Patologías infecciosas Patologías infecciosas hospitalarias frecuenteshospitalarias frecuentes
Cátedra de Farmacia clínicaCátedra de Farmacia clínicaFacultad de Farmacia y BioquímicaFacultad de Farmacia y Bioquímica
Universidad de Buenos AiresUniversidad de Buenos Aires
Prof. LagomarsinoProf. Lagomarsino
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Infección cardiovascularInfección cardiovascular Infección del SNCInfección del SNC Infección de piel y partes blandasInfección de piel y partes blandas
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Infección cardiovascularInfección cardiovascular
EndocarditisEndocarditis
MiocarditisMiocarditis
PericarditisPericarditis
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Infección cardiovascular – Infección cardiovascular – EndocarditisEndocarditis
Incidencia:Incidencia: 1:2000 - 1:5000 admisiones 1:2000 - 1:5000 admisiones (1930-72)(1930-72)
1:500 - 1:1000 admisiones1:500 - 1:1000 admisiones (1960-80)(1960-80)
Enfermedades condicionantes en niños:Enfermedades condicionantes en niños:
Cardiopatía congénita Cardiopatía congénita 64% - 85%64% - 85%
Fiebre reumáticaFiebre reumática 4% - 14% 4% - 14%
AusenteAusente 8% - 31% 8% - 31%
Síndrome febrilSíndrome febril SoplosSoplos EsplenomegaliaEsplenomegalia En piel: Petequias, nódulos de Osler, En piel: Petequias, nódulos de Osler,
manchas de Janeway, hemorragias en manchas de Janeway, hemorragias en astillas, petequias conjuntivalesastillas, petequias conjuntivales
Compromiso renal: secundario a GN focal Compromiso renal: secundario a GN focal o difusa, embolia renalo difusa, embolia renal
Fondo de ojo: petequias y manchas de Fondo de ojo: petequias y manchas de RothRoth
Manifestaciones clínicasManifestaciones clínicas
Nódulos de Osler
Hemorragias en astilla
Manchas de Roth
Manchas de Janaway
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Endocarditis Endocarditis – – EtiologíaEtiología
MicroorganisMicroorganismomo
Adultos Adultos (n(n=2345)=2345)
1933-19871933-1987
Niños (n Niños (n =26)=26)
1970-19791970-1979
Neonato (n Neonato (n =26)=26)
1950-19881950-1988
Str. viridansStr. viridans
Str.pneumoniStr.pneumoniaeae
EnterococciEnterococci
St. aureusSt. aureus
St. St. Coag NegCoag Neg
BGNBGN
HongosHongos
MixtoMixto
Cultivo Cultivo NegativoNegativo
47%47%
3%3%
6%6%
19%19%
6%6%
6%6%
1%1%
3%3%
9%9%
50%50%
0%0%
8%8%
12%12%
8%8%
16%16%
0%0%
3%3%
4%4%
48%48%
12%12%
8%8%
8%8%
4%4%
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Endocarditis Endocarditis – Estreptococos CIM penicilina altamente – Estreptococos CIM penicilina altamente sensiblesensible
AntibióticoAntibiótico DosisDosis Duración Duración EvidenciaEvidencia
Penicilina G Penicilina G sódicasódica
12-18 MU/d EV12-18 MU/d EV
(% 6 dosis)(% 6 dosis)4 Semanas4 Semanas IBIB
CeftriaxoneCeftriaxone 2 gr EV/IM2 gr EV/IM
(1 dosis diaria)(1 dosis diaria)4 Semanas4 Semanas IBIB
Penicilina G Penicilina G sódica sódica + + gentamicinagentamicina
12-18 MU/d EV12-18 MU/d EV
(% 6 dosis)(% 6 dosis)
3 mg/kg/d 3 mg/kg/d EV/IM (% 3 EV/IM (% 3 dosis o 1 dosis dosis o 1 dosis diaria)diaria)
