Flexiones verbales empleadas
por Pedro de Axular en su obra cGero>
A menudo se ha lamentado la falta de instrumentos suficientes de traba- jo en el campo de la lexicografía vasca. En efecto, a pesar de la inmensa la- bor de Azkue y otros, no es posible determinar con alguna precisión la difu- sión presente o pasada de una palabra vasca sin una larga y tediosa investiga- ción previa.
La escasez de repertorios es, con todo, mucho mayor si del léxico pasa- mos a las formas verbales personales. Disponemos de valiosísimas obras de conjunto (y, en primer lugar, en dos aspectos muy distintos, de las debidas a Bonaparte y a Lafon), pero el «Flexionario» en cuya preparación pensaba el padre Olabide en 1918 es un proyecto que se ha perdido ya en el olvido total.
Por razones evidentes, que son en primer lugar estadísticas, son los ver- bos auxiliares (o, si se prefiere, el verbo auxiliar) los que son peor conoci- dos. Las formas fuertes, sintéticas, de otros verbos han sido por lo general señaladas y recogidas, con tanto mayor afán por lo general cuanto mayor era SU rareza.
Como una buena información constituye la base necesaria de cualquier actividad teórica o práctica, nos ha parecido que una lista completa de las formas verbales empleadas pur Pedro de Axular, alya autoridad se ha invoca- do siempre y hoy se invoca acaso más que en ningún otro momento, podría tener interés. Se trata, naturalmente, de un repertorio puramente morfoló- gico, que no atiende más que a la materialidad de las formas, sin indicar su valor más que de la manera más sumaria posible. Creemos que los criterios usados. en su clasificación resultarán perfectamente claros para cualquier ini- ciado en la materia. la terminología que en ella se emplea, que acaso pueda parecer un tanto personal, podrá en todo caso ser traducida a cualquier otra sin trabajo y sin ambigüedad.
PRIMERA PARTE
VERBOS INTRANSITIVOS
1
IZAN
A ) Presente
plural l." zaiku plural 2." zaitzu plural 2." bis zaitzue plural 3." zaie
de plural 1 .' singular 3 ." gatzaitza
- singular 2." aiz o h ~ i z o az singular 3." da o de plural l." gma
Pasivas: singular 1.' naiz
plural 2." zara o zera plural 2." bis zarete plural 3." dira
plural 2." gatzaizkitzu plural 3." gatzaizkie
Eticas de pasivas: de sing. l." masc. nauk de pl. 1 ." masc. gaituk
Dativas de pasivas:
de singular 1 ." singular 2 ." fe. ndtzain singular 3 ." natzaika plural 2." natzaitzzr plural 2." bis natzaitzue plural 3." natzaie
de singular 3." singular 1.' zait singular 3 ." zaika
de plural 2." singular 3." zatzaitza
de plural 2 ." bis singular 1." zatzaizkidate
de plural 3." singular 1 ." zaizkit sing. 2." rnasc. zaizkik singular 3." zaitza o zaizko plural 1 ." zaizkigu plural 2." zaizkitzu o zaitz-
[ k a u plural 3 ." zaizte o zaitzte
B) Futuro de presente
Pasivas :
singular 3." dateke plural l." dirateke o dirate plural 2." garateke plural 3.' zarateke
C ) Pasado l E ) Atemporal
Pasivas : 1 Pasivas:
singular 1 ." singular 2." singular 3." plural 1." plural 2." plural 2." bis plural 3 ."
Eticas de pasivas:
de sing. l." mas. de plural 1 ." masc.
nintzen intzen zen ginen zinen zineten ziren
Dativas de pasivas:
de singular l." singular 3." nintzaikan
de singular 3." singular 1 ." zeitan singular 3 ." zeikan plural 1 ." zeikun plural 3 ." zeien
de plural 3 ." singular 1 ." zeizkidan singular 3 ." zeitzan plural 2." zeizkitzun
. plural 2 ." bis zeizkitzuen plural 3 ." zeizten o zeitzen
D ) Futuro de pasado
Pasivas : singular 3." zatekeien plural 2." zinatekeien plural 3." ziratekeien
singular l." singular 3." plural 1 ." plural 2." plural 3."
