Moldaketa: OROZKOKO ESKOLA
LURRA
Hau Lurra da. Lurra gure planeta da.
Lurraren marrazkia egiteko lerroak
imajinatzen ditugu:
Lurraren ardatza
Lurraren ardatza lerro bat da. Lerro
hau ez da existitzen, guk imaginatzen
dugu.
Lerro hau lurraren erditik pasatzen
da eta lurrak birak ematen ditu bere inguruan.
Poloak
Poloak Lurraren ardatzaren bi
muturrak (puntak) dira.
Paraleloak
Paraleloak lerro zirkularrak
dira eta lurraren inguruan
daude. Handiena ekuatorea da.
Ekuatoreak lurra bi zatitan
zatitzen du:
Ipar Hemisferioa eta Hego Hemisferioa.
Meridianoak
Meridianoak lerro zirkularrak
dira eta poloetatik pasatzen
dira.
Inportanteena Greenwich-
eko meridianoa da.
MAPA MOTAK
HIZTEGIA
Munduko mapak
Lur osoa agertzen da, izan ahal da munduko globoa edo
munduko mapa laua
Munduko globoa Munduko mapa laua
Lurralde mapak
Ez da lur osoa agertzen. Agertu ahal dira: kontinenteak,
herrialdeak, autonomia erkidegoak, probintziak…
Kontinenteak Herrialdeak Autonomia erkidegoak Probintziak
HIZTEGIA
KONTINENTEHERRIALDEA ESKUALDEAK
Autonomia erkidegoakPROBINTZIAK
Judeṭe
Mapa fisikoak
Mendiak, ibaiak, itsasoak
agertzen dira.
Mapa politikoak
Mugak, hiriak, probintziak agertzen
dira.
HIZTEGIA
MENDIA HIRIA ITSASOA IBAIA
ARIKETAK
• Zein da gure planeta?
..........................................................................................................
• Zer da lurraren ardatza?
..........................................................................................................
• Nondik pasatzen da lurraren ardatza?
..........................................................................................................
• Zer dira poloak?
..........................................................................................................
• Zer dira paraleloak?
..........................................................................................................
• Zein da paralelorik handiena?
..........................................................................................................
• Zer dira meridianoak?
..........................................................................................................
• Zein da importanteena?
..........................................................................................................
• Izenak idatzi:
LURRAREN ATALAK
Endosfera
Lurraren barruan dago, biguna da eta
bi parte ditu:
Nukleoa: Endosferaren barruan dago
eta oso oso bero dago.
Mantua: Endosferaren kanpoko partea da eta bero dago.
Litosfera
Zapaltzen dugu eta itsasoaren
azpian dago.
Gogorra da eta harkaitzak (harri handiak) eta mineralak
daude.
Litosferan kontinenteak daude eta bost dira:
• Afrika
• Amerika
• Antartida
• Eurasia (Europa
eta Asia)
• Ozeania
ARIKETAK
• Non dago endosfera?
..........................................................................................................
• Izenak kokatu
• Lotu:
Nukleoa Bero dago
Oso oso bero dago Litosfera
Gogorra da Mantua
Hidrosfera
Planetako ur guztia
hidrosfera da.
Ura izan ahal da kontinentala
ala itsasoko ura.
Ur kontinentalak aintzirak, ibaiak, izotza eta lur azpiko
ura dira.
Itsasoko urak itsasoak eta ozeanoak
dira.
Ozeanoak hauek dira: ozeano
Atlantikoa, Indiako ozeano, ozeano Barea, ozeano
Australa eta Ipar ozeanoa.
Lurrean ura hiru egoeratan aurkitu ahal dugu:
Egoera solidoan poloetan eta mendi altuetan dago.
Egoera likidoan ozeanoetan, itsasoetan, aintziretan,
ibaietan, iturrietan, eta lur azpian dago.
Gas egoeran airean eta hodeietan dago.
Hauek hodeiak dira
URA MUGITZEN DA
Eguzkiak itsasoak, ozeanoak, ibaiak eta
aintzirak berotzen ditu eta ura
lurruntzen da.
Lurruna gora joaten da eta altu dagoenean
hotzarekin kondentsatzen da eta hodeiak
egiten dira.
