante consulta popular. Lei de reforma política,
eleccións de 1977, referendo da Constitución de 1978.• Estado social, democrático e de dereito. Monarquía parlamentaria,
soberanía nacional, pluralismo ideolóxico e convivencia democrática.
1. A transición democrática1975-1977
1. Introdución: inmobilismo, reforma ou ruptura democrática
• Tras a morte de Franco abríase un período de inseguridade, de medos e esperanzas, de axitación de forzas que se aprestaban a un posible enfrontamento. Cara onde camiñaba España?
• No cumio do Estado un rei que é unha incógnita; formalmente é o rei do Movemento e dos principios do 18 de xullo, aínda que chegará a ser o rei da democracia (...). Houbo nun principio dúas posturas antagónicas: inmobilismo a ultranza e ruptura democracia. A realidade fará que xurdan dúas propostas intermedias: reforma parcial e ruptura pactada. Imponse o compromiso ou pacto; chegarase a el por medio da negociación a varias bandas: goberno (de Suárez, unha vez cesado Arias polo rei), persoal do antigo réxime e organizacións da oposición. Resultado: nin “bunkerazo”, nin ruptura, senón transición á democracia.
• Tuñón de Lara. Transición e democracia 1979
1. A transición democrática1975-1977
1.1. Proclamación e coración do rei Xoán Carlos I• 20-11-75 Morte de Franco. Ponse en marcha os mecanismos
legais para garantir a continuidade do réxime na figura de Xoán Carlos:
• 21-11: nomeado capitán xeneral dos tres exércitos • 22-11: logo de xurar as leis Fundamentais do Reino,
proclamado rei ante o pleno das Cortes e do Consello do Reino. Primeiro discurso oficial: lembranza (ver doc. 1 páx. 387) á figura de Franco, á tradición. Tímidas referencias á renovación; tranquilidade no búnker, desdén na oposición democrática que considera a Xoán Carlos un continuador da obra de Franco (Xoán Carlos I O Breve corrían os chistes durante eses días).
• 27-11 coroación nos xerónimos de Madrid). Durante a cerimonia Vicente Enrique Tarancón (cardeal e presidente da Conferencia Episcopal Española) pronunciou unha homilía na que expuxo a postura da Igrexa ante as novas circunstancias (ver doc. 2) depois disto o búnker adicoulle bonitas pintadas que dicían así: Tarancón ó Paredón.
22-11-1975. Proclamación de Xoán Carlos I como rei
diante das Cortes.
1. A transición democrática1975-1977
1.1. Proclamación e coración do rei Xoán Carlos I• Xoán Carlos accedeu ao trono a través da legalidade
franquista (mecanismos da lei de sucesión de 1947. Principio de instauración da monarquía segundo o modelo franquista) pero non se resolvía o problema de lexitimidade dinástica pois os dereitos correspondían ao seu pai: Xoán de Borbón. A solución demorouse ata o 14-V-1977 cando, de modo oficial, foron cedidos estes dereitos de pai a fillo.
• Xoán Carlos toma as súas primeiras decisións: mantén como presidente do goberno a Arias Navarro, e nomea como presidente do Consello do Reino e das Cortes a Torcuato Fernández-Miranda, persoa da súa máxima confianza e a quen se lle atribúe este consello:
• Vostede xure os principios do Movemento que xa derogaremos lei sobre lei.
14-5-1977. Renuncia de don Xoán dos dereitos ao trono
1. A transición democrática1975-1977
1.2. O primeiro goberno da monarquía (1975-1/7/1976)• Os cambios para uns ían demasiado rápidos e para outros moi
lentos. Equilibrio imprescindible pero difícil de conseguir.• Definición do modelo político. Presidido por Arias Navarro,
goberno heteroxéneo representadas tódalas familias do réxime, así como personalidades consideradas reformistas (Fraga, Areilza, Suárez, Martín Villa). Tres proxectos diferentes dentro dun goberno:
• Continuísmo (Arias), defendía a permanencia do modelo franquista coa concesión dalgúns dereitos.
• Reforma-continuista (Fraga), aceptaba unha tímida reforma na que se conxugaba a elección por sufraxio universal do Congreso e a designación dos membros do Senado, seguindo o sistema franquista.
• Reformista (Areilza, Suárez), pretendía conseguir unha auténtica democracia.
1. A transición democrática1975-1977
1.2. O primeiro goberno da monarquía (1975-1/7/1976)• Os carlistas presentaron a súa proposta, pero tralos tráxicos sucesos de
Montejurra (V-76) lugar tradicional das súas celebracións. Enfrontamento de dúas ramas lideradas polos irmáns Carlos Hugo (de orientación socialista) e Sixto Enrique (integrista) significa a morte política do carlismo.
• A oposición democrática: restablecemento da democracias e ruptura coas institucións do sistema franquista (cuestión que salpica á mesma monarquía). Coordinación democrática (PlataJunta): programa fundacional en marzo de 1976 asinado pola maioría dos grupos políticos e sindicais. (ver doc. 3. Páx. 388): ruptura democrática.
• Urxencia de cambios sociais. Arias e o búnker paralizan todo intento de reforma. A conflitividade laboral foi en aumento (económicas: convenios colectivos, carestía da vida; políticas: Amnistía, liberdade, estatutos de autonomías). Represión: moi duro en Vitoria-Gasteiz.
• Papel do Rei. Con discreción. Dúas viaxes: España (Catalunya, Andalucía, Asturias), EE_UU discurso no que se anuncian reformas ante o Congreso deste Estado.
• Fin do goberno de Arias. 1-7-1976. Inmobilismo. Dimisión forzada polo rei Xoán Carlos I.
Sucesos de MontejurraMaio de 1976
Enfrontamento dos dous bandos no carlismo
Represión policial nunha manifestación pro-
amnistía. Barcelona 1976
Protestas no 1º aniversario das Matanzas
de Vitoria
Arias Navarro como presidente do goberno
dificultou o acceso cara a democracia. O rei o cesará o 1/VII/1976
1/VII/1976: o Rei nomeacomo presidente do
goberno a Adolfo Suárezque iniciará o proceso
da reforma política cara a democracia
1. A transición democrática1975-1977
1.3. Inicios das reformas. Suárez e a Lei de reforma politica• Aceptación da dimisión de Arias e nomeamento de Adolfo Suárez.
Sorpresa de todos e decepción da oposición, pois parecía representar a liña continuista do franquismo (fóra gobernador civil de Segovia, director xeral de Radiodifusión e Televisión, ministro secretario nacional do Movemento).
