7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
1/41
Disponible en: http://www.redalyc.org/articulo.oa?id=195020250020
Red de Revistas Cientficas de Amrica Latina, el Caribe, Espaa y Portugal
Sistema de Informacin Cientfica
Diana Marmolejo, Mara Emilia Montes, Rodrigo BernalNombres amerindios de las palmas (Palmae) de Colombia
Revista Peruana de Biologa, vol. 15, nm. 1, noviembre, 2008, pp. 151-190,
Universidad Nacional Mayor de San Marcos
Per
Cmo citar? Fascculo completo Ms informacin del artculo Pgina de la revista
Revista Peruana de Biologa,
ISSN (Versin impresa): 1561-0837
Universidad Nacional Mayor de San Marcos
Per
www.redalyc.orgProyecto acadmico sin fines de lucro, desarrollado bajo la iniciativa de acceso abierto
http://www.redalyc.org/articulo.oa?id=195020250020http://www.redalyc.org/comocitar.oa?id=195020250020http://www.redalyc.org/fasciculo.oa?id=1950&numero=20250http://www.redalyc.org/articulo.oa?id=195020250020http://www.redalyc.org/revista.oa?id=1950http://www.redalyc.org/revista.oa?id=1950http://www.redalyc.org/revista.oa?id=1950http://www.redalyc.org/revista.oa?id=1950http://www.redalyc.org/http://www.redalyc.org/revista.oa?id=1950http://www.redalyc.org/revista.oa?id=1950http://www.redalyc.org/articulo.oa?id=195020250020http://www.redalyc.org/revista.oa?id=1950http://www.redalyc.org/articulo.oa?id=195020250020http://www.redalyc.org/fasciculo.oa?id=1950&numero=20250http://www.redalyc.org/comocitar.oa?id=195020250020http://www.redalyc.org/7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
2/41
N CRev. peru. biol.15(supl. 1): 151- 190 (Noviembre 2008)Las palmeras en Amrica del Sur Facultad de Ciencias Biolgicas UNMSM
Nombres amerindios de las palmas (Palmae) de Colombia
Diana Marmolejo1, Mara Emilia Montes1, Rodrigo Bernal2Amerindian names of Colombian palms (Palmae)
1 Departamento de Lingstica,
Universidad Nacional de Colombia,
Bogot, Colombia. dmarmolejo@
unal.edu.co, memontesr@unal.
edu.co
2 Instituto de Ciencias Naturales,
Universidad Nacional de Colombia,Apartado 7495, Bogot, Colombia.
Trabajo presentado al Simposio
Internacional LAS PALMERAS EN ELMARCODE LA INVESTIGACIN PARAELDESARROLLO ENAMRICADEL SUR,del07 al 09 de Noviembre 2007,Museo de Historia Natural, Uni-versidad Nacional Mayor de San
Marcos, Lima, Per.
Resumen
Se presenta un glosario de 1276 nombres o variantes de nombres indgenas de palmas, correspondienteslo menos 121 especies, en 64 lenguas aborgenes de Colombia. Las especies con nombres en mayor n
de lenguas son Bactris gasipaes, Oenocarpus bataua, Mauritia fexuosa,Euterpe precatoria yAstrocachambira,cinco de las palmas ms utilizadas en Suramrica. Las lenguas con mayor nmero de espdesignadas son uitoto (48), tikuna (47), muinane (43), siona (34), sikuani (31) y miraa (30). Estas cifras re
los estudios detallados que se han hecho con estas etnias, adems de la diversidad de palmas en sus terrio su conocimiento de ellas. Los nombres se presentan ordenados de tres maneras diferentes: por especi
lengua y una lista global de nombres, que incluye las referencias de cada registro.
Palabras clave:Colombia, tnimos, lenguas amerindias, nombres amerindios, Arecaceae.
Abstract
A glossary of 1276 Amerindian names or name variants of palms is presented, representing at least 121
cies in 64 aboriginal languages of Colombia. The species with documented names in the largest numblanguages are Bactris gasipaes, Oenocarpus bataua, Mauritia fexuosa,Euterpe precatoria, andAstrocachambira, which are ve of the most used palms in South America. The languages with the largest numnamed species are uitoto (48), tikuna (47), muinane (43), siona (34), sikuani (31) and miraa (30). These
reect the detailed studies carried out with these ethnic groups, besides the palm diversity of their territorietheir knowledge about it. The names are presented in three separate lists arranged by species, by lang
and a global list of names that includes references for each individual record.
Keywords:Colombia, phytonyms, Amerindian languages, Amerindian names, Arecaceae.
Introduccin
El estudio de los nombres comunes de las plantas es unapoderosa herramienta para ayudar a entender las migracionesde los pueblos y de las especies vegetales asociadas (Al AzhariaJahn, 2005); para descubrir los usos antiguos de los ecosistemasy los procesos de domesticacin de las especies (Bernal et al.,2007, Clement et al., en imprenta); e incluso para acercarse ala psicologa cognitiva de los pueblos (Scarlat, 2004; Montes,1983) y a la evolucin misma de las lenguas (Montes, 1978).Pero a pesar de esta importancia, el estudio de los fitnimos harecibido relativamente poca atencin, y apenas si existen algunostrabajos de fitonimias comparadas entre lenguas (v. gr. Bale &Moore, 1991).
Las palmas son un grupo ideal para el estudio de fitonimiascomparadas, pues son quizs las plantas ms importantes paramuchos de los pueblos indgenas americanos (Henderson etal., 1995), una importancia que viene, en muchos casos, desdehace ms de 9000 aos (Morcote & Bernal, 2001). Debido a suuso, muchas de las especies son bien conocidas en las regionesdonde crecen, y reciben nombres comunes que a menudo sonnicos y precisos.
Sin embargo, el estudio lingstico-botnico de estos nombresse ha visto obstaculizado hasta ahora por la falta de una adecuadarecopilacin de la informacin, que se encuentra dispersa en laliteratura botnica, etnogrfica, histrica y lingstica, lo mismoque en los especmenes botnicos que se conservan en los her-barios. Los nombres de estas fuentes tienen dos grandes debili-dades: por una parte, los que han sido tomados por botnicos,en general no transcriben de manera muy precisa la fontica delos vocablos, lo que a veces hace casi irreconocible el nombre
documentado, dificultando su comparacin; por otra parte, losnombres que han sido tomados por lingistas, a menudo no
En Colombia se encuentran 230 especies de palmas (B& Galeano 2006; Bernal & Galeano, datos inditos) y e64 y 81 lenguas indgenas (Rodrguez de Montes, 1993;International, 2008), dependiendo del criterio que se
Aunque algunas etnias, como los wayuu de la Guajira, haben zonas pobres en palmas, otras, como las de la costaPacfico y el piedemonte amaznico, habitan en unos decosistemas ms ricos en palmas en todo el planeta. En genla mayora de los pueblos indgenas de Colombia habita en ricas en palmas. As pues, la fitonimia indgena de las pacolombianas es extensa.
El presente trabajo recopila los nombres indgenas dpalmas nativas de Colombia documentados en la literatuen otras fuentes. Incluye, adems, numerosos nombres tomdirectamente por nosotros mediante entrevistas con hablde varias lenguas; en muchos casos, estos nombres, tomsimultneamente con criterio lingstico y botnico, han se
de base para interpretar algunos de los fitnimos encontren las fuentes consultadas.
Este artculo hace parte de una investigacin a largo psobre los nombres indgenas de las palmas en Amrica, en ehemos trabajado desde 2003 (Marmolejo et al., 2004). Eactualidad, nuestra base de datos cuenta con 5151 registroscomprenden nombres en 215 lenguas y designan 292 especidecir, casi la mitad de las palmas que se conocen en Amricregin mejor documentada hasta ahora en nuestra base de des Colombia, y por esa razn presentamos ahora esta lista
Materiales y mtodos
Se tomaron los nombres citados de floras y monogr
botnicas, trabajos etnogrficos y antropolgicos, y gramy diccionarios de lenguas indgenas colombianas. As mise incluyeron los nombres conservados en el Centro Co
Versin OnlineISSN 1727-
Publicado online: 29/11/2008
7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
3/41
M .
http://sisbib.unmsm.e
du.pe/BVRevistas/biologia/biologiaNEW.h
tm
la Universidad de Los Andes (la mayora de ellos en listadosinditos) y en los especmenes del Herbario Nacional Colom-biano (COL). Para el caso de etnias binacionales, se tomaronlos nombres documentados en pases vecinos, para etnias quetambin habitan en Colombia. Adicionalmente se obtuvieronnombres directamente mediante entrevistas, casi siempre en elcampo, con hablantes de las lenguas cubeo, curripaco, desano,embera, kakua, piapoco, piratapuyo, puinave, sikuani, tariano,tikuna, tukano, tuyuca, wanano, waunana y yukuna.
La identificacin de los nombres citados en las fuentes,cuando no haba especmenes u otros elementos, se bas, cuandofue posible, en el nombre asociado en espaol, cuando ste estabapresente y se trataba de un nombre de aplicacin inequvoca; enalgunos casos recurrimos a otros registros de la misma lenguapara corroborar las identificaciones.
Los nombres de las fuentes en algunos casos debieron serreescritos por nosotros a partir de una ortografa ad hoc: unaversin simplificada de una escritura mixta de tipo fontico yortogrfico. Otra opcin habra sido conservar los datos comoestaban en las fuentes y agregar cada vez notas explicativas; perostas habran sido excesivas y el resultado no hubiese tenido losmismos efectos de comparabilidad. En los casos en los que hemosreescrito los nombres, conservamos tambin en nuestra basede datos la forma original que apareca en la fuente, pero esastranscripciones originales no se presentan aqu, salvo en algunospocos casos, en aras de la simplicidad. En vez de esto se da, paracada nombre, la referencia a la fuente de donde se tom.
Dado que varias lenguas indgenas tienen ortografas
normalizadas, acudimos a esos grafemas para las vocales yconsonantes exclusivas de esas lenguas. As pues, el materialdisponible es heterogneo: escrituras fonticas o fonolgicas delingistas; propuestas ortogrficas de materiales del ILV (Institu-to Lingstico de Verano/Summer Institute of Linguistics, SIL);y grafas propias de cada investigador bilogo o antroplogo (ypor ello con sesgo de las lenguas nativas de los recolectores). Porotra parte, los autores no siempre explican satisfactoriamentesus convenciones. Por esta razn, consultamos en cada caso lasobras disponibles para tomar algunas decisiones con base enla fonologa de las lenguas, cuando sobre ello hay estudios; enalgunos casos se hacen anotaciones sobre la transcripcin.
El conocimiento certero de las estructuras y sonidos de todas
las lenguas amerindias est lejos de ser un hecho cumplido. Sobrealgunas lenguas hay buenos estudios y ortografas acordadas porlos hablantes; sobre otras hay conocimientos parciales, debatesen curso y propuestas ortogrficas fluctuantes; muchas lenguasan no se escriben.
De todas formas la plena confiabilidad de los datos requerirauna confrontacin exhaustiva en todas las lenguas, con equiposen los que haya hablantes nativos, lingistas y botnicos. Perohay datos de lenguas recientemente desaparecidas (como eltinigua y el carijona) y datos histricos que no podrn ya serverificados.
En la transcripcin de los nombres, las letras o combina-ciones de letras a, b, ch, d, e, f, i, k, l, m, n, , o, p, r, rr, s, t,
u, w, y,representan sonidos semejantes a los que representanen espaol. Para la transcripcin de otros sonidos, usamos lossi uientes smbolos:
(`) Tono bajo.
() Tono alto o acento (Varias lenguas amaznicas, especial
mente en las familias Tukano y Mak, y otras lenguas comandoque, bora, miraa, muinane y tikuna, son lenguas tonalecomo el chino con dos o ms tonos distintivos; sin embargpocos transcriptores toman en cuenta esta complejidad prosdicque diferencia significados).
(~) Vocal nasal (puesto encima de la vocal, o a su derecha)
() Vocal abierta, posterior, deslabializada (similar a la vocade hoten ingls); se encuentra en waunana.
(), () Vocales abiertas similares a las vocales abiertas deportugus y del francs; se encuentran en kakua, (familia Mak)En piaroa los datos traen los smbolos , , para los cuales nlogramos establecer un equivalente.
(i) Vocal central, deslabializada, cerrada (como la segundvocal en la pronunciacin de las palabras inglesas 'oxen' o 'table'); es la sexta vocal de las ortografas de lenguas de la familiTukano y del uitoto, entre otras.
() Vocal posterior deslabializada cerrada (se pronuncicomo una u, con los labios planos); se postula como la sextvocal en tikuna, y existe tambin en miraa, waunana, emberasikuani y lenguas de la familia Mak. Algunos textos sikuany las fuentes aqu consultadas- aparentemente transcriben estvocal como .