Haizeak hodeiak eramaten ditu eta euria
elurra ala txingorra erortzen da.
Euria, elurra ala txingorra
ibaietara, aintziretara, lur
azpiko uretara edo itsasora doa
eta gero berriro lurruntzen da.
ARIKETAK
• Zer da hidrosfera?
..........................................................................................................
..........................................................................................................
• Hutsuneak bete:
Itsasora – euria – lurruna – hodeiak – txingorra –
lurruntzen – kondentsatzen – aintziretara – elurra –
haizeak - Eguzkiak
................................ itsasoak, ozeanoak, ibaiak eta aintzirak
berotzen ditu eta ura ................................ da.
................................ gora joaten da eta altu dagoenean
hotzarekin ............................. da eta ..............................
egiten dira.
.................................... hodeiak eramaten ditu eta
..............................., ............................ edo .............................
erortzen da.
Euria, elurra ala txingorra ibaietara, ....................................,
lur azpiko uretara edo .................................... doa eta gero
berriro lurruntzen da.
• Idatzi ozeanoen izenak:
..........................................................................................................
..........................................................................................................
• Ipini bakoitza bere lekuan:
Ur kontinentala Itsasoko ura
Aintzira – itsasoa – ibaia – lur azpiko ura - ozeanoa
• Lotu:
Aintzirak
Ozeanoa
Poloak
Hodeiak
Itsasoak
Mendi altuak
Iturriak
Lur azpian
Egoera solidoa
Egoera likidoa
Gas egoera
Atmosfera
Airea da eta lurraren
inguruan dago.
Atmosferan nitrogeno(N),
oxigeno(O), ur lurruna eta
karbono dioxidoa (CO2) dago.
Atmosferak geruza(kapa) batzuk ditu:
Troposfera
Troposferan bizitza dago.
Estratosfera
Estratosferan ozono geruza dago. Ozono geruzak izpi
ultramoreak (rayos ultravioletas) gelditzen ditu.
Ionosfera eta exosfera
Hauek espazioko objektuak (meteoritoak) desegiten ditu
lurrera ez erortzeko
Biosfera
Biosfera litosferan, hidrosferan eta atmosferan dago
eta bertan bizia dago.
Bizia egoteko hauek behar dira: eguzki argia, oxigenoa,
ura eta mineralak.
ARIKETAK
• Izenak idatzi:
• Lotu:
Endosfera
Litosfera
Atmosfera
Hidrosfera
Biosfera
Airea da eta lurraren inguruan dago
Bertan bizia dago
Planetako ur guztia da.
Zapaltzen dugu
Lurraren barruan dago
• Bilatu izenak eta kokatu:
P E G A M E R I K A S I O L
A U S T H L E T U F A C K T
O Z A I P A R M E R I N D O
B A L I A T K O S I M U N E
A S I N O L N I T K O L E U
S I N D I A K O Z A X I L R
P A R A D N A M I L L I K O
P S O I B T N R E R B O T P
O Z E A N I A E A T A E X A
E U B R A K I R I A R A Z L
Z I E X L O R O E T E A O M
T L O K A A U S T R A L A S
• Hutsuneak bete:
Gure planeta ……………………… da. Bere marrazkia egiteko
paraleloak eta ……………………………… erabiltzen ditugu, eta
mapak izan ahal dira: munduko mapak, ………………………………
mapak, mapa fisikoal edo mapa ………………………………
Lurraren atalak ………………………………, ……………………………… ,
……………………………… eta atmosfera dira.
Endosferan nukleoa eta ……………………………… daude.
Litosferan ……………………………… eta mineralak daude.
……………………………… planetako ur guztia da.
Atmosfera ……………………………… da eta lurraren inguruan
dago.
Atmosferaren geruzak ………………………………, estratosfera,
ionosfera eta ……………………………… dira
• Idatzi egia ala gezurra:
Lurra gure planeta da. …………………………………
Meridianoa lurraren erditik pasatzen da eta lurrak birak
ematen ditu bere inguruan. …………………………………
Paralelorik handiena Greenwich-ekoa da. ……………………………
Lurraldeko mapetan ez da lur osoa agertzen . …………………
Mapa fisikoetan mugak, hiriak, probintziak
agertzen dira. …………………………………