• Primeiras reformas. Ante as críticas, Suárez terá que explicar as reformas (ver doc. 5. páx. 390. Insiste nos proxectos democratizadores e convocatorias de eleccións). Medidas principais:
• a. Renuncia da Coroa ó dereito de presentación dos bispos.• b. Aprobación dunha lei de Amnistía para presos políticos (agás
delictos de terrorismo).• c. Ampliación de tolerancia pública (que permite unha ampla liberdade
de expresión: nacen El País, Diario 16, Interviu, Papus, consolídase Cambio 16 e Triunfo).
• d. Negociacións para legalizar os partidos políticos e sindicatos.• e. Múltiples conversas coa oposición, das forzas franquistas e dos
sindicatos maioritarios (CC.OO e UXT). A táctica de entrevistas selectivas e individuais consegue ampliar os apoios ás súas medidas de reforma.
1. A transición democrática1975-1977
1.3. Inicios das reformas. Suárez e a Lei de reforma politica• Oposición na rúa. Manifestacións de protestas. Atentados de ETA,
GRAPO; contestación dos grupos ultras (extremadereita).• Reorganización das forzas políticas. a. Fraga aglutina ao seu redor ás
forzas do franquismo formando Alianza Popular (AP) coa que espera conseguir o apoio maioritario da poboación. No centro, democristiáns e liberais intentan reagruparse: Partido Popular (non confundir co actual) que servirá de aglutinante posterior en Unión de Centro Democrático (UCD).
• b. A oposición crea Plataforma de Organismo Democráticos (Superplatajunta: Coordinación Democrática máis... incluída a Táboa Democrática de Galicia). Que en outubro de 1976 insistía na ruptura democrática.
• c. Partido Comunista (xullo en Roma) compromiso de buscar concordia entre tódolos españois e abrir vías de diálogo co goberno.
• Aproximación dos militares. Tivo que contar coa neutralidade destes. Setembro de 1976 reuniu á cúpula militar e logrou que aceptara o seu proxecto: legalización de tódalas forzas políticas e sindicais sempre e cando non se legalizase o Partido Comunista.
1. A transición democrática1975-1977
1.3. Inicios das reformas. Suárez e a Lei de reforma politica Lei para a Reforma Política. Culminación da primeira fase da transición (ver doc. 6.
Páx. 391). O punto esencial é a convocatoria de eleccións xerais democráticas para formar novas Cortes pero para levalo a cabo tiña que ser aprobado polo Consello Nacional do Movemento e polas Cortes institucións controladas polos franquistas.
Adolfo Suárez e Torcuato Fernández de Miranda empregaron tódolos recursos e influencias e os resortes que lle permitían as leis. Idea chegar á democracia parlamentaria dende a legalidade vixente (da lei á lei) mantendo a paz social e o control do proceso pola Coroa e o Goberno.
A pesar das críticas o Consello informou positivamente (80 votos a favor, 13 en contra e 6 abstencións).
O segundo obstáculo: Cortes, tramitarse por procedemento de urxencia (para evitar a comisión das Cortes controladas polos sectores máis duros do franquismo). Debates do 16 ao 18 de novembro. Considerados polos historiadores como os máis decisivos da historia da transición. As derradeiras Cortes franquistas aprobaron a lei (425 votos a favor, 59 en contra, 13 abstencións e 34 ausencias). Fixéronse o haraquiri. Inicíabase a voadura controlada do franquismo.
O 15 de Decembro someteuse a referendo dos españois: a oposición (que tiña un plantexamento rupturista) pediu a abstención, o búnker o non mentres o Goberno (utilizando tódolos medios de comunicación) pediu o voto afirmativo. Paticipou o 77,4% do censo co 94,2% dos votos afirmativos. Derrota das teses rupturistas e o triunfo das propostas de Suárez. Complementarias desta lei foron outras medidas: regulamentación do dereito de folga, concesión dun novo indulto para presos políticos, legalización das centrais sindicais e disolución do Movemento Nacional.
Campaña instucional a favor da Lei da Reforma
PolíticaReferendum 15/XII/1976
Vinto Tinto: Habla pueblo habla
1. A transición democrática1975-1977
1.3. Inicios das reformas. Suárez. As primeiras eleccións democráticas
• Primeiras dificultades despois da aprobación da LRP:• Reacción da ultradereita e ultraesquerda. Xaneiro de 1977
(semana negra da transición). Asasinatos dos avogados laboralistas (vinculados a CC.OO e PCE) matanza de Atocha. GRAPO secuestra ó xeneral Villaescusa (presidente do Consello Supremo de Xustiza Militar) e a Antonio de Oriol (presidente do Consello de Estado), ademais de varios atentados e asasinatos de policías e gardas civís.
• Legalización do PCE. Suárez anuncia a legalización en abril de 1977, logo de manter entrevistas secretas con Santiago Carrillo. O PCE aceptaba as peticións de Suárez: monarquía como forma de goberno, bandeira bicolor, unidade de España e a democracia. Tivo que ceder en moitos principios que constituían ata ese momento a súa identidade política. Todos desexaban que a reconciliación e a paz fose unha realidade en España. A legalización do PCE probou malestar entre membros destacados do exército e a dimisión do ministro de Mariña pero contaba co beneplácito do Monarca..
Matanza de Atocha
A transición (decembro 1976-febreiro 1977) capítulo 12
Matanza de AtochaEnterro dos avogados
Matanza de AtochaEnterro dos avogados
Matanza de AtochaEnterro dos avogados
Película de Juan Antonio
Bardem sobre os acontecementos
desa semana
Monumento conmemorativo do
atentado na rúa Atocha (Madrid)
Genovés: El abrazoSímbolo da transición
1. A transición democrática1975-1977
1.3. Inicios das reformas. Suárez. As primeiras eleccións democráticas
• As formacións que concorren ás eleccións. Sopa de siglas; presentaron documentación 111 partidos: legalizados 78, 26 rexeitados e 7 disoltos. Retorno de exiliados: Alberti, Pasionaria, Federica Montseny... Coalición (democristiáns, liberais e socialdemócratas): UCD liderada por Adolfo Suárez. Os socialistas presentáronse divididos: PSOE: Felipe González, PSP: Tierno Galván, en Catalunya o PSC (que posteriormente se integrarán o PSOE), PSG de Beiras. O PCE presentouse en solitario, AP de Fraga e outros.
• Normativa electoral: listas e lei de D’Hont. 15-xuño: • Resultados: UCD: 165, PSOE: 118, PCE: 20, AP: 16,
PNV: 8, PDC: 11, PSP: 6, Outros 6.