() Vocal central neutra (pronunciacin similar a la vocal finaen la palabra the en ingls); presente en lenguas de la famili
Mak, en ika (lengua de familia Chibcha de la Sierra Nevadde Santa Marta) y en carijona (familia Caribe).
(ah, oh, uh) Vocales post-aspiradas en desano, tukanotuyuca y wanano (familia Tukano). Aunque se discute sobre evalor fonolgico de esta post-aspiracin voclica, algunas grafala conservan.
(a, e, o) Vocales interruptas (con final abrupto), comen nukak.
(c) En algunas lenguas los transcriptores usan esta letra parsonidos sin equivalente en espaol. En muinane parece habersusado para un sonido retroflejo palatoalveolar oclusivo (unsonido producido reteniendo el paso del aire con la punta de l
lengua vuelta hacia atrs, haciendo contacto un poco ms atrdel rea velar). Las ortografas del ILV para lenguas indgenas menudo copian desacertadamente la ortografa castellana (caco, cu, que, qui) en este punto problemtico. Los transcriptorehispanohablantes no lingistas tambin recurren con frecuencia la ortografa castellana en este punto.
(dy) Sonidos cercanos a la pronunciacin francesa de g emanger.
(g) Oclusiva velar sonora (como la g en gato o la combinacin gu en guerra).
(h) Fricativa glotal sorda (j del espaol latinoamericano h del ingls).
(ll) Salvo en un dato del pez, este sonido no correspondera asonido espaol de ll (lateral palatal); ms bien parece una formalterna usada por los transcriptores para consonantes sonora
7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
4/41
N C
espaol; o quiz represente otros sonidos del rea alveolopalatal(similares a la inicial de 'june' en algunos dialectos del ingls ya la inicial del francs en 'je' o 'jeune'). En muinane y sliba lahemos conservado como est en la fuente, dada la dificultad deestablecer la pronunciacin precisa que el transcriptor pretenderepresentar.
(sh) Sonido fricativo sordo igual al del ingls sheo al delfrancs chanter
(ty)o (tj) Representa palatalizacin; aparece en los datos demuinane, bora y yujup.
(ts) La sucesin, en una sola articulacin, de t y s
(v) Labiodental, fricativa (como en ingls o francs) oaproximante (es decir, mucho ms suave que una fricativa,acercndose a una pronunciacin voclica); se presenta en
koreguaje y cofn(x) Velar fricativa sorda (como la j fuerte de algunos dialectos
del espaol); aparece en guayabero y en kogui
(z) Representa diversos sonidos de tipo alveolar, sonoros osordos, no siempre bien establecidos. Aparece en cofn, miraa,piapoco, puinave, uitoto y tinigua. En propuestas ortogrficas deuno de los dialectos uitotos, z representa una consonante inter-dental sorda como la del espaol de Espaa en zapato o la thdel ingls en think; es posible que sea tambin se el sonido querepresenta en cofn. En otras lenguas aparentemente se usa pararepresentar la fricativa sonora, la z del francs y del ingls.
(ph, th, kh) Consonantes post-aspiradas. Se pronuncian
como las consonantes oclusivas sordas del ingls, cuando vanseguidas de vocal (pen, ten, car).
Para el tratamiento de las especies, hemos omitido las categorasinfraespecficas. Para la denominacin de las lenguas, al igual quepara su circunscripcin, seguimos, con leves modificaciones,a Rodrguez de Montes (1993), quien reconoce 64 lenguasaborgenes en Colombia. En esa obra y en Ethnologue(SIL In-ternational 2008) se pueden encontrar las otras denominacionesque se han aplicado en el pasado a cada lengua.
Resultados
Se han recopilado en total 1276 nombres o variantes denombres de palmas en 64 lenguas indgenas colombianas. Estosnombres designan 121 especies, es decir alrededor del 53 % detodas las especies de palmas conocidas hasta ahora en el pas. Enla tabla 1 se presentan las especies para las cuales se han documen-tado nombres en ms de 10 lenguas. En la tabla 2 se presentanlas lenguas que tienen 20 o ms especies de palmas identificadas,para las cuales se ha documentado nombre comn.
En los apndices 1 a 3 presentamos la informacin en treslistas separadas: el apndice 1 presenta una lista alfabtica de lasespecies de palmas, seguida de algunos de los nombres comunescon los que se conoce en espaol, y presentando a continuacinlos nombres indgenas que se conocen para esa especie, en ordenalfabtico de lenguas, y dentro de cada lengua. El apndice 2presenta una lista ordenada alfabticamente por etnias, en la quese da para cada etnia una lista de los nombres documentados,
seguido cada uno, entre parntesis, por el nombre cientfico dela especie. Finalmente, el apndice 3 presenta la lista global de
tomado la informacin. La presentacin de la informacitres apndices separados permite hacer uso de ella de una mams fcil que si se presentara solo la lista global de nombr
Muchas veces hay, en las tres listas, varias entradas diferpara una misma especie en una misma lengua. Estas entrcorresponden a las diferentes variantes de transcripcinhemos encontrado en las fuentes, y las cuales hemos consideprematuro unificar.
Para efectos del ordenamiento de los nombres no setomado en cuenta los signos diacrticos, como tampoco setenido en cuenta las marcas de nazalizacin, de tono o de acas, la letra va intercalada con la n, y las vocales , , i, , intercaladas con a, e, i, o, u; las marcas de aspiracin ah,ph,ethan considerado como h; la combinacin rr, aunque reprepor s sola un sonido, se toma como dos r; la vocal va al
del alfabeto, despus de la z.Discusin
Las especies registradas con mayor nmero de nomhasta ahora (Tabla 1), son algunas de las palmas ms utilizen Amrica: el chontaduro(Bactris gasipaes) con nombre elenguas, el milpesoso seje(Oenocarpus bataua), en 43 lengumoricheo canangucho(Mauritia flexuosa),en 39 lenguas, e(Euterpe precatoria), en 35 lenguas, y el cumareo chambiratrocaryum chambira), en 30 lenguas. Las evidencias arqueolmuestran que algunas de estas especies, como Oenocarpus baMauritia flexuosa y Astrocaryum chambira, han sido utilizpor los humanos desde hace ms de 9000 aos. Por otra pla mayora de las palmas con nombres en muchas lengua
especies de amplia distribucin geogrfica en el neotrpi
EspecieN. de lenguas con nomb
documentado
Bactris gasipaes 45
Oenocarpus bataua 43
Mauritia fexuosa 39
Euterpe precatoria 35
Astrocaryum chambira 30
Socratea exorrhiza 29
Iriartea deltoidea 27
Attalea maripa 25
Oenocarpus bacaba 23
Iriartella setigera 21
Mauritia carana 16
Astrocaryum jauari 15
Attalea butyracea 15
Manicaria saccifera 15
Lepidocaryum tenue 14
Cocos nucifera 13
Mauritiella armata 13
Oenocarpus minor 13Attalea racemosa 12
Tabla 1.Especies de palmas colombianas con nombre documenen ms de 10 lenguas aborgenes.
7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
5/41
M .
http://sisbib.unmsm.e
du.pe/BVRevistas/biologia/biologiaNEW.h
tm
si tienen distribucin ms restringida (v. gr.Mauritia carana),entonces crecen en reas de alta diversidad lingstica.
Por su parte, las lenguas con mayor cantidad de especies desig-nadas (Tabla 2) son uitoto (48 especies), tikuna (47), muinane(43), siona (34), sikuani (31) y miraa (30). La riqueza denombres de estas lenguas refleja, por una parte, la gran diversidad
de palmas que existe en el territorio que estas etnias ocupan;por otra parte refleja la mejor documentacin que existe sobreellas. En particular, la gran proliferacin de nombres en estaslenguas refleja los estudios detallados de Galeano (1991; uitoto,muinane, miraa), Prado (2008; tikuna), Kronik et al. (1999;muinane) Balslev et al. (1997; siona) y Snchez (1989; sikuani).Para muchas etnias que habitan en territorios ricos en palmas,la informacin disponible es todava escasa. En muchos casos setienen slo listas de especies que no ha sido posible identificar,por falta de elementos asociados en la fuente original.
Pero incluso para las especies identificadas, en la mayora delos casos no hay informacin que permita interpretar los nombrespara conocer su significado o saber si se trata de nombres literales.
Esta informacin es fundamental para estudios comparativos, ya menudo permite entender tambin los procesos de apropiacino transferencia de las especies o de sus nombres.
En varias de las lenguas estudiadas se encuentran clasificadoresusados como sufijo, que llevan la connotacin de palma. Enalgunos casos el uso de estos clasificadores parece ser optativo, entanto que en otros casos parece ser un componente integral delnombre. Los hemos identificado en tres familias lingsticas: enla familia Arawak el clasificador es baiopaien achagua (churbai,kushbai, makpai) , yphi,pheopien tariano (eiaph, kumaliph,mapanariphpi, maviph, etc.); en las lenguas de la gran familiaTukano, como el siona (Tukano Occidental), cubeo (TukanoCentral) y las Tukano Oriental (barasana, desano, wanano,
piratapuyo, tanimuca, siriano, tatuyo, tuyuca) el clasificador, noobligatorio, toma las formas o, u, i (v. gr., phto, borey-abeu, bahii); estas variantes pueden ser diversos alomorfos o
(cuiba, jitnu, sikuani) el clasificador es botoboto (v. gr., arkbotkchbot, ainawiboto, ataiboto, butsiboto, etc.).
La presente recopilacin es slo un punto de partida de unproyecto ambicioso (Marmolejo et al., 2004), y la exploracide los datos apenas ha comenzado (Bernal et al., 2007; Clemenet al., en imprenta). Todava se requiere de un extenso trabajo dcampo de botnicos y lingistas, antes de que podamos empezaa aprovechar todo el potencial de informacin de diverso tipoque encierran los nombres amerindios de las palmas.
Agradecimientos
Agradecemos a los numerosos hablantes de las diversas lenguaque nos han brindado informacin sobre las palmas y sus nombres. En particular, agradecemos a Carlos Acosta, Zeneida AcostaPaulina Agua, Matilde Arango, Mara Paula Balczar, CristbaTexeira Barbosa, Jhon Batista, Victorino Bautista, Milciade
Borrero, Hermana Clarisa (Javaret, Brasil), Zaleth CorderoJaidonesama Domic, Arbino Furia, Luis Garca, Eliana GarridoPatricia Gmez, Avelino Gonzlez, Bernardita Gonzlez, EmiliGonzlez, William Gonzlez, Francisco Guanga, GracilianLima, Mara Montoya, Domingo Muniz, Vctor Petrucci, MartPrado, Jorge Elicer Restrepo, Bernardo Rodrguez, GaudenciRodrguez, Norma Nelly Sabana, Luz Mila Santacruz, GustavTrinidad, Mara Noem Uribe, Azulay Vsquez, Jos YepeMatap y El Yukuna; a Daniel Aguirre por permitirnos accedea los archivos del CCELA y al ILV en Bogot por brindarnoacceso a su biblioteca lingstica; a Consuelo Vengoechea poalgunas precisiones sobre sonidos y ortografas muinane; a AnMara Ospina por algunas precisiones sobre grafas de yuhup
y a Luis Fernando Jaramillo y todo el personal de la CDA enMit, por su apoyo en el campo.
Literatura citada
Aguirre_L. D. 1993. Cuestionario lexical CCELA. Embera-cham
CCELA, Universidad de Los Andes, Bogot. Indito.
Al Azharia Jahn S. 2005. How Plant Names Reveal Folk Botani
cal Classication, Trade, Traditional Uses and Routes oDissemination (I). Asian Studies. International Journal foAsian Studies 6: 81-126.
Bale W. & D. Moore. 1991. Similarity and variation in plant name
in ve Tupi-Guarani languages (Eastern Amazonia) . BulFlorida Mus. Nat. Hist. Biol. Sci. 35 (4): 209-262.
Balick M. J. 1986a. Systematics and Economic Botany of thOenocarpus-Jessenia (Palmae) complex. Advances i
Economic Botany 3:1-55.
Balick M. J. 1986b. The indigenous palm ora of "Las Gaviotas"Colombia, including observations on local names and uses
Botanical Museum Leaets 30: 1-34.Balslev H., M. Rios, G. Quezada & B. Nantipa. 1997. Palma
tiles en la Cordillera de Los Huacamayos. Colecci
Manuales de Aprovechamiento Sustentable del Bosque
PROBONA, Quito.Benaissa T. 1991. Vocabulario Sliba-Espaol, Espaol-Sliba
Editorial Alberto Lleras Camargo, Lomalinda, Meta
Colombia.
