Date post: | 06-Mar-2016 |
Category: |
Documents |
Upload: | terras-de-mougas |
View: | 225 times |
Download: | 4 times |
Organizado por: Asociación de Vecinos de Mougás
Colaboradores: Concello de Oia
Comunidad de Montes de Mougás
DÍA DAS LETRAS GALEGAS, 2014
A continuación recóllense os traballos creados polos veciños do
Concello de Oia con motivo da celebración do Día das Letras Galegas.
Estes traballos estiveron expostos na Casa da Cultura de Mougás, onde
tivo lugar a festa o pasado sábado 17 de maio. Aínda que hai algunha
aportación dos máis maiores, o protagonismo recae principalmente nos
pequenos, que se deixaron a pel no colexio para traernos estas xoias.
Noa Álvarez
Xabi Álvarez
Carla Barreiro
Zaira Barros Trigo
David Correa
Laura Couce Giráldez
Eulogio Fernández
Unai Fernández
Brais González
Ainara Loma Míguez
Yurena Martín
Ero de Oliveira
Xiana Aldea González
María Castro Correa
Noa Español Álvarez
Paula González Pérez
(anterior)
Estela Pérez Lomba
Marta Noelia Rayo González
Andrea
Noa Caeiro Souto
Iker Ferreira Rodríguez
Xoán Gómez Vilas
(anterior)
Julio Martín Piñero
Alex Martínez García
(anterior)
Nuria
Raquel
Mauro Rodríguez Miniño
Sabela
Ánxela Vasconcellos Pombal
Aroa Barreiro Blach
Saúl Blanco Pérez
Ismael Cabral Vicente
Borja Cedeira Mariño
Roberto Domínguez Pulido
Anxo Fernández Pérez
Anxo Fernández Pérez
Rubén Fernández Rodríguez
Lucas Losada Crespo
Elora Martínez
Candela Sánchez-Cantón Rodríguez
Gonzalo Varela González
Xago Caleiro Souto
Ian Coello Lomba
(anterior)
Cedric Daumas
Marius Daumas
Manuel de la Fuente Mariño
Jorge Martínez Martínez
Santiago Matos Carabelos
(anterior)
Noelia Pazos Fernández
Lucía Pérez Pilarte
Anxo Teruel González
O POBO DE OIA
A ti que es baluarte,
testemuña do pasado,
a ti quero cantarte,
pobo de Oia, pobo amado.
Foron moitas as batallas
que marcaron teu destino.
Razas, pobos, estamentos,
marcan fieis o camiño.
No teu escudo o báculo abacial,
no teu castro a fortaleza,
a Figueira da vitoriosa cristiandade
e as nove aes da realeza.
Os cimentos da túa historia
en Lourenzá ten comezo,
e baixando ata a costa
alza en Oia o noso mosteiro.
Sublime Burgueira
enxendra no seu ventre
as brétemas que arrastran
o paso do día.
Sucumbe en Pedornes
ó sol de Poñente,
a maxia, a vida,
a eterna harmonía.
Viste a Viladesuso o ceo
coa algarabía de cores,
remanso de ledicia,
descanso da alma,
esperta a beleza cos seus albores.
E as pozas en Mougás
marcan libres o compás
coa súa auga cristalina,
pentagrama de son e de paz.
Por iso a ti, que es baluarte,
testemuña do pasado,
a ti quero cantarte,
pobo de Oia, pobo amado.
Ana María Couce González.
Iago Giráldez Miniño
AS AVES
As aves voan
polo mar azul
con golfiños saltadores
e o seu amigo Saúl.
As aves libres
van ó monte,
os seus niños
na escura noite.
As aves pequenas
escapan voando
do gato lambón
e do amo cantando.
As aves rapaces
van cazar,
as presas matan
para poder zampar.
A GALIZA
Vou contarche Galiza
o que por ti sinto,
lembrando a Rosalía
co que xa está escrito
“terra nai”, dicía ela,
terra nai, eu tamén digo,
criáchesme como filla,
como boa filla admírote.
Foches berce de reis,
das cobizo a peregrinos
atopando Terra Santa
ao bicar a Santiaguiño.
Din de ti que es triste,
que chove, que es gris,
envexa chámolle a iso
cando o escoito dicir.
Din tamén que es meiga,
quizais sexa verdade,
coñecemos ben a herbas
que mitigan os nosos males.
Quixera, miña naiciña,
facerche un vestido verde
pero xa o levas posto,
prados, campos e montes
cobren o teu corpo.
Tecería un manto azul
para os teus ombreiros espidos,
cubertos eles xa están
nas mañanciñas de outono.
Encheríate de ouro
pero xa estás engalanada,
brillas coma unha estrela
que en ti está enredada.
Se eu fose poeta
fermosos versos escribiríate.
Para ti será o derradeiro adeus,
o meu último suspiro,
a última bágoa caída.
Que cando te sinto lonxe
parece que de pena morro
e cando te respiro
volvo vivir de novo.
Ángeles Fernández Trigo
A CATIVA EMILIA
Era un 16 de setembro de 1851, aquela mañá o alba espertou cos
berros dunha meniña que abría os ollos por primeira vez na vida.