Propaganda electoralEleccións 1977
A transición (febreiro-xuño 1977) 13 capítulo
Propaganda electoralEleccións 1977
Propaganda electoralEleccións 1977
Propaganda electoralEleccións 1977
Propaganda electoralEleccións 1977
ELECCIÓNS 1977: RESULTADO AO CONGRESO
PARTIDO Escanos Votos %Votos
UCD 165 6.310.391 34,40%
PSOE 118 5.371.866 29,29%
PCE 20 1.709.890 9,32%
AP 16 1.504.771 8,20%
PDC 11 514.647 2,81%
PNV 8 296.193 1,61%
PSP 6 816.582 4,45%
Outros (5 candidaturas) 6 445.179 2,43%Candidaturas sen representación 0 1.372.807 7,48%
Total 350 18.342.326 100%
Gaña UCD 39
Gaña PSOE 9
Gaña PDC 2
Gaña PNV 2
Fte. Wikipedia
2.1. Características e principios
22-VIII-77: Comisión parlamentaria (Pérez-Llorca, Herrero de Miñón e Gabriel Cisneros: UCD; Peces Barba: PSOE; Jori Solé Tura: PCE, Fraga: AP; Roca: PDC) para redactar o borrador do proxecto constitucional. Trala súa presentación presentárose 1133 enmendas que foron debatidas en comisión e pleno o 31 de outubro de 1978 aprobouse a Constitución polo de Congreso e Senado cos seguintes resultados:
CONGRESO DOS DEPUTADOSSÍ: 325 (94,2%) NON: 6 (1,8%) Abstencións: 13
(4,1%)UCD
PSOEPCE
Minoría catalana8 de AP (Fraga
entre eles)4 grupo mixto
5 de AP1 de Euskadiko
Eskerra
8 PNV1 (UCD)3 (AP)
1 (ERC)
SENADOSÍ: 226 (94,5%) NON: 5 (2,3%) Abstencións: 8
(3,3%)
Resultados referendum Constitución 1978
Votantes 17.873.271 67,11%
Sí 15.706.078 88,54%
No 1.400.505 7,89%
Branco 632.902 3,57%
2. Constitución 19782.1. Características e principios
• Destaca da constitución:• Consenso.• Extensión. A máis extensa despois da de Cádiz.• Ambigüidade e eclecticismo.• Ríxida na reforma. 3/5 partes da Cámara e referendo. • Progresista e democrática.• Pouco orixinal.• Estrutura tradicional. A Constitución está dividida en
dúas partes fundamentais: • DOGMÁTICA: Dereitos e deberes dos cidadáns.
Título preliminar e I• ORGÁNICA: División de poderes e estructura
organizativa do Estado español. (Oito títulos)
2. Constitución 19782.1. Características e principios
• En total a Constitución consta de 169 artigos (é unha constitución moi longa) máis catro disposicións adicionais, nove transitorias, unha derogatoria e outra final. A organización é a seguinte:
• Título Preliminar:. Aspectos xenéricos e básicos da configuración de España. 9 artigos
• Título I: Dereitos e deberes fundamentais. (10-55) O máis longo dividido en cinco cap. Dividido en dereitos civís (vida, integridade física, igualdade xurídica... Políticos (expresión, reunión, asociación...) e Sociais Do 39-52 non son normas xurídicas directamente aplicables, senón principios inspiradores e rectores que os distintos gobernos deberían ter a obrigatoriedade de desenvolver (educación, vivenda, sanidade, traballo...) é dicir os dereitos sociais.
• Título II: Coroa. (56-65)• Título III: Cortes Xerais (poder lexislativo) (66-96) Tres capítulos.• Título IV: Goberno e admon. (poder executivo) (97-107)• Título V: Relacións entre o Goberno e Cortes xerais (108-116)• Título VI: Poder xudicial. (117-127)• Título VII: Economía e facenda (128-136)• Título VIII: Organización territorial do Estado (137-158)• Título IX: Tribunal Constitucional (159-165)• Título X: Reforma Constitucional (166-169)
2. Constitución 19782.1. Título preliminar
• Estado social, democrático e de Dereito.• Forma política: Monarquía parlamentaria.• Estado unitario que recoñece o dereito á
autonomía das nacionalidades e rexións: Estatutos de Autonomía (que se desenvolverá no título VIII).
• Castelán e demais linguas españolas oficiais.
• Pluralidade política e sindical...
2. Constitución 19782.2. Título I: dereitos e deberes
• Dereitos civís: á vida, á integridade física, á igualdade ante a lei, á liberdade (persoal, de empresa, de relixión...), acceso ós tribunais con garantías procesuais, á propiedade privada, á obxección de conciencia, ó honor e intimidade, residencia, prohibición de tortura e pena de morte.
• Dereitos políticos: expresión, reunión, manifestación, asociación, participación: votar e ser elexido, exercer iniciativa lexislativa popular, petición, folga...
• Dereitos sociais: libre elección de profesión, promoción social a través do traballo, salario suficiente para cubrir as necesidades persoais e familiares, educación...
• Garantías: Tribunal Constitucional (o recurso de amparo), Defensor do Pobo.
• Suspensión: estado de alarma, de excepción e de sitio. Nestes últimos estados non se pode aplicar a maioría dos dereitos civís e políticos.
• Deberes: defensa da patria, contribución ó gasto público segundo a capacidade económica de cada quen (progresividade impositiva).
• Principios rectores da política económica e social.
2. Constitución 19782.3. Os poderes do Estado. Coroa
Coroa: Xefe do Estado, sanciona e promulga leis; convoca e disolve as Cortes; convoca eleccións e referendo; propoñer ás Cortes candidato á Presidente do Goberno; nomear e cesar ministros, a proposta do Presidente; conceder honores de acordo coas leis; debe ser informado dos asuntos de Estado; pode presidir, cando o estime oportuno, sesións do Consello de Ministros, exerce o mando supremo das FF.AA. e o dereito de gracia pero non indultos; acredita embaixadores; manifesta consentimento para sinatura de tratados internacionais; declara a guerra e acorda a paz, previa autorización das Cortes. Recibe orzamento dos presupostos do Estado. O listado é longo pero as funcións son moi limitadas: Monarquía parlamentaria. O rei reina pero non goberna.
2. Constitución 19782.3. Os poderes do Estado. Cortes Xerais
Competencias clásicas: elixe presidente do goberno, aproba leis, orzamentos do Estado, controla o labor do executivo.
Parlamento bicameral (Congreso e Senado). Eleccións cada catro anos. Voto persoal, non delegable, non hai mandato imperativo dos deputados. Proceso habitual dunha lei: proxecto de lei e proposicións de lei. Aprobación. Sanción e promulgación. Decretos-leis: non poden afectar ás institucións básicas nin ós dereitos, deberes e liberdades constitucionais. Convalidación ou derrogación no prazo dos trinta días seguintes.