Dativas de pasivas:
de singular 3." singular 3." plural 1 ." plural 2 ."
tzintz liz gina zina lira
litzaika litzaiku litzaitzu
F ) Condicionado
Pasivas: singular 3." lizateke o lizale plural 2." zinateke
Dativas de pasivas:
de singular 3." singular 3 ." litzaikaio
G) Imperativo
Pasivas: singular 3." biz plural 2." zaren plural 3." bira
2
EGON
A ) Presente
Dativas de pasivas: 1 Pasivas: de singular 3."
singular 3 ." zitzaikaion singular l." vago singular 3." dago
plural 1 ." gaude o gaudezi plural 2." zaude o zaudczi plural 2." bis zaudete plural 3 ." daude o daudezi
Dativas de pasivas:
de singular 1 ." plural 2." bis nagotzue
de singular 3 ." singular 3 ." dagoka plural 1 ." dagoku plural 2." dagotzu plural 3 ." d ~ g o te
de plural 3." singular 3." dagotza plural 1." d~gozkigu
B) Futuro de Presente
Pasivas: singular l." nagoke singular 3." dagoke plural 1 ." gauteke plural 3." dauteke
C ) Pasado
Pasivas : singular 1." nefigoen singular 3." zegoen plural 2." zeneunden o zc-
[nzt;clczi;z plural 3 ." zeuden o zeude-
[zin
Dativas de pasivas:
de singular 3." singular 3 ." zegokan
de plural 3." plural 3." zegozten
D ) Futuro de pasado
Pasivas :
singular 1." nengokeien
E) Atemporal
Pasivas : singular 3 ." lego plural 1 ." geneunde plural 2." zeneunde plural 3." leude
F) Condicionado
Pasivas :
singular 3." legoke plural 2." zeneundeke
G ) Imperativo
Pasivas :
singular 3." bego plural 1." gauden plural 2." zaude plural 2." bis zaudete plural 3." beude
3
ATXEKI
A ) Presente
Pasivas de dativas:
de singular 3." singular 3." datxeka plural 3." datxete
4 I E) Atemporal
ERION
A ) Presente
Pasivas de dativas:
de singular 3." singular 3." dario
5
ETORRI
A ) Presente
Pasivas:
singular 3." dathor plural 3." datozi
B ) Futuro de Presente
Pasivas:
singular 3 ." dathorke
G ) Imperativo
Pasivas :
singular 3." bethor plural 2." bis zatozte
6
ETZAN
A ) Presente
Pasivas :
singular l." datza plural 2." zauntza plural 3." dauntza
Pasivas:
plural 2." zeneuntm
#
Pasivz*
suq+r' i .a
singular 3." a plural l." gabiltza plural 2 ." zabiltza o zabilza plural 2." bis zabiltzate plural 3." dabiltza
Dativas de pasivas:
de singular 3." singular 3." diabilko o dabil-
[ k o
B j Futuro de Presente
Pasivas:
singular 3." dabilke
C) Pasado
Pasivas :
singular 3." zebillan plural 2 ." zenen biltzan plural 3." zebiltzan
G ) Imperativo
Pasivas:
plural 2." zabiltza
8
JAIKI
G ) Imperativo
Pasivas : singular 2." haik
9
JARRAIKI ,
singular 3." plural l." plural 2." plural 2." bis plural 3."
Dativas de pasivas: de singular 3."
singular 3." plural 1 ." plural 2."
doa o doha goazi zoazi o zohazi zoazte doazi o dohazi
dihoako dihoaku dihoatzu
A ) Presente 1 C ) Pasado
Dativas de pasivas: 1 pasivas: de singular 1." 1 singular 3." zihoan
singular 3." varraika o na- rraio o uarraiko
de singular 3 ." singular 3." darraika plural 1 ." darraiku plural 2." darraitzu
de plural 3."
Dativas de pasivas: de singular 3."
singular 3 ." zihoakon o zioha- [kon
de plural 3." singular 3." zihoazkon
C) Pasado
singular 3 ." darraitza plural 3." darraizte
Dativas de pasivas:
de plural 3." singular 3 ." zarraitzan
D ) Futuro de pasado
Pasivas :
1 o JOAN
A) Presente
Pasivas :
singular 1." noha
singular 3." zihoakeien
F) Condicionado
Pasivas : singular 3." lihoake plural 2." zindoazke
G ) Imperativo
Pasivas : singular 3." bihaa plural 1." goazin plural 2." zoaz plural 2." bis zoazte
VERBO AUXILIAR
A) Presente
Pasivas:
singular 1." nadi singular 3." dadi plural 1 ." gaitezi plural 2." zaitezi plural 3." dite.zi
Dativas de pasivas:
de singular 1 ." singular 3 ." rzakio
de singular 3 ." singular 1 ." dakit singular 3." dakio plural 1 ." dakigu plural 2." dakizu
de plural 1 ." singular 3 ." gakitza
de plural 2." singular 3 ." zakitza
de plural 3." singular 3 ." dakitza plural 2." dakizkitzu
B) Futuro
Pasivas: singular 1 ." naiteke singular 3 ." diteke plural 1 ." gaitezke plural 2." zaitezke plural 3." ditezke
Dativas de pasivas:
de singular 3."
singular 3." dakidikaio plural 3 .' dakidikeie
de plural 3."