2 Semanas2 Semanas
2 Semanas2 Semanas
IBIB
Ceftriaxone Ceftriaxone + +
netilmicina netilmicina
oo
gentamicinagentamicina
2 gr EV/IM2 gr EV/IM
4 mg/kg/d 4 mg/kg/d
oo
3 mg/kg/d3 mg/kg/d
2 Semanas2 Semanas
2 Semanas2 Semanas
2 Semanas2 Semanas
IBIB
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Endocarditis – Estreptococos CIM penicilina intermedia y Endocarditis – Estreptococos CIM penicilina intermedia y resistenteresistente
AntibióticoAntibiótico DosisDosis Duración Duración EvidenciaEvidencia
Penicilina G Penicilina G sódica sódica
+ gentamicina+ gentamicina
12-18 MU/d EV12-18 MU/d EV
(% 6 dosis)(% 6 dosis)
3 mg/kg/d EV/IM 3 mg/kg/d EV/IM (% 3 dosis)(% 3 dosis)
4 Semanas4 Semanas
2 Semanas2 Semanas
IBIB
Penicilina G Penicilina G sódica sódica
+ gentamicina+ gentamicina
18 MU/d EV18 MU/d EV
(% 6 dosis)(% 6 dosis)
3 mg/kg/d EV/IM 3 mg/kg/d EV/IM (% 3 dosis)(% 3 dosis)
4-6 Semanas4-6 Semanas
4-6 Semanas4-6 Semanas
IBIB
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Endocarditis – Endocarditis – S. aureus – S. aureus – válvula nativaválvula nativa
SensibilidadSensibilidad AntimicrobianoAntimicrobiano DosisDosis DuraciónDuración EvidenciEvidenciaa
Penicilino sensiblePenicilino sensible Penicilina G Penicilina G sódicasódica
+ gentamicina+ gentamicina
20 MU/d EV20 MU/d EV
(% 6 dosis)(% 6 dosis)
3 mg/kg/d 3 mg/kg/d EV/IM (% 3)EV/IM (% 3)
4-6 4-6 SemanasSemanas
3-5 días3-5 días
IBIB
IIBIIB
Penicilino Penicilino resistente, resistente, meticilino meticilino sensiblesensible
Cefalotina Cefalotina
+ gentamicina+ gentamicina
12 gr/EV12 gr/EV
(% 6 dosis)(% 6 dosis)
3 mg/kg/d 3 mg/kg/d EV/IM (% 3)EV/IM (% 3)
4-6 4-6 SemanasSemanas
3-5 días3-5 días
IBIB
IIBIIB
Meticilino Meticilino resistenteresistente
VancomicinaVancomicina
+ gentamicina+ gentamicina
30 mg/kg/d EV30 mg/kg/d EV
(% 2 dosis)(% 2 dosis)
3 mg/kg/d 3 mg/kg/d EV/IM (% 3)EV/IM (% 3)
4-6 4-6 SemanasSemanas
3-5 días3-5 días
IBIB
IIBIIB
Endocarditis por bacterias del grupo HACEK
(Haemophilus ssp, Actinobacillus actinomycetemcomitans, Cardiobacterium hominis, Eikenella corrodens and Kingella kingae)
Antibióticos Dosis Duración del tratamiento
AmpicilinaMás Gentamicina
12g/d en 6dosis3mg/kg/d en 3 dosis
4 semanas4 semanas
Ceftriazona 2g/d EV ó IM 4 semanas
Alternativa:Ciprofloxacina 400mg/12hs 4-6 semanas
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Infección cardiovascular - Infección cardiovascular - MiocarditisMiocarditis
AgenteAgente Importancia clínicaImportancia clínica
AdenovirusAdenovirus
EnterovirusEnterovirus
Hepatitis A y BHepatitis A y B
VIHVIH
InfluenzaInfluenza
SarampiónSarampión
RubeolaRubeola
ParotiditisParotiditis
Virus Varicela ZosterVirus Varicela Zoster
++
+ + ++ + +
++
++
++
++
++
++
++
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Infección cardiovascular - Infección cardiovascular - MiocarditisMiocarditis
AgenteAgente Importancia clínicaImportancia clínica
Actinomyces israeliActinomyces israeli
Borrelia burgdorferiBorrelia burgdorferi
Clostridium Clostridium spp.spp.
