Actividades e Actividades e espazos industriaisespazos industriais
IntroduciónIntrodución
Motor da economía◦Impulsor do desenvolvemento económico
Países desenvolvidos = países industrializadosTransformación produtos do sector
primario para que o terciario os distribúaSociedade posindustrial:
◦2º lugar no PIB e na poboación activa◦Sector en grande transformación
2
I. Materias primas e fontes de enerxíaI. Materias primas e fontes de enerxía
Materias primas:◦Recursos a partir dos cales se obteñen
produtos elaborados ou semielaboradosClasificación:
◦Orgánicas (orixe agrícola, gandeiro, forestal)◦Minerais (metálicas, non metálicas, rochas
industriais)
3
1. Materias primas minerais1. Materias primas minerais
I. Materias primas e fontes de enerxíaI. Materias primas e fontes de enerxía
Distribución
4
1. Materias primas minerais1. Materias primas minerais
I. Materias primas e fontes de enerxíaI. Materias primas e fontes de enerxía
Evolución:◦s.XIX - com. s.XX: Potencia mundial
1868: Autorización explotación capital estranxeiro◦Actualidade:
Baixa calidade, escasa rendibilidade. Papel secundario
◦UE: Peche grande núm. minas de minerais metálicos Crecemento explotación rochas industrais
(construción)
5
1. Materias primas minerais1. Materias primas minerais
I. Materias primas e fontes de enerxíaI. Materias primas e fontes de enerxía
Recursos capaces de crear traballo para transformar as materias primas◦Uso materiais primas e fontes de enerxías vai
moi relacionado coa economía dun país España: quinta consumidora de Europa
◦Desequilibrio: forte dependencia enerxética Autoabastecemento: 23% Petróleo (50,9%), gas natural (15,6%), carbón
(14,9%), enerxía nuclear (11,8%), renovables (6,6%)
6
2. Fontes de enerxía2. Fontes de enerxía
I. Materias primas e fontes de enerxíaI. Materias primas e fontes de enerxía
Petróleo Aceite mineral composto por unha mestura de
hidrocarburos. Fórmase en capas sedimentarias pola descomposición de
organismos mariños vexetais e animais
◦1º lugar do consumo enerxético◦Impacto na crise do 1973◦Problemas actuais◦España:
Produción interna de carácter anecdótico Grande capacidade de refino (costa, Puertollano)
7
2. Fontes de enerxía2. Fontes de enerxía
I. Materias primas e fontes de enerxíaI. Materias primas e fontes de enerxía
Gas natural Mestura de hidrocarburos gasosos, asociados ou non ao
petróleo en xacementos subterráneos
◦Aumento consumo trala crise do 1973◦Vantaxes:
Alto poder calorífico, menor prezo, menor grao de contaminación
Prezos máis estables◦España: tendencia aumento consumo
Produción interna: Euskadi, Huelva. Dependencia exterior: Magreb (Alxeria, Libia)
8
2. Fontes de enerxía2. Fontes de enerxía
I. Materias primas e fontes de enerxíaI. Materias primas e fontes de enerxía
Enerxía nuclear Fisión ou separación dos átomos de uranio
◦Aumento consumo trala crise do 1973◦Forte debate: parálise a partir 1984◦Moratoria nuclear:
Riscos do uso Problemas en almacenamento residuos atómicos Custos desmantelamento centrais
9
2. Fontes de enerxía2. Fontes de enerxía
I. Materias primas e fontes de enerxíaI. Materias primas e fontes de enerxía
Carbón Fósil, cun variable poder calorífico segundo variedade
◦Uso: Combustible xeral Coque para a industria Fabricar gas de uso doméstico Extraer produtos químicosuímicos
10
2. Fontes de enerxía2. Fontes de enerxía
I. Materias primas e fontes de enerxíaI. Materias primas e fontes de enerxía
Carbón◦Tipos:
Antracita: pouco contaminante, alto poder calórico Hulla: alto poder calórico (enerxía) Lignito: para siderúrxicas (mal combustible) Turba: pobre Coque: siderurxia, moi contaminante (azufre)
◦España: Maioría de importación Minas: zonas do zócolo e nos bordos montañosos
11
2. Fontes de enerxía2. Fontes de enerxía
I. Materias primas e fontes de enerxíaI. Materias primas e fontes de enerxía
Electricidade Fonte de enerxía secundaria, porque é xerada a partir
doutras fontes de enerxía (hidroeléctricas, térmicas, nucleares ou renovables)
◦Hidroeléctricas: Limpa, mais forte impacto ambiental