2. Constitución 19782.3. Os poderes do Estado. Goberno
Como se elixe presidente do goberno?: eleccións xerais lexislativas e proclamación de resultados, consultas aos partidos por parte do Rei que designa candidato ao ser investido, o candidato debe presentar o programa político e someterse á confianza do Congreso, ten que recibir a maioría absoluta na primeira votación, senón sométese a confianza 48 horas despois: maioría simple basta. Senón: proposta dun novo candidato e se transcurren dous meses dende a primeira votación. Disolución das cámaras e convocatoria de novas eleccións.
2. Constitución 19782.3. Os poderes do Estado. Xudicial
Xuíces independentes, inamovibles, responsables e sometidos unicamente ó imperio da lei.
A xustiza é gratuíta para quen careza de recursos económicos. O Consello Xeral do Poder Xudicial é o máximo órgano de goberno. Tribunal supremo. Xurado. Tribunal Constitucional: recursos de amparo, conflictos de competencia e recursos de inconstitucionalidade.
2. Constitución 19782.3. As Comunidade Autónomas
Título VIII desenvolvemento dos futuros Estatutos de Autonomía (19 Autonomías hai na actualidade se contamos os Estatutos de Ceuta e Melilla).
3. Os gobernos da UCD (1977-1982)
Adolfo Suárez (eleccións de xuño de 1977 e marzo de 1979. Dimisión en 1981.
Calvo Sotelo ata 1982. Na investidura deste presidente foi cando houbo o golpe de Estado de Tejero o 23-F.
Elección xerais de 1 de marzo de 1979
*Alianza Popular adoptou o nome de Coalición Democrática
Elección xerais de 1 de marzo de 1979
Adolfo Suárez 1977-1981
Leopoldo Calvo Sotelo 1981-1982
3. Os gobernos da UCD (1977-1982)3.1. Os gobernos de Adolfo Suárez (1977-1981)
Adolfo Suárez, como líder da coalición de partidos que formaban a UCD, desenvolveu un programa de goberno centrado na democratización da vida española, iniciándose a posta en marcha dos principios constitucionais.
3. Os gobernos da UCD (1977-1982)3.1. Os gobernos de Adolfo Suárez (1977-1981)
Medidas do programa de centro• Reforma do exército. Gutiérrez Mellado (vicepresidente e o ministerio
de Defensa). Código de Xustiza Militar e Reais Ordenanzas foron modificadas. A Lei de criterios básicos da organización militar facilitou que os mandos militares foran ocupados por persoas máis novas e mellor preparadas.
• Pactos da Moncloa. Outubro de 1977. Acordos entre os axentes sociais e o Goberno para reducir a conflitividade social e adopción de medidas para abordar a crise económica que víñase arrastrando dende os últimos anos do franquismo. Os resultados. O Congreso aceptou os acordos. Resultados positivos: inflación baixou do 40% ao 16% e balanza de pagos, normalización da vida sindical (primeiras eleccións sindicais en 1978 e Estatuto dos Traballadores.
• Inicio da reforma fiscal. IRPF con criterios de progresividade.• Proxección exterior: negociacións de entrada na CEE, Conferencia de
Seguridade e Cooperación Europea (1980)...
Asinantes dos Pactos da Moncloa
Outubro 1977
3. Os gobernos da UCD (1977-1982)3.1. Os gobernos de Adolfo Suárez (1977-1981)
Proceso autonómico Comunidades históricas (Catalunya, Euskadi, Galicia
desenvolveron o seu estatuto polo artigo 151 da Constitución: vía máis rápida e con máis nivel de competencias). O resto polo artigo 143 (salvo Andalucía que quixo ir pola vía do 151 e lle foi bastante difícil). Estatuto catalán refrendado o 25-10-79: 88,1% a favor. CiU (Coverxencia Democrática de Catalunya e Unión Democrática de Catalunya) presidida por Pujol gobernou a Generalitat dende 1980 ata o 2003. CiU foi necesario na gobernabilidade do Estado: 1993 (apoiou ó PSOE), 1996 (apoiou ó PP). Estatuto Vasco refrendado en 1979 igual que o catalán (singularidade do caso vasco): participación do 60% e 90% afirmativos. Referendo andaluz (queren a vía 151 e non 143). Galicia comentado máis adiante.
Novo mapa autonómico
18-2-1979 Cataluña, País Vasco6-4-1981 Galicia30-12-81 Andalucía, Asturias, Cantabria9-6-82 La Rioja Murcia1-7-82 Valencia10-8-82 Aragón, Castilla La Mancha,Canarias, Navarra (mellora do réxime foral)25-2-83 Extremadura, Baleares, MadridCastilla León
3. Os gobernos da UCD (1977-1982)3.2. As dificultades da UCD e a dimisión de Suárez
Desgaste da UCD (tensión entre as tendencias internas dentro do partido).
O principal partido da oposición (PSOE) realiza un cambio drástico. Felipe González tras asegurarse a disciplina interna presenta unha moción de censura (maio de 1980) que aínda que non prosperou supuxo o fin da etapa política do consenso, erosionou a figura do presidente do goberno e potenciou á do xefe da oposición.
Dificultades económicas. Dimisión de Suárez (29-1-1981). Transcorrido o tempo valórase como moi positivo o proceso de
democratización iniciado por Suárez da vida española.
Vítimas mortais do terrorismo 1973-2008
818
272022
63
113109
41454737
66
40
58
232530
46
26151315
513
60
2315
5 3 0 0 2 2 3
73 76 77 78 79 83 85 200091
Soidade de Adolfo Suárez no banco do
Goberno no Congreso
Presentación do discurso de
dimisión ante as cámaras de TVE.
29-i-1981
Discurso de dimisión de Suárez
3. Os gobernos da UCD (1977-1982)3.3. O goberno de Leopoldo Calvo Sotelo (1981-1982)
O intento de golpe de Estado
Responsable de organización da UCD e non identificado con ningunha familia política dentro do partido (partido que desaparecerá en 1983).
O intento de golpe de Estado. O mandato de Calvo Sotelo empeza mal na:
2ª. volta da votación de investidura (por non contar coa maioría absoluta na 1ª) ten lugar a intentona de golpe de Estado no Congreso.
