ALTZA HERRI IKASTETXEA – HIPI ETA LAGUNTZA GELAK
www.hipialtza.blogspot.com - www.margarigela.blogspot.com 1
IRUDIEN ITURRIA: INTERNET ETA PIKTOGRAMEN EGILEA: Sergio Palao JATORRIA: ARASAAC (http://catedu.es/arasaac/) LIZENTZIA: CC (BY-NC-SA)
ALTZA HERRI IKASTETXEA – HIPI ETA LAGUNTZA GELAK
www.hipialtza.blogspot.com - www.margarigela.blogspot.com 2
Olentzero
Arretaz irakurri:
(Iturria: euskera testu liburua, Santillana Argitaletxea).
Nor da opariak uzten dituen pertsonaia hori? Mendian bizi den izazkin jakituna da. Horregatik dauka aurpegia belstuta. Ez uste bakarrik bizi denik, bere emaztea, Mari Domingi, berarekin bizi da. Gabonetan, menditik jaitsi eta herriz herri joaten da opariak uzten. Lehen tximiniatik behera sarzten zen etxeetan, vaina gaur egun, etxe askotan ezin da tximiniatik sartu. Hala ere, ez kezkatu, bilatuko du sartzeko modua! Leku askotan astoaren gainean ikusi oho dute. Beste leku batzuetan aulki batean eserita eramaten dute herritarrek. Eta zure herrian, zer ohitura dago?
Nor da Gabonetan opariak uzten dituena?
Non bizi da Olentzero?
ALTZA HERRI IKASTETXEA – HIPI ETA LAGUNTZA GELAK
www.hipialtza.blogspot.com - www.margarigela.blogspot.com 3
Zein da bere benetazko lanbidea?
Zergatik dauka aurpegia belztuta?
Norekin bizi da?
Zer egiten du Gabonetan?
Nora joaten da Olentzero Gabonetan?
Zuk pentsatu al duzu zer eskatuko diozun?
Idatzi al diozu eskutitza?
Zein egunetan jaisten da Olentzero gure etxeetara?
Gabon Gaua, norekin ospatzen duzu?
ALTZA HERRI IKASTETXEA – HIPI ETA LAGUNTZA GELAK
www.hipialtza.blogspot.com - www.margarigela.blogspot.com 4
Hurrengo egutegian, data hauek kokatu:
Abenduaren 21ean. Santo Tomas eguna
Abendauren 24an, Gabon Gaua
Abenduaren 25ean. Eguberri Eguna
Abenduaren 31an, Gabon Zaharra
Urtarrilaren 1ean, Urteberri Eguna
Urtarrilaren 6an, Erregeen Eguna
Urtarrilaren 20an, San Sebastian Eguna
ALTZA HERRI IKASTETXEA – HIPI ETA LAGUNTZA GELAK
www.hipialtza.blogspot.com - www.margarigela.blogspot.com 5
Izenak idatzi:
Bizar Zuri
Mari Domingi Hiru Erregeak
Gargantua Zeledon
Olentzero
ALTZA HERRI IKASTETXEA – HIPI ETA LAGUNTZA GELAK
www.hipialtza.blogspot.com - www.margarigela.blogspot.com 6
Aurreko pertsonaia horietatik, zein etorri ohi dira Gabonetan?
HIZKI ZOPA:
E Q W E R T T Y U I O P
R P A S G A B O N A K O
R D O F G H J L B I Y L
E D P D G Q Y E Q G A B
G H A M Y Z H N J I E O
E F R B M I Z T S S Y R
A M I Q B J J Z G A J O
K U A A U I B E E Q R I
R H K Y J H A R J R Q A
Z Q B J R S M O B A M K
R J E I G A J Q G D U S
B B T U R R O I A E Z U
J E S G F H E R Q M M Z A P A I N G A R R I A K
I S I J M B Q M B S B
M A R I - D O M I N G I
GABONAK, POLBOROIAK, OLENTZERO, MARI DOMINGI, ERREGEAK, TURROIA, OPARIAK, APAINGARRIAK
ALTZA HERRI IKASTETXEA – HIPI ETA LAGUNTZA GELAK
www.hipialtza.blogspot.com - www.margarigela.blogspot.com 7
Gabonetako oporretan, zer egiten duzu?
BAI EZ
Gela apintzen dut.
Etxean Gabonetako zuhaitza eta Jaoitza ipintzen ditugu.
Gabon kantak kaletik abesten ditugu.