Bernal R. & G. Galeano. 1993. Las palmas del Andes Pacco. InI. P. Leyva (editor). Colombia Pacco. Fondo para l
proteccin del Medio Ambiente "Jos Celestino MutisBogot. Pp. 220-231
Bernal R. & G. Galeano. 2006. Endangerment of Colombian Palm(Arecaceae): change over 18 years. Botanical Journal othe Linnean Society 151: 151-163.
Lengua N. de especies identifcadas
Uitoto 48
Tikuna 47
Muinane 43
Siona 34
Sikuani 31
Miraa 30
Embera 28
Cofn 25
Wanano 25
Curripaco 20
Tukano 20
Yukuna 20
Tabla 2. Lenguas colombianas en las que se han documentado
nombres comunes para 20 o ms especies de palmas.
7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
6/41
N C
Bernal R., M. E. Montes & D. Marmolejo. 2007. Eastern Tukanoannames of the palm Iriartea deltoidea: an evidence of its
possible preagricultural use as a starch source. Journal of
Ethnobiology 27(2): 174-181.Binder R., P. L. Harms & C. Pea Ismare. 1995. Vocabulario Ilustrado
Wounmeu-Espaol-Epena pedee. Tomo 2. AsociacinInstituto Lingstico de Verano. Bogot, Colombia.
Borchsenius F., H. B. Pedersen & H. Balslev. 1998. Manual to the
Palms of Ecuador. AAU Reports 37: 1-217.Borrero Wanana M. & M. Prez Correa. 2004. Mri jiti kit i. Vaups:
Mito y realidad. Ediciones Desde Abajo, Bogot.
Bostrom P. K. 1998. Nominalizations and relative clauses in tatuyo:
a prototype approach. MA Thesis, Department of Linguis-tics, University of Texas at Arlington.
Buenaventura_V. E. 1993. Observaciones preliminares acerca del
Idioma Macagun. Asociacin Instituto Lingstico de
Verano. Bogot, Colombia.
Cabrera G., C. Franky & D. Mahecha. 1999. Los nikak: nmadas de
la Amazona colombiana. Editorial Unibiblos, UniversidadNacional de Colombia, Bogot.
Calvache_D. R. 2000. Fonologa y aproximacin a la morfosintaxisdel awa pit. In: M. S. Gonzlez de Prez & M. L. Rodrguezde Montes (eds.), Lenguas Indgenas de Colombia. Una
visin descriptiva. Instituto Caro y Cuervo, Bogot. Pp.
97-114.
Carbon de la Hoz E. 1987. Estudios Etnobotnicos entre los Coguis
de la Sierra Nevada de Santa Marta. Tesis de Maestra.Departamento de Biologa. Universidad Nacional de
Colombia, Bogot.
Crdenas D. & G. Politis. 2000. Territorio, movilidad, etnobotnicay manejo del bosque de los nukak orientales. Ediciones
Uniandes, Universidad de Los Andes, Bogot.
Cern_M. C. E. 1995. Etnobiologa de los Cofanes de Dureno. Pub-
licaciones del Museo de Ciencias Naturales, MonografaNo. 3, Quito, Ecuador.
Chaumeil J. P. 1998. Ver, Saber, Poder. El chamanismo de los
Yagua de la Amazona Peruana. Centro Amaznico de
Antropologa y Aplicacin Prctica (CAAAP)- Instituto
Francs de Estudios Andinos (IFEA)-Centro Argentino de
Etnologa Americana (CAEA-CONICET), Lima.Clement C. R., R. Bernal, M. E. Montes & D. Marmolejo. (en
imprenta). Origin and Diffusion of Neotropical Crops:Interactions among Linguistics, Ethnobotany, Archaeol-
ogy and Genetics. In: Denny Moore and Hein van derVoort (eds.) Linguistic Stocks of South America and theirPrehistory. Univ. Texas Press, Austin.
Cook D., F. Gralow & C. Muller de Young. 2001. Diccionario BilingeKoreguaje-Espaol, Espaol-Koreguaje. Editorial Alberto
Lleras Camargo. Bogot.Duke J. A. 1972. Isthmian Ethnobotanical Dictionary. Scientic
Publishers, Jodhpur, India
Galeano G. 1991. Las palmas de la regin de Araracuara. Tropenbos-Colombia, Bogot.
Gallo C. 1972. Diccionario Tucano-Castellano. Prefectura Apostlicadel Vaups, Mit.
Garca_F. G. & J. R. Mongu S. 1975. Gramtica Yebamasa. Lings-tica Aplicada. Universidad Social Catlica de La Salle.
Departamento de Idiomas. Editorial Stella, Bogot.
Gonzlez de Prez M. S. 2000. Bases para el estudio de la lenguaPisamira. In: M. S. Gonzlez de Prez & M. L. Rodrguezde Montes (eds.). Lenguas Indgenas de Colombia. Una
visin descriptiva. Instituto Caro y Cuervo. Bogot. Pp.
373-393.
Gonzlez_I. M. S. 1994. Flora utilizada por los Awa de Albi connfasis en especies medicinales -estudio de BotnicaEconmica-. Tesis de Maestra. Departamento de Biologa.
Gunchez F. J. & G. A. Romero. 1998. Palms and amerindian in Amazonas state, Venezuela. Principes 42(3): 125-
Henderson A. 1995. The Palms of the Amazon. Oxford Unive
Press, New York.Henderson A. 2000. Bactris (Palmae). Flora Neotropica 79: 1
Henderson A., G. Galeano & R. Bernal. 1995. Field guide tpalms of the Americas. Princenton Univers ity PPrincenton, New Jersey.
Howard L. 1972. Fonologa del kams. Sistemas Fonolgicos d
omas Colombianos Tomo I. Editorial Towsend, BogKey M. R. (ed.). 2000. South American Indian Languages, Com
Database. Intercontinental Dictionary Series, Vol. 1.
ROM. University of California, Irvine.Kronik J. et al. 1999. Fjahisuu. Palmas de los Nietos de la T
y Montaa Verde del Centro. Centro de InvestigaciDesarrollo, Copenhague.
Llerena_V. R. 1987. Relacin y determinacin en el predi
de la lengua kuna. Lenguas Aborgenes de Colom
Descripciones 1. Colciencias-Universidad de Los ABogot.
Llerena_V. R. 1993. Cuestionario lexical Epera del Alto Andg
CCELA, Universidad de Los Andes, Bogot. Indit
Llerena_V. R. 1994. Cuestionario lexical Epera de Jaiduk
CCELA, Universidad de Los Andes, Bogot. Indit
Marmolejo D., M.E. Montes & R. Bernal.2004. Los nombr
las palmas en las lenguas indgenas americanas. In:
Ramrez-Padilla, D. Macas-P & G. Varona-B (eds), Lde Resmenes Tercer Congreso Colombiano de BotUniversidad del Cauca, Popayn. P. 204
Melndez_L., M. A. 1993. Achagua. Cuestionario lexical CCE
Universidad de Los Andes, Bogot. Indito.
Melndez_L., M. A. 1998. La lengua achagua. Estudio grama
Lenguas Aborgenes de Colombia. Descripcione
Colciencias-Universidad de Los Andes, Bogot.Merchn_G., A. J. 1993. Kuiba-Maibn. Cuestionario le
CCELA. Universidad de Los Andes, Bogot. Indit
Metzger R. 2000. Diccionario de 1000 palabras. Carapana-EspEditorial Alberto Lleras Camargo, Bogot.
Mogolln_P. M. C. 1995. Bar. Cuestionario lexical CCELA.
versidad de Los Andes, Bogot. Indito.
Mogolln_P. M. C. 2000. Fonologa de la lengua Bar. In: M
Gonzlez de Prez & M. L. Rodrguez de Montes (Lenguas Indgenas de Colombia. Una visin descrip
Instituto Caro y Cuervo. Bogot. Pp. 719-725.
Montes_G. J. J. 1978. Fitnimos de sustrato en el espaol detiplano cundiboyacense y dialectos muiscas. Thesa33: 41-54.
Montes_G. J. J. 1983. Motivacin y creacin lxica en el espa
Colombia. Instituo Caro y Cuervo. Bogot.Montes_R. M. E. 1995. Ticuna. Cuestionario lexical CCELA.
versidad de Los Andes, Bogot. Indito.
Montes_R. M. E. 2004. Morfosintaxis de la lengua tikuna: AmaColombiana. Descripciones 15. Ediciones Uniandes,
versidad de Los Andes, Bogot.
Morcote G. & R. Bernal. 2001. Remains of palms (Palmae) chaeological sites in the New World A review. Bota
Review 67: 309-350.
Mugica C. 1969. Aprenda el guajiro. Gramtica y vocabulTalleres de grcas Mora-Escofet, Barranquilla.
Narvez A. & F. Stauffer. 1999. Products derived from palms Puerto Ayacucho markets in Amazonas state, Venez
Palms 43: 122-129.
Ortiz_R. C. 1994. Kogui. Cuestionario lexical CCELA. Univer
de Los Andes, Bogot. Indito.Ospina_B. A. M. 1999. Algunos aspectos de la fonologa de la le
yujup mac. Lenguas Aborgenes de Colombia. Mem
7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
7/41
M .
http://sisbib.unmsm.e
du.pe/BVRevistas/biologia/biologiaNEW.h
tm
Patio V. M. 1960. Historia colonial y nombres indgenas de lapalma Pijibay (Guilielma gasipaes (HBK) Bailey). RevistaColombiana de Antropologa 9: 23-72.
Pedersen H. B. & H. Balslev. 1990. Ecuadorean Palms for Agrofo -restry. AAU Reports 23: 23-90.
Prez van Leenden F. J. 1996. Wayuu. Cuestionario lexical CCELA,
Universidad de Los Andes Indito.
Pharris de Klumpp D. A. 1995. Vocabulario Piapoco-Espaol.Asociacin Instituto Lingstico de Verano. Bogot,
Colombia.
Prado M. L. & J. Torres. 2004. Magtag ar kua. Saberes ticunas.Plantas y animales I. Fundacin Terra Nova, Bogot.
Reichel Dolmatoff G. 1985. Los Kogi. Procultura, Bogot.Reinoso A. 1993. Piapoco. Cuestionario lexical CCELA. Universidad
de Los Andes, Bogot. Indito.
Robayo C. 1993. Carijona. Cuestionario lexical CCELA. Universi-
dad de Los Andes, Bogot. Indito.
Rodrguez de Montes M.L. (ed.). 1993. Estado Actual de la Clasi-
cacin de las Lenguas Indgenas de Colombia. InstitutoCaro y Cuervo, Bogot.
Rojas C. T. 1993. Pez. Cuestionario lexical CCELA. Universidadde Los Andes, Bogot. Indito.
Rojas_S. F. A. 1997. Ciencias Naturales en la mitologa curripaco.
Programa Fondo Amaznico-Fundacin Etnollano. Pro-
grama Coama. Guaina. Colombia.Romayne_H. E. 1997. Diccionario Bilinge. Uw Cuwa (Tunebo)-
Espaol, Espaol-Uw Cuwa (Tunebo). Asociacin Insti-tuto Lingstico de Verano. Bogot.
Snchez J. H. 1989. Pepaboton peliwaisi (Las Palmas). Comit
Guahibo de Educacin Bilinge Integral. Editorial Town-send, Bogot.
Snchez_S. M. 1997. Catlogo comentado de la ora del MedioCaquet. Tropenbos Colombia, Bogot.
Snchez M. & O. Castro. 1977. Lenguas de Panam. Tomo III. Unagramtica pedaggica del waunana. Instituto Lingstico
de Verano. Instituto Nacional de Cultura. Direccin del
Patrimonio Histrico. Repblica de Panam.
Scarlat C. 2004. Utile et dangereux dans quelques dsignations de
plantes dans le domaine daco-roumain. Golinguistique9: 81-116.
Schultes R. E. 1974. Palms and Religion in the Northwest Amazon.
Principes 18: 3-21.
Seifart F. 2002. El sistema de clasicacin nominal del miraa. Len-guas Aborgenes de Colombia. Descripciones 13. CCELA,
Universidad de Los Andes, Bogot.
SIL International. 2008. Ethnologue. http://www.ethnologue.com.
Acceso 20/05/2008.
Smothermon J.R. & J.H. Smothermon. 1993. Macuna-Espaol.
Diccionario de 850 palabras. Editorial Alberto LlerasCamargo, Bogot.
Smothermon J. R., J. H. Smothermon & P. S. Frank. 1995. Bosquejo
del Macuna. Aspectos de la cultura material de los macu-
nas. Fonologa. Gramtica. Asociacin Instituto Lings-tico de Verano. Bogot.