3. Os gobernos da UCD (1977-1982)3.3. O goberno de Leopoldo Calvo Sotelo (1981-1982)
O intento de golpe de Estado
Dirixida polo tenente coronel da Garda Civil Antonio Tejero (que xa participara na abortada operación Galaxia de novembro de 1978) xunto cuns catrocentos gardas civís, asaltou o Congreso pistola en man, entrou no hemiciclo das Cortes e mantivo como reféns ó goberno e ós parlamentarios, mentres anunciaba a chegada dunha autoridade superior e invocaba o nome do rei como máximo responsable.
Intento de Golpe de Estado23-II-1981
Intento de Golpe de Estado23-II-1981
O ministro de Defensa Gutiérrez Mellado intenta parar o golpe Imaxes do intento do Golpe de Esta
do
23-F. O capitán xeneral de Valencia Milan del Bosch
saca os tanques á rúa
Tanques en Valencia
Intervención televisada na madrugada do 24-2-1981
Informativos 24 de febreiro 1981
Manifestación a favor da democracia 27-2-1981
Manifestación a favor da democracia 27-2-1981
Manifestación a favor da democracia 27-2-1981
Manifestación a favor da democracia 27-2-1981
Claves do 23-F
3. Os gobernos da UCD (1977-1982)3.3. O goberno de Leopoldo Calvo Sotelo (1981-1982)
O intento de golpe de Estado
Os españois poidemos ver o golpe de Estado en directo pois as cámaras estiveron funcionando durante moito tempo.
Os xefes militares das diferentes rexións militares mantivéronse á espectativa, pero só Milans del Bosch en Valencia sacou os tanques ás rúas esixindo a rendición da poboación.
A actuación do rei foi clave na resolución do conflito; desde a súa residencia no palacio da Zarzuela, tomou as rendas da situación; púxose en contacto cos xefes militares explicando a súa posición e esixindo a súa lealdade; convocou a Xunta de Xefes de Estado Maior e, vestido co uniforme de capitán xeral, grava unha mensaxe que se emite por televisión na madrugada do día 24 (ver doc. 21. páx. 407). Trala mensaxe do rei, o pais respiraba alviado; a situación quedaba controlada. Os tanques en Valencia regresan ós cuarteis e Tejero réndese. Tamén compre valorar, ademais do papel do rei, a actitude dos mandos militares, o que viña a desmostrar a eficacia das reformas levadas a cabo no exército. Nos días seguintes tiveron lugar en toda España multitudinarias manifestacións de apoio á democracia..
3. Os gobernos da UCD (1977-1982)3.3. O goberno de Leopoldo Calvo Sotelo (1981-1982)
A continuidade do proxecto da UCD
25 de febreiro: elexido Calvo Sotelo. Actividade lexislativa: Lei de divorcio (que contou coa oposición do sector
democristián da UCD saída da UCD do grupo socialdemócrata liderado por Fernández Ordóñez que máis tarde integrarase no PSOE e o apoio da oposición de esquerdas), LOAPA (consensuada polo PSOE e UCD. Posteriormente vai ser declarada insconstitucional no articulado fundamental. Obrigaba ás autonomías futuras (salvo as históricas á acceder pola vía do 143). A lei non podía ser orgánica nin harmonizadora. Quedou en LPA.
Verán crítico de 1981: venda de aceite adulterado de colza. Moitas mortes. Salpica ó Goberno especialmente ó ministro de Sanidade (o galego Sancho Rof: el gérmen del aceite es un bichito que si cae de esta mesa se mata (declaracións feitas en conferencia de prensa.
Entrada de España na OTAN (xuño de 1982). A oposición utilizou este feito, especialmente o PSOE: OTAN de entrada non. Como eixo da súa campaña de acoso ó Goberno.
Convocatoria de eleccións: outubro de 1982. Gañou o PSOE.
4. Os gobernos do PSOE de Felipe González (1982-1996)Introdución
• A duración existencia dun goberno monocolor (entre 1993 e 1996 tivo que contar co apoio parlamentario de CiU) durante 14 anos é un feito insólito na historia das democracias occidentais.
• A persoalidade carismática de Felipe González xustifica en parte esta circunstancia (en 1996 aínda se produciu unha amarga vitoria para o PP: só sacou 156 deputados, mentres o PSOE tivo unha dulce derrota: 141.
• Os gobernos socialistas caracterizáronse pola moderación política na liña socialdemócrata europea.
• A existencia dunha oposición alternativa non se dará ata os anos noventa despois da refundación da antiga AP no Partido Popular tratando de copar o espazo de centro perdido pola UCD e mantido polo CDS de Suárez ata finais dos oitenta.
Cartel electoral do PSOEEleccións 1982
CADRO DOS RESULTADOS ELECTORAIS AO CONGRESO DURANTE OS GOBERNOS DO PSOE (1982-1996)
ANO PSOE CP/PP UCD/CDS
PCE/IU
CIU PNV OUTROS
1982 202 106 CP
12 UCD
4 PCE
12 8 6
1986 184 105 CP
19 CDS
7 IU 18 6 6
1989 175 107 PP
14 CDS
17 IU
18 5 10
1993 159 141 PP
- 18 IU
17 5 6
O nacionalismo galego non contará con representación ata a chegada do BNG nas eleccións de 1996 a excepción do partido nacionalista centrista Coalición Galega en 1986: un deputado.A maioría absoluta está en 176 deputados.
Eleccións xerais de 28 de outubro de 1982
1982Celebración do triunfo
electoral do PSOE
4. Os gobernos do PSOE de Felipe González (1982-1996)4.1. Axuste e reactivación económica
Política de reaxuste (1982-1985)
• Reconversión industrial: sector naval e siderúrxico, reducir o déficit das empresas máis endebedadas comezando polos axustes nos cadros de persoal. Localidades como Ferrol, Sagunto, Reinosa viviron difíciles situacións pola perda de postos de traballo e as folgas. Noutros sectores non foi tan traumático: Acordo Económico e Social asinado en 1984 entre o Goberno, patronal e UXT. Para paliar o desemprego no campo do sur de España potenciouse o PER (Plan de Emprego Rural) e ZUR (Zona de Urxente Reindustrialización). Expropiación de RUMASA debido ás irregularidades da empresa sendo ministro de economía Miguel Boyer.
1983
Expropiación de RUMASA
VigoManifestación contra a
Reconversión Industrial
4. Os gobernos do PSOE de Felipe González (1982-1996)4.1. Axuste e reactivación económicaCrecemento económico (1985-1990)
• 5% anual. Ingresos por turismo aumentaron. Crece a producción industrial e os beneficios empresariais. O investimento estranxeiro é maior aínda que estivo máis orientado á especulación que a auténtica creación de emprego. Maior control fiscal. As actividades da bolsa e da banca aumentan de forma espectacular. A bonanza económica tivo aspectos negativos: aumento de prezos, maior inflación, liberalización do mercado de traballo e moderación salarial. Foi na UXT onde apareceron as críticas máis duras ó Goberno. Duro enfrontamento entre Nicolás Redondo (UXT) e Felipe González (PSOE) que rematou co abandono do primeiro como deputado en 1985 a raíz da reforma do sistema de cotización das pensións. A intransixencia do Goberno fixo que as centrais sindicais actuasen conxuntamente a partir de 1986. Folga xeral de 1988 que foi seguida de modo maioritario. O distanciamento da UXT culmina en 1989 coa retirada do apoio da UXT ó PSOE nas eleccións europeas dese ano.