◦Térmicas: Regular, máis barata, mais moi contaminante
◦Problemas de almacenamento: Falta de enerxía en horas punta
12
2. Fontes de enerxía2. Fontes de enerxía
I. Materias primas e fontes de enerxíaI. Materias primas e fontes de enerxía
Fontes de enerxía renovables◦Auxe a partir de 1975◦Non callaron:
Competencia ao petróleo (multinacionais) Avances técnicos que as fagan máis competitivas
◦Destacan: Eólica, solar, biomasa e mareomotriz
◦Eólica 2º produtor mundial, tras Alemaña Enerxía moi limpa, mais impacto ambiental
13
2. Fontes de enerxía2. Fontes de enerxía
O proceso de industrialización en EspañaActividades e espazos industriais
14
EtapasEtapas
1855-1959: O fracaso da Rev. Industrial1959-1975: A consolidación do sistema
industrial1975-1985: Crise e reconversión1985-…: Etapa de integración e
internacionalización
15
II. O proceso de industrialización en EspañaII. O proceso de industrialización en España
Fracaso da R.I. en España◦Modelo países mediterráneos (Tortella e
Casares): Agricultura máis atrasada (cuestións climáticas,
problema da propiedade) Retraso agricultura condiciona retraso industria
◦Explotación dos recursos mineiros por parte de capital estranxeiro (GB e Fra) Mellora infraestruturas (exportacións)
16
1. Até med. s. XX: Fracaso da Rev. Industrial1. Até med. s. XX: Fracaso da Rev. Industrial
II. O proceso de industrialización en EspañaII. O proceso de industrialización en España
Fracaso da R.I. en España◦Pouco desenvolvemento:
Capital Mercado Recursos Mentalidade burguesa Técnica Revolución demográfica, agraria e dos transportes
17
1. Até med. s. XX: Fracaso da Rev. Industrial1. Até med. s. XX: Fracaso da Rev. Industrial
II. O proceso de industrialización en EspañaII. O proceso de industrialización en España
1855-1870: 1ª Rev. Industrial en España◦Bienio progresista:
Desamortización de Madoz (1855) Leis do ferrocarril
◦Sexenio Revolucionario: Desamortización mineira
18
1. Até med. s. XX: Fracaso da Rev. Industrial1. Até med. s. XX: Fracaso da Rev. Industrial
II. O proceso de industrialización en EspañaII. O proceso de industrialización en España
1870-1955: 2ª Rev. Industrial en España◦Crise agrícola de fins s.XIX (proteccionismo)◦Perda de Cuba◦Neutralidade 1ª G.M. e posterior recesión◦Escasos efectos crise 29◦Guerra Civil e autarquía
Creación do INI: autosubsistencia, control◦Miseria e estraperlo
◦Apertura internacional na déc. 50
19
1. Até med. s. XX: Fracaso da Rev. Industrial1. Até med. s. XX: Fracaso da Rev. Industrial
II. O proceso de industrialización en EspañaII. O proceso de industrialización en España
Plan de estabilización (1959)◦Apertura aos mercados europeos◦Crecemento baseado:
Capital esóxeno:◦Divisas emigrantes◦Investimentos estranxeiros◦Turismo
Petróleo abundante e barato Man de obra barata Coxuntura internacional (Guerra Fría)
◦INI: asume os sectores menos rendibles Minería, enerxía, construción naval
20
2. 1959-1975: Consolidación do sistema industrial2. 1959-1975: Consolidación do sistema industrial
II. O proceso de industrialización en EspañaII. O proceso de industrialización en España
Planes de desenvolvemento (1960-70)◦Aumento das industrias e bens◦Céntrase en:
Industrias de bens de equipo (automóbiles, electrodomésticos)
Industria base (siderurxia e química)◦Forte crecemento económico e do PIB◦Balanza de pagamentos equilibrada:
Inxentes importacións Tripe entrada de capital estranxeiro
21
2. 1959-1975: Consolidación do sistema industrial2. 1959-1975: Consolidación do sistema industrial
II. O proceso de industrialización en EspañaII. O proceso de industrialización en España
Planes de desenvolvemento (1960-70)◦Desequilibrio territorial en España:
Éxodo rural:◦Despoboamento do interior
Zonas industriais:◦Madrid, Barcelona, Biskaia-Guipúzcoa◦Litoral: Tarragona, Valencia◦Interior: Zaragoza, Valladolid, Burgos
Polos de desenvolvemento Terciarización da economía española
22
2. 1959-1975: Consolidación do sistema industrial2. 1959-1975: Consolidación do sistema industrial