Stephen B. 1977. The use of palms by the Bar Indians of the Ma-racaibo basin. Principes 21: 143-155.
Tamayo_L. C. 1998. Mi primer diccionario: espaol-tuyuca,tuyuca-espaol (primera edicin). Ed. J. Barnes. InstitutoLingstico de Verano. Bogot.
Triana G. 1985. Los Puinaves del Inrida. Formas de subsistenciay mecanismos de adaptacin. Biblioteca Jos Jernimo
Triana 8. Instituto de Ciencias Naturales, UniversidadNacional de Colombia, Bogot.
Tobar N. 1993. Tinigua. Cuestionario lexical CCELA. Universidadde Los Andes, Bogot. Indito.
Tobar N. 1994. Guayabero. Cuestionario lexical CCELA. Univer-
Trujillo O., J. Delgaty, J. Carlson & N. Morse. 1980. VocabulariSiriano-Espaol. Editorial Townsend. Lomalinda, Meta
Valencia S. 1994. Kubeo. Cuestionario lexical CCELA. Universida
de Los Andes, Bogot. Indito.Vickers W. & T. Plowman. 1984. Useful plants of the Siona an
Secoya indians of eastern Ecuador. Fieldiana, Botan15: 1-63.
Whisler D. & J. Whisler. 1978. Buerique. Cartilla Tatuya. InstitutLingstico de Verano. Editorial Towsend, LomalindaMeta.
Zalabata R. 1995. Ika. Cuestionario lexical CCELA. Universida
de Los Andes, Bogot. Indito.
Apndice 1.Lista de nombres amerindios de palmas colombiana
ordenados por especie. En negritas se anota el nombre cientico dla especie y el nombre comun en espaol, a continuacin, con tip
regular los nombres amerindios.
Acrocomia aculeata1. (Jacq.) Lodd. ex Mart.
corozo, palma de corozo
shakna (damana), ala (sliba), yawalaboto (sikuani)
Aiphanes horrida2. (Jacq.) Burret
mararay
mlibot (jitnu)
Aiphanes ulei3. (Dammer) Burret
chontaduro de nutria
pan si noha (cofn), ora mio (siona), himena ifu, ifue himena(uitoto)
Ammandra decasperma4. O.F. Cook
ant, cabecita, venita, yarina blanca patisak, patisako nume badishi, patisako numemba (cofn),
opuah hopata (embera), umii (koreguaje), tte sewa (siona),opaho (waunana)
Asterogyne martiana5. (H. Wendl.) H. Wendl. ex Hemsl.
rabihorcado
kuriwa keddua (embera)
Astrocaryum acaule6. Mart.
espina, corocito
khka tsiambo (cubeo), udkm (puinave), matawakuliboto
(sikuani), dok sar (wanano)
Astrocaryum chambira7. Burret
cumare, palma de cumare
kumali (achagua), takone (andoque), dumestri (baniva), betao(barasana), tuinfa (cofn), betoi, hkiki, mk, kai (cubeo),kumaria, wketi (curripaco), ohkh phora (desano), kamla(guayabero), komtgn (kakua), nhh (miraa), matigahibnhe (muinane), wamni, ut (nukak), kumli (piapoco), yar
(piaroa), ukhpuo (piratapuyo), kumaki (puinave), kumaliu(sliba), kumari, kumaliboto (sikuani), beto, chambira, nykwa(siona), uk (siriano), kumaliph (tariano), ukao (tatuyo), na,ni (tikuna), hiimasa (tinigua), beht, ohk pr, ohk (tukano),
beta, ohk (tuyuca), ekina, uigonokidye (uitoto), hkp,ukipisa (wanano), ttchi (yagua)
Astrocaryum ciliatum8. F. Kahn & B. Milln
coco, coco de puerco, coco peludo
siee (andoque), beeiba, iisuva, meeninehee (miraa), bobaymeku(muinane), eruiruhi, ididoye, ruirui, siee (uitoto)
7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
8/41
N C
Astrocaryum cuatrecasanum9. Dugand
chuchana
phirusava, phirui (koreguaje)
Astrocaryum ferrugineum10. F. Kahn & B. Milln
kuu (tikuna), ttse (yagua)
Astrocaryum gynacanthum11. Mart.
palma de cerrillo, palma de espina
ikoedu (andoque), te h(kakua), dipirie (miraa), imemi, meeniminhe (muinane), bb mam, we, (nukak), xanaeboto (sikuani), ochi
(tikuna), eht, nehto (tukano), nehto (tuyuca), kikio kikidye,ruirida, ruiridye, ruireg, tidori (uitoto), mh, eht, th(wanano)
Astrocaryum jauari12. Mart.
coco de sardina, yavar
awara (carijona), hiabetoi(cubeo), dek, ut agn (kakua), yipirie(miraa), gisiremomo, hiko nhee, taaba nhe (muinane),yopihiboto (sikuani), huirrima, okobeto (siona), dabehtau(siriano), henpi (tariano), koma (tikuna), dibeht (tukano),
diabehto (tuyuca), hikoekina, koria, korun, (uitoto),diaumku (wanano), kuripa (yukuna)
Astrocaryum malybo13. H. Karst.
alnka (damana)
Astrocaryum standleyanum14. L.H. Bailey
chunga, ginul, huguerre
guinul (awa pit), higu, werre (embera), wger, wigirb (waunana)
Astrocaryum urostachys15. Burret
etsohe, wikungo (cofn), chuchana, sir, wikungo (secoya),chuchana, sir (siona)
Astrocaryum16. spp.
dapui (piapoco), d (tikuna)
Attalea allenii17. H.E. Moore
tparo
tonob (embera), taprb (waunana)
Attalea butyracea18. (Mutis ex L. f.) Wess. Boer
canambo, palma real, palma de vino
meh (bora), sapohe (cofn), kchbot (jitnu), nulyi (kogui), buhatuuko (muinane), mabako (piapoco), ikutiu (sliba), purumaboto(sikuani), pa pa (siona), kurua (tikuna), barie (uitoto), m php,
php (wanano), kuluuala (wayuunaiki), tomohonase (yagua),
mapanar (yukuna)
Attalea cuatrecasana19. (Dugand) A.J. Hend. et al.
tparo
tapuru (embera)
Attalea insignis20. (Mart.) Drude
yagua
gaseretba (miraa), fat i tuuko, gekage, gisire tuuko, nibigai tuko(muinane), towihiboto (sikuani), bariydye, mota (tikuna, comoA.
cf insignis),yariyi (uitoto), yakwera (yukuna)
Attalea maripa21. (Aubl.) Mart.
cucurito, inay, palma real
alitsi, mavako (baniva), bohoo (barasana), mariha (carijona),inayova (cofn), echdii(cubeo), kwtirri (curripaco), eg
(piratapuyo), waib (puinave), naxareboboto, (sikuani), waho
(siona), igo (siriano), vesiriph (tariano), buo (tatuyo), wokwook (tikuna), ihkio (tukano), ihk (tuyuca), mariha, yarina
(uitoto), k (wanano), uehir (yukuna)
Attalea microcarpa22. Mart.
tukomeku (muinane), duku, kru (tikuna)
Attalea phalerata23. Mart. ex Spreng.
chapaja
moru (tikuna)
Attalea plowmanii24. (Glassman) Zona
yaw k (tikuna), kuy, yakuere (yukuna)
Attalea racemosa25. Spruce
coco, mavaco
kodime (andoque), ekuru (baniva), emumeke (cubeo), kwiap
(curripaco), nihivigai tuko, tuuko (muinane), kus (piaroa), boiboyon (puinave), mavaco (sikuani), phpun (tukano), peeph(tuyuca), baruyiuyoye, uiyodyi (uitoto), am phaph (wanano)
Attalea septuagenata26. Dugand
eri (tikuna,A.cf. septuagenata), kuhta (yukuna)
Attalea27. spp.
yap (cubeo), behp (desano), kokb (kakua), huii (nukak)(secoya), mapanariphpi (tariano), pp(wanano)
Bactris acanthocarpa28. Mart.
chontaduro de los peces
bubmemeku (miraa), faiba momoo, neebu (muinane),madi (piaroa), buibuiboto (sikuani), kuiki (siona), date (tikun
idatiori, iori, udatiore (uitoto)Bactris balanophora29. Spruce
chontaduro falso
uuheut (muinane), eyi, nagnora himena, yayoer (uitoto), mpoto (wanano)
Bactris barronis30. L.H. Bailey
chacarr
alar (cuna)
Bactris bidentula31. Spruce
boobo mehe (miraa)
Bactris bida32. Mart.
kawna (tikuna)
Bactris brongniartii33. Mart.
arapara (tikuna)
Bactris campestris34. Poepp. ex Mart.
dwirri (curripaco)
Bactris coloradonis35. L.H. Bailey
sin nuar (cuna)
Bactris concinna36. Mart.
inzupara (cofn), paipigu (puinave), nuk (secoya), wi (siona)
Bactris corossilla37. H. Karst.
coquito, cubarro du (piaroa), huatiw (siona), tuchi (tikuna), phto (wanano),
kupar (yukuna)
7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
9/41
M .
http://sisbib.unmsm.e
du.pe/BVRevistas/biologia/biologiaNEW.h
tm
Bactris elegans38. Barb. Rodr.
chonta, palma de espina
oheakon (andoque), gukureku, hanameku (muinane), ptao,pohtao (tukano), eri (uitoto)
Bactris ssifrons39. Mart.
sitan (andoque), kahiko (bora), kubarri(carijona), mih(tukano), zitoakai(uitoto), mhs (wanano)
Bactris gasipaes40. Kunth
chontaduro,cachipay, pejib, pepire, pupua
noep (andoque), chnul (awa pit), wepi (baniva), hotaw,
ineo (barasana), nen (cabiyar), ineo (carapana), harehu ehi(carijona), om (cofn), in, irei (cubeo), iko, nalu, (cuna),
ppirri (curripaco), ro (desano), hanga, ha, he, he sda, supi(embera), pap (guayabero), yutgn (kakua), ine (koreguaje),
hota, hot, hotao (macuna), meme (miraa), amu momoo,chuemimomoo, famrahe momoo, gaikuhe momoo, iheku,huchahi momoo, meemedihe momoo, mimeuhe momoo,
paarba, tuuguiye momoo (muinane), bd, byup, r, huniuni,huyd (nukak), mek (ocaina), ppiri (piapoco), pahare (piaroa),uro (piratapuyo), ineo (pisamira), mm, muri (puinave),mn , wiyapen (secoya), hipiriboto (sikuani), bayoe, eneo,manyokon, un (siona), iro (siriano), ernde (taiwano), irea(tanimuca), ppiriphi (tariano), ineo (tatuyo), nt, t (tikuna),yasa (tinigua), ru (tukano), bbira, bbora, kachimeya (tunebo),no (tuyuca), bigina, farena himena, hiaikona himena, himena,igihimena, imekena, kuua himena, mgoioa, oikie, kida, tero
bea, zobina himena (uitoto), r (wanano), hrr, r (waunana), tj(yuhup), pipir (yukuna), un (yurut)
Bactris hirta41. Mart.
chontaduro de monte, chontaduro de rana
yaimu deku, sisimohomo (muinane), ut (puinave), nachii ar t(tikuna), mahkrokar, pot (wanano)
Bactris killipii42. Burret
sisi nehame (muinane), munuikori, pikio eerekwe (uitoto)
Bactris macroacantha43. Mart.
coco
eeino (andoque), hoda himena (uitoto)
Bactris maraja44. Mart.
espina, chontilla
gui, gui wala, mogor (cuna), buru momoo, tuutuku (muinane), i,pahp, twpd (nukak), ainawiboto (sikuani), daw we (ticuna),
biri mohkere, buneita himena, burumikiri, gisimeku, uitinigi
(uitoto)
Bactris pilosa45. H. Karst.
lata blanca
sansagarra (embera)
Bactris riparia46. Mart.
chontadurillo
kateehiko (miraa), taaba momoo (muinane), pa ine (siona), tchik (tikuna), buine himena, himairi (uitoto)
Bactris setulosa47. H. Karst.
palma de cubarro
kubaruboto (sikuani), kahr (tunebo)
Bactris simplicifrons48. Mart.
chontadurillo
oreaw (barasana), umachkusu (cofn), aabomeme (miraa),burremomosuu, gisiri babaimeku, haaba momoo, haani momoo
memer imomo (muinane), sute ne, watosun (siona), tuchi
(tikuna), hoda himena, hoda himeru (uitoto)
Bactris49. spp.