singular 3." dakiditzaio plural 2 ." dakidizketzu
C ) Pasado
Pasivas: singular 1." nendin singular 3." zedin plural l." gindezin plural 2." zindezin plural 3." zitezirz
Dativas de pasivas:
de singular l."
singular 3 ." nerzgion
de singular 3."
singular 3." zekion plural 3 ." zekien
de plural 3."
plural 3." zekizten
D) Futuro de pasado
Pasivas:
singular 3." zitekeien plural 3 ." zitezkeien
Dativas de pasivas:
de singular 3." singular 3 ." zekidikaion
E) Atemporal i plural 2 ." lekidikezu
Pasivas: singular 3." ledi plural 1." gindezi plural 2." zindezi plural 3." litezi
Dativas de pasivas:
de singular l." singular 3." nengio
de singular 3." singular 3." lckio plural 3." lekie
de plural 3." singular 3." lekitza
F) Condicionado
Pasivas:
singular l." nindeke singular 3." liteke plural l." gindezke plural 2." zindezke plural 3 ." litezke
1 de plural 3.' plural 2." lekidisketzu
G) Imperativo
Pasivas:
singular 2." adi singular 3." bedi plural 1 ." gaitezin plural 2." zaite o zaitezi plural 2." Ms z~itezte plural 3." bitezi
' Dativas de pasivas,
de singular l."
de singular 3 ." singular 3." bekio 1 plural 2." bekizu
de plural 2." singular 3." zakitza
Dativas de pasivas:
de singular 3." singular 1." lekidiket singular 3." lekidikaio o leki-
[dikeio
de plural 2." bis singular 1 ." zakizkidate singular 3." zakitzate
de plural 3." plural 2." bis bekizkitzue
UKAN
A ) Presente
Pasivo-activas :
de sing. l." pasiva sing. 2." fem. naun singular 3 ." nau plural2." bis nauzue plural 3 ." naute
de sing. 3." pasiva singular 1 ." sing. 2." masc. sing. 2." fem. singular 3." plural 1 ." plural 2." plural 2." bis plural 3."
dut duk dun da dugu duzu duzue date
de pl. l." pasiva singular 3." gaita plural 2." gaituzu
de pl. 2." pasiva singular 1 ." zaitzct singular 3." zaitu plural 3." zaituzte
SEGUNDA PARTE
VERBOS TRANSITIVOS
de pl. 2." bis pas. singular 1 ." singular 3." plural 3 ."
de pl. 3." pasiva singular l." singular 3 ." plural l." plural 2 ." plural 2." bis plural 3 ."
Eticas de pasivo-ac- tivas : de sing. 3 ." pasiva
de sing. 3." act. femenino
de sing. 3 ." act. masculino
Dativas de pasivo- activas
de sing. 3." pasiva de sing. 1 ." act.
plural 2." pl. 2." bis plural 3 ."
de sing. 3." act. sing. 1 ."
zaituztet zaituzte zaituztezate
ditut (4 tut ditu o tu ditugu dituzu o ditutzu ditutzue dituzte o tuzte o
[ditutzte
dinat
dik
deatzut deratzuet derauet
deraut
sing. 3." plural 1 ."
plural 2 ." pl. 2." bis plural 3 ."
de pl. 1 ." act. sing. 3 ."
pl. 2." bis. plural 3 ."
de pl. 2." act. sing. 1." sing. 3."
plural 3 ."
de pl. 2." bis. [ activa
sing. 3."
de pl. 3." act. sing. 1 ." sing. 2." ma. sing. 3." plural 1 ." plural 2 ." pl. 2." bis plural 3 ."
de pl. 3." pasiva
de sin. 1 ." act. plural 2." plural 3 ."
de sin. 3." act. sing. 1." sing. 3." plural 1 ." plural 2 ." plural 3 ."
derauka o dio derauku o dera-
Lku deratzu deratzue deraue
deraukagu o dio- [gu o diogue
deratzuegu derauegu
derautazu deraukazu o dio-
Lzu derauezu
diozue
derautate deraue deraukate o diote derakute deratzute deratzueza deraueza
derauzkitzut derauztet
derouzkit derautza derauzkigu derauzkitzu derauzte
de pI. 1 ." act. sing. 3." derautzagu plural 3." derauztegu
de pl. 2." act. sing. 1." sing. 3 ." plural 3 ."
de pl. 3." act. sing. 3." plural 1 ." plural 2 ." plural 3 ."
derauzkidatzu derautzatzu derauztezu o de-
[rauztetzu
derautzate derauzkigute derauzkitzute derauztezate
B) Futuro de Presente
Pasivo-activas de sing. 3." pasiva
singular 1 ." duket singular 3 ." d ~ k e plural 1 ." dukegu plural 2." dukezu plural 3." dukete
C ) Pasado
Pasivo-activas
de sing. 1 ." pasiva singular 3." ninduen plural 2." nenduzun plural 2." bis nenduzuten plural 3 ." nenduten
de sing. 3." pasiva singular 1 ." nuen singular 2." uen singular 3 ." zuen plural 1 ." genduen plural 2." zerzduen plural 2." bis zenduten 1 plural 3.' zutera
de pl. 1 ." pasiva singular 3."
de pl. 2." pasiva singular 3 ." plural 1."
de pl. 3 ." pasiva singular 1 ." singular 2." singular 3." plural 2." plural 3."
