T-12: Coordinación e Locomoción
Todos os seres vivos teñen a capacidade de detectar os cambios no
medio externo ou interno (ESTÍMULOS) e responder a eles. Estes
procesos pertencen á función de RELACIÓN.
- As respostas aos estímulos internos van encamiñadas a
manter a constancia do medio interno: HOMEOSTASE
- As respostas aos estímulos externos provocan unha variedade
de respostas, como o COMPORTAMENTO nos animais.
Os animais dispoñen de dous sistemas para a coordinación das
funcións: SISTEMA NERVIOSO e SISTEMA HORMONAL ou
ENDOCRINO
Os vexetais só dispoñen de SISTEMA HORMONAL
SISTEMA NERVIOSO
- regula as funcións do organismo mediante IMPULSOS NERVIOSOS
- formado por dous tipos de células:
NEURONAS
CÉLULAS DA GLÍA:
- ASTROCITOS: nutren as neuronas
- MICROGLIOCITOS: células do SI
- OLIGODENDROCITOS: forman a vaina de mielina no SNC
- CÉLULAS DE SCHWANN: forman a vaina de mielina no SNP
ORIXE E PROPAGACIÓN DO IMPULSO NERVIOSO:
ao longo dunha neurona: sempre no sentido dendritas → soma → axón
POTENCIAL DE ACCIÓN
POTENCIAL DE REPOSO
DESPOLARIZACIÓN(EXCITACIÓN)
POLARIZACIÓN(REPOSO)
REPOLARIZACIÓN
SINAPSE
- Unión funcional entre o extremo axónico dunha neurona e outra
neurona ou un órgano efector
- Comunicación química: NEUROTRANSMISORES
http://juandito2012.files.wordpress.com/2012/05/principales-neurotransmisores-imagen3.jpg
PLACAS MOTORAS
HOW DOES BOTOX (botulinum toxin) WORK?Normally, to make a muscle contract, a nerve sends a signal to the muscle. The point where the
nerve and the muscle meet is called the neuromuscular junction. When the signal gets to the
neuromuscular junction a chemical called acetylcholine is released from the nerve side of the
junction and binds to the muscle side of the junction causing more chemical reactions that make
the muscle contract.
Botox works by blocking the release of acetylcholine. Then when the nerve sends a signal to
the muscle to contract, the muscle has no idea it is supposed to contract. It is essentially
paralyzed, but not because it or the nerve have been damaged.
HOW DOES CURARE WORK?
It causes voluntary muscle paralysis by blocking impulse transmission between nerves and
skeletal muscle. It doesn't paralyze smooth muscle at all (the type of muscle found in the
heart, or intestinal tract).
A chemical named acetylcholine transmits its orders though a chemical junction between the
nerve and muscle. Curare blocks the receptors for Ach in the muscle, making it insensitive to the
action of acetylcholine. Until curare disintegrates, the nerve cannot trigger the muscle to act and
the muscle stays paralyzed.
O SISTEMA NERVIOSO NOS INVERTEBRADOS
- Redes Nerviosas: cnidarios
- rede difusa, sen órganos de control nin vías definidas
- o impulso transmítese en todas as direccións
- respostas: defensa (cnidoblastos), desprazamento...
- Sistema Nervioso Anular: equinodermos
- Sistema Nervioso Cordal: platelmintos
- ganglios cerebrais na rexión cefálica + cordóns
nerviosos ventrais
- colar periesofáxico + cordóns nerviosos radiais
- Sistema Nervioso Ganglionar: anélidos, artrópodos, moluscos, crustáceos
Sistema escaleriforme: ganglios cefálicos + colar periesofáxico + 2
cordóns nerviosos ventrais
Aumento da cefalización: as neuronas da cabeza asumen o goberno
do animal.
O SISTEMA NERVIOSO NOS VERTEBRADOS
ENCÉFALO + MÉDULA ESPIÑAL
- SN Tubular:
GANGLIOS + NERVIOS
- Tendencia evolutiva: aumento da encefalización
SISTEMA NERVIOSO CENTRAL (SNC)
Óseas: CRANIO e VÉRTEBRAS
- estructuras protectoras DURAMATER
Membranosas: MENINXES ARACNOIDE
PIAMATER
+ Líquido Cefalorraquídeo (LCR)
- SUSTANCIA GRIS: corpos celulares das neuronas.
- SUSTANCI A BRANCA: axóns das neuronas (fibras nerviosas)
TELENCÉFALO: hemisferios
CEREBRO DIENCÉFALO: hipotálamo, hipófise
MESENCÉFALO
CEREBELO (METENCÉFALO)
BULBO RAQUÍDEO (MIELENCÉFALO)
ENCÉFALO
MÉDULA ESPIÑAL
SISTEMA NERVIOSO PERIFÉRICO
- GANGLIOS
- NERVIOS
- CRANIAIS (12 pares)
- ESPIÑAIS ou RAQUÍDEOS (31 pares)
SISTEMA NERVIOSO AUTÓNOMO OU VEXETATIVO
- actividades involuntarias e automáticas: contracción do corazón,
control da temperatura corporal, presión sanguínea...
- SNC: hipotálamo, bulbo raquídeo, médula espiñal
- SNP: nervios
Divídese en SIMPÁTICO e PARASIMPÁTICO
ACTOS INVOLUNTARIOS OU REFLEXOS
- non dependen da vontade: contracción da musculatura lisa, secreción
glandular...