nwapa (andoque), popui (cocama), ipki, nalu (cuna), chacarr
(embera), aldo (kogui), bahe momoo, nebau (muinane), hamehe
(ocaina), pr kiro (siriano), binakar (tunebo), ekiri, himaki,huikuriye, (uitoto), pre (yagua)
Chamaedorea pauciora50. Mart.
aakaiba, lakae, ti aakaiba (miraa), citaganomeku, uheeka,(muinane), huk (secoya), huk (siona), chata (tikuna), grie
(uitoto)
Chamaedorea pinnatifrons51. (Jacq.) Oerst.
puivochos (cofn), miihibao (muinane), ukuan (siona)
Chamaedorea52. sp.
pol (cuna)
Chelyocarpus ulei53. Dammer
a ibacom ba (miraa)
Cocos nucifera54. L.
coco
kokoak (bar), amana (carijona), kokoi (cubeo), okop (cuna),kk (embera), koku (ika), kopbt (jitnu), kuko (kogui), petoi(koreguaje), aw (tikuna), kukuo (tukano), kokb (waunana),koko (yagua)
Copernicia tectorum55. (Kunth) Mart.
sar
putta (wayuunaiki)
Desmoncus cirrhifer56. A.H. Gentry & Zardini
matamba
matamba ted (awa pit), guagai, wagaei, wagai hkra (embera)
Desmoncus giganteus57. A.J. Hend.
tuntu (siona)
Desmoncus mitis58. Mart.
food (andoque), imiya hakimoi (muinane), besotntu (siona),turuma huikorao (uitoto)
Desmoncus orthacanthos59. Mart.
camahua, matamba
kamawa (piapoco), kmahu (piaroa), kamuv (sikuani)
Desmoncus polyacanthos60. Mart.
yasitara
kamawa (curripaco), bwiames (macuna), hakumoho, hibohakimo
momo, tiehakimoi (muinane), ka wan (puinave), kamuv (sikuani)
buu (tikuna), hitimoo, migoi hitimo, tiraa (uitoto), piher(yukuna)
Desmoncus61. spp.
ambamu, miyabikim, namemu (cubeo), mbi (curripaco),bupasant (kakua), mitmba (kogui), kamuuaboto (sikuani), behdwaridh(siriano), kamavakh (tariano), watudh(tukano), beedh
(tuyuca), wahtu dar (wanano), piser (yukuna)
Dictyocaryum ptarianum62. (Steyerm.) H.E. Moore & Steyerm. bombona falsa
7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
10/41
N C
Elaeis oleifera63. (Kunth) Corts
samake (cuna), seitabaha (kogui)
Euterpe catinga64. Wallace asa de sabana
manake (curripaco), totue (miraa), yiisu (muinane), manak(piaroa), yot pigot (puinave), a naa k (tikuna), needa (uitoto),
dih mihpo (wanano)
Euterpe oleracea65. Mart.
asa de par, huasa de sabana, manaca, murrapo, naid
nhemimuei(cubeo), tarbwa mh, tarapn (desano), naid(embera), murrapho (waunana)
Euterpe precatoria66. Mart.
asa, huasa, murrapo
mankai (achagua), poot (andoque), naldisch (awa pit), wahu
(carijona), mana (baniva), mihio (barasana), maneka (cabiyar),manka (cocama), div (cofn), emimoe (cubeo), manke(curripaco), mh(desano), hinkat (embera), bha, guypani(guayabero), kerantgn (kakua), sn (kogui), tooyige (miraa),tuuguiyi (muinane), ybudi (nukak), manakai (piapoco), nenea
(piaroa), wihpo (piratapuyo), yod pi, yot, yot pigot (puinave),nenichi (sliba), manaki, manakaiboto (sikuani), inibue (siona),
miho (siriano), a (tanimuca), wara (tikuna), tsozsa (tinigua),mihpio (tukano), mihp (tuyuca), needa (uitoto), mihp (wanano),malakala (yukuna)
Geonoma atrovirens67. Borchs. & Balslev
irawa, chta-ne (tikuna)
Geonoma brongniartii68. Mart.
eyiipanae (miraa), nn (secoya)
Geonoma calyptrogynoidea69. Burret
cuchilleja
dokidu (embera), dokri (waunana)
Geonoma camana70. Trail
atibakomo (miraa), gurure (uitoto)
Geonoma cuneata71. H. Wendl. ex Spruce
kitu u (embera)
Geonoma deversa72. (Poit.) Kunth
guaiko (embera), tataba (miraa), hiobo hiyui, miya hiyui(muinane), blui (nukak), wawarabotoo, vvara, (sikuani), sute dd
(siona), goguire (uitoto)
Geonoma divisa73. H.E. Moore
tum pakur (embera)
Geonoma interrupta74. (Ruiz & Pav.) Mart.
chu (tikuna)
Geonoma lanata75. A. J. Hend. et al.
kuaske (awa pit)
Geonoma leptospadix76. Trail
goguiri(uitoto)
Geonoma macrostachys77. Mart.
ub
akie kakie, kofahe (cofn) bubumimeku, iibuimi (muinane),huansdd, okpui, pa (secoya), dadu, nayahudadu, ok pu,
yiha dr (siona), dea ak (tikuna), aigiri, aigru, tinuikore
Geonoma maxima78. (Poit.) Kunth
puy falso
baru baru (baniva), zuh (cofn), maripnin (curripaco), meike(miraa), idyuku (muinane), emedere (siona), dea (tikuna), ekaioereri, goguiri, guriri, huaguedadaerei (uitoto)
Geonoma poeppigiana79. Mart.
bubuy hyuh (muinane), idatiori, goguiri (uitoto)
Geonoma polyandra80. Skov
tsao he tsi (cofn), dd bui, ddi (siona)
Geonoma pycnostachys81. Mart.
puy de paloma
bos mohe (macuna), hiowoohiyui, hiyui, tabahiyui, vikume,
yuimiku (muinane), dd (secoya), diha dd, tute dede (siona
pw (tikuna), kaingo ere, gekiri, goguiri, hoda himena,(uito
wach muh(wanano)Geonoma triglochin82. Burret
sampablito
anhdadu, pi (siona)
Geonoma83. spp.
soaira (bar), hyuhi, tuumo hahku (muinane), nin pu, wak(secoya), goguire (uitoto), mh biki (wanano), uihuiyo (yuku
Hyospathe elegans84. Mart.
chnohe (barasana), aganumeba (cofn), kadoemeba (miraahuasui, lutawe oko, ma pu (secoya), dedewek (siona), wochchik (tikuna), nakri, yiiri (uitoto)
Iriartea deltoidea85. Ruiz & Pav.
barrigona, pachuba, pambil
hiriwaime iwakuchano (carijona), bombo, bumbuhe (cofn),wai(cubeo), ppa (curripaco), umu, umu re (desahimentgn, putgn (kakua), arr (embera), orai(koreguaje), (macuna), aayae, ayako, hyaeu, iyase (miraa), hayaku (muin
bi, huruda wa (nukak), kohsodu (piratapuyo), nyoko (secobutsiboto, misboto (sikuani), ob (siona), wahkriu (siriano)eiaph (tariano), et, ngope (tikuna), wahtapahkeo (tukano),
phka (tuyuca), fegona, hiaigina (uitoto), bahtpohkoo (wanar (waunana), kobnase (yagua), h (yukuna), ori ati tir(yurut)
Iriartella setigera86. (Mart.) H. Wendl.
bodoquera, yaripa
koedopeko, peko (andoque), mawi (baniva), pimpiu (cubeo),mawi (curripaco), umu re (desano), sabhtgn (kakua),buhane kawne, buhug (macuna), momo igaiku (muinane),bak (nukak), mivi (piapoco), yurua (piaroa), uhpo (pirataputay (puinave), liwai, mawiboto (sikuani), buhpo (siriano),maviph (tariano), buhpo (tukano), buhpuph (tuyuca), handabkiiyuakai(uitoto), p (wanano), mawiku (yukuna)
Iriartella stenocarpa87. Burret
momo igaiku (muinane), fuidorda (uitoto)
Itaya amicorum88. H.E. Moore
marm ipa (miraa), chiw (tikuna)
Leopoldinia major89. Wallace
kamaroboto (sikuani)
Leopoldinia piassaba90. Wallace
fbra, chiquichiqui,
7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
11/41
M .
http://sisbib.unmsm.e
du.pe/BVRevistas/biologia/biologiaNEW.h
tm
malama (baniva), maalama, maramap (curripaco), chkichki,
marma (piapoco), marama (piaroa), han, maram (puinave),sikisikiboto (sikuani)
Leopoldinia pulchra91. Mart.
yar
manikoli, manikore (curripaco), yuipa (puinave)
Leopoldinia92. sp.
manamazu (puinave)
Lepidocaryum tenue93. Mart.
puy
tado (andoque), hota mohe(barasana), ruchi (cabiyar), muy
(cubeo), aheko, ahi, tegpayage (miraa), beeremiku haheku,bibimiku hheku, cigao hheku, deene hhe, diku hheku, niya
hheku (muinane), tu (puinave), muh (taiwano), muia (tanimuca),kotu, ngupe, waichara (tikuna), potam (tukano), dikuhhe
imohhe, ereri, iiamaiki, ropokire (uitoto), kaar, karugiri (yukuna)
Manicaria saccifera94. Gaertn.
jicra, ub
muichibo, wachi (cubeo), wati (curripaco), kangt, kantokgn(kakua), tukira (embera), mekwibak, taahiyie (miraa), watiboto(sikuani), bohsomuh(siriano), wahe (tanimuca), ampiapne(tariano), tau n (tikuna), bohsomuh(tukano), bohsom (tuyuca),m pr (wanano), kd, tkr (waunana), whe (yukuna)
Manicaria95. cf.martiana Burret
ngumaku (tikuna)
Mauritia carana96. Wallace
caran, canangucha de sabana
kwai (carijona), chinai, mui, m (cubeo), ta (curripaco), moh(desano), tokt (kakua), ihe (miraa), dgui inho (muinane),katnali, katanri (piapoco), moho (piratapuyo), guom, tu(puinave), muho (siriano), pne (tariano), muhio (tukano), m(tuyuca), kaakon, duitekina (uitoto), moh, muhisa (wanano)
Mauritia exuosa97. L. f.
aguaje, canangucha, mirit, moriche
diwita (achagua), konta (andoque), tewi (baniva), reo (barasana),ihe (bora), neeo (carapana), kwai (carijona), kanongocho(cofn), nain, neii (cubeo), inhoboto (cuiba), tebi, (curripaco),nu (desano), noh (guayabero), kwtbot (jitnu), yak, yatgn(kakua), nanikuni, nei(koreguaje), nts, nkh (miraa),kaamba inho, kaatiku inho, inho, himhay usegay inho,
meenime kanifai inho, miya inho, nebau inho, tuugiku inho
(muinane), e (nukak), idwi (piapoco), war (piaroa), neo(piratapuyo), iy (puinave), llde (sliba), ma ne, soto ne (secoya),inho, inohoboto (sikuani), kanangucho, ne (siona), nee(siriano), nea (tanimuca), teevid, teuira (tariano), ne (tatuyo),dauri (var. de fruto rojo), nguchia ngu (var. de fruto cido),okaimo (var. de fruto amarillo), tema, tma (nombre genrico),temachik (var. de mala calidad) (tikuna), kwosa (tinigua), n, nee(tukano), ne, um (tuyuca), konna, hiaukia, hduiki, hopadikinena, ogoke kinena, pareka kinena, tuugiku kinena, uicheparo
kinena (uitoto), naa (wanano), ndes (yagua), itewi (yukuna)
Mauritia98. spp.
ua kinena riaa (uitoto)
Mauritiella aculeata99. (Kunth) Burret
carana
tananako (cofn), kadanarite (curripaco), bipima (macuna), iigae,tiiyaa (miraa), iboto inho, ure inho (muinane), uri (piaroa),walamaboto (sikuani), eechi (tikuna), giaitina, nuikaro, tyaa,
Mauritiella armata100. (Mart.) Burret
cananguchillo
kubai (cubeo), moh(desano), miu nei (koreguaje), dutgn(kakua), sin (piaroa), pum (puinave), kti ne (secoya), tseneboto
(sikuani), kantine (siona), urieph (tariano), koo, kh (tukano),ko (tuyuca), k, neki mhkario kwo (wanano)
Mauritiella101. sp.
koaka (tanimuca)
Oenocarpus bacaba102. Mart.