Eticos de pasivo-ac- tivas de sing. 3 ." pasiva
de sing. 1 ." act. masculino
Dativas de pasivo- activas : de sing. 3." pasiva
de sin. 1 ." act. plural 3 ." sing. 2." pl. 2." bis.
de sin. 3." act. sing. 3." plural 1 ." plural 2." plural 3 ."
de pl. 2." act.
ginituen
zinituen zinitugun
nituen ituen zituen zinituen zituzten
nian
nioen lzeratzun rzeratzuen
zeraukan o zioen zerakun zeratzun zerauen
plural 2 ." zeratzuten plural 3 ." zerauezan
de pl. 3." pasiva de sin. 1 ." act.
sing. 3." neurdutzan
de sin. 3 ." act. sing. 3." zerautzan plural 1 ." zerauzkigun plural 3 ." zerauzten
de pl. 3." act. sing. 1 ." zerauskidaten sing. 3." zerautzaten
D ) Futuro de pasado
de sing. 3." pasiva singular 3." zukeien plural 1." gendukeien plural 2." zendukeien plural 3." zuketen
de pl. 3 ." pasiva singular 1 ." nituzkeien
Dativas de pasivo- activas : de pl. 3,"asiva
de sing. 3 ." act. sing. 3." zerauzkaion
sing. 1." zenerautan 1 E) Atemmral depl. 2." bis.
[ activa sing. 3." zinioten
de pl. 3." act. sing. 3." zeraukaten o ze-
rautkaten o zio- [ten
Pasivo-activas : de sing. 1 ." pasiva
singular 3 ." nendu
de sing. 3." pasiva singular 3 ." Iu plural 1 ." gendu
plural 2." zendu plural 3 ." late
de pl. 2." pasiva singular 1 ." zinitut singular 3." zinitu
de pl. 3." pasiva plural 2." zinitu
Dativas de pasivo- activas:
de sing. 3." pasiva de sing. 3 ." act.
sing. 3." lio plural 1 ." leraku plural 2 ." leratzu plural 3 ." leraue
de pl. 2." act. sing. 3." zinio
de pl. 3 ." act. sing. 3." leraukate
de pl. 3." pasiva de sing. 3 ." act.
plural 3 ." lerauzkigu
F) Condicionado
de sing. 3." pasiva singular 1 ." nuke singular 3 .* luke plural l." genduke plural 2 ." zenduke plural 3." lukete
de pl. 1." pasiva singular 3 ." ginituzke
de pl. 3 ." pasivo singular 1 ." nituzke
I singular 3." lituzke plural 1 ." ginituzke plural 2." zinituzke
Dativas de pasivo- [ activas:
de sing. 3 ." pasiva de sing. 1 ." act.
sing. 3." neraukaio
de sing. 3." act. sing. 3." lerau kaio plural 1 ." leraukegu
de pl. 2." act. sing. 3." zeneraukaz'o plural 3 ." zen erau kaie
G ) Imperativo
Pasivo-activas : de sing. 3." pasiva
singular 1 ." bezi plural 1 ." dugun plural 2." euzu (-utzu) plural 2." bis euzue (-utzue) plural 3." beute
2
EDUKI
A ) Presente
Pasivo-activas :
de sing. 1 ." pasiva singular 3 ." naduka
de sing. 3." pasiva singular l." dadukat singular 3 ." daduka o dauka
plural 1 ." dadukagu plural 2 ." dadukaxu plural 3 ." dfldzlkate
de pl. 2." pasiva singular 3." zadutza
de pl. 3." pasiva sing. 2." masc. dadutzak singular 3." dadutzu plural 2." dadutzatzu plural 3 ." dadufzate
Dativas de pasivo- activas:
de sing. 3 ." pasiva de sing. 3 ." act.