Corynebacterium diphteriaeCorynebacterium diphteriae
Haemophilus influenzaeHaemophilus influenzae
Legionella pneumophilaLegionella pneumophila
Mycobacterium tuberculosisMycobacterium tuberculosis
Neisseria meningitidisNeisseria meningitidis
Salmonella typhySalmonella typhy
Staphylococcus aureusStaphylococcus aureus
Streptococcus pyogenesStreptococcus pyogenes
Treponema pallidumTreponema pallidum
++
+ + + +
++
++
++
++
++
+ ++ +
++
++
++
++
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
AgenteAgente Importancia clínicaImportancia clínica
ParasitosParasitos
Leishmania donovaniLeishmania donovani
Trypansoma cruziiTrypansoma cruzii++
++
HongosHongos
Blastomyces Blastomyces dermatitidisdermatitidis
Histoplasma capsulatumHistoplasma capsulatum
++
++
OtrosOtros
Chlamydia Chlamydia spp.spp.
Coccidioides immitisCoccidioides immitis
Mycoplasma Mycoplasma pneumoniaepneumoniae
Rickettsia Rickettsia spp.spp.
++
++
++
++
Infección cardiovascular – Infección cardiovascular – Miocarditis – terapia Miocarditis – terapia causalcausal
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Infección cardiovascular – Infección cardiovascular – PericarditisPericarditis
EtiologíaEtiología Numero de aislamientos (%)Numero de aislamientos (%)
Staphylococcus aureusStaphylococcus aureus
Haemophylus influenzae Haemophylus influenzae tipo btipo b
Neisseria meningitidisNeisseria meningitidis
Streptococcus pneumoniaeStreptococcus pneumoniae
Salmonella Salmonella spp.spp.
Escherichia coliEscherichia coli
Otros Otros
No determinadoNo determinado
72 (44)72 (44)
35 (22)35 (22)
14 (9)14 (9)
9 (6)9 (6)
4 (3)4 (3)
3 (2)3 (2)
11
17 (10)17 (10)
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Infección cardiovascular – Infección cardiovascular – PericarditisPericarditis
VirusVirusEnterovirusEnterovirus
VIHVIH
ParotiditisParotiditis
InfluenzaInfluenza
AdenovirusAdenovirus
Virus de Epstein-BarrVirus de Epstein-Barr
CitomegalovirusCitomegalovirus
SarampionSarampion
Hepatitis BHepatitis B
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Infección cardiovascular – Infección cardiovascular – PericarditisPericarditis
OtrosOtrosMycobacterium tuberculosisMycobacterium tuberculosis
Mycoplasma pneumoniaeMycoplasma pneumoniae
Coxiella burnettiCoxiella burnetti
Toxoplasma gondiiToxoplasma gondii
Histoplasma capsulatumHistoplasma capsulatum
Coccidioides immitisCoccidioides immitis
Blastomyces dermatitidisBlastomyces dermatitidis
Aspergillus Aspergillus spp.spp.