ibacaba, milpesillo
kuddi, upeli (baniva), aki, wasekumu (carijona), boriyabeai,khiboriyabeai(cubeo), pperre (curripaco), umu (desano)sbim (kakua), chere, iihinoho, nigo taagaiho, taagaho (muinane)
habutu, hubudi, yab butu (nukak), makupisi, puberi (piapoco),
pio puori (piaroa), umo (piratapuyo), ohaboto (sikuani),umo, umu muhtringa (siriano), punma, pupeiriph(tariano), pupechi (tikuna), um mahk, um omfah (tukano),um meht (tuyuca), gurina, itina (uitoto), dahumuka, daemak(wanano), tchi (yagua), ww (yuhup), pup (yukuna), ummek (yurut)
Oenocarpus balickii103. Kahn
e (tikuna)
Oenocarpus bataua Mart.104.
milpesos,seje, patab, trupa
makpai (achagua), bate, bat (andoque), chapil (awa pit),
yaro, yu (baniva), omuo (barasana), kuuruhu, tsitsihu (bora),kumu (carijona), nihuchu (cofn), bokohau, boreyabeu,duebokohau, duibokane, hebukanu, kohau, khiprmi,
prma, yavekohau (cubeo), ibe (cuna), pnama (curripaco),
iim (desano), ar, sokarr, sokorrong, trupa, urab, urkena,urtha (embera), x (guayabero), ok bot (jitnu), wtgn (kakua),ksa, ksai(koreguaje), guakaria (macuna), koomehi, komi(miraa), babayhu igai, kome, kumerio, iidikuumee, haadikuume, kirdyahe, tuhe kumee (muinane), yab, truk (nukak),
pnama (piapoco), bareu puori, isoi, pedi (piaroa), umopahko (piratapuyo), ium, vu, wo, yum (puinave), gsa (secoya)ataiboto, pewitsaboto, toxoloboto(sikuani), kos, ungurahua
(siona), umo, umu wadhu (siriano), om (tanimuca),punmaphi (tariano), omio (tatuyo), br, d (tikuna), um,um pahko (tukano), krowara, stuma (tunebo), um pahkwahkarik (tuyuca), komahe, kome, dobmaa, hiidiko paa,
paatina, ure maa (uitoto), gibio, imisa (wanano), sokarr(waunana), simse, thimas (yagua), wh (yuhup), punama(yukuna), um (yurut)
Oenocarpus circumtextus105. Mart.
milpesillo de sabana
emifoa (tanimuca)
Oenocarpus makeru106. R. Bernal et al.
makeru (yukuna)
Oenocarpus minor107. Mart. (incluyendo O. maporaH. Karst.)
dompedrito, maquenque, milpesillo
sodyabat (andoque), chicyorah(bora), patsatsa nihonch (cofn),parar, prara bri, piehkur (embera), chiikotsige (miraa),chere, chetresuu (muinane), popere, tai (nukak), kupri,makapiboto, makopahiboto (sikuani), shimbu, huikosa (siona),
borua (tikuna), girida, guruna, yerena (uitoto), piekuurh b
(waunana), kalu l (yukuna)
Oenocarpus108. spp.
bui om, karu ruka, om wrua, omia karka, wuiro
7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
12/41
N C
Pholidostachys synanthera109. (Mart.) H.E. Moore
kigao hahe (muinane), fekori, pekor (uitoto)
Phytelephas macrocarpa110. Ruiz & Pav. palma yarina, tagua, yarina
chipati (cocama), shishihe (cofn), ngum chi (tikuna), ptiu(yagua)
Phytelephas schottii111. H. Wendl.
tagua
sagu (cuna), t (embera), taaudau (waunana)
Phytelephas tenuicaulis112. (Barfod) A.J. Hend.
tagua
shishihe (cofn), sehua (siona)
Phytelephas113. sp.
sewa (secoya)
Prestoea acuminata114. (Willd.) H.E. Moore
palmito
murrapho (embera), buitsaha (inga)
Prestoea decurrens115. (H. Wendl. ex Burret) H.E. Moore
chichi phuru, sisimrr (embera)
Prestoea schultzeana116. (Burret) H.E. Moore
zuteyecho (cofn), kahe, na (secoya), na (siona), chaat (tikuna)
Roystonea oleracea117. (Jacq.) O.F. Cook
mapora
maprbot (jitnu), mapoloboto (sikuani)
Sabal mauritiiformis118. (H. Karst.) Griseb. ex H. Wendl.
soso (cuna)
Socratea exorrhiza119. (Mart.) H. Wendl.
araco, chuapo, zancona
huba (achagua), pooko (andoque), upa (baniva), hiriwa (carijona),
anaku tsatsav (cofn), wanikhii, ebimaihbario, obeai,opou, piohoko (cubeo), e, ppa (curripaco), mii (desano),arra si, hira (embera), komlbot (jitnu), himuntgn (kakua),ikwahii(miraa), igaiko, igayi, takimiku (muinane), huru, hurud(nukak), po (piapoco), poab (piaroa), kohso (piratapuyo), kupa,guom sowai (puinave), misiboto (sikuani), bonbon, ik (siona),gho (siriano), pupaph (tariano), eta, et irak (tikuna), wahto,wahthsaro (tukano), wahta mhtaa (tuyuca), dorida, imeda (uitoto),khsao, (wanano), hbb (waunana), pupa (yukuna)
Syagrus orinocensis120. (Spruce) Burret
churrubay
churbai (achagua), ees (piapoco), orboto (sikuani), bariyi
(uitoto)
Syagrus sancona121. H. Karst.
sarare
pawnbot (jitnu), pawenaboto (sikuani)
Syagrus smithii122. (H.E. Moore) Glassman
coco
tokee (miraa), ngowechi (tikuna)
Synechanthus warscewiczianus123. H. Wendl.
guaguarn
Wela regia124. H. Wendl. ex Andr
amargo
ged, kdi bri, (embera), giri, gir (waunana)Wettinia augusta125. Poepp. ex Endl.
gisiree, mom igaiku, (muinane), kodo dorida (uitoto)
Wettinia drudei126. (O.F. Cook & Doyle) A.J. Hend.
dadar da, idadarida (uitoto)
Wettinia hirsuta127. Burret
lata
chupp (embera)
Wettinia kalbreyeri128. (Burret) R. Bernal
gualte
waltit (awa pit)
Wettinia maynensis129. Spruce
corunta
kuy (cofn), winiko (siona)
Wettinia oxycarpa130. Galeano & R. Bernal
gualte (awa pit)
Wettinia quinaria131. (O.F. Cook & Doyle) Burret
mem
guarnul (awa pit), meme (embera), chorr (waunana)
Wettinia radiata132. (O.F. Cook & Doyle) R. Bernal
baqueta
tap (embera)
Nombres de especies indeterminadas133.
kushbai, kshibaishina, dhui (achagua), besuo, bitio,bosmohio, buhuo, kohao, hehkah, mohbikio, ahioriamuhio, vihio (barasana), anu, bunub, chikaan, mtn (bkumuchikinib, menaba, tosoremi (carijona), naa (chimila),yuitsra (cocama), bahii, pioi (cubeo), badeiboto, koboto,kotsiboto, hohomboto, machepaboto, manboto, michiboto,
nakhdboto, odoboto, pawenaboto, tseneneboto, yopiboto (cu
ila, napa, tagar, waa (cuna), puramu, watipie (curripaco), y
haphetha, hirak kru, meme ara, meme minikho, prara hua,phsasa, skhuda, tsa tsa ghasa, tosu, wagara, ukhida pare, usu(embera), malontus (guambiano), kapa, kaparxla, makfa, pawoibwa (guayabero), ennkn, mrota, kmmehkia, siri, to(ika), arkbot, klaha, kanibot, naklbot, yabapt, yakorcht,
yobot (jitnu), kob (jupda), tsash (kams), lu, alunk, shakal
shishk, shnu, kulksha, kuloxsh, hoka, nibikala, sina, seitab
ya (kogui), k ksai, chsi, erii, vea orai, viii (koreguab, tkb, khambu fytu, koko tasy, lamus, lamus tasy,wfytu (pez), kurada, kuzi, eya, mahwita, mwi, pba, puztina, wakzi (piapoco), som, yorod (puinave), kusi, wcha ik
(sliba), thberxanaeboto (sikuani), mimru (siriano), gkm, thowsa (tinigua), buhto, mara, akeba, richa, arya,ewat, rukua, rurkuicha, saku, saray, siba, snkuacha (tunebo
w (tuyuca), nikero (uitoto), perkur piu, wgara (waunana)
alana, paita, pattapan (wayuunaiki), cc (yuhup), katsna (ymayaikru (yukuna)
7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
13/41
M .
http://sisbib.unmsm.e
du.pe/BVRevistas/biologia/biologiaNEW.h
tm
ACHAGUA
churbai:1. Syagrus orinocensis
dhui: Indeterminada2.
diwita:3. Mauritia exuosa
huba:4. Socratea exorrhiza
kumali:5. Astrocaryum chambira
kushbai: Indeterminada6.
kshibaishina: Indeterminada7.
makpai:8. Oenocarpus bataua
mankai:9. Euterpe precatoria
ANDOQUE
bate:10. Oenocarpus bataua
bat:11. Oenocarpus bataua
food:12. Desmoncus mitis
ikoedu:13. Astrocaryum gynacanthum
kodime:14. Attalea racemosa
koedopeko:15. Iriartella setigera
konta:16. Mauritia exuosa
eeino:17. Bactris macroacantha
noep:18. Bactris gasipaes
nwapa:19. Bactris sp.
oheakon:20. Bactris elegans
peko:21. Iriartella setigera
pooko:22. Socratea exorrhiza
poot:23. Euterpe precatoria
siee:24. Astrocaryum ciliatum
sitan:25. Bactris ssifrons
sodyabat:26. Oenocarpus minor
tado:27. Lepidocaryum tenue
takone:28. Astrocaryum chambira
AWA PIT
chnul:29. Bactris gasipaes
chapil:30. Oenocarpus bataua
gualte:31. Wettinia oxycarpa
guarnul:32. Wettinia quinaria
guinul:33. Astrocaryum standleyanum
kuaske:34. Geonoma sp.lanata
matamba ted:35. Desmoncus cirrhifer
naldisch:36. Euterpe precatoria
walt37. it: Wettinia kalbreyeri
BANIVA
alitsi:38. Attalea maripa
baru baru:39. Geonoma maxima
dumestri:40. Astrocaryum sp.
ekuru:41. Attalea racemosa
kuddi:42. Oenocarpus bacaba
mana:44. Euterpe precatoria
mavako:45. Attalea maripa
mawi:46. Iriartella setigera
tewi:47. Mauritia exuosa
upa:48. Socratea exorrhiza
upeli:49. Oenocarpus bacaba
wepi:50. Bactris gasipaes
yaro:51. Oenocarpus bataua
yu:52. Oenocarpus bataua
BARASANA
besuo: Indeterminada53.
betao:54. Astrocaryum chambira
bitio: Indeterminada55.
bohoo:56. Attalea maripabosmohio: Indeterminada57.
buhuo: Indeterminada58.
chnohe:59. Hyospathe elegans
hehkah: Indeterminada60.
hota mohe:61. Lepidocaryum tenue
hotaw:62. Bactris gasipaes
i63. neo:Bactris gasipaes
kohao: Indeterminada64.
mihio:65. Euterpe precatoria
mohb66. ikio: Indeterminada
ahio: Indeterminada67.
omuo:68. Oenocarpus bataua
oreaw:69. Bactris simplicifrons
reo:70. Mauritia exuosa
riamuhio: Indeterminada71.
vihio: Indeterminada72.
BAR
anu: Indeterminada73.
bunub: Indeterminada74.
chikaan: Indeterminada75.
kokoak:76. Cocos nucifera
mtn: Indeterminada77.
soaira:78. Geonoma sp.
BORA
chicyora79. h: Oenocarpus minor
ihe:80. Mauritia exuosa
kah81. iko:Bactris ssifrons
kuuruhu:82. Oenocarpus bataua
tsitsihu:83. Oenocarpus bataua
meh:84. Attalea butyracea
CABIYAR
maneka:85. Euterpe precatoria
nen:86. Bactris gasipaes
ruchi:87. Lepidocaryum tenue
Apndice 2. Lista de nombres amerindios de las palmas de Colombia
ordenados por lengua
7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
14/41
N C
i88. neo:Bactris gasipaes
neeo:89. Mauritia exuosa
CARIJONAaki:90. Oenocarpus bacaba
amana:91. Cocos nucifera
awara:92. Astrocaryum jauari
harehu eh93. i:Bactris gasipaes
h94. iriwa: Socratea exorrhiza
h95. iriwaime iwakuchano:Iriartea deltoidea
kubarr96. i:Bactris ssifrons
kumu:97. Oenocarpus bataua
kumuchikinib: Indeterminada98.
kwai:99. Mauritia carana
kwai:100. Mauritia exuosa
mariha:101. Attalea maripa
menaba: Indeterminada102.
tosorem103. i: Indeterminada
wahu:104. Euterpe precatoria
wasekumu:105. Oenocarpus bacaba
CHIMILA
naa: Indeterminada106.