sing. 3." diaduko
de pl. 2." act. sing. 3." diadukozu
B ) Futuro de Presente
Pasivo-activas :
de sing. 3." pasiva singular 3." dadukaio
C ) Pasado
Pasivo-activas: de sing. 1 ." pasiva
plural 3." ~endukaten
de sing. 3." pasiva singular 3 ." zudukan plural 3." zedukaten
de pl 3." pasiva singular 3 ." zedutzan plural 3." zedutzaten
Dativas de pasivo- activas: de sing . 3 ." pasiva
de sing. 3 ." act. sing. 3." ziadukon
G 1 Imperativo
Pasivo-activas: de sing. 3 ." pasiva
plural 2." edukzzu
3
EGIN
A) Presente ( Sólo subjuntivo)
Pasivo-activas: de sing. 3." pasiva
singular 1 ." dagit sing. 2." masc. dagik singular 3 ." dagi o daidi plural 1 ." dugigu o daidigu plural 2." dagizu o daidizu plural 2." bis dagizue plural 3 ." dagite
Pasivas de pasivo- activas: de sing. 3 ." pasiva
de pl. 3." act. sing. 3." dagiote plural 2 ." dagizute
B) Futuro de Presente
Pasivo-activas:
de sing. 3 ." pasiva singular 1 ." daidiket
singular 3." daidike plural 1 ." daidikegu plural 2." daidikezu plural 2." bis daidikezue plural 3 ." daidikete
C) Pasado ( Sólo subjuntivo)
de sing. 3." pasiva singular 3 ." zegien plural 2." bis zenegiten plural 3." zegiten
Dativas de pasivo- activas: de sing. 3." pasiva
de sing. 3 ." act. sing. 3." zegion
D ) Futuro de pasado
Pasivo-activas: de sing. 3." pasiva
singular 3 ." zeidikeien plural 3." zeidiketen
E) Atemporal
Pasivo-activas :
de sing. 3." pasiva plural 1 ." genegi plural 2." zenegi plural 3." legite
F ) Condicionado
Pasivo-activas:
de sing. 3." pasiva plural 1 ." geneidike plural 2." zeneidike
G ) Imperativo
Pasivo-activas:
de sing. 3." pasiva plural l." d~gigun plural 2." egizu plural 2." bis egkue
Dativas de pasive activas: de sing. 3." pasiva
de sing. 2." act. [masc.
l l
sing. 3." egiok
de plural 2 ." sing. 3." egiozu
de pl. 2." bis sing. 3." egiozue
i B) Futuro de Presente
Pasivo-activas: de síng. 3 ." pasiva
singular 3 ." dakarke o dak- 1 harke
D) Futuro de pasado
Pasivo-activas: de sing. 3." pasiva
singular 3 ." zekarkeien
de pl. 3 ." pasiva singular 3 ." zekazkeien
5 l G ) Imperativo
EMAN
A ) Presente
A-1 ) Para indicativo
Dativas de pasivo- activas: de sing. 3." pasiva
de sing. 1 ." act . sing. 3." dio t
A-2 ) Para subjuntivo
Dativas de pasivo- activas: de sing. 3." pasiva
de sing. 3." act. sing. 3." demo plural 3 ." deme
de pl. 1 ." act. sing. 3." demog u
de pl. 2." act. sing. 3." demozu
B) Futuro de Presente
Dativas de pasivo- activas :
de sing. 3." pasiva de sing. 1 ." act.
sing. 3." demaiot
F ) Condicionado
Pasivo-activas:
de sing. 3." pasiva singular 3 ." l e m ~ k e
Pasivo-activas: de sing. 3." pasiva
plural 2." emazu
Dativas de pasivo- activas:
de sing. 3." pasiva de sing. 2." act.
[masc. sing. 3." emok
de pl. 2." act.
sing. l." indazu sing. 3." emozu
de pl. 2." bis. [ activa
sing. l." itzdazue sing. 3." emozue
de pl. 3 ." pasiva depl. 2." bis
[ activa sing. l." indaitzue
6
ERABILI
I A ) Presente
Pasivo-activas: de sing. 3 ." pasiva
sing. 2." masc. darabillak singular 3." darabilla plural 1 ." darabillagu o da-
[ rabilagu plural 2." darabillazu , plural 3." darabillate
de pl. 3." pasiva singular l." darabiltzat singular 3." darabiltza plural 1 ." darabiltzagu plural 2 ." darabiltzatzu
C ) Pasado
Pasivo-activas:
de pl. 3." pasiva singular 3." zerabiltzan
ERAGIN
G ) Imperativo
Dativas de activo- pasivas
de sing. 3 ." pasiva de pl. 2." act.
plural 3 ." eragiezu
8
ERAMAN
A ) Presente
Pasivo-activas :
de sing. 3." pasiva sing. 2." fem. daraman singular 3 ." darama plural l." daramagu plural 2." daramazu plural 3." daramate
de pl. 1 ." pasiva singular 3 ." garamatza
de pl. 2." pasiva singular 3." zaramatzi
Dativas de pasivo- activas:
de sing. 3." pasiva de sing. 3." act.