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Infección cardiovascular – Infección cardiovascular – Pericarditis purulentaPericarditis purulenta
Nafcilina Nafcilina +cefotaxima o ceftriaxone+cefotaxima o ceftriaxone
Empirico inicial: Vancomicina + Ciprofloxacina Empirico inicial: Vancomicina + Ciprofloxacina
MRSA alternativa Vancomicina + CefipimeMRSA alternativa Vancomicina + Cefipime
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Infección del SNC – Infección del SNC – Meningitis bacterianaMeningitis bacteriana
Epidemiología:Epidemiología:
CDC CDC <<5 años – 19805 años – 1980
Neisseria menigitidis Neisseria menigitidis 4-5 casos/100.0004-5 casos/100.000
Str. pneumoniaeStr. pneumoniae 2.5 casos/100.0002.5 casos/100.000
Haemophylus Haemophylus
infuenzae infuenzae tipo btipo b 41 casos/100.000 (1987)41 casos/100.000 (1987)
2 casos/100.000 (1994)2 casos/100.000 (1994)
INFECCIONES DEL SISTEMA INFECCIONES DEL SISTEMA NERVIOSO CENTRALNERVIOSO CENTRAL
Meningitis: inflamación de las Meningitis: inflamación de las membranas que rodean el cerebro y membranas que rodean el cerebro y la medula espinal.la medula espinal.
Encefalitis: inflamación de la corteza Encefalitis: inflamación de la corteza cerebral.cerebral.
Meningoencefalitis: inflamación de Meningoencefalitis: inflamación de las meninges y de la corteza cerebral las meninges y de la corteza cerebral simultáneamentesimultáneamente
MENINIGITISMENINIGITIS
BacteriasBacterias Virus Virus HongosHongos Agentes químicosAgentes químicos FármacosFármacos
MENINGITIS BACTERIANAMENINGITIS BACTERIANAetiologíaetiología
Recién nacidosRecién nacidos:: Gérmenes del canal del parto materno: Gérmenes del canal del parto materno:
Estreptococo Grupo B, Gram (-) ListeriaEstreptococo Grupo B, Gram (-) Listeria Gérmenes colonizantes de UCI neonatal.Gérmenes colonizantes de UCI neonatal.
E.coli, klebsiella, enterobacter, serratia, E.coli, klebsiella, enterobacter, serratia, salmonela, pseudomona, estafilococo salmonela, pseudomona, estafilococo aureus y epidermidis.aureus y epidermidis.
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Infección del SNC – Infección del SNC – Meningitis Meningitis bacterianabacteriana
Enfermedad condicionanteEnfermedad condicionante MicroorganismoMicroorganismo
Fistula de LCR Fistula de LCR
MielomeningoceleMielomeningocele
Deficit del ComplementoDeficit del Complemento
AspleniaAsplenia
Deficiencia Linfocitos TDeficiencia Linfocitos T
Shunt Ventriculo-peritonealShunt Ventriculo-peritoneal
SS. . pneumoniaepneumoniae
Staphylococcus, BGNStaphylococcus, BGN
N. meningitidisN. meningitidis
S. pneuminae, N. S. pneuminae, N. meningitidismeningitidis
Salmonella Salmonella spp.spp.
L. monocytogenesL. monocytogenes
S. pneuminae, N. S. pneuminae, N. meningitidismeningitidis
H. influenzae H. influenzae tipo btipo b
Staphylococcus, BGN, Staphylococcus, BGN, diphteroidesdiphteroides
MENINGITIS BACTERIANAMENINGITIS BACTERIANA TratamientoTratamiento
1.- ANTIBIOTERAPIA 1.- ANTIBIOTERAPIA CEFALOSPORINAS 3ª GENERACIONCEFALOSPORINAS 3ª GENERACION
– CEFOTAXIMA CEFOTAXIMA – CEFTRIAXONA CEFTRIAXONA
AMPICILINA AMPICILINA (LISTERIA)(LISTERIA) VANCOMICINA VANCOMICINA (RESISTENCIAS) (RESISTENCIAS) 2.- TRATAMIENTO COADYUVANTE2.- TRATAMIENTO COADYUVANTE
– DEXAMETASONADEXAMETASONA
MENINGITIS BACTERIANAMENINGITIS BACTERIANA ProfilaxisProfilaxis
QUIMIOPROFILAXIS:QUIMIOPROFILAXIS: Rifampicina Rifampicina – N. MENINGITIDISN. MENINGITIDIS– H. INFLUENZAEH. INFLUENZAE
INMUNOPROFILAXIS:INMUNOPROFILAXIS: Vacunas Vacunas– N. MENINGITIDISN. MENINGITIDIS– H. INFLUENZAEH. INFLUENZAE– S. PNEUMONIAES. PNEUMONIAE (?) (?)