Decidiron chamala Emilia.
Aqueles berros que se escoitaban por toda aquela casa da Coruña
presaxiaban que esta cativa chegaba con ganas de cambiar o
mundo, nada doado ao nacer muller naqueles tempos.
Naceu nunha familia acomodada. Vivían na Coruña pero
pasaban tempadas en Madrid. A pequena tiña os mellores
profesores. Sentía verdadeira paixón polos libros, eran a súa
debilidade.
Coa curiosidade a flor de pel, percorría as casas onde vivían. En
Sanxenxo tiñan tamén residencia, non sei se foi nesta casa onde
atopou o seu maior tesouro, unha inmensa biblioteca. E alí estaba
a pequena Emilia cos ollos como pratos, diante daquela multitude
de libros. Foi tal o seu abraio que con tan só nove anos xa estaba
lendo O Quijote, A Ilíada… Incríbel.
Ao mellor foron estes libros os que marcaron o seu camiño de
escritora, tarefa nada fácil ao ser muller. Os seus amigos
escritores eran todos homes e creo que no camiño encontrou máis
de un tropezo.
Chegou a dicir: - Si en mi tarjeta pusiera Emilio en ves de Emilia,
qué distinta hubiera sido mi vida.
Defensora dos dereitos da muller, loitadora por que esta ocupase o
sitio que lle correspondía e non só o que lle impuñan, botou a
metade da vida buscando a bandeira da igualdade.
Non foi casualidade que eu me acordara hoxe de Emilia Pardo
Bazán, non… Hoxe é o 17 de maio, Día das Letras Galegas.
A esta muller nunca se lle puideron dedicar, xa que Emilia non
ten obra en galego. Pero eu quero con estas sinxelas verbas
facerlle una pequena homenaxe. Por ser escritora, difícil tarefa
nos anos que viviu, por ser defensora da muller e por pasarmo tan
ben lendo unha das súas obras, Los pazos de Ulloa.
Dedicar tamén estas verbas no día de hoxe a quen me
recomendou que lera a Emilia Pardo Bazán, alguén moi
importante na miña vida e a quen lembro cada día e boto de
menos.
Sempre encontro o teu sorriso onde da a volta o vento. Se a
sombra da tristura visita as túas noites, os teus días, escribe
verbas aínda que sexan en papel mollado. De seguro que serán
fermosos poemas.
Ángeles Fernández Trigo
Pido perdón por non saber escribir en galego. Escribo como falo, non me
enseñaron máis e agora xa é tarde, o miolo non recolle. Quero colaborar con
este poema o día das letras Galegas, se a xente non ten de que rir agora xa o
farán.
Nesta aldea da miña Galiza,
orgullosos da fala labrega
que por falar galego da terra
moitos foron enterrados nela.
O falar galego
era de mui aldeano
pero si deran premio
fala hasta polo ano.
Amemos a nosa lingua
que non dea vergoña falala
cada aldea ten a sua fala
ninguen pode decir que mala.
Por falar galego
moitos tiveron que emigrar
logo foron ajasallados
polos memos que os quixeron matar.
Moitas medallas deron
puxeronos coma nun altar
por falar galego fora da terra
e na súa non os quixeron escoitar.
Cabeza baixa van os galegos
deprimidos e cansados
para traballar son os mellores
na súa terra 1000 anos enterrados.
De volta na súa terra
encontran outro emigrado
que siguiuo mesmo camiño
contándolle o que el pasou
pois o mundo é moi bonitiño.
As festas de Santa Uxía
son as festas do meu lugar
cantando e falando en galego
ninguén no pode igualar.
Galego colle as vacas e o arado
para mover a terra e os torroños
o final do día cansado reventado
non poderá ni n cos collóns.
Galego é a miña protesta
pois falar galego quero falar
do maltrato que recibe
polos ricos e a sociedad.
Cantos anos celebramos
o día das letras galegas
se con 2000 anos comparamos
hasta Cristo falou galego cos humanos.
Acabo este poema
da mesma forma que comecei
so sei traballar e honrar os galegos que tanto sufriron
na terra que teñen de amor
que tiveron unha recompensa
foi de cerrar os ollos e a Dios.
Paulino Rodríguez
A VACA AMARELA
Só sei que estaba amarrada polos cornos a unha árbore coma
muitas que alí estabamos, fóronse achejando uns homes cun jaban,
un sombreiro e un caxato, que o levantou e deixoume caer no
lombo. Outro colleume do rabo e comezou a tirar pra facerme
tombar, outro meteume a man na ubre e tiroume das tetas. E non
acabou así, que un vexo un home ajarroume polo fouciño, abriume
a boca e dixo: - Esta non a quero que ten dentes de arriba! -. Foi
increpado por outro que lle dixo: - Tes menos sentido, es peor ti ca
vaca. Es unha burra, ti non sabes que as vacas non teñen dentes
de arriba? Lojo vai ser mellor levala. Ten bo ubre?