4. Os gobernos do PSOE de Felipe González (1982-1996)4.1. Axuste e reactivación económica
Recesión (1991-1993)
• Tratado de Maastricht (1992) (moeda única) obrigaba a cumplir uns obxectivos macroeconómicos rigurosos. Nesta etapa se fixo:– Eliminación dos monopolios (CAMPSA, Telefónica
e Tabacalera)– Redución do papel do INI (desaparece en 1995).– Privatización capital público en empresas mixtas
(SEAT, Telefónica, Iberia, Endesa...)– Fusión bancaria (Bilbao-Vizcaya, 1988;
Hispanoamericano e Central, 1991; Banca pública en Argentaria).
4. Os gobernos do PSOE de Felipe González (1982-1996)4.1. Axuste e reactivación económica
Nova recuperación (1993-1996)
• Logrouse a xeneralización do imposto sobre a renda (IRPF), control dos orzamentos (graves deficiencias e desaxustes) e das actividades empresariais e individuais, reforma do sistema impositivo (IVE).
4. Os gobernos do PSOE de Felipe González (1982-1996)4.2. Hábitos democráticos e Estado do benestar
• Extensión das prestacións sociais: subsidio de desemprego, lei de sanidade 1986 cobertura universal, pensións non-contributivas 1990, revalorización das pensións segundo o IPC.
• Incremento de investimentos na educación: LRU, 1983) planos de estudio e maior autonomía da universidade, (LODE, 1985) liñas básicas do novo sistema educativo (LOXSE, 1990) ampliación da obrigatoriedade de 14 a 16 e adecuación do sistema español ó sistema educativo europeo.
• Xudicial. Habeas corpus, despenalización do aborto (tres supostos, aprobación do código penal (novos delitos), o xurado.
4. Os gobernos do PSOE de Felipe González (1982-1996)4.3. Cambio sociocultural
• Producíronse importantes transformacións que reduciron as diferenzas cos países europeos occidentais.
• A sociedade española de mediados dos anos noventa era máis igualitaria, máis plural, máis laica, mellor preparada profesionalmente, e avanzaba na incorporación da muller ao mundo laboral.
• O descenso de número de matrimonios e natalidade foi considerable.
• Mantíñanse certos hábitos: importancia da familia.• 1992: importantes acontecementos. 500 aniversario do
descubrimento de América: Expo de Sevilla e Xogos Olímpicos de Barcelona.
Expo Sevilla1992
Inauguración AVEMadrid-Sevilla
Estación Sta. Justa (Sevilla)
Xogos OlímpicosBarcelona 1992Barcelona hechicera
Xogos OlímpicosBarcelona 1992
Príncipe Felipe abanderando o equipo español
4. Os gobernos do PSOE de Felipe González (1982-1996)4.4. Integración na política internacional
• UE: 1986. (Fondos estruturais: FEDER, FEOGA). Problemas.
• OTAN: 1986. Referendo de entrada non a entrada na OTAN (52,6% sí).
• Novo exército e misións internacionais.
• Presenza española no mundo.
Firma acta de adhesión áComunidade Europea
(futura UE)
Campaña do PSOE1981
Campaña do PSOE1986
Propaganda do comitéAnti OTAN. Referendum 1986
ResultadosParticipación: 59,4%
Sí: 52,5%Non: 39,8%
Branco: 6,5%
Fragata Numancia (F 83)Participando na guerra do Golfo
(1990-1991)
Marta Sánchez actuando na fragata no golfo Pérsico
4. Os gobernos do PSOE de Felipe González (1982-1996)4.5. Escándalos e desprestixio socialista
• As maiorías absolutas, a escasa oposición política permitían unha alta estabilidade dos gobernos, pero tamén unha considerable redución da vida parlamentaria, cando non un certo desprezo.
• No inicio dos noventa comezaron os problemas e os escándalos políticos que responden a diferentes tipos relacionados con:
4. Os gobernos do PSOE de Felipe González (1982-1996)4.5. Escándalos e desprestixio socialista
• Cargos públicos nomeados polo PSOE, persoas que se aproveitaron do seu posto, beneficiáronse de información privilexiada ou incluso malversaron e se apropiaron de fondos públicos.
• O caso máis grave foi Luís Roldán (director xeral da Garda Civil) (malversación de fondos públicos.
• Financiamento dos partidos políticos caso FILESA no PSOE.
• Terrorismo de Estado protagonizado polos GAL que actuaron entre 1983-1987 con atentados contra ETA e simpatizantes.
• Corrupción financeira: Mario Conde (Banesto) e Mario Rubio (Banco de España).
• Ante esta situación, a oposición intensificou as críticas e o PSOE veuse desgastado.
Juan Guerra, irmán do vicepresidente do gobernoAcusado de corrupción e tráfico de influencias
Luis Roldán detido en 1993
Financiación ilegal do PSOE
Gal: terrorismo de Estado
Escándalos financeiros
Anos noventa:Mario Conde (caso
Banesto)Mariano Rubio
(banco de España)Javier de la Rosa
(grupo KIO)
5. Os gobernos do PP de Xosé Mª Aznar (1996-2004)5.0. Introdución
• O Partido Popular, fundado en 1989 a partir de Alianza Popular e outros partidos de centrodereita, gañou as eleccións en 1996 por maioría simple.
• O seu líder, Xosé Mª Aznar, conseguiu o apoio parlamentario de CiU, PNV e Coalición Canaria para formar Goberno.
• Nas eleccións do 2000 alcanzou a maioría absoluta.
• O seu triunfo significaba a consolidación da alternancia democrática en España.
ANO PP PSOE IU CIU PNV BNG OUTROS1996 156 141 21 16 5 2 9
2000 183 125 8 15 7 3 9
REPARTO DE ESCANOS NO CONGRESO ELECCIÓNS 1996 e 2000
A maioría absoluta está nos 176 escanos.