Olentzerorengandik opariak jasotzen ditu.
Erregeek opariak ekartzen dizkidate.
Lagunekin jolasten dut.
Familia osoa elkartzen gara Festa hauek ospatzeko.
Eskolan, Gabonetako eskulanak prestatzen ditugu.
ALTZA HERRI IKASTETXEA – HIPI ETA LAGUNTZA GELAK
www.hipialtza.blogspot.com - www.margarigela.blogspot.com 8
SANTO TOMASEKO FERIA
Gabonak aurretik izaten da Santo Tomas jaia.
Euskal Herri osoan ospatzen da eta batez ere Donostiakoa ezagunena da.
Egun horretan baserritarrek beren barazkiak, fruituak eta animaliak eramaten dituzte plazara.
Santo Tomas Egunean, txorixua eta ogia jateko ohitura dago. Hortik dator esaera hau: “Santo Tomaseko feria, txorixua eta ogia”.
ALTZA HERRI IKASTETXEA – HIPI ETA LAGUNTZA GELAK
www.hipialtza.blogspot.com - www.margarigela.blogspot.com 9
Santo tomaseko feria
Txorizoa eta ogia
ALTZA HERRI IKASTETXEA – HIPI ETA LAGUNTZA GELAK
www.hipialtza.blogspot.com - www.margarigela.blogspot.com 10
Hator hator
Hator hator mutil etxera
Gaztainak zimelak jatera
Gabon gaba ospatutzeko
Aitaren ta amaren ondoan
Ikusiko dek aita barrezka
Amaren poz atseginez
Eragiok mutil aurreko danbolinari
Gaztainak erre artian
Gaztainak erre artian
Txipli txapla pun.
Gabon gaba pozik igaro daigun.
ALTZA HERRI IKASTETXEA – HIPI ETA LAGUNTZA GELAK
www.hipialtza.blogspot.com - www.margarigela.blogspot.com 11
Izatez estua,
Oinean du sua,
Izatez luzea,
Kanporatzen du kea:
……………………………………….
Tripa-handi kaskarina
Lanbidez ikazkina;
Nor dela eta nor dela,
Pipa hortzean duela?
…………………………………………
Lastoa jaten du
Eta lastoa esanda
Erantzuna emanda
………………………………………….
Mendian berdea
Zakuan beltza
Eta sutan gorri.
……………………………………………
ALTZA HERRI IKASTETXEA – HIPI ETA LAGUNTZA GELAK
www.hipialtza.blogspot.com - www.margarigela.blogspot.com 12
Erantzuna aukeratu:
HItz bakoitzarekin, esaldi bat idatzi:
ALTZA HERRI IKASTETXEA – HIPI ETA LAGUNTZA GELAK
www.hipialtza.blogspot.com - www.margarigela.blogspot.com 13
Gabonekin zerikusia duten hitzak, gorriz azpimarratu:
Tripa handia Flotagailua Olentzero Oparia
Beroa Erregeak Txanoa Gabon Gaua
Ikatza Mari Domingi Elurra Mahatsak
Mahaia Bihotza Turroia Liburua
Olentzeroren abesti ezagunena hau da:
Olentzero joan zaigu
mendira lanera
intentzioarekin
ikatz egitera.
Aditu duanian
Jesus jaio dela (edo
negua heldu dala)
lasterka etorri da
berri ematera.
Horra, horra,
gure Olentzero,
pipa hortzetan
duela
eserita dago
kapoiak erre
baitu
arrautzatxoekin
bihar
merendatzeko
botila ardoakin.
Olentzero
buruhandia
Entendimentuz
jantzia
Bart arratsian edan
omen du
Hamar arroko
zahagia
Hau urde tripa
haundia!
Tralalala tralalalala
(bis)
http://www.jalgi.com/olentzero/musika.htm
(Abestiak entzuteko, Interneten sartu).
Orain zuk idazlan bat egin behar duzu Gabonei buruz.
Nola ospatzen duzun. Kalera joaten zara abestera?
Bazkari edo afariren berezi bat egiten duzue? Norekin?
Gabonetako gozokiak gustatzen zaizkizu?
Noiz eta nork ekartzen dizkizuen opariak
Ze jarduerak egiten dituzue oporretan?
Haur parkera joaten zarete?
Planak dituzu aurtengo oporretan egiteko?
ALTZA HERRI IKASTETXEA – HIPI ETA LAGUNTZA GELAK
www.hipialtza.blogspot.com - www.margarigela.blogspot.com 14