Date post: | 29-Nov-2014 |
Category: |
Documents |
Upload: | cilia-estilla-morales |
View: | 350 times |
Download: | 3 times |
NUESTROS DERECHOS
EN NUESTRAS PALABRAS
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
•Clotilde de Santiago Dondiego (Asesor técnico de lengua hñahñu)
•Cirila Trejo González (Asesor técnico de lengua hñahñu)
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
Nt’uint’ot’i n’ä
Ga’tho di m’uthosehu ko n’at’a ma nt’ut’majönihu ‘ne xa ëntho. Ga’tho di pesu mfödi, da tsa ga y’omfenihu ‘ne ga mfats’ihu.
1Todos nacemos libres, con los mismos derechos e iguales en dignidad.
Todos Tenemos inteligencia, podemos pensar y debemos comportarnos amistosamente.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
Nt’uint’ot’i yoho
Hinkonto da utsa nixi da nt’utsa. hinto’o di ñ’ent’i ‘bu döme wa dönxu, ja ra bojö wa hyoya, nixi nge’a n’año ra hñö, möde mengu mä n’ambu habu xki ñ’ëhe, moxi n’año ra nt’ëmëajö, nixi ra nt’ëme ts’ut’pi.
2Nadie debe discriminar ni ser discriminado. No importa si es hombre o mujer, rico oPobre, ni la lengua que hable, ni el país de donde venga, ni la religión que tenga, ni Sus preferencias políticas.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
Nt’uint’ot’i hñü
Ga’tho di pesu nt’ut’majöni a nte ga ‘buthosehu ‘ne nsügagihu.
3Todos tenemos derecho a vivir con libertad y seguridad.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
Nt’uint’ot’i Goho
Hinkonto tsa da zömgajihu nixi geju ga ts’öhmu nixi n’a.
4
Nadie puede hacernos esclavos ni nosotros podemos esclavizar a nadie
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
Nt’uint’ot’i Kut’a
Hinkonto tsa te da jaju nixi da mungajihu.
5
Nadie puede torturarnos oMaltratarnos.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
Nt’uint’ot’i r’ato
Ra hemt’ut’i pets’i da bödi ‘ne da sügagihu ga’tho n’at’a.
6
La ley debe reconocer y proteger a todos por igual.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
Nt’uint’ot’i yoto
Ya hemt’ut’i pets’i te da n’at’a pa ga’tho ‘ne pets’i te da njapi mahyetho ga’tho.
7Las leyes deben ser iguales para todos y se deben aplicar por igual a todos.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
Nt’uint’ot’i hñöto
Ga’tho di pesu nt’ut’mäjöni ja maa ha ya mhunts’a ts’ut’pi ga afu nt’ëkëi mä nt’ut’mäjöni.
8Todos tenemos derecho de acudir a los tribunales para exigir respeto a nuestros derechos
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
Nt’uint’ot’i guto
Hinkonto da tsa da njot’i nsekitho wa da njukagihu de ma hai M’ondahu ‘bu hinta othu nö’ö hingi ho.
9
Nadie puede encarcelarnos arbitrariamente o expulsarnos de nuestro país sin causa justa.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
10
Nt’uint’ot’i r’et’a.
‘bu n’a jö’i da n‘ñöt’i ge bi ‘yot’e n’a nduxte pets’i nt’ut’mäjöni da nja nt’ani ‘ne tengu ‘bui hemt’ut’i.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
Si alguna persona es acusada de cometer un delito tiene derecho a un proceso justo y apegado a la ley
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
11
Nt’uint’ot’i r’et’a mä n’ä
‘bu to’o di ‘ñöt’kagihu n’a nduxte di pesu nt’ut’mäjöni ga ñönsehu. Ga’thogihu hinte xta othu xta ge da nt’udi nö’ö xta jahu.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
Si se nos acusa de un delito tenemos derecho a defendernos. Todos somos inocentes hasta que se demuestre lo contrario
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
12
Nt’uint’ot’i r’et’a mä yoho
Hinkonto da ñ’ent’i ha ma tehu geju, nixi to’o da mö nhemhyo da ts’ongagihu, nixi da ñut’i ma nguhu ‘bu hindi umfu nseki, nixi da ñ’ent’i ma nzenguahu.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
Nadie puede meterse en nuestra vida privada, ni decir mentiras que nos dañen, ni entrar a nuestra casa sin permiso, ni violar nuestra correspondencia.