ELECCIÓNS XERAIS 1996
ELECCIÓNS XERAIS 2000
1996: o PP celebra a vitoria electoral por maioría simple
2000: cartel electoral do PPque gañou por maioría absoluta
5. Os gobernos do PP de Xosé Mª Aznar (1996-2004)5.1. Privatizacións e moeda única
• Nos gobernos do PP destacan dous aspectos:• a. Recuperación económica, coincidente coa tónica xeral
europea e incentivada en España na primeira lexislatura do PP como:
• Acordo cos sindicatos para garantir o poder adquisitivo das pensións. Vixiar a contratación laboral: potenciando contratos fixos e mellorar os contratos a tempo parcial.
• Reducción dos conflitos e das folgas. Actitude dialogante coas forzas sindicais (primeira lexislatura).
• Redución do desemprego (medidas incentivadoras) aínda que a taxa está por riba da media comunitaria. Impulsado polo boom da construción.
• Moderación salarial e conxelación do salario dos funcionarios.• Este clima de paz deteriorarase durante a segunda lexislatura,
especialmente trala reforma do 2002 e as dificultades económicas da economía mundial.
5. Os gobernos do PP de Xosé Mª Aznar (1996-2004)5.1. Privatizacións e moeda única
Criterios de converxencia e inicio da moeda única da Europa comunitaria (euro). Os criterios de converxencia da UEM de 1993 para entrar na unión económica e monetaria no 2002 establecían a partir do 1-1-1999: un control da inflación inferior ó 3%, déficit público moi baixo, débeda pública inferior ó 60% do PIB e tipos de interese baixo. Para acadar estes obxectivos o goberno estableceu:
• Privatización do sector público para aumentar os ingresos do Estado e reducir o déficit.
• Reducir as prestacións sociais para rebaixar o gasto público.• Forzar a produtividade e abaratar o traballo. Xornadas máis
longas e salarios á baixa en termos reais, que aumentan os beneficios empresariais.
• Reducir o tipo de interese e a carga fiscal sobre o capital. Reducir o IRPF.
• Aplicar medidas de liberalización que eliminasen os monopolios de acordo coas directrices da UE.
• A entrada no euro supuxo unha subida do IPC.
5. Os gobernos do PP de Xosé Mª Aznar (1996-2004)5.2. Reformas do programa conservador
Sobre todo na 2ª. Lexislatura (na primeira foron paralizadas pola dependencia parlamentaria dos grupos nacionalistas de centro-dereita).
Códigos legais: (tipificación de novos delictos: informática, violencia de xénero, delictos menores). Endurecemento das penas e limitación na reinserción social.
Exército: supresión do servicio militar obrigatorio (2002), reestruturación das rexións militares (6 a 4), ingreso na estrutura militar da OTAN.
Educación: LOU, 2001: Universidade e LOCE: infantil, primaria e secundaria, 2002.
Organización da administración: supresión dos gobernadores civís. Mercado de traballo e prestacións de desemprego: recorte destas
últimas e endurecemento para acceder a elas. A presión social e sindical fixo retroceder ó Goberno, que anulou case a totalidade da reforma.
Competencias das CC.AA. 30% da cesión do IRPF, cesión de practicamente tódalas competencias.
Problema vasco: Tregua de ETA en 1998 negociación co gobernopero reinicia posteriormente a súa actividade terrorista. Ilegalización de Herri Batasuna no 2002.
5. Os gobernos do PP de Xosé Mª Aznar (1996-2004)5.3. A crise do Prestige e a guerra de Irak, o
terrorismo islamista Un accidente dun petroleiro nas costas galegas da Costa da Morte en
novembro de 2002 provocou unha crise política no goberno español pola escasa reacción ante esta catástrofe.
Tras os atentados do 11 de setembro de 2001 (Torres xemelgas de Nova York e o Pentágono de Washington) provocados por terroristas vinculados con Al Qaeda, os EEUU reaccionaron poñendo en marcha unha agresiva ofensiva militar contra os países considerados como promotores de terrorismo.
O goberno de Aznar apoiou esta política propiciada por Bush (cumio das Azores 2003) enviando tropas a Irak (país que foi acusado de posuír armas de destrución masiva e de acoller terroristas) a pesar das masivas manifestacións populares a esta guerra.
Esta actitude do Goberno acentuou o perigo de atentados terroristas en España. O 11 de marzo de 2004, en plena campaña electoral das eleccións xerais, catro trnes de proximidade con destino á estación madrileña de Atocha, sufriron uns ataques terroristas que provocaron o maior atnetado producido en territorio europeo ata ese momento (191 vítimas mortais e máis de 1.800 persoas feridas de diversa gravidade). As explicacións do Goberno, acusando a ETA do atentado, e a xestión da crise provocaron un forte resentimento da sociedade.
Tres días despois celebráronse as eleccións que perdeu o PP.
2002: afundimento do Prestige
2002: manifestación en SantiagoFronte a parálise do Goberno
2002: consecuencias do Prestige
2003: manifestación contra a intervención na guerra de Irak
2003: manifestación contra a intervención na guerra de Irak
11-3-2004: Atentado islamista en Madrid
Monumento ás vítimas do terrorismo 11-M
Estación de Atocha (Madrid)
6. Os gobernos do PSOE de Rodríguez Zapatero (2004-2011)
O triunfo electoral do PSOE dirixido por Rodríguez Zapatero, en 2004 e 2008 permitiu aos socialistas volver gobernar en España.
ANO PSOE PP CIU ERC PNV IU BNG OUTROS
2004 164 148 10 8 7 5 2 6
2008 169 154 10 3 6 2 2 4
ELECCIÓNS XERAIS 2004
ELECCIÓNS XERAIS 2008
José Luis Rodríguez Zapatero (PSOE)
Presidente do Goberno (2004-2011)
Marcada polo distanciamento coa política do presidente norteamericano Bush e a busca dun mellor entendemento con Europa e o mundo latinoamericano e árabe.
O aspecto máis relevante foi a retirada das tropas españolas de Irak (2004).
Tamén se aprobou que claquera envío de tropas ao exterior debía ser previamente autorizada polo Congreso.
Neste sentido mantívose a presenza militar nas misións encomendadas pola ONU.
No ano 2004 Zapatero propuxo crear unha Alianza de Civilizacións co obxectivo de superar a incomprensión mutua entre occidente e o islam, proposta que foi asumida pola ONU en 2007.
6. Os gobernos do PSOE de Rodríguez Zapatero (2004-2011)
Reformas do programa socialista: Nova política exterior
Os gobernos de Zapatero apostaron pola plena igualdade entre homes e mulleres, comezando pola paridade no propio Goberno e nomeando por primeira vez na historia mulleres para os cargos de Vicepresidenta e de Ministra de Defensa.