sing. 3." daramako
C) Pasado
Pasivo-activas:
de sing. 3." pasiva singular 3." zeraman plural 3 ." zeramaten
Pasivo-activas : de sing. 3." pasiva
singular 3." darasa
1 o ERATZAN
Pasivo-activas :
de sing. 2." pasiva singular 3 ." aratza
ERAUNTSI
Dativas de pasivo- activas :
de sing. 3." pasiva de sing. 3 ." act.
sing. 3." darauntsa
12 1 Dativas de pasivo-
ESAN
A) Presente
A-1 ) Para indicativo
de sing. 3 ." pasiva
singular 1 ." diot singular 3 ." dio plural 1." diogu plural 2." diozu plural 2." bis diozue plural 3." diote
Dativas de pasivo- activas:
de sing. 3." pasiva de sing. l." act.
pl. 2." bis diotszlet
de sing. 3." act.
sing. 3." diotsa plural 1 ." diosku plural 2 ." diotsu
de pl. 3. act.
sing. 3." diotsate
A-2 ) Para subjuntivo
de sing. 3 ." pasiva
singular 3." derra plural 2." derrazu plural 2." bis derrame
activas :
de sing. 3." pasiva de pl. 2 ." act.
sing. 3." derrozu
B ) Futuro de Presente
de sing. 3 ." pasiva
singular 1." derraket singular 3." derrake plural 1 ." derr~kegu plural 3." derrakete
C ) Pasado ( Sólo para indicativo )
Dativas de pasivo- activas :
de sing. 3." pasiva de sing. 3 ." act.
sing. 3." ziotsan
E) Atemporal
Pasivo-activas:
de sing. 3." pasiva
singular 3 ." lerra
F) Condicionado
Pasivo-activas :
de sing. 3." pasiva
singular 3." lerrake plural 2." zenerrake
G ) Imperativo
Pasivo-activas:
de sing. 3 ." pasiva singular 1 ." derr~dan singular 3 ." dwra plural 1 ." derrag un plural 2." err~zu plural 2." bis errazue
Dativas de pasivo- activas: de sing. 3." pasiva
de pl. 2." act. sing. 1." erradazu
de pl. 2." bis [ activa
sing. 3." errozue
13
HARTU
G ) Imperativo
Pasivo-activas :
de pl. 3." pasiva sing. 2." masc. thotzik
14
IBENI
G ) Imperativo
Pasivo-activas: de sing. 3." pasiva
plural 2." bis ibenzue
15
IGURIKI
G ) Imperativo
Pasivo-activas:
de sing. 3." pasiva plural 2." igurikazu plural 2 ." bis igurikazue
16
IHARDUKI
A ) Presente
Pasivo-activas,:
de sing. 3." pasiva plural 2." dihardukazu plural 3." dihardukate
C) Pasado
Pasivo-activas:
de sing. 3. pasiva plural 3." zihardukaten
G ) Imperativo
Pasivo-activas :
de sing. 3." pasiva plural 3 ." bihaudukate
A ) Presente
Pasivo-activas:
de sing. 3." pasiva singular 1 ." dakusat
sing. 2." masc. dakusak singular 3." dakusa plural 1 ." dakusagu plural 2." dakusazu plural 2." bis dakusazue plural 3." dakusate
de pl. 3." pasiva singular 3 ." dakmski plural 1 ." dakuskigu
C ) Pasado
Pasivo-activas :
de sing. 3." pasiva singular 3 ." zekusan
E) Atemporal
Pasivo-activas : de sing. 3 ." pasiva
singular 3." lekusa
G) Imperativo
Pasivo-activas: de sing. 3." pasiva
sing. 2." masc. ikhusak plural 1 ." daku ragun plural 2." ikhusazu
18
IRAKIN
A ) Presente
Pasivo-activas: de sing. 3." pasiva
singular 3 ." diraki
Dativas de pasivo- activas: de sing. 3." pasiva
de sing. 3." act. sing. 1." divakit
I C) Pasado
Pasivo-activas:
de sing. 3." pasiva singular 3 ." zirakien
A) Presente
Pasivo-activas:
de sing. 3." pasiva singular 3." dirau
C) Pasado
Pasivo-activas: de sing. 3." pasiva
singular 3." zirauen
2 o IRITZI
A) Presente
Dativas de pasivo- activas:
de sing. 3." pasiva de sing. 3." act.
sing. 3." daritza
plural 1 ." derizku plural 3 ." daritzte
de pl. 3." act. sing. 3 ." daritzate
C ) Pasado
Dativas de pasivo- activas:
de sing,. 3." pasiva de sing. 3." act.