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
13
Nt’uint’ot’i r’et’a mä hñü
Ga’tho da tsa mä gathuse mbo mä hai M’onadu njabu ga ponhyu ‘ne ga penju nö’ö pa go di nehu.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
Todos podemos viajar libremente dentro de nuestro país así como salir del mismo y regresar cuando así lo deseemos.
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
14
Nt’uint’ot’i r’et’a mä goho
‘bu to’o di gukagihu wa da mungagihu ha mä hai M’onahu di pesu nt’ut’mäjöni ga maha mä n’ambu hai ´ne mä ahu nsüte.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
En caso de persecución o maltrato en nuestro país tenemos derecho a acudir a otros país y pedir refugio.
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
15
Nt’uint’ot’i r’et’a mä kut’a
Ga’tho di pesu nt’ut’majöni ja ‘buhu ha mä n’añö hai ‘ne ga mponhyu di gekua ‘bu di nehu.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
Todos tenemos derecho a pertenecer a algún país y a cambiar de nacionalidad si lo deseamos.
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
16
Nt’uint’ot’i r’et’a mä r’ato
Ga’tho di pesu nt’ut’mäjöni ga nthothsehu ‘ne ga jahu da xu ma menguhu. Ya dönxu ‘ne ya döme pets’i n’at’a nt’ut’mäjöni da nthoti.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
Todos tenemos derecho a casarnos libremente y a formar una familia. Las mujeres y los hombres tienen los mismos derechos en el matrimonio.
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
17
Nt’uint’ot’i r’et’a mä yoto.
Ga’tho di pesu nt’ut’mäjöni ga pesu nö’ö go di nehu ‘ne hinto’o da tsa da hñöngagihu ‘bu to’o go ne.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
Todos tenemos derecho a tener bienes propios y nadie puede quitárnoslos injustificadamente.
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
18
Nt’uint’ot’i r’et’a mä hñöto
Ga’tho di pesu nt’ut’mäjöni ga ñ’emehu n’a nt’ëmëajö di nehu ‘ne ga `ñudihu habu ja jö’i wa ga n’ögihu.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
Todos tenemos derecho a creer en alguna religión y a practicarla en público o en privado.
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
19
Nt’uint’ot’i r’et’a mä guto
Ga’tho da tsa ga mönhyu nö’ö di bënhyu, mä mfödisehu ‘ne ga mönsehu nixi to’o da hñögagihu po ge’ä.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
Todos podemos tener nuestras propias opiniones, nuestras propias ideas y expresarnos libremente sin que nos molesten por ello.
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
20
Nt’uint’ot’i n’ate
Ga’tho da tsa ga münts’ihu ‘ne ga mpehnu ko mä r’aa ya jö’i pa ga ñöñhu tsi njante mä nt’ut’mäjönihu hinkonto da jaju ja faxu n’a hmünts’i ‘bu hindi nehu
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
Todos podemos reunirnos y asociarnos con otras personas para defender pacíficamente nuestros derechos pero nadie puede obligarnos a participar en un grupo.
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
21
Nt’uint’ot’i n’ate mä n’ä
Ga’tho di pesu nt’ut’mäjöni ga faxu ha ya xünhya ñhöts’ut’pi nxidi M’onda, ga hwanhuse mä mpota ts’ut’pihu ‘ne ga nzothu.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
Todos tenemos derecho a participar en los asuntos políticos del país, a elegir libremente a nuestros gobernantes y formar parte del gobierno.
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
22
Nt’uint’ot’i n’ate mä yoho
Ga’tho di pesu nt’ut’mäjöni ga hönñu nsüts’ut’pi ha nxïdïdöhni hai pa ga ‘buhu xa ëntho ga pesu nt’üdihño ‘ne hoga nthongü.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
Todos tenemos derecho a recibir la protección del Estado para vivir sanamente, tener educación y vivienda digna.