6. Os gobernos do PSOE de Rodríguez Zapatero (2004-2011)
Incremento da presenza das mulleres na política
Mª Teresa Fdez. de la Vega (vicepresidenta do Goberno)Carme Chacón (Ministra de Defensa)
Lei contra a violencia de xénero para a protección das mulleres maltratadas.
Lei do carné por puntos, buscando e conseguindo reducir o número de mortes nas estradas.
Lei anti-tabaco, limitando os lugares públicos onde fumar.
Lei do matrimonio homosexual, legalizando a unión de persoas do mesmo sexo.
Lei da reprodución asistida permitindo a investigación con células nai.
Lei de igualdade, ampliando dereitos para as mulleres (paridade nas listas electorais).
Lei de dependencia, garantindo o dereito a prestacións sociais a persoas dependentes.
Simplificación da lei do divorcio. Lei de memoria histórica, establecendo medidas a favor
dos que sufriron persecución pola ditadura franquista.
6. Os gobernos do PSOE de Rodríguez Zapatero (2004-2011)
Novas leis sociais
A falta de consenso coa oposición dificultou estas modificacións especialmente a conversión do Senado en cámara de representación territorial das Comunidades Áutónomas.
Reformas estatutarias.
6. Os gobernos do PSOE de Rodríguez Zapatero (2004-2011)
Reformas das institucións
En marzo de 2006 ETA anunciou un alto o fogo permanente que deu esperanza de iniciar un proceso de negociación para resolver o problema vasco.
Un atentado no aeroporto de Barajas paralizou a negociación.
Desde entón ETA seguiu cometendo atentados e asasinatos, mentres que as forzas de seguridade seguiron realizando continuas detencións dos seus dirixentes.
6. Os gobernos do PSOE de Rodríguez Zapatero (2004-2011)
Da tregua de ETA á reactivación dos atentados
Desde 2004 a 2008 a economía española seguíu crecendo apoiada no auxe internacional, na estabilidade orzamentaria e na demanda interna.
As diferenzas coa media europea foron reducíndose e o mercado de traballo seguïu absorbendo man de obra inmigrante.
Pero a finais de 2008 a economía española entrou en recesión afectada pola crise financeira e económica internacional e polos problemas internos derivados da fin do boom inmobiliario.
6. Os gobernos do PSOE de Rodríguez Zapatero (2004-2011)
Da bonanza económica á crise
Crise económica en España (2008-2014)Agravada pola burbulla inmobiliaria
EPA: Parados2016 4.791.0002015 4.780.0002014 5.458.0002013 5.936.0002012 6.021.0002011 5.287.3002010 4.702.0002009 4.335.0002008 3.206.8002007 1.773.200
6. O movemento 15-M
Tamén chamado movemento dos indignados, foi unha expresión cidadán formada a raíz da manifestación do 15 de amio de 2011, convocado por diversos colectivos, onde despois de que cuarenta persoas decidiran acampar na Porta do Sol esa noite de forma espontánea, produciuse unha serie de protestas pacíficas en España, coa intención de promover unha democracia máis participativa alonxada do bipartidismo PSOE-PP e do dominio de bancos e corporacións, así como unha auténtica división de poderes e outras medidas coa intención de mellorar o sistemá democrático.
Movemento 15-M
Ocupando a Porta do Sol en Madrid
Ocupando a Porta do Sol en Madrid
Movemento 15-M
Movemento 15-M
PP PSOE CIU IU AMAIUR PNV UPD BNG OUTROS186 110 16 11 7 5 5 2 8
ELECCIÓNS 2011: DEPUTADOS
7. O goberno do PP de Mariano Rajoy (2011-2015)
Mariano Rajoyserá o presidentedo Goberno daX Lexislatura da
democracia española
ELECCIÓNS XERAIS 2011
7. O goberno do PP de Mariano Rajoy (2011-2015)Crise económica e contestación social (2012-2013)
Acordou unha forte redución do gasto público para controlar o déficit orzamentario.
Aprobou a reforma laboral (2012) rexeitada polos sindicatos.
Recortou os beneficiados na Lei de dependencia.
Rescatou as entidades financeiras en quebra. Aínda que se negou a utilizar este termo.
As politicas de axuste provocaron unha segunda recesión da crise económica iniciada no 2009 cun aumento de 1.000.000 de persoas a unha taxa de paro elevadísima que crecera moito nos últimos anos do goberno socialista.
Recortou os orzamentos en educación e sanidade no 2012 en 10.000 millóns de euros.
11 de marzo de 2012Manifestación contra
a reforma laboral
Manifestación deaforradores afectados
polas participacións preferentes
7. O goberno do PP de Mariano Rajoy (2011-2015)Desafío soberanista de Cataluña e crise política (2013-2014)
A primeira ligado ao movemento independentista.
A segundo relacionada cos episodios de corrupción no partido do goberno.
2013Cadea humana polo referéndumde independencia de Cataluña
Caso Bárcenas. Financiación ilegal do PP
7. O goberno do PP de Mariano Rajoy (2011-2015)Recuperación económica, desafío soberanista de e cambio no
sistema de partidos (2014-2015)
Mantense o reto pola independencia de Cataluña.
Ao longo de 2014 a economía española saíu da recesión e o crecemento subíu por enriba do 2% anual durante este ano e no 2015.
A taxa de paro descende lentamente. Increméntanse as exportacións e o
turismo medra. Dende as eleccións europeas (maio de
2014) o sistema clásico de partidos resquebráxase co auxe de novos partidos (PODEMOS e Cidadáns)
Novos partidos políticos irrumpencon forza no sistema de partidos español
RESULTADOS ELECCIÓNS XERAIS (2015) DEPUTADOS
PARTIDO VOTOS % ESCANOS
PP 7.215.752 28,72% 123
PSOE 5.530.779 22,01% 90
PODEMOS 3.182.082 12,67% 42
EN COMÚ 927.940 3,69% 12
PODEMOS-COMPROMÍS 671.071 2,67% 9
PODEMOS-En Marea-ANOVA-EU 408.370 1,63% 6
PODEMOS + PLATAFORMAS (TOTAL) 5.189.463 20,66% 69
C's 3.500.541 13,93% 40
ERC-CATSI 599.289 2,39% 9
DEMOCRACIA E LIBERTADE 565.501 2,25% 8
EAJ-PNV 301.585 1,20% 6
IU-UPeC 923.133 3,67% 2
EH Bildu 218.467 0,47% 2
CCa-PNC 81.750 0,33% 1
PACMA 219.191 0,87% 0
UPYD 153.505 0,51% 0
NÓS 70.464 0,28% 0
RESTO 365.945 1,43% 0