II. O proceso de industrialización en EspañaII. O proceso de industrialización en España
Grande incidencia crise do petróleo 1973◦Dependencia capital esóxeno:
Corte da emigración exterior Freo turismo Repatriación de capitais por parte das empresas
◦Fanse necesarias as axudas estataisCrise política de fin do franquismo
◦Pactos da Moncloa: acordos de mínimos
23
3. 1975-1985: Crise e reconversión industrial3. 1975-1985: Crise e reconversión industrial
II. O proceso de industrialización en EspañaII. O proceso de industrialización en España
1982: Maioría absoluta do PSOE◦Necesaria reconversión da industria
Apoio político Afinidade ideolóxica
Competencia “países emerxentes” (man de obra barata)
Petróleo caro◦Aumentar produtividade, I+D
Creación das ZUR◦Fracaso: Vigo, Ferrol, baía de Cádiz, Asturias,
ría de Bilbao.◦Só Madrid e Barcelona
24
3. 1975-1985: Crise e reconversión industrial3. 1975-1985: Crise e reconversión industrial
II. O proceso de industrialización en EspañaII. O proceso de industrialización en España
Globalización e entrada na UE◦Deslocalización
Menores custos laborais Mellores condicións fiscais e loxísticas
Modelos de industria:◦Industrias tradicionais maduras (reconversión)◦Novas industrias, próximas ao sector 3º (I+D+I)
25
4. Actualidade: Integración e internacionalización4. Actualidade: Integración e internacionalización
II. O proceso de industrialización en EspañaII. O proceso de industrialización en España
“Terceira revolución industrial”◦Importancia tecnoloxías da información
Produción (telemática, automatización, precisión) Estrutura industrial (descentralización,
flexibilidade, adaptación) Localización industrial (concentración en áreas
centrais ou parques tecnolóxicos, deslocalización) Política industrial (menor peso intervención
Estado, medio natural)◦Perda de emprego industrial
Substitución: turismo e construción
26
4. Actualidade: Integración e internacionalización4. Actualidade: Integración e internacionalización
II. O proceso de industrialización en EspañaII. O proceso de industrialización en España
27
4. Actualidade: Poboación activa industrial4. Actualidade: Poboación activa industrial
Sectores industriaisActividades e espazos industriais
28
III. Sectores industriaisIII. Sectores industriais
Aqueles que están en proceso de reconversión polos cambios que os levaron a unha situación de crise:◦Cambios na demanda◦Descenso de competitividade◦Esixencias da UE:
Reducir produción Suprimir as subvencións
29
1. Sect. Ind .maduros en proceso de reconversión1. Sect. Ind .maduros en proceso de reconversión
III. Sectores industriaisIII. Sectores industriais
A) Metalurxia básica e industria de transformación metálica
◦Privatización da siderurxia Redución custos e tamaño Diversificación da produción (> calidade) Perda notable de emprego Asturias, Euskadi, Cantabria
◦Industria de transformados metálicos Produción de bens de equipo Barcelona, Euskadi e Madrid
30
1. Sect. Ind .maduros en proceso de reconversión1. Sect. Ind .maduros en proceso de reconversión
III. Sectores industriaisIII. Sectores industriais
B) Fabricación de electrodomésticos de liña branca
◦Peche de moitas empresas◦Procesos de deslocalización
31
1. Sect. Ind .maduros en proceso de reconversión1. Sect. Ind .maduros en proceso de reconversión
III. Sectores industriaisIII. Sectores industriais
C) Construción naval◦Galicia, Asturias, Cantabria
Euskadi e Andalucía◦“Duro proceso de axuste”◦Reducir capacidade◦Especialización: reparación◦Prohibición axudas estatais◦Forte conflitividade◦Tendencia:
Privatización e especialización
32
1. Sect. Ind .maduros en proceso de reconversión1. Sect. Ind .maduros en proceso de reconversión
III. Sectores industriaisIII. Sectores industriais
D) Industria téxtil, coiro e calzado◦Reconversión “exitosa”:
Deslocalización tarefas con pouco valor engadido Aposta pola calidade, deseño, novas tecnoloxías
◦Localización: Cataluña e Com. Valenciá◦Ind. Coiro:
Grande competencia polos < custos salariais
< esixencias◦Calzado: monocultivo industrial Com. Val.