- elementos que interveñen: ARCO REFLEXO
- Reflexos incondicionados: conxénitos; elaborados pola médula; protección
- Reflexos condicionados: coa intervención da codia cerebral; aprendizaxe
Ivan Petrovich Pavlov
ACTOS VOLUNTARIOS
- elaborados polo encéfalo (codia cerebral) e a médula espiñal
- orixinados a partir dun estúmulo ou directamente na codia cerebral.
OS RECEPTORES
- Reciben a información do medio, permitindo aos seres vivos adaptarse aos
cambios.
- Terminacións nerviosas soltas ou células especializadas; illadas ou
agrupadas nos órganos dos sentidos.
- Especificidade fronte aos estímulos.
● Según a orixe do estímulo, clasifícanse en:
EXTEROCEPTORES: estímulos externos
INTEROCEPTORES
PROPIOCEPTORES: posición
(músculos, tendóns, articulacións)
VISCEROCEPTORES: cambios no
medio interno (pH, tª, ...)
(por todo o corpo)
Según o tipo do estímulo, clasifícanse en:
- MECANORRECEPTORES: tacto, presión, gravidade...
Corpúsculos de Vater-Pacini (presión)
Corpúsculos de Meissner (tacto suave)
Receptores do Órgano de Corti (audición)
- TERMORRECEPTORES: temperatura
Corpúsculos de Krause: frío
Corpúsculos de Ruffini: calor
- QUIMIORRECEPTORES: sustancias químicas disoltas no aire (olfato) ou
en auga (gusto)
- FOTORRECEPTORES: luz.
Conos e bastóns.
- NOCICEPTORES: dor
FOTORRECEPTORES
QUIMIORRECEPTORES
A RESPOSTA MOTORA: APARATO LOCOMOTOR
a) ESQUELETO:
- Esqueleto hidrostático: líquido baixo presión baixo
cavidades corporais
- Exoesqueleto de quitina (artrópodos) ou carbonato de calcio
(moluscos), sobre o exterior do animal.
- Endoesqueleto:
Esponxas: espículas de sílice e Ca, fibras
Vertebrados: cartilaxinoso e/ou óseo muda
b) SISTEMA MUSCULAR:
Os músculos implicados na locomoción son os músculos esqueléticos
Pares de músculos antagonistas, unidos aos ósos por medio de tendóns.
O músculo esquelético está formado por feixes de fibras musculares
(miofibrillas) con estriacións transversais. A unidade de contracción é
o sarcómero.
Contracción muscular: deslizamento dos filamentos grosos de miosina
sobre os finos de actina, o que produce un acortamento do sarcómero.
Por que se contraen os músculos? SINAPSE NEUROMUSCULAR:
PLACAS MOTORAS
SISTEMA ENDOCRINO OU HORMONAL NOS ANIMAIS
- Glándulas endocrinas → Hormonas
- Órganos neurosecretores → Neurohormonas
A ECDISONA ou hormona da muda controla o crecemento, a muda e a
metamorfose nos insectos.
As hormonas poden ter distinta natureza química:
- lipídica: derivadas do colesterol, como as hormonas sexuais, cortisol,
aldosterona.
- derivadas de aminoácidos: tirosina
- peptídica: glicagón
- protéica: insulina
O eixo hipotálamo-hipófise
relaciona os dous sitemas de
coordinación: SN e SE
O hipotálamo controla o funcionamento do sistema endocrino a través da
producción de factores liberadores (RF) que actúan sobre a hipófise, que a súa
vez produce hormonas trópicas que regulan a actividade dass outras glándulas
endocrinas.
A regulación do sistema endocrino faise por un mecanismo de FEEDBACK ou
RETROALIMENTACIÓN NEGATIVA.
- hormonas do páncreas:
INSULINA: baixa a glicemia (entrada
nas células, síntese de glicóxeno no
fígado)
GLICAGÓN: aumenta a glicemia
(degradación do glicóxeno hepático e
muscular)
- hormonas do cortex suprarrenal:
CORTISOL (secreción estimulada
pola ACTH da hipófise): aumenta a
glicemia por degradación das
proteínas.
- hormonas da médula suprarrenal:
ADRENALINA e NORADRENALINA
(aumenta a glicemia ao aumentar o
catabolismo das graxas)
Regulación hormonal da glicemia:
HORMONAS VEXETAIS
- non son producidas por glándulas
Descubrimento:
- Charles Darwin e o seu fillo Francis, observaron en 1881 que as gramíneas
crecían curvadas en dirección á luz cando se iluminan lateralmente.
- Friedrich Went, en 1926, demostrou que a responsable deste crecemento
era unha substancia presente no ápice: a AUXINA.
A auxina acumúlase nas zonas non iluminadas, profucindo un crecemento
maior destas zonas.
AS RESPOSTAS DOS VEXETAIS AOS ESTÍMULOS
a) TROPISMOS
Movementos direccionais da planta, positivos si son cara ao estímulo,
negativos se son en dirección contraria.
FOTOTROPISMO
TIGMOTROPISMO
XEOTROPISMO
HIDROTROPISMO
b) NASTIAS
- Movementos indiferentes á dirección do estímulo.
FOTONASTIAS SISMONASTIAS
Os dondiegos abren de noite