COCAMA
chipati:107. Phytelephas macrocarpa
manka:108. Euterpe precatoria
popui:109. Bactris sp.
yuitsra: Indeterminada110.
COFN
aganumeba:111. Hyospathe elegans
akie kakie:112. Geonoma macrostachys
anaku tsatsav:113. Socratea exorrhiza
bombo:114. Iriartea deltoidea
bumbuhe:115. Iriartea deltoidea
div:116. Euterpe precatoria
etsohe:117. Astrocaryum urostachys
inayova:118. Attalea maripa
inzupara:119. Bactris concinna
kanongocho:120. Mauritia exuosa
kofahe:121. Geonoma macrostachys
kuy:122. Wettinia maynensis
nihuchu:123. Oenocarpus bataua
om:124. Bactris gasipaes
pan si noha:125. Aiphanes ulei
patisak:126. Ammandra decasperma
patisako nume badishi:127. Ammandra decasperma
patisako numemba:128. Ammandra decasperma
patsatsa nihonch:129. Oenocarpus minor
puivochos:130. Chamaedorea pinnatifrons
sapohe:131. Attalea butyracea
shishihe:133. Phytelephas tenuicaulis
tananako:134. Mauritiella aculeata
tsao he tsi:135. Geonoma polyandra
tuinfa:136. Astrocaryum chambira
umachkusu:137. Bactris simplicifrons
wikungo:138. Astrocaryum urostachys
zuh:139. Geonoma maxima
zuteyecho:140. Prestoea schultzeana
CUBEO
ambamu:141. Desmoncus sp.
bah142. ii: Indeterminada
beto143. i:Astrocaryum chambira
bokohau:144. Oenocarpus bataua
boreyabeu:145. Oenocarpus batauaboriyabea146. i: Oenocarpus bacaba
china147. i:Mauritia carana
duebokohau:148. Oenocarpus bataua
duibokane:149. Oenocarpus bataua
eb150. imaihbario: Socratea exorrhiza
echdi151. i:Attalea maripa
emimoe:152. Euterpe precatoria
emumeke:153. Attalea racemosa
wa154. i:Iriartea deltoidea
wan155. ikhii: Socratea exorrhiza
hebukanu:156. Oenocarpus bataua
hiabeto157. i:Astrocaryum jauari
hk158. iki:Astrocaryum chambira
i159. n:Bactris gasipaes
i160. rei:Bactris gasipaes
khka tsiambo:161. Astrocaryum acaule
kh162. iboriyabeai: Oenocarpus bacaba
kh163. iprmi: Oenocarpus bataua
kohau:164. Oenocarpus bataua
koko165. i: Cocos nucifera
kuba166. i:Mauritiella armata
miyabik167. im:Desmoncus sp.
m:168. Mauritia carana
muichibo:169. Manicaria saccifera
mu170. i:Mauritia carana
mk:171. Astrocaryum chambira
muy:172. Lepidocaryum tenue
namemu:173. Desmoncus sp.
nhemimue174. i:Euterpe oleracea
nain:175. Mauritia exuosa
nei176. i:Mauritia exuosa
obeai:177. Socratea exorrhiza
opou:178. Socratea exorrhiza
ka179. i:Astrocaryum chambira
7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
15/41
M .
http://sisbib.unmsm.e
du.pe/BVRevistas/biologia/biologiaNEW.h
tm
piohoko:181. Socratea exorrhiza
p182. ioi: Indeterminada
prma:183. Oenocarpus batauawachi:184. Manicaria saccifera
yap:185. Attalea sp.
yavekohau:186. Oenocarpus bataua
CUIBA
badeiboto: Indeterminada187.
hohomboto: Indeterminada188.
inhoboto:189. Mauritia exuosa
koboto: Indeterminada190.
kotsiboto: Indeterminada191.
machepaboto: Indeterminada192.
manboto: Indeterminada193.
michiboto: Indeterminada194.
nak195. hdboto: Indeterminada
odoboto: Indeterminada196.
pawenaboto: Indeterminada197.
tseneneboto: Indeterminada198.
yopiboto: Indeterminada199.
CUNA
alar:200. Bactris barronis
gui:201. Bactris maraja
gui wala:202. Bactris maraja
ibe:203. Oenocarpus bataua
iko:204. Bactris gasipaes
ila: Indeterminada205.
ipki:206. Bactris sp.
mogor:207. Bactris maraja
nalu:208. Bactris gasipaes
napa: Indeterminada209.
okop:210. Cocos nucifera
pol:211. Chamaedorea sp.
sagu:212. Phytelephas schottii
samake:213. Elaeis oleifera
sin nuar:214. Bactris coloradonis
soso:215. Sabal mauritiiformis
tagar: Indeterminada216.
waa: Indeterminada217.
CURRIPACO
dwirri:218. Bactris campestris
e:219. Socratea exorrhiza
teb220. i:Mauritia exuosa
kadanarite:221. Mauritiella aculeata
kamawa:222. Desmoncus polyacanthos
kumaria:223. Astrocaryumsp.
kwtirri:224. Attalea maripa
kwiap:225. Attalea racemosa
mbi:227. Desmoncus sp.
manake:228. Euterpe catinga
manke:229. Euterpe precatoria
manikoli:230. Leopoldinia sp.
manikore:231. Leopoldinia pulchra
maramap:232. Leopoldinia piassaba
marip233. nin: Geonoma maxima
mawi:234. Iriartella setigera
ppirri:235. Bactris gasipaes
pnama:236. Oenocarpus bataua
ppa:237. Iriartea deltoidea
ppa:238. Socratea exorrhiza
pperre:239. Oenocarpus bacaba
puramu: Indeterminada240.
ta:241. Mauritia carana
wketi:242. Astrocaryum chambira
wati:243. Manicaria saccifera
watipie: Indeterminada244.
DAMANA
alnka:245. Astrocaryum malybo
shakna:246. Acrocomia aculeata
DESANO
behp:247. Attalea sp.
eg:248. Attalea maripa
mh:249. Euterpe precatoria
m250. ii: Socratea exorrhiza
moh:251. Mauritiella armata
moh:252. Mauritia carana
nu:253. Mauritia exuosa
i254. im: Oenocarpus bataua
o255. hkh phora:Astrocaryum chambira
umu:256. Iriartea deltoidea
umu:257. Oenocarpus bacaba
umu re:258. Iriartea deltoidea
ro:259. Bactris gasipaes
tarbwa mh:260. Euterpe oleracea
tarapn:261. Euterpe oleracea
EMBERA
arr:262. Iriartea deltoidea
arra si:263. Socratea exorrhiza
ar:264. Oenocarpus bataua
t:265. Phytelephas schottii
ys: Indeterminada266.
chacarr:267. Bactris spp.
chichi p268. huru: Prestoea decurrens
chupp:269. Wettinia hirsuta
dokidu:270. Geonoma calyptrogynoidea
guagai:271. Desmoncus cirrhifer
7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
16/41
N C
hanga:273. Bactris gasipaes
ha:274. Bactris gasipaes
hap275.h
eth
a: Indeterminada
he:276. Bactris gasipaes
he sda:277. Bactris gasipaes
higu:278. Astrocaryum standleyanum
hinkat:279. Euterpe precatoria
hira:280. Socratea exorrhiza
hirak kru: Indeterminada281.
ged:282. Wela regia
kdi bri:283. Wela regia
kitu u:284. Geonoma cuneata
kk:285. Cocos nucifera
kuriwa keddua:286. Asterogyne martiana
meme:287. Wettinia quinaria
meme ara: Indeterminada288.
meme minik289. ho: Indeterminda
murrap290. ho: Prestoea acuminata
naid:291. Euterpe oleracea
opuah hopata:292. Ammandra decasperma
parar:293. Oenocarpus minor
prara bri:294. Oenocarpus minor
prara hua: Indeterminada295.
perra:296. Synechanthus warscewiczianus
p297. hsasa: Indeterminada
pie298. hkur: Oenocarpus minor
sk299. huda: Indeterminada
sansagarra:300. Bactris pilosa
sisimrr:301. Prestoea decurrens
sokorrong:302. Oenocarpus bataua
supi:303. Bactris gasipaes
tap:304. Wettinia radiata
tapuru:305. Attalea cuatrecasana
tonob:306. Attalea allenii
tosu: Indeterminada307.
trupa:308. Oenocarpus bataua
tsa tsa ghasa: Indeterminada309.
tukira:310. Manicaria saccifera
tum pakur:311. Geonoma divisa
wichtua:312. Synechanthus warscewiczianus
uk313. hida pare: Indeterminada
urab:314. Oenocarpus bataua
urkena:315. Oenocarpus bataua
urt316. ha: Oenocarpus bataua
usuk317. hsa: Indeterminada
wagaei:318. Desmoncus cirrhifer
wagai hkra:319. Desmoncus cirrhifer
wagara: Indeterminada320.
GUAMBIANO
malontus: Indeterminada322.
GUAYABERObha:323. Euterpe precatoria
guypani:324. Euterpe precatoria
kamla:325. Astrocaryum sp.
kapa: Indeterminada326.
kaparxla: Indeterminada327.
makfa: Indeterminada328.
noh:329. Mauritia exuosa
pap:330. Bactris gasipaes
patwa: Indeterminada331.
woibwa: Indeterminada332.
x:333. Oenocarpus bataua
IKA
ennkn: Indeterminada334.
kmme335. hkia: Indeterminada
koku:336. Cocos nucifera
mrota: Indeterminada337.
siri: Indeterminada338.
torko: Indeterminada339.
INGA
buitsaha:340. Prestoea acuminata
JITNU
arkbot: Indeterminada341.
klaha: Indeterminada342.
kanibot: Indeterminada343.
kchbot:344. Attalea butyracea
komlbot:345. Socratea exorrhiza
kopbt:346. Cocos nucifera
kwtbot:347. Mauritia exuosa
mlibot:348. Aiphanes horrida
maprbot:349. Roystonea oleracea
naklbot: Indeterminada350.
ok bot:351. Oenocarpus bataua
pawnbot:352. Syagrus sancona
yabapt: Indeterminada353.
yakorcht: Indeterminada354.
yobot: Indeterminada355.
JUPDA
kob: Indeterminada356.
KAKUA
bupasant:357. Desmoncus sp.
dek:358. Astrocaryum jauari
dutgn:359. Mauritiella armata
himentgn:360. Iriartea deltoidea
himuntgn:361. Socratea exorrhiza
kangt:362. Manicaria saccifera
7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
17/41
M .
http://sisbib.unmsm.e
du.pe/BVRevistas/biologia/biologiaNEW.h
tm
kerantgn:364. Euterpe precatoria
kokb:365. Attalea sp.
komtgn:366. Astrocaryum chambiraputgn:367. Iriartea deltoidea
sab368. htgn:Iriartella setigera
sbim:369. Oenocarpus bacaba
te h:370. Astrocaryum gynacanthum
tokt:371. Mauritia carana
ut agn:372. Astrocaryum jauari
wtgn:373. Oenocarpus bataua
yatgn:374. Mauritia exuosa
yak:375. Mauritia exuosa
yutgn:376. Bactris gasipaes
KAMStsash: Indeterminada377.
KOGUI
aldo:378. Bactris sp.
lu: Indeterminada379.
alunk: Indeterminada380.
hoka: Indeterminada381.
kuko:382. Cocos nucifera
kulksha: Indeterminada383.
kuloxsh: Indeterminada384.
mitmba:385. Desmoncus sp.
nibikala: Indeterminada386.
nulyi:387. Attalea butyracea
sina: Indeterminada388.
seitabaha:389. Elaeis oleifera
seitaboka: Indeterminada390.
shakalaka: Indeterminada391.
shishk: Indeterminada392.
shnu: Indeterminada393.
sn:394. Euterpe precatoria
ya: Indeterminada395.