33
1. Sect. Ind .maduros en proceso de reconversión1. Sect. Ind .maduros en proceso de reconversión
III. Sectores industriaisIII. Sectores industriais
Excelentes perspectivas de futuro◦Demanda asegurada◦Estruturas flexibles e saneadas◦Alta produtividade e especialización
Forte peso do capital estranxeiroDestaca sector automóbil:
◦Claramente exportador◦Terceiro lugar na UE
34
2. Sectores industriais dinámicos2. Sectores industriais dinámicos
III. Sectores industriaisIII. Sectores industriais
Destaca sector automóbil:
35
2. Sectores industriais dinámicos2. Sectores industriais dinámicos
III. Sectores industriaisIII. Sectores industriais
Sector químico:◦Base da industria española.◦Sector petroquímico e química de
transformación.Sector agroalimentario:
◦Dualidade: empresas dispersas, minifundistasgrandes multinacionais
36
2. Sectores industriais dinámicos2. Sectores industriais dinámicos
III. Sectores industriaisIII. Sectores industriais
Sector da construción:◦Moi sensible.◦Economía submerxida, precarización,
accidentes laborais
37
2. Sectores industriais dinámicos2. Sectores industriais dinámicos
III. Sectores industriaisIII. Sectores industriais
Características◦Implantación con retraso◦Dependencia tecnolóxica do exterior◦Escasa investigación◦Insuficiente tamaño das empresas◦Escasa adaptación da man de obra
38
3. Sectores industriais punta3. Sectores industriais punta
Rexións industriaisActividades e espazos industriais
39
IV. Rexións industriaisIV. Rexións industriais
Fortes desequilibrios territoriais◦Influencia nos desequilibrios demográficos,
infraestruturas, equipamentos, peso político,…
40
IntroduciónIntrodución
IV. Rexións industriaisIV. Rexións industriais
41
Fortes desequilibrios territoriaisFortes desequilibrios territoriais
IV. Rexións industriaisIV. Rexións industriais
42
Fortes desequilibrios territoriaisFortes desequilibrios territoriais
Áreas industriaisdesenvolvidas
Área e eixesindustriais en expansión
Área e eixesindustriais en declive
Áreas deindustrialización inducida
Áreas deindustrialización escasa
Difusión industrial Madrid
IV. Rexións industriaisIV. Rexións industriais
43
Fortes desequilibrios territoriaisFortes desequilibrios territoriais
IV. Rexións industriaisIV. Rexións industriais
Tendencia:◦Difusión dos sectores maduros
Tecnoloxía permite descentralización e unha industrialización esóxena
◦Concentración dos sectores punta Acceso aos centros de investigación, información
e poder◦Menor importancia da proximidade aos
mercados
44
IntroduciónIntrodución
IV. Rexións industriaisIV. Rexións industriais
45
TendenciaTendencia
1. Proximidade á materia prima2. Proximidade á fonte de enerxía3. Proximidade aos mercados4. Topografía 5. Facilidade de transporte6. Abundancia de man de obraetc.
1. Accesibilidade (non tanta importancia da proximidade ás materias primas)2. Mundialización: Menor dependencia dos mercados locais3. Man de obra: abundante e especializada4. Acceso á innovación e á información
Localizacións industrais en espazos periféricos e áreas
urbano-industriais
Localizacións industriais actuais herdadas
IV. Rexións industriaisIV. Rexións industriais
Espazos centrais das áreas metropolitanas (sobre todo Madrid e Barcelona)◦Afundimento e reconversión sectores maduros◦Concentración industrias punta
Terciarización da industria◦Parques industriais, empresariais, tecnolóxicos
(sector cuarternario)
46
1. Áreas industrias desenvolvidas1. Áreas industrias desenvolvidas
IV. Rexións industriaisIV. Rexións industriais
A) Coroas metropolitanas◦Empresas tradicionais, pola proximidade◦Baixo Llobregat, beira esquerda Nervión, sur de
Madrid
B) Franxas periurbanas◦Pequenas empresas de escasa capitalización,
especialización e tecnoloxía◦Peq. polígonos industrias entre cidade e rural
47
2. Áreas e eixes industriais en expansión2. Áreas e eixes industriais en expansión
IV. Rexións industriaisIV. Rexións industriais
C) Eixes de desenvolvemento industrial◦Tres grandes eixes:
Euskadi: éxito, paso de rexión madura a dinámica Val do Ebro e Mediterráneo: favorecido polas
infraestruturas (Península e sur de Europa)◦Pequenas empresas, con escaso investimento e
con capital endóxeno
48
2. Áreas e eixes industriais en expansión2. Áreas e eixes industriais en expansión
IV. Rexións industriaisIV. Rexións industriais
Asturias, Cantabria, Ferrol, baía de Cádiz, Puertollano e Ponferrada◦Zonas especializadas en sectores industriais
maduros en crise◦Predominaba a grande empresa e a grande
fábrica Man de obra pouco cualificada Deterioro ambiental Moi prexudicadas pola entrada na UE
49
3. Áreas e eixes industriais en declive3. Áreas e eixes industriais en declive
IV. Rexións industriaisIV. Rexións industriais
Zonas onde se localiza a industria, mais rodeadas de desertos industriais◦Valladolid, Burgos, Sevilla, Cádiz, Huelva
50
4. Enclaves industriais4. Enclaves industriais
IV. Rexións industriaisIV. Rexións industriais
Castela - A Mancha, Estremadura, Canarias, Andalucía Oriental
Castela – A Mancha benefíciase na actualidade da proximidade de Madrid
51
5. Áreas de escasa industrialización5. Áreas de escasa industrialización
IV. Rexións industriaisIV. Rexións industriais
52
Fortes desequilibrios territoriaisFortes desequilibrios territoriais