Despois de camiñar toda a xornada alá chejamos onde estaban
outras vacas. Baixaron todos da casa, rapaces e vellos a ollala. - E
como a vamos chamar? -, dicía un cativo. Despois de moitos nomes
decidiron Amarela. Fun amarrada onde me botaron unha pouca
de palla seca, as outras vacas que estaban a carón dixéronme: -
Qué sorte tiveches, xa estás comendo! - Cando me quixen deitar
despois da camiñada puxen a barrija no chan e erjinme coma un
fojete, era toxo o que tiña no chan pra me deitar.
Pola mañá a dona sentouse ó carón e comezou a muxir tirándome
das tetas coma unha condenada, marchou e sentíase berrar na
parte de arriba: - Pois non deu moito leite! Será pola camiñada
que levou -. Pola mañá saíu un cativo cunha vara e botounos fóra
e no camiño ó moverse comezaron todas, e a Amarela tamén, a
deixar a bosta no camiño e os veciños berraban: - Que vaian cajar
a outro lado e non diante da miña porta!.
No prado estabamos as catro vacas mais as tres en contra min,
metíanme os cornos na barrija e dicían: - Esta ven a comer o
pouco que hai!
Funme habituando, e fame pasei bastante, tirei o carro, coma as
outras dei o leite toda a que puiden, dei calor ós rapaces que
estaban na casa, ollei cómo viñan outras vacas máis novas e as
vellas xa marchaban. Só quedaba eu, pero un día chejou un home
e falou co dono e dixo: - Esta pra O Porriño.
Maldito sexa este mundo que non me deixan morrer cando eu
queira!
Paulino Rodríguez
O CONTO DO GRAN DE MILLO
Cando estaban amarraditos na espija se falaban: - SSe o noso nome
é millo, será porque todos xuntos facemos milleiros! -. Como irmáns
estabamos ben achejadiños, cómo nos mirabamos, e así pasabamos
moitos meses. Alí onde estabamos sopraba moito vento, pasamos
bastante frío. Todo estaba feito de paus e na altura pasaba xente e
sentiamos dicir: - Este canasto está cheo! -. Tamén ollamos uns
bichos cun fouciño longo, uns dentes que daban medo e os ollos
cravados en nós, e ata feriron algún dos meus irmáns.
Pero un día unhas mans quentes agarráronnos con forza, pasaron
por enriba de nós e cunha man facían forza e coa outra
arrincáronnos e separáronnos, e daquela fomos a parar ó fondo
dun caldeiro. E todos nos preguntabamos: - Qué será de nós, onde
nos levarán, qué farán de nós? -. Metéronnos nun carro entre
ferranchos.
Chegamos a fin nesta leira. Sentiamos cómo berraban dicindo: - O
rego boi! -. E pra mover a terra cuns aparellos de ferro arrastrado
por aqueles animais que suaban. E volvían dicir: - Trai o cabazo
que quero beber, e xa falta pouco. Anda o rejo boi! -. E moi
cerquiña tamén se sentía falar e berrar: - Para as vacas, que
queren mexar!
Neste intre dixeron: - Xa está -, colleron o caldeiro e unha man
meteuse dentro, e unha man meteuse dentro, e naquel puñado de
grans ía eu. De golpe lanzáronnos polo aire e fomos a caer na
terra, mirei pra un lado e pro outro e vin a dous que estaban ó
meu carón. Estabamos tremendo de frío naquela terra, e
preguntabamos: - Qué será o que nos farán agora? -. Despois
oiamos: - Prepara a jrade e mételle unha boa pedra -. Cando me
pasou por enriba caeume terra. Aquel aparello chamado jrade era
para romper os terróns que deixaba o arado, lojo déronlle a volta
e deixárona plana. Funme poñendo cómodo e sentín un calor.
Despois de 15 días deille voltas ó miolo e dixen: - Qué pasa se voto
unha galla e ollo o que pasa aí fóra? -. Qué contento quedei cando
vin que os meus irmáns fixeron o mesmo, e así nos mirabamos
todos.
Fomos crecendo, e no mes de calor déronnos de beber cun rejo de
auga polo pé, e cas follas faciamos cochas. E achejándonos todos
estabamos verdes, sacamos o pondón e compartimos o polen.
Tivemos muitos millos na espija. Pero chegou o mes de Santiago,
estabamos cansos e cambiamos ó color seco.
Nese intre volveron cunha fouce afiada e un sombreiro de palla e
dixo: - Xa está! -. Segáronnos e puxéronnos nunha meda amarrada
con silvas e aí sacaron o follato que nos cubría, disque serve pra
metelos nun xerjón onde dormen. E os millos volvemos ó mesmo
canastro. Outros non tiveron esa sorte que os botaron para as
jaliñas. E outros meteron nun saco e ó muíño, e fixeron fariña
para facer pan de broa que cando estaban traballando, arando na
leira foi o que comeron.
Dedicado ó millo que tanta fame sacou, cando no había fariña a xente
cambiaba de color, e o millo serviu de sustento, o canucho para esterco, o
pondón e a folla para o alimento dos animais, o follaco nos colchóns e o
carozo para limpar o cu.
Paulino Rodríguez