KOREGUAJE
chs396. i: Indeterminada
eri397. i: Indeterminada
i398. ne:Bactris gasipaes
k ksa399. i: Indeterminada
ksa:400. Oenocarpus bataua
ksa401. i: Oenocarpus bataua
miu ne402. i:Mauritiella armata
nanikuni:403. Mauritia exuosa
ne404. i:Mauritia exuosa
umi405. i:Ammandra decasperma
ora406. i:Iriartea deltoidea
peto407. i: Cocos nucifera
p408. hirui:Astrocaryum cuatrecasanum
pti410. i:Attalea maripa
vea ora411. i: Indeterminada
vii412. i: IndeterminadaMACUNA
b413. ipima:Mauritiella aculeata
bos mohe:414. Geonoma pycnostachys
buhane kawne:415. Iriartella setigera
buhug:416. Iriartella setigera
bw417. iames:Desmoncus polyacanthos
guakaria:418. Oenocarpus bataua
hk:419. Iriartea deltoidea
hota:420. Bactris gasipaes
hot:421. Bactris gasipaes
hotao:422. Bactris gasipaesMIRAA
a ibacom ba:423. Chelyocarpus ulei
aabomeme:424. Bactris simplicifrons
aakaiba:425. Chamaedorea pauciora
aayae:426. Iriartea deltoidea
aheko:427. Lepidocaryum tenue
ahi:428. Lepidocaryum tenue
atibakomo:429. Geonoma camana
ayako:430. Iriartea deltoidea
b: Indeterminada431.
beeiba:432. Astrocaryum ciliatum
boobo mehe:433. Bactris bidentula
bubmemeku:434. Bactris acanthocarpa
chiikots435. ige: Oenocarpus minor
d436. ipirie:Astrocaryum gynacanthum
eyiipanae:437. Geonoma brongniartii
gaseretba:438. Attalea insignis
iigae:439. Mauritiella aculeata
i440. isuva:Astrocaryum ciliatum
iee:441. Mauritia exuosa
ikwahi442. i: Socratea exorrhiza
nts:443. Mauritia exuosa
ihe:444. Mauritia carana
nkh:445. Mauritia exuosa
iyase:446. Iriartea deltoidea
kadoemeba:447. Hyospathe elegans
kateeh448. iko:Bactris riparia
koomehi:449. Oenocarpus bataua
kom450. i: Oenocarpus bataua
lakae:451. Chamaedorea pauciora
marm ipa:452. Itaya amicorum
meme:453. Bactris gasipaes
meen454. inehee:Astrocaryum ciliatum
meikeze:455. Geonoma maxima
7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
18/41
N C
nhh:457. Astrocaryum chambira
taahiy458. ie:Manicaria saccifera
tataba:459. Geonoma deversa
tegpayage:460. Lepidocaryum tenue
ti aakaiba:461. Chamaedorea pauciora
tiiyaa:462. Mauritiella aculeata
tkb: Indeterminada463.
tokee:464. Syagrus smithii
tooy465. ige:Euterpe precatoria
totue:466. Euterpe catinga
y467. ipirie:Astrocaryum jauari
MUINANE
amu momoo:468. Bactris gasipaes
babayhu igai:469. Oenocarpus bataua
bahe momoo:470. Bactris sp.
beerem471. iku haheku:Lepidocaryum tenue
bibim472. iku hheku:Lepidocaryum tenue
bobaymeku:473. Astrocaryum ciliatu
bubum474. imeku: Geonoma macrostachys
bubuy hyuh:475. Geonoma poeppigiana
buha tuuko:476. Attalea butyracea
burremomosuu:477. Bactris simplicifrons
buru momoo:478. Bactris maraja
chere:479. Oenocarpus bacaba
chere:480. Oenocarpus minor
chetresuu:481. Oenocarpus minor
chuem482. imomoo:Bactris gasipaes
c483. igao hheku:Lepidocaryum tenue
citaganomeku:484. Chamaedorea pauciora
dgui inho:485. Mauritia carana
deene hhe:486. Lepidocaryum tenue
diku hheku:487. Lepidocaryum tenue
faiba momoo:488. Bactris acanthocarpa
famrahe momoo:489. Bactris gasipaes
fat490. i tuuko:Attalea insignis
iboto inho:491. Mauritiella aculeata
gaikuhe momoo:492. Bactris gasipaes
gekage:493. Attalea insignis
gis494. ire tuuko:Attalea insignis
g495. isiremomo:Astrocaryum jauari
gis496. iree: Wettinia augusta
gis497. iri babaimeku:Bactris simplicifrons
gukureku:498. Bactris elegans
haaba momoo:499. Bactris simplicifrons
haadi kuume:500. Oenocarpus bataua
haan501. i momoo:Bactris simplicifrons
hakumoho:502. Desmoncus polyacanthos
hanameku:503. Bactris elegans
hayaku:505. Iriartea deltoidea
h506. ibohakimoi:Desmoncus polyacanthos
h507. ihao:Dictyocaryum ptarianum
h508. iko nhee:Astrocaryum jauari
h509. imhay usegay inho:Mauritia exuosa
hiobo hiyui:510. Geonoma deversa
hiowoohiyui:511. Geonoma pycnostachys
hiyui:512. Geonoma pycnostachys
hyyuhi:513. Geonoma sp.
huho:514. Attalea maripa
huchahi momoo:515. Bactris gasipaes
idyuku:516. Geonoma maxima
igaiko:517. Socratea exorrhiza
igay518. i: Socratea exorrhiza
i519. heku:Bactris gasipaes
iibuim520. i: Geonoma macrostachys
iid521. ikuumee: Oenocarpus bataua
iih522. inoho: Oenocarpus bacaba
i523. memi:Astrocaryum gynacanthum
imiya hak524. imoi:Desmoncus mitis
inoho:525. Mauritia exuosa
kaamba inho:526. Mauritia exuosa
kaat527. iku inho:Mauritia exuosa
kigao hahe:528. Pholidostachys synanthera
k529. irdyahe: Oenocarpus bataua
kome:530. Oenocarpus bataua
kumerio:531. Oenocarpus bataua
matigahiba:532. Astrocaryum chambira
meemedihe momoo:533. Bactris gasipaes
meenime kanifai inho:534. Mauritia exuosa
meenim535. inhe:Astrocaryum gynacanthum
memer imomo:536. Bactris simplicifrons
miih537. ibao: Chamaedorea pinnatifrons
miya hiyui:538. Geonoma deversa
miya inho:539. Mauritia exuosa
m540. imeuhe momoo:Bactris gasipaes
momo:541. Desmoncus polyacanthos
mom igaiku:542. Wettinia augusta
momo:543. Bactris gasipaes
momo igaiku:544. Iriartella setigera
momo igaiku:545. Iriartella stenocarpa
nebau:546. Bactris sp.
nebau inho:547. Mauritia exuosa
neebu:548. Bactris acanthocarpa
nhe:549. Astrocaryum chambira
nib550. igai tuko:Attalea insignis
n551. igo taagaiho: Oenocarpus bacaba
nihiv552. igai tuko:Attalea racemosa
7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
19/41
M .
http://sisbib.unmsm.e
du.pe/BVRevistas/biologia/biologiaNEW.h
tm
paarba:554. Bactris gasipaes
sisi nehame:555. Bactris killipii
sisimohomo:556. Bactris hirta
taaba momoo:557. Bactris riparia
taaba nhe:558. Astrocaryum jauari
taagaho:559. Oenocarpus bacaba
tabahiyui:560. Geonoma pycnostachys
tak561. imiku: Socratea exorrhiza
t562. iehakimoi:Desmoncus polyacanthos
tuhe kumee:563. Oenocarpus bataua
tukomeku:564. Attalea microcarpa
tuugiku inho:565. Mauritia exuosa
tuuguiye momoo:566. Bactris gasipaes
tuuguiy567. i:Euterpe precatoria
tuuko:568. Attalea racemosa
tuumo hahku:569. Geonoma sp.
tuutuku:570. Bactris maraja
uheeka:571. Chamaedorea pauciora
ure inho:572. Mauritiella aculeata
uuheut:573. Bactris balanophora
vikume:574. Geonoma pycnostachys
yaimu deku:575. Bactris hirta
y576. iisu:Euterpe catinga
yuim577. iku: Geonoma pycnostachys
NUKAKbb:578. Astrocaryum gynacanthum
bi:579. Iriartea deltoidea
bd:580. Bactris gasipaes
blui:581. Geonoma deversa (Transcripcin dudosa por el tipo de
estructura silbica; bl no es una secuencia en lenguas amaznicas)
byup:582. Bactris gasipaes
e:583. Mauritia exuosa
habutu:584. Oenocarpus bacaba
hubudi:585. Oenocarpus bacaba
huii:586. Attalea sp.
huniuni:587. Bactris gasipaes
huru:588. Socratea exorrhiza
hurud:589. Socratea exorrhiza
huruda wa:590. Iriartea deltoidea
huyd:591. Bactris gasipaes
huyup:592. Attalea maripa
i:593. Bactris maraja
r:594. Bactris gasipaes
kaadd:595. Attalea maripa
kur:596. Attalea maripa
mam:597. Astrocaryum gynacanthum
pahp:598. Bactris maraja
popere:599. Oenocarpus minor
truk:601. Oenocarpus bataua
twpd:602. Bactris maraja
bak:603. Iriartella setigera
ut:604. Astrocaryum chambira
wamni:605. Astrocaryum chambira
we:606. Astrocaryum gynacanthum
yab butu:607. Oenocarpus bacaba
yab:608. Oenocarpus bataua
ybudi:609. Euterpe precatoria
OCAINA
hamehe:610. Bactris sp.
mek:611. Bactris gasipaes
PEZ
k612.h
ambu fy
tu: Indeterminada
koko tas613. y: Indeterminada
lamus: Indeterminada614.
lamus tas615. y: Indeterminada
well f616. ytu: Indeterminada
PIAPOCO
chkichki:617. Leopoldinia piassaba
dapui:618. Astrocaryum sp.
ees:619. Syagrus orinocensis
eya: Indeterminada620.
idwi:621. Mauritia exuosa
kamawa:622. Desmoncus orthacanthos
katnali:623. Mauritia carana
katanri:624. Mauritia carana
kumli:625. Astrocaryum chambira
kurada: Indeterminada626.
kuzi: Indeterminada627.
mabako:628. Attalea butyracea
mahwita: Indeterminada629.
makupisi:630. Oenocarpus bacaba
manakai:631. Euterpe precatoria
marma:632. Leopoldinia piassaba
mwi: Indeterminada633.
mivi:634. Iriartella setigera
ppiri:635. Bactris gasipaes
po:636. Socratea exorrhiza
pba: Indeterminada637.
puberi:638. Oenocarpus bacaba
pnama:639. Oenocarpus bataua
puzi: Indeterminada640.
tina: Indeterminada641.
wakzi: Indeterminada642.
wisri:643. Attalea maripa
PIAROAbareu puori:644. Oenocarpus bataua
7/26/2019 Nombres Amerindios de Las Palmas (Palmae) de Colombia
20/41
N C
isoi:646. Oenocarpus bataua
kmahu:647. Desmoncus orthacanthos
kumli:648. Astrocaryum chambira
kus:649. Attalea racemosa
madi:650. Bactris acanthocarpa
manak:651. Euterpe catinga
marama:652. Leopoldinia piassaba
nenea:653. Euterpe precatoria
pahare:654. Bactris gasipaes
pedi:655. Oenocarpus bataua
pio puori:656. Oenocarpus bacaba
poab:657. Socratea exorrhiza
sin:658. Mauritiella armata
uri:659. Mauritiella aculeata
wch:660. Attalea maripa
war:661. Mauritia exuosa
yar:662. Astrocaryum chambira
yurua:663. Iriartella setigera
PIRATAPUYO
i664. hko:Attalea maripa
ko665. hso: Socratea exorrhiza
ko666. hsodu:Iriartea deltoidea
moho:667. Mauritia carana
neo:668. Mauritia exuosa
uk669. hpuo:Astrocaryum chambira
umo:670. Oenocarpus bacaba
umo pa671. hko: Oenocarpus bataua
u672. hpo:Iriartella setigera
uro:673. Bactris gasipaes
wi674. hpo:Euterpe precatoria
PISAMIRA
ineo:675. Bactris gasipaes
PUINAVE
boinm:676. Attalea racemosa
boyon:677. Attalea racemosa
guom:678. Mauritia carana
guom sowai:679. Socratea exorrhiza
han:680. Leopoldinia piassaba
ium:681. Oenocarpus bataua
iy:682. Mauritia exuosa
ka wan:683. Desmoncus polyacanthos
kumaki:684. Astrocaryum chambira
kupa:685. Socratea exorrhiza
manamazu:686. Leopoldinia sp.
maram:687. Leopoldinia piassaba
mm:688. Bactris gasipaes
muri:689. Bactris gasipaes
paipigu:690. Bactris concinna
som: Indeterminada692.
tay:693. Iriartella setigera
tu:694. Lepidocaryum tenue
tu:695. Mauritia carana
udkm:696. Astrocaryum acaule
ut:697. Bactris hirta
vu:698. Oenocarpus bataua
waib:699. Attalea maripa
wo:700. Oenocarpus bataua
yodpi:701. Euterpe precatoria
yorod: Indeterminda702.
yot:703. Euterpe precatoria
yot pigot:704. Euterpe catinga
yot pigot:705. Euterpe precatoria