sing. 3." zeritzan plural 3 ." zerizten
21
IRUDI
A ) Presente
Pasivo-activas : de sing. 3." pasiva
singular 3." dirudi plural 3 ." dirudite
C ) Pasado
Pasivo-activas :
de sing. 3 ." pasiva singular 3 ." zirudien
22
JAKIN
A ) Presente
Pasivo-activas:
de sing. 3." pasiva singular 1 ." dakit
singular 3 ." daki plural 1 ." dakigu plural 2." dakizu plural 2." bis dakizue plural 3.' dakite
~ de pl. 3." pasiva
singular 3 .' dnkizki plural 2." dakizkitzu plural 3 ." dakizkite
C ) Pasado
Pasivo-activas:
de sing. 3." pasiva
singular 3." ziakien plural 3 ." ziakiten
E) Atemporal
de sing. 3 ." pasiva
singular 3." liaki plural 1 ." giniaki
F ) Condicionado
Pasivo-activas:
de sing. 3." pasiva
singular 3 ." liakitke
G) Imperativo
de sing. 3." pasiva
plural 2." jakizu plural 2." bis jaktzue
2 3 ; de sing. 3." pasiva
UTZI
G ) Imperativo
Pasivo-activas:
de sing. 3." pasiva plural 2." utzazu
de pl. 3 ." pasiva plural 2." utzkitzu plural 2." bis utzkitzue
Dativas de activo- pasivas de sing. 3." pasiva
de sing. 2." act. [masc.
sing. 1 ." utztak
de plural 2." sing. 1 ." utztazu plural l." utzkuzu
2 4
APAX LEG.
E) Atemporal
Pasivo-activas: de sing. 3." pasiva
singular 3 ." Iiotsa
25
VERBO AUXILIAR
A) Presente
Pasivo-activas: de 1 ." pasiva sing.
singular 3." naza plural 2.a n~1xazu
singular 1 ." singular 3." plural 1." plural 2." plural 2." bis plural 3 ."
de pl. 1 ." pasiva singular 3 ."
de pl. 2." pasiva singular 3." plural 3."
de pl. 2." bis pa- [ siva
singular 3."
de pl. 3." pasiva singular 3." plural 1 ." plural 2." plural 2 ." bis
Dativas de activo- pasivas de sing. 3." pasiva
de sing. 1 ." act. pl. 2." bis plural 3 ."
de sing. 3 ." act. sing. 1." sing . 3 ." plural 1 .B plural 2 .'
de pl. 1." act. sing. 3." plural 3 ."
de pl. 2." sict. sing. 3."
dezat dezd dezagu dezazu dezazue dezate
gaitza
zaitza zditzate
zaitzate
ditza ditzúgu ditzazu ditzazue
diazazuet diazet
diazat diazo diazagu diazazu
diazogu diazegu
diazoru
de pl. 2." bis. [activa
sing. 3 ." diazozue
de pl. 3." act. sing. 3." diazote plural 2 ." diazazute
de pl. 3." pasiva de sing. 1 ." act.
sing. 3." diatzot
de sing. 3." act. sing. l ." diatzat plural 1 ." diatzagu plural 2 ." diatzatzu
de pl. 3." act. sing. 3." diatzote
B) Futuro de Presente
Pasivo-activas :
de sing. 3." pasiva singular 1." dezaket singular 3." dezake plural 1 ." dezaiegu plural 2." dezakezu plural 2." bis plural 3."
de pl. i ." pasiva singular 3."
de pl. 2." pasiva singular 3 ."
de pl. 3." pasiva singular 1 ." singular 3 ." plural 2."
plural 3."
dezakezue dezakete
gaitzake
zaitzake
ditzaket ditzake ditzakezu o ditza-
[ ke tm ditzakete
1 Dativas de pasivo- activas : de sing. 3 ." pasiva
de sin. 3." act. sing. 3." diazaio plural 1 ." diazaig u plural 2 ." diazaizu
de pl. 1 ." act. sing. 3." diazaiogu
de pl. 3." act. sing. 3." diazaiote
C) Pasado
Activo-pasivas : de sin. 1." pasivas
singular 3 ." nintzan
de sing. 3." pasiva singular 1 ." nezan singular 3." zezan plural l." genezm plural 2." ze?ezan plural 2." bis zenezaten plural 3 ." zezaten
1 de pl. 3." pasiva singular 3 ." zitzan plural 3." zitzaten
Dativas de activo- pasivas de sing. 3." pasiva
de sin. 1 ." act. sing. 3." niazon
de sin. 3." act. sing. 1." ziazadan sing. 3." ziazon
de pl. 3 .hct . sing. 3." ziazoten
de pl. 3." pasiva de sin. 3 ." act.
sing. 3." ziatzon plural 3 ." ziatzen
de pl. 3." act. sing. 3." ziatzo ten
D) Futuro de pasado
Activo-pasivas:
de sing. 3." pasiva singular 3 ." zezakeien
de pl. 3.' pasiva singular 3." zitzakeien plural 2." zinitzakeien plural 3.' zitzaketen
Dativas de activo- pasivas:
de sing. 3 ." pasiva de sing. 3." pa-
[ siva singular ziazaion
E) Atemporal
Pasivo-activas : de sing. 3." pasiva
singular 1." singular 3 ." plural 1 ." plural 2." plural 3."