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Infección del SNC – Infección del SNC – Meningitis bacterianaMeningitis bacteriana
NeonatosNeonatos Ampicilina Ampicilina + gentamicina o + gentamicina o cefotaximacefotaxima
Lactantes Lactantes <3 <3 mesesmeses
Ampicilina Ampicilina + cefotaxima o + cefotaxima o ceftriaxoneceftriaxone
Niños Niños >3 meses>3 meses Cefotaxima o ceftriaxoneCefotaxima o ceftriaxone Ampicilina Ampicilina + + cloranfenicolcloranfenicol
St pneumoniae St pneumoniae RR Vancomicina Vancomicina + cefotaxima + cefotaxima o ceftriaxonao ceftriaxona
Meningitis Meningitis asociada a shuntasociada a shunt
Vancomicina Vancomicina + + aminoglucósido o aminoglucósido o cefotaxima + cefotaxima + aminoglucósido aminoglucósido
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Infección de piel y partes blandasInfección de piel y partes blandas
Celulitis e infecciones superficiales de pielCelulitis e infecciones superficiales de piel
Infecciones de tejido celular subcutáneo y Infecciones de tejido celular subcutáneo y abscesosabscesos
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Infección de piel y partes blandasInfección de piel y partes blandas
Celulitis e infecciones superficiales de pielCelulitis e infecciones superficiales de piel
ImpétigoImpétigo
EctimaEctima
CelulitisCelulitis
ErisipelaErisipela
FoliculitisFoliculitis
ForunculosisForunculosis
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Infección de piel y partes blandasInfección de piel y partes blandas
Celulitis e infecciones superficiales de pielCelulitis e infecciones superficiales de piel
ImpétigoImpétigo
S. aureusS. aureus
S. pyogenes S. pyogenes (bullosa)(bullosa)
EctimaEctima
S. aureus - S. pyogenesS. aureus - S. pyogenes
P. aeuruginosaP. aeuruginosa
Aeromonas hydrophyla, Enterobacter Aeromonas hydrophyla, Enterobacter spp., spp., E coli, Proteus E coli, Proteus spp.spp.
Aspergillus Aspergillus spp., Mucor, spp., Mucor, Candida albicansCandida albicans
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Infección de piel y partes blandasInfección de piel y partes blandas
Celulitis e infecciones superficiales de pielCelulitis e infecciones superficiales de piel
CelulitisCelulitis
S. aureus - S. pyogenes - H influenae S. aureus - S. pyogenes - H influenae tipo b – tipo b – Salmonella Salmonella spp. spp.
ErisipelaErisipela
S. pyogenes - S. pyogenes - Grupo C, D, GGrupo C, D, G
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Infección de piel y partes blandasInfección de piel y partes blandas
Celulitis e infecciones superficiales de pielCelulitis e infecciones superficiales de piel
FoliculitisFoliculitis
S. aureus - Candida - Malassezia furfurS. aureus - Candida - Malassezia furfur
ForunculosisForunculosis
S. aureus S. aureus
Farmacia Clínica – AntibióticosFarmacia Clínica – AntibióticosPatologíaPatología
Celulitis e infecciones superficiales de pielCelulitis e infecciones superficiales de piel
ImpétigoImpétigo Cloxacilina, Cloxacilina, dicloxacilina, dicloxacilina, clindamicina, clindamicina, eritromicina, mupirocina eritromicina, mupirocina (tópica)(tópica)
Cefalexina, Cefalexina, cefadroxilocefadroxilo
Celulitis Celulitis
leve/moderada leve/moderada
gravegraveComo impétigoComo impétigo
NafcilinaNafcilinaComo Como impétigoimpétigo
ClindamicinaClindamicina