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
23
Nt’uint’ot’i n’ate mä hñü
Ga’tho ya döta jö’i pets’i nt’ut’mäjöni da mpefi ‘ne da t’ümbi rá njüt’i po ge’ä. Ya mefi da tsa da mpehni pa da ñöni ya nt’ut’mäjöni.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
Todo adulto tiene derecho al trabajo y a recibir un salario justo por el mismo. Los trabajadores pueden asociarse para defender sus derechos.
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
24
Nt’uint’ot’i n’ate mä goho
Ra mpa ‘befi hinda xa xa maa. Ge da bongi n’a tui pa da ntsaya ‘ne da bongi mpa pa da ma ngat’i.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
La jornada de trabajo no debe ser demasiado larga. Debe quedar tiempo libre para el descanso y la diversión
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
25
Nt’uint’ot’i n’ate mä kut’a
Ga’tho di pesu nt’ut’mäjöni n’a nte xa hño pa ga numhño nö’ö di jaju m’edi ga ñumhño, he, nthongü, ‘ne nüm’yothe. Ya nönö, ya bötsi, ya dökëi ‘ne ya num’edi jö’i pets’i nt’ut’mäjöni da t’ümbi nhü xa ñho.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
Todos tenemos derecho a una vida digna que cubra nuestras necesidades de alimentación, vestido, vivienda y asistencia médica. Las madres, los niños, los ancianos y los discapacitados tienen derecho a recibir un trato especial.
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
26
Nt’uint’ot’i n’ate mä r’ato
Ga’tho di pesu nt’ut’mäjöni ‘yot’pa’ñu hñünt’udi t’untho. Ga’tho di pesu nt’ut’mäjöni ga pöhu n’a ‘befi. Ra ngünt’üdi pets’i da ‘ñudi da ‘yot’e masü, da mëpya ‘ne da mhödi ya jö’i.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
Todos tenemos derecho a la educación primaria gratuita. Todos tenemos derecho de aprender un oficio. La escuela debe inculcar el entendimiento, la comprensión y la amistad entre las personas.
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
27
Nt’uint’ot’i n’ate mä yoto
Ga’tho da tsa ga mpehuse ha ya nthoki, ra r’a’yo mfödi ‘ne nte m’uhi münts’angü. Ya r’a’yo nthoki to’o bi hyoe pets’i te da njüti ‘ne nge’ä go rá meti.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
Todos podemos participar libremente de las artes, la ciencia y la vida cultural de la comunidad. Las obras de los creadores deben estar protegidas y beneficiarse de ellas.
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
28
Nt’uint’ot’i n’ate mä hñöto
Pa da tsa ga ngut’ihu de nuya nt’ut’mäjöni ‘ne mhöndase di pesu te ga ‘buhu ngu xa ja nga’tho nxidi hai ha ma r’a nximhai da m’ets’ansü
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
Para poder disfrutar de estos derechos y libertades debemos vivir en orden social nacional e internacional que los proteja.
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
29
Nt’uint’ot’i n’ate mä guto
Ga’tho di pesu ñ’ent’mänsü ko nu’u mä r’a ya jö’i ‘ne di pesu te ga numansühu ya mhöndase ‘ne ya nt’ut’mäjöni.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
Todos tenemos responsabilidades con las demás personas y debemos proteger sus libertades y derechos.
NUESTROS DERECHOS EN NUESTRAS PALABRAS
30
Nt’uint’ot’i n’ate mä r’et’a
Hinto’o nixi n’ambu de nximhai da tsa nuna nt’umfödi ngü ko ngehna pa da thongagihu mä nt’ut’mäjöni jö’i.
MÄ NT’UT’MAJÖNIHU HA MÄ HÑÖHU
Nadie en ninguna parte del mundo puede utilizar esta Declaración como pretexto para despojarnos de nuestros derechos humanos.
GRACIAS POR ESCUCHAR LO QUE LEÍ
JAMÖDI NGE’Ä GA ‘YODE NÖ’Ö DA NEHE