de pl. 3." pasiva singular 3 ." plural 1 ." plural 2."
neza leza geneza zenezo lezate
litza ginitza zinitrd
Dativas de pasivo- activas: de sing. 3." pasiva
de sing. 3 ." act. sing. 3." liazo plural 2 ." liazmu plural 3 .' liaze
de pl. l.' act. sing. 3." giniazo
de pl. 2." act. sing. 3." ziniazo
de pl. 3." act. sing. 3." liazote plural 2." liazaztcte
de pl. 3 ." pasiva de sing. 3 ." act.
sing. 3." liatzo
de pl. 3." act. sing. 3." ziniatzo
F ) Condicionado
Pasivo-activas :
de sing. 1 ." pasiva singular 3 ." nintzake
de sing. 2." pasiva singular 1 ." intzaket
de sing. 3." pasiva singular 1 ." nerake singular 3." lezake plural 1 ." genezake plural 2.' zenezake plural 3." lezakete
de pl. 1 ." pasiva singular 3 ." gi~itzake
de pl. 2." pasiva 1 de sing. 3 ." pasiva singular 3 ." zinitzake
de pl. 3." pasiva singular 1 ." nitzake singular 3 ." litzake plural 3." litzakete
Dativas de activo pasivas: de sing. 3." pasiva
de sing. 3." act. sing. 3." liazaio plural 2." liazaizu plural 3 ." liazaie
de pl. 2." act. sing. 3." ziniazaio
de pl. 3." act. sing. 3." liazaiote plural 2 .' liazaizute
de pl. 3 ." pasiva de sing. 3." act.
plural 3 ." liatzaie
G ) Imperativo
Pasivo-activas:
de sing. 1 ." pasiva plural 2." nazazu plural 2." bis nazazue
singular 1.' singular 3." plural 1 ." plural 2." plural 2 ." bis plural 3 ."
de pl. 3." pasiva singular 1 ." sing. 2." masc. plural 2." plural 3."
Dasivas de pasi~o- activas :
de sing. 3 ." pasiva de pl. 1." act.
sing. 3."
de pl. 2." act.
sing. 1 ." sing, 3." plural 3 ."
de pl. 3." p a c h
de pl. 2." act.
sing. 3." plural 1 ."
dezadan beza dezagun ezazu o zazu ezazue bezate
ditzadan itzak itzatzu bitzate
diazogun
iazadazu iazozu iazezu
iatzotzu iatzagutzu
APENDICE:
BREVE RESUMEN ESTADISTICO
Como hemos visto son 36 los verbos que conjuga Axular, de ellos 11 intransitivos, y 25 transitivos. Sobre el cúmulo de verbos no conjugables el porcentaje es mínimo, pero a pesar de ello únicamente superado por Leiza- rraga.
Son 682 las formas verbales que emplea lo cual significa también un muy pequeño índice de utilización de las posibilidades de la lengua, ya que en el mejor de los casos apenas llegara a un 20 por ciento. También en este caso será solamente superado por Leizarraga, esta vez más ampliamente.
De las flexiones catalogadas el 32,70 por ciento son intransitivas y el 67,30 por ciento transitivas, lo que hace un mayor uso de los primeros que de los segundos, ya que los verbos instransitivos conjugados son un 30,55 por ciento del total. El verbo más conjugado es el ukan con un 40,91, y le sigue: auxiliar transitivo (18,33 por ciento), izan (10,56 por ciento), auxi- liar intransitivo ( 9,53 por ciento), egon (5,13 por ciento), egin (4,69 por ciento), evan (4,40 por ciento), eduki (3,08 por ciento), joan (2,79' por ciento), ikusi (2,05 por ciento), sumando los otros 7 verbos intransitivos un 4,69 por ciento y los otros 18 transitivos un 10,26 por ciento.
El tiempo más conjugado es el presente (40,91 por ciento), siguiéndo- le por este orden el pasado ( 17,16 por ciento ) , imperativo ( 13,20 por cien- to), atemporal ( 8,94 por ciento), condicionado ( 8,21 por ciento), futuro de presente (8,06) y futuro de pasado (3,52 por ciento).
Finalmente, las flexiones que pudiéramos llamar primarias (pasivas en las intransitivas pasivas con activo en !os transitivos) suponen un 61'29 por ciento del total, mientras que las que incorporan dativo son un 37,68 por ciento, suponiendo las eticas de las primarias solamente un 1,03 por ciento, no existiendo una sola flexión ética de dativo.